 |
|
|
Ədalət, Hüquq və Demokratiya (ƏHD) Partiyasının sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyevlə müsahibəni təqdim edirik:
- Qüdrət bəy, Pezeşkianın Bakıya səfəri öncəsi İran Ədliyyə Orqanı açıqladı ki, Azərbaycan səfirliyinə hücum etmiş qatilin edam olunması üçün hazırlıq işləri başa çatıb. İndiyə kimi edamın həyata keçirilməməsi zərərçəkmiş tərəfin bunun üçün rəsmən müraciət etməməsi olub. Bu məsələni şərh etmənizi istərdik...
- Öncə onu söyləyim ki, əgər biz bir xalq və dövlət olaraq ölüm hökmündən imtina etmişiksə, başqa dövlətdən bunu tələb etmək elan etdiyimiz dəyərlərə sadiq olmamağımız kimi qiymətləndirilə bilər.
İkincisi, zərərçəkmiş şəxslər də bunda maraqlı olmamalıdırlar. Cinayət hadisəsinin necə baş verməsini əks etdirən video kadrlardan görsənir ki, polis cinayətin baş verməsinin qarşısını almır. Düşünmürəm ki, bu iş üzrə ədalətli və obyektiv araşdırma aparılıb. Ona görə onun öldürülməsi gələcəkdə həqiqətin üzə çıxarılmasını çətinləşdirəcək.
- Pezeşkianın səfərinin nəticələrini necə qiymətləndirmək olar?
- Səfərin nəticələrini yüksək qiymətləndirirəm. Pezeşkianın gəlişi belə böyük siyasi hadisədir. Bu səfər qardaşlıq əlaqələrinin genişlənməsinə böyük imkanlar açır. Gələcəkdə nə baş verəcəyini isə zaman göstərər. İran həm də bir türk dövlətidir, orada yaşayan əhalinin yarıya qədəri Azərbaycan türkləridir. Bizim ortaq tariximiz, dinimiz, mədəniyyətimiz, adət-ənənələrimiz var. İran Türkiyə və digər türk dövlətləri qədər bizə yaxın olmalıdır. Səfər öncəsi Pezeşkianın Az.TV-yə verdiyi açıqlamada işğalçı Ermənistanla bizə eyni yanaşma sərgiləməsi və türk dilində danışmaması məni xeyli üzdü. Çünki beynəlxalq təcrübədə səfər etdiyin ölkənin xalqının dilini bilirsənsə, xüsusilə, həmin xalqın nümayəndəsisənsə, öz dilində ona müraciət etmək xalqına və səfər etdiyin ölkəyə böyük ehtiram və hörmət əlaməti hesab olunur. Amma onu da nəzərə almalıyıq ki, o farsca danışmağa müəyyən mənada məcburdur. Yoxsa ciddi problemlərlə üzləşə bilər. Ola bilsin öncədən ona bu barədə xəbərdarlıq ediblər. Gördük ki, İranda Azərbaycan türkcəsində şeir dediyinə görə hansı təzyiqlərlə üzləşdi...
Əlaqələrimiz bütün istiqamətlərdə daha da dərinləşməlidir. İran üzərindən Naxçıvana maneəsiz (gömrük və sərhəd yoxlamalarından kənar) gediş-gəliş təmin edilsə, bu əlaqələrin inkişafına xüsusi töhfə verərdi. İran vətəndaşları üçün viza rejimi aradan qaldırılmalı, xüsusilə, Cənubi Azərbaycandan olan gənclərin, İranda mümkün olmadığı üçün, Azərbaycan Respublikasında öz ana dillərində güzəştli şərtlərlə təhsil almalarına imkan yaradılmalıdır. Bu məqsədlə tələbələrin sayı barədə kvota müəyyən olunmalı, büdcədən vəsait ayrılmalıdır. (Xalqcebhesi.az)
Fəlakətin canlı şahidi: “Avropa ikinci belə bir fəlakətin öhdəsindən gələ bilməz”
Aprelin 26-da, Çernobıl AES-də baş vermiş qəzanın 39-cu ildönümündə dünya minlərlə insanın həyatına və sağlamlığına son qoyan, gələcək nəsillərə zərər vuran fəlakəti bir daha xatırladı. Bu gün öz sağlamlıqlarını düşünmədən həyatlarını riskə atan, görünməmiş fəlakətlə mərdliklə mübarizə aparan qəhrəmanlar da xatırlandı.
Faciənin ildönümü ərəfəsində Çernobıl AES-dəki bədnam dördüncü reaktorda baş verən dəhşətli yanğının söndürülməsində iştirak edən ukraynalı helikopter pilotu Andrey Mizko UNIAN-a həmin dəhşətli günlərdən danışıb. Andrey təmkinlə təhlükəli uçuşları barədə danışıb. Deyib ki, onun üçün mümkün mənfi nəticələri başa düşsə də, vəzifəsini soyuqqanlılıqla yerinə yetirib. Axı yüz minlərlə insanın həyatı onun və həmkarlarının qəhrəmanlığından asılı olub.
