Respublika üzrə pensiyaların noyabrın 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub.

Bu barədə Dövlət Sosial Müdafiə Fondundan məlumat verilib.

Həmin gün güzəştli şərtlərlə pensiya hüququna malik şəxslərin də pensiyaları ödəniləcək.

1980-ci illərdə, SSRİ-nin süquta doğru yuvarlandığı bir dövrdə ən yadda qalan hadisələrdən biri də “inkişaf” etmiş sosialist ölkəsində talon sisteminin tətbiqi olub. Talonun nə olduğunu izah etmək üçün bir cümlə yetərlidir. Cibində pul var, saatlarla növbəyə durmağa vaxtın da var, amma talonun yoxdursa, heç iki yüz qram şəkər də ala bilmirsən...

Əslində, talon sistemi SSRİ-də 1980-ci illərdə deyil, çox-çox əvvəllərdən tətbiq edilib. Sovet vətəndaşlarına gündəlik zəruri tələbat malları, ərzaq məhsulları almaq üçün verilən talonlar 1920-ci illərdən tanış olub. 1929-cu ildə isə bütün ölkə üzrə çörək norması üçün kart sistemi tətbiq edilib.

Çörək kartları kateqoriyalar üzrə verilib. Birinci kateqoriyaya orduda və donanmada xidmət edənlər, müdafiə sənayesi obyektlərində çalışanlar, rabitə, nəqliyyat, tikinti sektorunda işləyənlər aid edilib və onların gündəlik çörək norması 800 qram olub. İkinci kateqoriyaya aid edilən qulluqçular 300 qram çörək ala biliblər. Üçüncü kateqoriyaya daxil olan təqaüdçülər və əlillərə isə gündəlik 200 qram çörək almaq üşün kart verilib. Hər kateqoriyada ailə üzvləri ayrıca nəzərdə tutulub. “Tüfeyli ünsürlər”ə isə ümumiyyətlə çörək kartı verilməyib. Həmin ərəfədə ət, yağ, şəkər və yarmalar da talon sistemi ilə əldə olunub.


1 yanvar 1935-ci ildə kart və talon sistemi ləğv edilib. Amma əhaliyə gündəlik tələbat mallarını, ərzaq məhsulları məhdudlaşdırılmış sayda və çəkidə satılıb. Bununla yanaşı, elə səhərisi gün, yanvarın 2-də çörək və un məmulatlarının qiyməti təxminən iki dəfəyə yaxın artıb.

Sovet-alman müharibəsinin başlanması ilə kart sistemi, talon tətbiqi yenidən qüvvəyə minub. Bu dəfə təkcə ərzaq məhsulları üçün deyil, sənaye malları üçün də talon sisteminə keçilib. Beləliklə, sovet vətəndaşları ət, yağ, yarma, şəkər, un və şirniyyat məmulatları ilə yanaşı, ayaqqabı və geyimləri də yalnız talonla əldə edə biliblər.

Əgər müharibəyə qədər bir nəfər gün ərzində 600 qram çörək ala bilirdisə, 1941-ci ildən paylanılan çörək kartı ilə hər adam yalnız 200 qram çörək ala bilib. Mühasirədə qalan Leninqradda isə gündəlik çörək norması 100 qramla məhdudlaşdırılıb. Müqayisə üçün onu da qeyd edək ki, müharibə illərində Almaniyada hər bir vətəndaş sutka ərzində 1 kiloqram çörəklə təmin edilib.

1945-ci ildən başlayaraq kart sistemi tədricən ləğv olunmağa başlayıb. 1947-ci ilin dekabrında sonuncu olaraq şəkər satışı da kart sistemindən çıxarılıb.

SSRİ-də növbəti talon dalğası 1980-ci illərdə başlayıb. Buna qədər, hələ 1970-ci illərin sonlarında bəzi bölgələrdə ət, yağ və şəkər əhaliyə talonla satılıb. Kütləvilik isə 1983-cü ildə tətbiq edilib. Talon siyahısında əvvəlcə ət, kolbasa və kərə yağı yer alıb. Bir neçə ildən sonra bu siyahıya bitki yağı, yumurta, çay, duz və yarmalar da əlavə olunub. Artıq 1980-ci illərin sonlarında paltar və əl-üz sabunu, yuyucu tozlar da defisitə çevrilərək talonla satılıb.

