Yeni konstitusiyanı gecikdirmədən qəbul etmək lazımdır.
“Report” xəbər verir ki, bunu Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) sədri Numan Kurtulmuş “TV100”ə müsahibəsində deyib.

O bildirib ki, partiyalarla bu barədə müzakirələr aparılıb:

“Çox müsbət atmosfer var. Bütün partiyalar konstitusiya dəyişikliyini tələb edir. İndi ən yaxşı vaxtdır. Gərək gecikməycək”.

Aprelin 28-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və İran İslam Respublikasının Prezidenti Məsud Pezeşkian mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər.
APA xəbər verir ki, əvvəlcə Azərbaycan Prezidenti bəyanatla çıxış etdi.

Prezident İlham Əliyevin

bəyanatı

-Hörmətli cənab Prezident.

Hörmətli qonaqlar, xanımlar və cənablar.

Cənab Prezident, Sizi Azərbaycanda bir daha səmimiyyətlə salamlayıram, Azərbaycana xoş gəlmisiniz. Əminəm ki, Sizin səfəriniz Azərbaycan-İran dostluq, qardaşlıq münasibətlərinin inkişafına öz dəyərli töhfəsini verəcək.

Xalqlarımız əsrlər boyu mehribanlıq, qardaşlıq şəraitində yaşayıb. Bu gün dövlətlərarası münasibətlərimiz bu möhkəm təməl üzərində inkişaf edir. İran Prezidentinin Azərbaycana rəsmi səfəri əlaqələrimizin yüksək səviyyədə olmasının təzahürüdür.

Bu gün apardığımız danışıqlar və fikir mübadiləsi əsnasında bir çox önəmli məsələlər haqqında söhbət etdik, fikirlərimizi bildirdik, Azərbaycan-İran strateji münasibətlərini bir daha təsdiqlədik. Biz bütün məsələlərə səmimi şərait əsnasında öz fikirlərimizi bildirmişik. Əsas məsələ ondan ibarətdir ki, hər iki tərəf Azərbaycan-İran əlaqələrinin inkişafına çalışmalıdır və çalışır. Hörmətli Prezidentin böyük heyətlə Azərbaycana gəlməsi və bu gün bir çox önəmli sənədlərin imzalanması, o cümlədən prezidentlər səviyyəsində imzalanmış sənəd bir daha bizim xoş niyyətimizi göstərir, onu göstərir ki, biz bütün istiqamətlər üzrə bir-birimizə daha yaxın olmağa çalışırıq.

Biz beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində bir-birimizi ənənəvi olaraq dəstəkləyirik. Bu barədə bu gün də fikir mübadiləsi aparıldı və gələcək birgə əməkdaşlıq çərçivələri müzakirə edildi. İstər BMT olsun, istər İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, ECO, Qoşulmama Hərəkatı və digər təşkilatlar çərçivəsində daim bizim nümayəndələrimiz bir-birinin yanındadır.

Biz bu gün geniş gündəlik əsasında fəaliyyət göstəririk. Burada həm regional təhlükəsizlik məsələləri önəmli rol oynayır, - bu barədə fikir mübadiləsi aparılmışdır, - eyni zamanda, çoxtərəfli əməkdaşlıq üçün gözəl şərait var. Təbii olaraq bizim ticarət əlaqələrimizin inkişafı ilə bağlı konkret göstərişlər verildi. Nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə keçirilən görüş də çox məhsuldar olmuşdur. Birinci mərhələdə hörmətli Prezidentlə təkbətək və məhdud tərkibdəki görüş əsnasında fikir mübadiləsi aparılmışdır. Yəni, məramımız, məqsədimiz birdir - Azərbaycan-İran dövlətlərarası əlaqələrini yüksək səviyyəyə qaldırmaqdır. Bunun üçün yenə də deyirəm, müvafiq göstərişlər verildi və əminəm ki, bu göstərişlər yerinə yetiriləcək.