AYNA.AZ müsahibəni istinadla təqdim edir:
Dövlətin onların şücaətinə hörmət edib-etməməsi sualı qəhrəman üçün kifayət qədər ağrılı oldu - sağlamlığını və kifayət qədər gənc yaşda işləmək imkanını itirməsinə baxmayaraq, cənab Andrey bu dəhşətli qəzanın qarşısının alınmasında iştirak edən bütün insanlar kimi, layiqli pensiya hüququ üçün məhkəmədə mübarizə aparır.
Mizko müsahibəsində həmkarlarının - pilotların taleyindən, faciənin gələcək nəsillər üçün xatırlanmasının vacibliyindən və "Çernobıl" film-serialının yaradıcılarına niyə minnətdar olmasından da danışıb.
- Cənab Andrey, faciədən əvvəlki işiniz barədə bizə məlumat verin. Çernobıl fəlakətindən əvvəl hansısa fövqəladə vəziyyətlə qarşılaşmısınızmı?
- Mən o vaxt Sovet İttifaqının Silahlı Qüvvələrində xidmət etmişəm. Biz SSRİ Müdafiə Nazirliyinin tabeliyində idik. Bəzi yanğınları söndürmək lazım olan hallarda bunlarla xüsusi xidmət orqanları məşğul olurdular. Amma qeyri-adi bir hadisə baş verəndə biz də həmin hadisələrin qarşısının alınmasına cəlb edilirdik.
1986-cı ildə SSRİ Silahlı Qüvvələrində Leninqrad Hərbi Dairəsində xidmət edirdim və leytenant rütbəsində idim. 1986-cı il aprelin 13-dən 27-dək eskadronumuz Krım yarımadasından Əfqanıstana yola düşməyə hazırlaşırdı. Amma sonrası məlumdur, faciə baş verdi...
- Çernobıl qəzası haqqında sizə nə dedilər və oraya uçmaq əmrini nə vaxt aldınız?
- Hadisə olanda o vaxt heç kim buna xüsusi əhəmiyyət vermədi. Amma bütün aviasiya alayımız döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətiriləndə anladıq ki, ciddi bir hadisə baş verib. Sonra rayon Hərbi Hava Qüvvələrinin qərargahından əlavə teleqramda deyildi ki, Mi-6 helikopterlərinin səkkiz ekipajına ehtiyac var, onların xarici asma ilə uçmaq üçün icazəsi var. Çünki bu, mürəkkəb uçuş növü idi. Ən çox təlim keçmiş səkkiz heyət seçildi və AN-12 təyyarəsi ilə Çerniqov şəhərinə uçduq. Orada məskunlaşdıq və helikopterləri hadisə yerinə ilk gələn və bir neçə gündür orada işləyən ekipajlardan təhvil aldıq. Biz artıq radiasiya ilə çirklənmiş bu helikopterləri qəbul etdik, işləməyə davam etdik. Mayın 5-dən 27-dək orada işlədik, sonra bizi başqa briqadalar əvəz etdilər.
- Yanğınsöndürmə əməliyyatınız necə keçdi?
- Tapşırıq yükü 30 kilometrlik zonaya daşımaq və çatdırmaq idi və yüklərin boşaldılması üçün birbaşa reaktora uçuşlar var idi. Kisələrin hər biri 10 kiloqram idi – 100 kisə, yəni bir ton qurğuşun idi. Reaktordan 12 kilometr aralıda, 200 metr hündürlükdə yerləşən ərazidən havaya qalxdıq Pripyata uçduq, sonra döyüş kursuna keçdik və Pripyatdakı bir otelin damında olan uçuş nəzarətçisi bizə hər 500 metrdən bir reaktora qədər olan məsafəni bildirdi. Biz yükü reaktorun üzərinə atdıq və sonra növbəti yükləmə üçün geriyə uçduq. Helikopterlərin uçuş intervalı 2-3 dəqiqə idi. Biz belə işləyirdik.
İlk həftə səhərlərimiz səhər saat 4-də durmaqla başladı, səhər 6-da artıq yeməkxanada idik, sonra aerodroma getdik və orada uçuş tapşırıqlarını aldıq. İşdən sonra axşam saat 9 radələrində bizi Çerniqovun kənarındakı dispanserə dincəlməyə aparırdılar.
Yüklə reaktora uçuşlar qəzanın əvvəlindən təxminən mayın 15-dək həyata keçirilib. Müxtəlif uçuşlar, o cümlədən kabelləri endirən və radiasiya səviyyəsini ölçən Mi-26 helikopterləri var idi. Bir polkovnik var idi, ölçülər üçün yükü yerə atmadan çoxlu uçuşlar edirdi. O, artıq həyatda deyil. Çox böyük miqdarda radiasiya almışdı.