Alkoqolizmə qarşı mübarizə illərində alkoqollu içkilər də talon siyahısına salınıb. Ayda yaşı 18-i ötmüş hər kəsə talonla bir şüşə araq, yaxud da iki şüşə çaxırın satılması nəzərdə tutulub. Məhz bu talonların tətbiqindən sonra ölkədə gizli sexlərdə və ev şəraitində alkoqollu içkilərin istehsalı kütləvi şəkil alıb.
Talonlar vətəndaşlara mənzil-istismar sahələrində və iş yerlərində həmkarlar təşkilatında paylanılıb. Bu iş nə qədər ciddi nəzarət altında aparılsa da, talon maxinasiyaları baş alıb gedib. “Görüm-baxım”la həm qeydiyyat yerindən, həm də iş yerindən talon almaq mümkün olub. Fürsətdən istifadə edən işbazlar həmin ərəfədə talon alveri ilə də məşğul olublar.

Talon maxinasiyaları bununla bitməyib. Daha çox pul qazanmaq istəyənlər mətbəələrdə gizli şəkildə talon çap ediblər və saxta möhürlə həmin talonları möhürləyərək dövriyyəyə buraxıblar. Təbii ki, satıcılar böyük növbələrin yarandığı mağazalarda talonların əsl, yoxsa saxta olduğunu müəyyənləşdirmək imkanında olmayıblar.

Bir sözlə, ərzaq qıtlığı ölkəyə siyasi və sosial problem yaratmaqla yanaşı, həm də kriminal mühiti zənginləşdirib.

Ən başlıcası isə aydın olub ki, hətta siyasi böhrana səbəb ola biləcək ərzaq qıtlığını ərzaq talonları ilə aradan qaldırmaq mümkün deyil. 1980-ci illərin sonlarındakı və sonrakı hadisələrə də bunu bir daha sübut etdi.

Bu gün Rusiya və Ukrayna arasında yaranmış gərginlikdə də ərzaq qıtlığı qabarıq şəkildə özünü büruzə verir. Bir tərəfdə piştaxtalar sürətlə boşalır, digər tərəfdə piştaxtalar bombalanır. Bu vəziyyət isə sonda sosial partlayışlar yarada bilər.

İlham Cəmiloğlu, Musavat.com

Aşpaz, bərbər, dayə və bu kimi xidmət sahələrində çalışan digər şəxslər də ipoteka imkanlarından faydalana biləcəklər. Çünki sabit vergi ödəyicilərinin ipoteka kreditlərinə çıxışını təmin etmək üçün müvafiq tədbirlər hazırlanıb.

Xezerxeber.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı danışan iqtisadçı-ekspert Xalid Kərimli deyib ki, sözügedən şəxslərin gəlirlərinin qeyri - stabil olması onlara müəyyən problemlər yaradırdı.

Ekspert bildirib ki, müxtəlif xidmət sahələrində çalışanlara aylıq sabit vergi ödənişi tətbiq olunduğuna görə ipoteka kreditinə müraciət etmək üçün imkan yaradılacaq.

Onun sözlərinə görə, yeni qaydalar qüvvəyə minəndən sonra əhalinin əhəmiyyətli kateqoriyasını təşkil edən müxtəlif xidmət sahələrində işləyənlərin ipoteka kreditlərinə əlçatanlığı təmin olunacaq.

Xalid Kərimli hesab edir ki, dəyişklik regionlarda mənzil bazarının canlanmasına səbəb ola bilər.

Yeniliklərin tətbiqi ilə bağlı təkliflər qanunvericilik şəklində aidiyyəti üzrə təqdim edilib. Müvafiq qaydada təsdiq prosesini keçdikdən sonra, yaxın vaxtlarda yeniliklərdən istifadə mümkün olacaq.
Mövzu ilə bağlı daha ətraflı videomaterialı təqdim edirik:

Hər dəfə Bayram günləri gəldikdə eyni sualla qarşılaşırıq. Çox hallarda isə işçilər bu sualı açıq formada soruşmaqdan belə çəkinir, FB, vatsap,şəhər və mobil telefonlarla Neftçilərin
Hüquqlarını Müdafiə Təşkilatına müraciət edirlər.
İş günü hesab edilməyən bayram günləri işə görə əməkhaqqının ödənilməsi hansı qayda və məbləğdə ödənilməlidir?
Bununla əlaqədar bildirirəm ki, Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinə əsasən:
İş rejimindən asılı olmayaraq (istər normal iş rejimi, istərsə də növbə üsulu ilə) - İş günü hesab edilməyən bayram günləri işə görə əməkhaqqının ödənilməsi -gündəlik taarif maaşının iki mislindən az olmayaraq ödənilir
Əməyin vaxtamuzd ödənilmə sistemində gündəlik tarif maaşının iki mislindən aşağı olmamaqla.
Əməyin işəmuzd ödənilmə sistemində ikiqat işəmuzd qiymətlərindən aşağı olmamaqla.
İş günü hesab edilməyən bayram günləri işləmiş işçinin arzusu ilə ona - əmək haqqı əvəzinə başqa istirahət günü verilə bilər.
Azər Quliyev.

Azərbaycanda ailə başçısı kişi olan evlərdə il ərzində adambaşına 35 kq ət və ət məhsulları istehlak olunur.

Yeniavaz.com-un açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən apardığı hesablamaya görə, bu, ailə başçısı qadın olan evlərdə qeydə alınan göstəricidən 3,7% və ya 1,3 kq azdır.
Belə ki, Azərbaycanda ailə başçısı qadın olan evlərdə il ərzində adambaşına 36,3 kq ət və ət məhsulları istehlak edilir.
Qeyd edək ki, yumurta istisna olmaqla ailə başçısı qadın olan evlərdə digər ərazaq məhsllarının istehlakı ailə başçısı kişi olan evlərlə müqayisədə daha çox olub.
Aşağıdakı cədvəldə kişi və qadın ailə başçılarının olduğu evlərdə adambaşına düşən illik ərzaq istehlakı qeyd olunub.

Yəqin ki, çoxunuz ətin bahalaşma xəbərini çox eşitmisiniz.

Bununla bağlı kənd təsərrüfatı üzrə ekspertlər bildiriblər ki, ətin bahalaşmasına səbəb örüş yerinin az olmasıdır. Heyvan yeminin, otunun bahalaşması və digər məsələlər də bahalaşmaya səbəb ola bilər. Amma çox qəribədir ki, son günlər quzu, qoyun, dana ətinin ucuzlaşması xəbərini eşidirik.

Məsələni araşdırmaq üçün Cebhe.info əməkdaşı ət kəsimi və satışı məntəqələrində olub. Məlum olub ki, quzu ətinin 1 kiloqramı 16.50 AZN-ə təklif edilir.

Qoyun əti isə 11 manata idi. Dana əti əsasən 14 manata, bəzi yerlərdə isə 13 manata qədər ucuzlaşıb.

Qəssablardan ətin ucuzlaşmasının səbəblərini soruşanda bildirdilər ki, bu qiymətə belə alıcı tapmaqda çətinlik çəkirlər.

Yanliz şadlıq sarayları, mərasim evləri ət alır. Onlar da daimi müştərisi olduqları şəxslərdən ət almağa üstünlük verirlər.

Adının çəkilməsini istəməyən qəssab bildirib ki, yaxın zamanda ətin qiyməti yenə ucuzlaşmağa doğru gedəcək:

"Heyvan kəsirik, ancaq qiyməti bahadır deyə alıcı azdır. Yanliz şadlıq saraylarına, mərasim evlərinə satırıq. Belə desək, xeyirlə şərin ümüdinə qalmışıq. Biz ticarətçiyik, istəyərik ki, daha çox sataq, düzdür, daimi müştərilərim çoxdur. Amma bu, bizi qane etmir, heyvanı özümüz saxlayırıq. Həm də çobanlardan daha ucuz heyvan alırıq. Yaxın vaxtlarda ətin qiyməti yenə düşə bilər”.

Həmsöhbətimiz bildirib ki, ətin ucuzlaşması qəssablar arasında ixtilaf yaradıb:

“Bəzi qəssablar gəlib bizimlə dalaşırlar ki, ətin qiymətini aşağı salmayın, onda məzənnə aşağı düşür. Hətta hədə- qorxu gələnlər də var. Bəzi qəssablar isə təhdid edirlər ki, nə badə qiyməti aşağı salasan. Amma gəl ki, özləri də məcbur qalıb ətin qiymətini aşağı salırlar. Ətin qiymətində rəqabət nə qədər çox olarsa, bir o qədər ucuzlaşma olur”.