Prezidentin səfərinə qədər çox fəal təmaslar həyata keçirilirdi, yüksəkvəzifəli şəxslər qarşılıqlı səfərlər edirdilər, həm Prezidentin səfərinə hazırlıq məqsədilə, eyni zamanda, konkret layihələrin icrası üçün. Bütün bu işlərdə əməyi olan vəzifəli şəxslərə öz təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Səfər doğrudan da çox yaxşı hazırlanıb, çox yaxşı sənədlər ərsəyə gəlib. Əminəm ki, qəbul edilmiş qərarlar bizim əlaqələrimizi uzun illər bundan sonra yüksələn xətlə aparacaq.

Biz bu gün təbii olaraq üçtərəfli əməkdaşlıq layihələrini geniş müzakirə etdik. Onların arasında təbii olaraq Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi xüsusi yer tutur. Bu layihə bu layihədə iştirak edən bütün ölkələrə çox böyük səmərə gətirəcək, böyük fayda verəcək. Azərbaycan öz ərazisində bu nəqliyyat dəhlizinin fəaliyyəti üçün bütün lazımi infrastruktur layihələrini həyata keçirib. Hazırda biz, sadəcə olaraq, artacaq yükləri nəzərə alaraq öz nəqliyyat imkanlarımızı və infrastrukturumuzu genişləndiririk. İstər dəniz limanı olsun, dəmir yolu olsun, avtomobil nəqliyyatı olsun - bütün bu istiqamətlər üzrə gözlənilən böyük yük həcmlərini qəbul etmək və ötürmək üçün biz böyük sərmayə qoyuluşu layihələrinə başlamışıq.

Biz bu gün, eyni zamanda, humanitar sahədə, mədəniyyət sahəsində ənənəvi dostluq əlaqələrinin davam etdirilməsi üçün konkret göstərişlər verdik. Müəyyən etdik ki, sonuncu qarşılıqlı mədəniyyət günləri səkkiz il bundan əvvəl keçirilmişdir və birgə qərar əsasında yaxın gələcəkdə qarşılıqlı mədəniyyət günləri keçiriləcək. Xalqlarımızın tarixi ortaqdır, mədəniyyətimiz də ortaqdır. Biz əsrlər boyu bir məkanda yaşamışıq, bir dövlət çərçivəsində yaşamışıq. Yəni, qohumluq əlaqələri də çox genişdir. Bu gün iki müstəqil dövlət kimi biz bölgəmizdə önəmli rol oynayırıq. Bölgə məsələlərinin bölgə ölkələri tərəfindən həll olunması da hər iki tərəfin fikridir və siyasətidir.

Mən heç şübhə etmirəm ki, bu səfər bizim münasibətlərimizin inkişafında çox önəmli rol oynayacaq. Biz Prezident Pezeşkianı səbirsizliklə gözləyirdik. Çox təəssüf edirik ki, bir neçə gün bundan əvvəl İranda baş vermiş faciə insan itkiləri ilə nəticələndi. Bir daha qardaş İran xalqına başsağlığı veririk. Allah həlak olanlara rəhmət eləsin, yaralananlara Allah şəfa versin. Bu faciəyə baxmayaraq, Prezident Pezeşkian Azərbaycana öz səfərini gerçəkləşdirir. Biz bunu çox yüksək qiymətləndiririk və Allah xalqlarımızı bu bəlalardan qorusun, həmişə bizim bölgəmizdə sülh olsun, əmin-amanlıq olsun və hər iki ölkə bu istiqamətdə öz səylərini göstərəcək. Hər halda ikitərəfli formatda bölgədəki vəziyyət, sülhün dayanıqlı olması, əmin-amanlığın təmin edilməsi, ölkələrin suverenliyi, ərazi bütövlüyü, ölkələrin daxili işlərinə qarışmama kimi prinsiplər də üstün tutuldu.

Mən yenə də Prezident Pezeşkiana “Xoş gəlmisiniz!” deyirəm, mənim dəvətimi qəbul edib Azərbaycana səfər etdiyi üçün təşəkkürümü bildirmək istəyirəm. Onunla birlikdə gələn bütün qonaqlarımıza da “Xoş gəlmisiniz!” deyirəm. Əminəm ki, səfəriniz uğurlu, nəticələr də çox gözəl olacaq. Sağ olun.

x x x

Sonra İran Prezidenti bəyanatla çıxış etdi.