Biz uçan zaman Mi-8 kəşfiyyat təyyarəsi də uçurdu və biz 300 rentgen oxunuşunu eşitdik. Və biz reaktorun üstündə nə baş verdiyini bilmirik, çünki reaktorun 200 metr yüksəkliyində uçurduq.
Mayın 27-də artıq bizi başqa heyətlə əvəz etdilər. Hərbi hissəyə uçduq və ertəsi gün bizi xəstəxanaya göndərdilər. Həkimlər iki həftə bizi müayinə etdilər, sonra 10 günlük məzuniyyətimiz oldu və üç ay ərzində eskadronumuz Əfqanıstana göndərildi.
- Əvvəldən səhhətiniz üçün yaracaq təhlükəni başa düşürdünüzmü?
- Biz zabit idik, nüvə silahının, radioaktiv çirklənmənin nə olduğunu bilirdik. Amma o anda tapşırıq belə idi və yerinə yetirilməli idi. Çünki biz başa düşdük ki, xalq, Ukrayna və bütün Avropa məhv olmaqla üz-üzədir. Ona görə də beynimdə təhlükə barədə heç bir fikir yox idi, əsas olan tapşırığı yerinə yetirmək idi. Sonra sağlamlıq problemləri yarandı və s. O vaxt biz hələ gənc idik, 26 yaşımız var idi. Ona görə də o zaman heç kimin səhhəti vecinə deyildi.
- Yəni bunu bir vəzifə kimi qəbul etdin...
- Əlbəttə, vəzifəmiz bilirdik. Bizə fasilə verəndə bir həftəlik işdən sonra evə zəng vurmaq üçün şəhərə çıxırdıq. İnsanlar bizi saxlayıb təşəkkür edirdilər. Bu, çox xoş idi, başa düşdük ki, biz bunu bir səbəbə görə edirik – insanlıq üçün. O zamanlar bunun yalnız Çerniqov vilayətinə təsir edəcəyini düşünürdülər. Əslində isə bütün Ukraynanı, Belarusu və Avropanı əhatə edəcəyi anlaşılan idi.
- Sizcə, qəzada yanğının söndürülməsi prosesi nə dərəcədə səmərəli təşkil olunub?
- Bəşəriyyət heç vaxt belə bir fəlakətlə üzləşməmişdi. Buna görə də, o dövrdə istifadə olunan resurslar yəqin ki, edilə biləcək maksimum idi. Mən hakim deyiləm, heç kimi günahlandıra bilmərəm. Baxmayaraq ki, insan amili də var - kimsə sayıqlığını itirib. Bu isə elə bir məsələdir ki... Nüvə ilə zarafat etmək olmaz. Ona görə də bu, dünənin, bu günün və gələcəyin məsələsidir. Onda nə baş verdiyini bilmək lazımdır. Gələcəkdə belə halların təkrarlanmaması üçün, əlbəttə. Çünki Avropa ikinci belə bir fəlakətin öhdəsindən gələ bilməz.
- Dağıdılmış reaktorun şəklini təqdim etdiniz. Zəhmət olmasa bizə onun tarixini deyin - onu kim və nə vaxt çəkib?
- Uçuş zamanı havadan çəkilən fotodur. Unikal şəkildir. Onu səkkiz ekipaj üzvündən biri olan uçuş mühəndisimiz çəkib. Yanında fotoaparatı var idi, nəyisə lentə almaq qadağan olduğundan xəbərimiz yox idi. O, bu şəkli məhz reaktora uçuş zamanı çəkib.
- Yanğının qarşısının alınmasında iştirak etmək sağlamlığınıza necə təsir etdi?
- Belə deyim - 35 yaşımda pilot vəzifəmdən, 40 yaşımda isə Silahlı Qüvvələrdən tərxis olundum. Bu, məncə, cavabdır. Çünki 40 yaşında çox təcrübən olur – çox şey bilirsən və daha faydalı olursan. Amma səhhətinə görə işləyə bilmirsən. Bunu təsəvvür edin, cavab aydın olacaq.
Sizə deyim ki, bizə qurğuşun yükləyən “partizan” adlanan 731-ci xüsusi batalyon 500 nəfərdən ibarət idi. Hazırda bu insanların yarıdan çoxu artıq həyatda deyil. Bunlar da o vaxt 20-45 yaş arası insanlar idi. Onkoloji və digər xəstəliklər o dövrdə yaşlılarda rast gəlinirdi. İndi isə gənclərdə bu xəstəliklər artıb. Hamısı bu qəzanın nəticəsidir.
- Əməliyyatda birgə çalışdığınız pilot yoldaşlarınızla əlaqələriniz qalırmı?
- Onlardan sağ qalanlar var, əlaqələrimiz var. Birlikdə işlədiyim rusiyalı həmkarlarımla əlaqəm var idi, amma 2014-cü ildən sonra heç biri ilə əlaqə saxlamamışam. Həqiqəti bilmək istəyən hər kəs soruşa bilər, mən heç kimə heç nə sübut etmək fikrində deyildim.
Məsələn, bizimlə iki eskadron komandiri var idi - biri Əfqanıstanda həlak oldu, digəri isə Çernobıl hadisəsindən sonra öldü.
- Sovet İttifaqı Çernobıl AES-dəki faciənin miqyasını gizlətdi. O zaman başa düşürdünüzmü ki, hakimiyyət bunun nəticələrini ört-basdır edir?
- Bu Sovet İttifaqının sistemi ilə əlaqəli idi. İndi Rusiyada olduğu kimi, hadisələrin miqyası ört-basdır edilirdi. Ona görə də Rusiyada o vaxt baş verənlərlə indi baş verənləri müqayisə edə bilərik.
Bəli, o zaman hər şeyi gizlətdilər. Çernobıl hadisələrini öz ehtiyaclarına və istəklərinə uyğunlaşdırdılar. Bir çox insanlar nahaq yerə sertifikatlar aldılar. Çünki o dövrdə faciənin nəticələrinin aradan qaldırılmasında iştirak edənlər üçün güzəştlər var idi.
- Əslində nə qədər insan həqiqətən də nəticələrin aradan qaldırılmasında iştirak etmişdi?
- İndi mənim bildiyimə görə, Çernobıl qəzasının nəticələrinin aradan qaldırılmasında iştirak nəticəsində 47 min nəfər əlil qalıb. 47 min nədir? Bunlar xüsusilə faciənin aradan qaldırılması ilə bağlı xəstəliklərə tutulanların sayıdır. Mən həmişə əsl ləğvedicilərdən danışıram, çünki qanunsuz əlillik dərəcəsi alanlar çox idi.
- Məşhur “Çernobıl” serialı ilə bağlı sual verməyə bilmirəm. Bu serialı necə qiymətləndirirsiniz?
- Serialın yaradıcılarına təşəkkür edirəm. Çünki bizim əməyimizi orada qeyd ediblər. Bu, çox vacibdir. Çünki bu serialdan sonra biz Çernobıl muzeyində özümüzü yaxşı hiss edirik – orada bizə hörmət edirlər və hərarətlə qarşılayırlar. Orada bizim kimi insanların indi olmadığını deyirlər.
Seriala gəlincə, bu, sənədli film deyil - bədii filmdir. Yaradıcılar onda nəyisə dəyişə bilərlər və bunu prinsipcə ciddi qəbul etməmək lazımdır. Amma Sovet İttifaqının reallıqlarını göstərdilər ki, bu da çox maraqlı idi. Biz onlara minnətdarıq. Bundan sonra bizi Böyük Britaniyaya dəvət etdilər, rəyimizi soruşduq, serialın yaradıcılarına təşəkkür edib təbrik etdim.
- Dövlət xidmətinizə görə sizə necə təşəkkür etdi? Əməyinin layiqincə qiymətləndirildiyini hiss edirsinizmi?
- Bu çox ağrılı sualdır. Çünki biz lazım olanda və tapşırıqları yerinə yetirəndə qəhrəman idik. Hadisənin nəticəsi aradan qalxandan sonra həmin qəhrəman heç kimə lazım olmur. Təsəvvür edin ki, biz hələ də pensiya məsələlərini məhkəmə yolu ilə həll edirik. Çünki başqa yol yoxdur.
Güləcəksiniz – hər il sağlamlıq üçün kartımıza 120 qrivna yükləyirlər. Pensiyaya çıxana qədər hər ay vitaminlərə 456 qrivna xərcləyirdim, indi 596 qrivna xərcləyirəm.
- Bu ilin yanvar ayından Ukraynada bəzi pensiyaçılar, o cümlədən Çernobıl qəzası əlilləri üçün pensiyalar kəsilib. Bu qərar sizə təsir etdimi?
- Hələ yox, çünki məhkəmədəki işlərim pensiyanın ölçüsünə qoyulan məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması ilə bağlıdır. İndi bu haqda danışmaq istəmirəm, çünki ölkəmizdə müharibə gedir, insanlar ölür...
Dediyim kimi, faciənin nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı 47 min nəfər əlil qalıb. Bizə isə heç bir müavinət lazım deyil - layiqli pensiya verilsin. Ondan sonra mənə mənzil üçün subsidiyalar, pulsuz səyahət lazım olmayacaq. Bizim sayımız o qədər də çox deyil.
- Bu miqyasda baş verən hadisələrin xatirəsi və bu hadisələrdə qəhrəman insanların iştirakı çox önəmlidir. İndiki gənclərin o faciə haqqında nə bilməsini istərdiniz?