Prezident Məsud Pezeşkianın

bəyanatı

-Hər şeydən əvvəl əziz qardaşım, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə səmimi qarşılanma, qonaqpərvərlik və göstərdiyi münasibətə, həmçinin onun regionla, Azərbaycanla bağlı və ümumən, ikitərəfli münasibətlərimizdə atılacaq addımlar və mümkün olan bütün sahələrdə əməkdaşlığı genişləndirmək və dərinləşdirmək üçün göstərdiyi əzmkarlığına görə təşəkkürümü bildirmək istərdim.

Bizim münasibətlərimiz yeni başlamış münasibətlər deyil. Biz qədim dövrlərdən üzü bəri həmişə bir yerdə olmuşuq. Tarixin lap qədim dövrlərindən birlikdə, yan-yana olmuşuq. Sərhəd qonşuluq deməkdir, evlərin qonşuluğu kimi. Qonşuların həyəti var, evi var. Lakin onların bir-birinin arasında gediş-gəliş olur. Bir-birinə dayaq durarlar, kömək edərlər, səsinə səs verərlər.

Bizim bu bölgədə mədəniyyət, din, etiqad, siyasət kimi bütün bu sahələrdə həddindən artıq oxşar cəhətlərimiz var. Bununla fəxr edirik. Bunlara ürəkdən bağlıyıq. Çalışacağıq ki, bundan sonra da bu müştərək dəyərlər əsasında münasibətlərimizi davam etdirək. Biz bir çox sahələrdə əldə edilmiş təcrübə ilə bölüşə bilərik. Bu bölgədə bazarlarımızdan birgə istifadə edə bilərik. Bu gün əldə edilmiş razılaşmalara, imzalanmış sənədlərə əsasən, hörmətli Prezident İlham Əliyev müəyyən müddət çərçivəsində gələcək üçün strateji planın hazırlanması haqqında müvafiq nazirlərə, məsul şəxslərə göstəriş vermişdir. Biz də öz tərəfimizdən xarici işlər nazirinə tapşırıq verdik ki, hökumətlə razılaşdırıb, bu addımları davam etdirsin. Çalışacağıq ki, gələcək üçün geniş, əhatəli və daha yaxşı strateji planımız olsun. Bütün sahələrdə - sənaye, elm, mədəniyyət, iqtisadiyyat, siyasət, təhlükəsizlik üzrə planlarımız olsun. Biz birlikdə bölgədə sülh, təhlükəsizlik və əmin-amanlığı təmin edəcəyik və öz çətinliklərimizi həll edəcəyik. Əminəm ki, əgər biz müsəlman ölkələri, regional dövlətlər və qonşular, qədim dövrlərdən bir yerdə olmuş qardaş və bacılar əl-ələ verib bir-birinin ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşsaq, dünyaya baxışlarımız qarşılıqlı qaydada razılaşdırılmış olacaq.

Beləliklə, bütün sahələrdə əməkdaşlıq edə bilərik. Elə bir bölgə yarada, ölkələr arasında elə bir əlaqə qura bilərik ki, Avropa ölkələri arasında olan əlaqələrdən daha üstün olsun. Bunun üçün yolları birləşdirək, maliyyə, ticarət əlaqələrimizi düzəldək, Şimal-Cənub, Şərq-Qərb dəhlizlərini yaradaq. Bütün bunları qarşılıqlı dəstək sayəsində həyata keçirək. İş adamlarımız birgə istehsal proseslərini həyata keçirsinlər, birgə sərmayələr yatırsınlar, işlər qursunlar. Biz istehsal, elm, mədəniyyət, iqtisadiyyat, siyasət sahələrində birgə hərəkət etməli, digərlərinə bunları pozmağa imkan verməməliyik. Onlar aramızda ixtilaf yaratmaq istəsələr, buna yol verməyəcəyik. Bizim aramızda bizi birləşdirən çoxlu ortaq amillər, hətta ailə, qohumluq əlaqələrimiz var. Bu, elə bir məsələdir ki, heç kəs bunları poza bilməz.