- 1986-cı il hadisəsi qlobal bir hadisə idi. Bu mövzu çox aktualdır və hələ uzun illər aktual olacaq. Və bunun bir daha təkrarlanmaması üçün gənclərimiz nə baş verdiyini, hansı nəticələrə səbəb olduğunu dəqiq bilməlidir. Axı bu, milyonlarla insanın həyatı ilə bağlıdır.
Faciənin 25-ci ildönümündə bizi Avropaya dəvət etməyə başladılar - onların "Çernobıl həftəsi" var və biz hər il müxtəlif ölkələrə sərgilərə, gənclər və ictimai təşkilatlar üçün mühazirələrə dəvət olunurduq. Oradakı insanlar Çernobıl haqqında bizdən çox bilirlər. Mən heyrətləndim – İngiltərədə 7-9 yaşlı uşaqlar elə suallar verirdilər ki, mənim özüm üçün də maraqlı idi.
Bir gün əvvəl kitabxanada şagirdlərlə görüşdüm və onları sual verməyə dəvət etdim. Yalnız bir oğlan xəstəliklərlə bağlı sual verdi. Bu o deməkdir ki, onlar ya hər şeyi bilirlər, ya da heç nəyi bilmirlər - çox güman ki, heç nə bilmirlər.
Avropalılar belə şeyləri təkcə demirlər, gəncləri gələcəyə hazırlayırlar ki, onlar nüvə enerjisinin nə olduğunu, nə qədər təhlükəli olduğunu və gələcəkdə oxşar fəlakətlərin təkrarlanmaması üçün nə etmək lazım olduğunu başa düşsünlər. Xatırladığım qədəri ilə dünyada 500-dən çox nüvə reaktoru var. Elektrik ucuz başa gəlir, bəli, bəs məsələn, Rusiyadan hansısa raket gəlsə? İkinci Çernobıl olacaq.
Müəllif: Turan Abdulla
Ərdoğan bilir ki, Hindistanla Pakistan arasında müharibə olmayacaq.
Musavat.com xəbər verir ki, bu sözləri "Yeni Müsavat" Media Qrupunun rəhbəri Rauf Arifoğlu "TV Müsavat"ın efirində deyib.
Onun təhlilinə görə, bu məsələ çox böyüməyəcək:
"Hindistan bəyanat verib ki, 130 nüvə başlığı Pakistanı hədəf alıb. Pakistan isə 170-dən çox nüvə başlığına malikdir. 15-20 strateji nüvə bombasının partlaması yetər ki, planet dağılsın".
Rauf Arifoğlu, həmçinin Türkiyənin Pakistanın yanında olduğunu qeyd edib.
Musavat.com daha ətraflı videonu təqdim edir:
Xəbər verdiyimiz kimi, Çində dövlət səfərində olan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev aprelin 24-də Pekində CGTN (China Global Television Network) telekanalına müsahibə verib.
Müsahibə zamanı dövlət başçısı ilə çinli jurnalist arasında çayla bağlı maraqlı dialoq yaşanıb.
Həmin dialoqun videosunu təqdim edirik:
Globalinfo.az yazıçı, araşdırmaçı Həmid Herisçi ilə müsahibəni təqdim edir:
– Həmid bəy, İran Prezidenti Məsud Pezeşkianın Azərbaycana yaxın günlərdə gözlənilən səfərini indiki qarışıq geosiyasi durumda necə qiymətləndirmək olar? Sizin bu mövzuda təhliliniz, qənaətiniz nədən ibarətdir? İran artıq Azərbaycanla bağlı hikkəsindən geri durur, əvəzində əməkdaşlıq formatına üstünlük verir? Yeri gəlmişkən, İran-Azərbaycan sərhədinin Zəngəzur hissəsində iki ölkə arasında ciddi layihələr gerçəkləşmək üzrədir.
– İranın magistral iqtisadi-siyasi marşrutları 1925-ci ildən, yəni düz 100 il öncədən tam dəyişdi. Xudafərin körpüsü o vaxt demək olar ki, qapadıldı. Bütün iqtisadi yollar cənuba – Fars körfəzinə doğru yönəldildi. Bu tarixi dönüş, türk əsilli Qacar nəslinin hakimiyyətdən getməsi, fars mənşəli Pəhləvi sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi ilə də bağlı idi. Rza şah Pəhləvi o vaxt, 1925-ci ildə, qədim Sasani hökmdarı Nuşirəvanın geosiyasi doktrinasını diriltdi. Bu doktrinaya görə İranın Şimal qapısı, yəni Turan yolu qapadılmalıydı. Dərbənd qalası bu yolu kilidləməliydi.
Ancaq Nuşirəvanın bu antitürk, antituran gedişi Xəzər müharibələri ilə nəticələndi. 626-cı ildə xəzərlər əvvəl Dərbəndi, sonra Tiflisi aldılar. Sonra, bax bu Sasani İranı indiki İraqda yeni müsəlman dininə uduzdu. Nəticədə fars İranı tarixi səhnədən silindi. 1400 il olmadı.
1925-ci ildə Rza şah Pəhləvi bu köhnə, məğlub Sasani şahmat oyununu yenidən diriltsə də, nə xeyri?
2025-ci ildə, düz 100 sonra bu geosiyasi Sasani projesi yenə də müasir İranın məğlubiyyəti ilə bitdi. Xəzərlərin şimal qələbələrini müstəqil Azərbaycan respublikası təkrarladı. Mən, 2020-ci il Qarabağ qələbəmizi nəzərdə tuturam. Bu qələbə, İranı şimal sərhədlərində xeyli sarsıtdı.
Sasanilərin cənubdakı məğlubiyyətləri isə, öz müasir redəktəsini qazandı. İsrailin Livan, Suriyadakı qələbələri İranı bu dəfə də, 7-ci əsrdəki kimi, Yaxın Şərqdə tam məğlubiyyətə sürüklədi.
Məhz bu səbəbdən, 2024-ci ildə, İran tarixində çox mühüm bir siyasi dönüş baş tutdu. Siyasi hakimiyyət müəyyən qədər, bir qədər yenidən türklərə-yəni Pezeşkian dəstəsinə qaytarıldı.
Rəsmi Tehran bu siyasi gedişi ilə irandaxili proseslərdə yerli türklərin dəstəyini qazandı.
Beləliklə, şahpərəstlərin, 2025-ci ildə Pəhləvi sülaləsinin 100 illik yubileyini qeyd etmək niyyəti baş tutmadı. Sasani doktrinasını-“İrane bözörg-Böyük İran, İranzəmin” projesini SEPAH, “Hizbullah” Yaxın Şərqdə, Qafqazda, Əfqanıstanda reallaşdıra bilmədi.
Azərbaycanla İsrail buna icazə vermədi. Azərbaycan bütün Qafqazda, İsrail isə bütün Yaxın Şərqdə İranın gizli, əslində antiislam planlarını alt-üst etdilər.
Yəni, SEPAH əslində Qafqazda, Yaxın Şərqdə heç də islam hərəkəti yürütmürdü. Sasani doktrinasını, qədim fars diplomatiyasını reanimasiya, “restart” edirdi.
SEPAH-ın üç cəbhədə – Qarabağda, Əfqanıstanda, Livanda məğlubiyyətləri ona bağışlanılmadı. Belə bir şəraitdə İran liberalları, Cavad Zərif dəstəsi Pezeşkian kartını, yəni türk kartını oyuna gətirdilər. Təbrizin, “Təbriz Ticarət və Sənaye Palatası”nın dəstəyi ilə öz namizədlərini prezident kürsüsündə otuzdurdular.
Fars irqçilərinin “Ariana” – yəni Böyük İran projesi laxladı. Pəhləvilər özləri sözsüz, İrana qayıtmayacaqdılar. Ancaq Pəhləvilərin “Ariana” projesi İrana bir başqa sifətdə, islamlaşmış şəkildə qayıda bilərdi. Ancaq Azərbaycanla İsrail bu geopolitik konfiqurasiyanı pozdular. Nəticədə İran, Pezeşkianın simasında öz Turan, türk ssenarisini meydana atdı. Azərbaycanla dialoq da bax bu nöqtədə yeni abzasdan başladı.
– Məsud Pezeşkianın Bakıya gələcəyi xəbərləri yayıldıqdan az sonra İsrailin baş naziri Benyamin Netenyahunun da ölkəmizə səfər edəcəyi informasiyası ortaya xeyli suallar çıxardı. Bir-biri ilə düşmən münasibətində olan dövlətlərin rəhbərləri paytaxtımıza anlaşmağa gəlir? Azərbaycan İsrail-Türkiyə, İsrail-İran arasında bir barış körpüsü, anlaşma platforması rolu oynayacaq, yoxsa, burda gözləmədiyimiz, hətta bilmədiyimiz proseslər cərəyan edir?
– Fevralın 18-də Ər-Riad danışıqlar əslində ikimasalı idi. Ər-Riad dialoqu Tehrandakı “Xəzəryanı ölkələr sammiti” ilə tam sinxron keçməsi təsadüfü deyil. Moskva bir-ki saatlıq gecikmə ilə Tehranı danışıqların tam qapalı məzmunu ilə tanış edirdi. Ancaq əslində danışıqlar heç iki də yox, üçmasalı idi.
Bir-iki saatlıq gecikmənin də izahı var – Moskva ilə Vaşinqton bu vaxt ərzində Netanyahu ilə məsləhətləşirdilər.
Üçüncü masadakı İsrail indi kölgədən çıxacaq. Bakıda, Azərbaycanda o danışıqları davam etdirəcək. Açıq, yaxud qapalı şəkildə.
İsrail bütün hallarda İranla dialoqunu Azərbaycansız keçirməyəcək. Azərbaycanla birgə keçirəcək.