Əziz qardaşım, Prezident İlham Əliyev böyük əzm və iradə nümayiş etdirir. Biz də öz tərəfimizdən, inamımıza, iradəmizə və əzmkarlığa əsaslanaraq, Allahın köməyi ilə bütün əldə olunmuş nailiyyətləri artıracağıq, öhdəlik götürdüyümüz sənədləri icra edəcəyik. Bəzi məqamlar var ki, hələ yazılmayıb. Amma gərəkdir ki, onları da yazaq və imzalayaq, onları mütləq həyata keçirək. Biz bunların həyata keçirilməsinə, icrasına qəti şəkildə qərarlıyıq. Mən həmin qətiyyəti, həmçinin qardaşımızda görürəm. Allahın köməyi ilə digər layihələri bölgə üçün, İranın və Azərbaycanın gələcəyi üçün, hətta Yaxın Şərq bölgəsi üçün birlikdə yaradacağıq.

Əziz qardaşıma qonaqpərvərliyə görə bir daha böyük minnətdarlığımı bildirirəm. Ölkəmizdə bəzi hadisələr baş verdiyinə görə burada əlavə müddətə qala bilmirəm. Lakin çox vaxt keçməyəcək ki, dostumla yenidən görüşəcəyik. Çalışacağam ki, Azərbaycanda növbəti dəfə daha çox qalım və burada olanda heç zaman özümüzü yad ölkədəki kimi hiss etmirəm. Elə bil ki, sanki Təbrizdəyəm, Ərdəbildəyəm. Sanki doğulduğumuz, böyüdüyümüz, yaşadığımız İran Azərbaycanındayıq. Çox şadam ki, Sizinlə bir yerdəyəm. İqtisadi, mədəni, elmi, təhlükəsizlik, hərbi və digər sahələrdə əl-ələ verib özümüz, övladlarımız və sonrakı nəsillər üçün möhkəm gələcək quraq. Gələcək nəsillər fəxr etsinlər ki, bu cür sağlam əlaqələr qurmuşuq.

Bir daha Sizə təşəkkür edirəm.

Çin-Azərbaycan əlaqələrində Moskva faktoru son dövrlərdə diqqət çəkən məsələlərdən birinə çevrilib. Pekinin Bakı ilə daha sıx əməkdaşlıq qurması, birbaşa təmasları, Rusiyanın arxa plana keçməsi, bölgədəki geosiyasi vəziyyəti yeni bir kontekstdə dəyərləndirməyə imkan verir. Bu, bir tərəfdən Çin və Azərbaycanın qarşılıqlı maraqlarının daha da dərinləşdiyini, digər tərəfdən isə Rusiyanın təsirinin əvvəlki dövrlərlə müqayisədə azalmasını göstərir.

Globalinfo.az-a danışan politoloq Natiq Miri deyib ki, bu gün dünyada hərbi, iqtisadi qüdrət baxımından iki qlobal güclərdən biri Çindir:

“Çin dövləti artıq iqtisadi gücü ilə, dünyada hegemonluq iddiası edən ABŞ-ı narahat etməyə başlayıb. Donald Trampın hakimiyyətə gəlişindən sonra isə əsas mübarizə hədəfi məhz Çin seçildi. Qurulan oyunların böyük əksəriyyəti, xüsusilə ticarət anlaşmaları və tətbiq olunan rüsumların əsas hədəfi məhz Çindir. Rusiyayla münasibətlərin tənzimlənməsi siyasətinin arxasında da Çin dayanır. Çin dövləti qlobal iqtisadiyyata liderlik edən gücə çevrilməkdədir. Rusiya isə indiki vəziyyətdə bu rəqabətə davam gətirə bilmir.

Bu gün Rusiyanın Uzaq Şərq bölgəsi demək olar ki, Çinin iqtisadi və maliyyə təsiri altındadır. Bu, əvvəllər ümumiyyətlə, təsəvvür edilə bilməzdi. Yəni, Rusiya Uzaq Şərqdə öz iqtisadi siyasətini tam olaraq həyata keçirə bilmədiyindən və bu əraziləri insanlarla doldurmağı bacarmadığından Avropanın sərhədlərində özünə yeni ərazilər müəyyənləşdirmək istəyir. Ukrayna ilə müharibənin səbəblərindən biri də məhz budur”.