Biz İsrail-İran dialoqunda vacib halqayıq. İki ölkə, hələlik Azərbaycanda barışa bilərlər. Azərbaycanda hər iki ölkə müəyyən razılaşmalara gələ bilər. Bu bizə böyük nüfuz gətirəcək son nəticədə. Dividentləri, qazancları çoxdur bu vasitəçilik missiyamızın.
– Prezident İlham Əliyevin Çinə səfəri dünyada maraqla, diqqətlə izləndi. Çin yalnız Asiya qitəsinin nəhəng dövləti sayılmır, Pekin dünya siyasətinin mərkəzi aktorudur. Çinin Azərbaycanla bu qədər yaxınlaşması, anlaşması, əməkdaşlığı bizə hansı üstünlüklər, Çinin özünə hansı avantajları qazandıra bilər?
prez cin 23
23 aprel 2025-cü il. Prezident İlham Əliyevin Pekində rəsmi qarşılanma mərasimi
– Siyasətdə nə varsa, sığorta naminə iki nüsxəlidir. İran-Rusiya, İran-Çin münasibətləri də ikidosyelidir. Azərbaycan, Prezident İlham Əliyev də bu ikibaşlı siyasəti nəzərə alır həmişə. İlham Əliyevin də projeləri ikinüsxəlidir. Biz siyasətimizi təkcə Moskvaya etibar edə bilməzdik. İlham Əliyevin Pekin səfəri bununla əlaqədardır.
Bu ikiqanadlı siyasət Sergey Lavrovun son Tehran səfəri zamanı da özünü gizlətmədi. Görüş günü Tehran həm də beynəlxalq TRASECA (Transport Corridor Europe-Caucasus-Asia – Avropa-Qafqaz-Asiya Nəqliyyat Dəhlizi) nəqliyyat dəhlizinin növbəti – 17-ci sammitinə ev sahibliyi edirdi. İranın yol və şəhərsalma naziri Fərzanə Sadiq Azərbaycan, Çin, Gürcüstan, Qazaxıstan və ən vacibi – Çin bayraqlarının sıx əhatəsində idi. Sevincini gizlətmirdi. TRASECA-da bir illik sədrlik kürsüsü Tehrana keçirdi axı.
Gözlənilməz, yaxud gözlənilən bu xəbər Sergey Lavrovun sifətini, üz ifadələrini bir az da turşutdu Tehranda. Rusiya XİN rəhbəri İranın Rusiya ilə münasibətlərini birmənalı, birnüsxəli edə bilmədi.
Moskva-Astara-Rəşt dəmir yolunu, yəni “Cənub-Şimal” nəqliyyat dəhlizini Tehran eyni gündə TRASECA Çin yolu ilə sığortaladı. Yəni Zəngəzur yolu ilə. Sübut etdi – Rusiya ilə bütün projelərini digərləri ilə sığortalayacaq. İkinüsxəli olacaq Rusiya-İran münasibətləri.
İlham Əliyev bütün bunları nəzərə aldı. O da Şimal dəhlizini Qərb nəqliyyat dəhlizi ilə sığortaladı.
– Mərkəzi Asiyanın 3 ölkəsinin rum Kipri ilə bağlı məlum addımı – Cənubi Kiprdə diplomatik nümayəndəlik açması, üstəlik Türkiyəni aqressor ölkə adlandırması nədən xəbər verir? Bu, yaranmaqda olan türk birliyinə, Turan ideyasına nə kimi zərər verəcək? Bəlkə bunu arxasında başqa məqamlar dayanır, biz xəbərsizik?
– Səmərqənddəki Türk sammitinə qarşı Avropa da öz “Səmərqənd sammitini” keçirtdi ötən həftələrdə. Burda aerokosmik nəhənglərin savaşı gedir. Turan səmasındakı “Boeing” dominantlığına, seçiminə qarşı Fransa SAS aerokosmik sənayesi qəribə gediş edib. Mülkü təyyarələrin bazarını başına buraxıb burada. Bazara öz hərbi “Dassault Rafale” təyyarələrini təqdim edib. Səmanın açarları ötən əsrdən üzü bəri “Airbus” və “Boeing” şirkətlərinə məxsusdur. Turan ərazisində yox, Turan səmasında bu iki şirkətin çox güclü savaşı başlayıb.
Yəni Avropa Birliyinin Turan siyasəti ilk növbədə aerokosmik məzmunludur.
hemid herisci 9
Həmid Herisçi
Prezident İlham Əliyev, sözsüz, bu qarşıdurmaya bələddir. 2023-cü ilin 30 aprelində Əliyevin “Boeing Commercial Airplanes” şirkəti rəhbəri Stenli Dillə vacib görüşü də bununla bağlı ola bilər.