Politoloqun sözlərinə görə, belə bir vəziyyətdə Çin-Azərbaycan yaxınlaşması çox önəmlidir və strateji xarakter daşıyır:

“Bu yaxınlaşmanın Rusiyadan kənar baş verməsi bir tərəfdən Çinin siyasəti ilə bağlıdırsa, digər tərəfdən Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə artan nüfuzu və bir dövlət olaraq güclənməsi ilə bağlıdır. Çünki bu çətin dövrdə ərazi bütövlüyünü təmin edən ölkələrin başında Azərbaycan gəlir və bu da rəsmi Bakının nüfuzunu artırır.

Digər tərəfdən, Azərbaycan Avropa qitəsinin enerji təhlükəsizliyi və yeni siyasi prioritetlərində çox mühüm rol oynayır. Paralel olaraq, müharibələr fonunda bu gün bir çox regionlardan keçən ticarət yolları və kommunikasiya xətləri böyük zərər görür. Nəticədə “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsü xüsusilə ön plana çıxır və Azərbaycan bu ideyanı dəstəkləyir. Sadəcə sözlə yox, real infrastruktur layihələri həyata keçirir və region dövlətləri ilə loqistika sahəsində əməkdaşlıq mexanizmləri qurur. Söhbət orta dəhlizdən gedir.

Çindən başlayan yol Qazaxıstandan Xəzər dənizi vasitəsilə Azərbaycana qədər uzanır. Azərbaycanın coğrafi mövqeyi və geostrateji əhəmiyyəti ona imkan verir ki, Gürcüstan, Qara dəniz, Türkiyə və Aralıq dənizi arasında körpü rolunu oynasın”.

Natiq Miri qeyd edir ki, Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsi də ciddi şəkildə müzakirə edilir:

“Bu, həm Azərbaycanın, həm də maraqlı tərəflərin logistika imkanlarını genişləndirir. Azərbaycanın bu sahədə ciddi nailiyyətləri var və bu proses davam etdikcə, ölkə infrastrukturunu daha da inkişaf etdirir. Bu da gələcəkdə yüklərin həcmini dəfələrlə artırmağa imkan verəcək.

Ona görə də, əgər Çin Azərbaycanla birbaşa əlaqə qurursa, bu, Azərbaycanın regional və qlobal səviyyədə oynadığı rol və Avropa ilə Asiyanı birləşdirən mühüm körpü olması ilə əlaqədardır. Çünki bu dünyada əhəmiyyətsiz heç bir şey diqqət çəkmir.

Azərbaycana münasibət fərqlidir. Bu da ona görə baş verir ki, Azərbaycanla bağlı sadaladığımız bütün məsələlər artıq reallığa çevrilib. İndi Azərbaycanla münasibətləri hansısa ölkə üzərindən və ya böyük güclərin vasitəsilə deyil, birbaşa qurmaq zərurəti yaranıb. Bu isə münasibətlərdə bərabərhüquqluluq və qarşılıqlı fayda prinsipləri əsasında formalaşır. Əgər əvvəllər münasibətlər birtərəfli şəkildə qurulurdusa, indi qarşılıqlı maraqlara əsaslanır.

Buna görə də Rusiyanın bu prosesdə iştirakına ehtiyac qalmayıb. Əvvəllər hər məsələdə Rusiyayla razılaşmaq məcburiyyəti var idisə, indi Azərbaycanın öz maraqlarına uyğun, müstəqil şəkildə qərar vermək imkanı mövcuddur. Artıq Azərbaycan heç kimə hesabat vermək məcburiyyətində deyil.

Bu şəraitdə düşünürəm ki, Azərbaycan və Türkiyə ilə birlikdə, türk dövlətlərinin birgə addımlar atmasının vaxtı çatıb. Bu isə ondan ibarətdir ki, kənarda dayanıb gözləmək yox, birlikdə güc nümayiş etdirmək və fəal siyasət yürütmək lazımdır”.

Çin Pakistanın qanuni təhlükəsizlik narahatlıqlarını anlayır və suverenliyini və təhlükəsizlik maraqlarını qorumaqda İslamabadı dəstəkləyir.

Axar.az xəbər verir ki, bunu Çin xarici işlər naziri Van Yi pakistanlı həmkarı Məhəmməd İshaq Darla telefon danışığı zamanı deyib.

“Çin mövcud vəziyyətin inkişafını diqqətlə izləyir. Terrorla mübarizə bütün dünya ölkələrinin ümumi məsuliyyətidir. Çin