Azərbaycan, ölkə prezidenti İlham Əliyev böyük şahmat taxtası üzərində öz gedişlərini edir. Siyasi gedişlər indi sırf iqtisadi projelərlə müşayiət edilməlidir. Sevinək ki, bizim bu cür böyük projelərimiz artıq rəqabətə səbəb olur. Demək həm siyasi, həm iqtisadi masalarda öz maraqlarımızın ticarətinə başlaya bilərik. Bu Turan səması projesində də Çinin kimi, hansı avianəhəngi seçəcəyi vacibdir. Azərbaycan Çinə təkcə Zəngəzur projesini təqdim etməyib məncə. Həm də Qərbdən Şərqə gedən hava yollarında öz vacib hava dəhlizini də təqdim edib.
Bakı-Qroznı xəttində baş vermiş məlum təyyarə qəzası çox vacib bir mövzunu – Azərbaycan hava ərazisinin geopolitik çəkisini bir daha dünyaya sərgilədi. Dünyanı tən ortadan yaran meridian xətt, qövs Şimal Qütbündən startını götürüb, Dərbəndədək Rusiya hava ərazisindən keçir. Sonra Azərbaycanda öz orta, mərkəz nöqtəsini tapır. İran hava ərazisində davam edərək körfəzdə sona çatır.
İranla Rusiya Batı (Qərb) ilə qarşıdurmadadırlar. Hava əraziləri də Qərb təyyarə marşrutları üçün yarıqapalı şəkildədir. Etibarlı deyil. Qalır Gürcüstan-Azərbaycan hava ərazisi. Hə, burada Qərbin hava marşrutu tam azaddır. Kim bu hava qövsünə tam nəzarət etsə… Cümlənin axırını bilərəkdən bütöv yazmıram. Susuram bu vacib məqamda.
Turan, Çin hava yollarının taleyi də məhz bu qövsdən, müəyyən qədər bizdən asılıdır. Biz həm də səmadakı bax bu Zəngəzur marşrutunda kilid ölkəyik.
Məncə Avropa, Çin maraqları bu nöqtədə Azərbaycanın önəmini anlayırlar. Avropa-Turan Səmərqənd sammiti, prezidentin Çin səfəri də bu ssenari tərkibindədir. Biz böyük şahmat oyunundayıq. Vacib fiqurlardanıq. Prezidentin Çin səfəri, Pezeşkianını Bakı səfəri də bax bu zaman reallaşır. Dəyərimizi, qiymətimizi düzgün hesablayaq.
Bütün vaxtını xüsusi müəllimlər və mühafizəçilərlə keçirir
Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin gimnast Alina Kabayevdan olduğu iddia edilən oğlunun ilk dəfə görüntüləri ortaya çıxıb.
“AzPolitika” xəbər verir ki, bu barədə Kreml əleyhinə fəaliyyət göstərən xəbər saytlarında məlumat yayılıb.
Xəbərdə illərlə hər kəsdən uzaq tutulan və ciddi şəkildə qorunan uşaq üçün “yəqin ki, dünyanın ən tənha uşağıdır” ifadəsi işlədilib. Məlumata görə, İvan adlı bu uşaq və onun 4 yaşlı qardaşı Vladimir, Putinin gizli saxladığı övladlarıdır və demək olar ki, heç kimlə ünsiyyət qurmurlar. Onlar bütün vaxtlarını xüsusi müəllimlərlə və mühafizəçilərlə birlikdə keçirirlər.
Qeyd edək ki, 2013-cü ildə 30 illik həyat yoldaşı Lyudmiladan boşandığını açıqlayan Rusiya lideri, bu günə qədər iki oğlu olduğu barədə iddialarla bağlı heç bir açıqlama verməyib.
Şəxsi həyatı barədə danışmağı sevməyən Putin, bir müsahibəsində “Balacalarımla nağıl filmlərinə baxmağı xoşlayıram” demişdi. Bu açıqlamadan sonra Rusiya mediasında Putinin iki kiçik oğlundan bəhs etdiyi barədə iddialar ortaya atılmışdı.
Daha öncə xarici KİV-lərdə yayılan xəbərlərdə Kabayeva və iki oğlunun ölkə xaricində yaşadığı bildirilmişdi.
“Azərbaycan sülh sazişi ilə bağlı növbəti şərtlər irəli sürməlidir”
Deputat, Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin sədr müavini, Ədalət, Hüquq, Demokratiya (ƏHD) Partiyasının sədri Qüdrət Həsənquliyev “Yeni Müsavat”a geniş müsahibə verib. Millət vəkili Azərbaycan Prezidentinin Çin Xalq Respublikasına səfərindən gözləntilərini bölüşüb, Ermənistanın sülh prosesini pozan davranışları ilə bağlı sensasion təkliflər irəli sürüb, həmçinin İran Prezidentinin ölkəmizə səfəri ilə bağlı açıqlamalar verib. Müsahibəni təqdim edirik:
- Qüdrət bəy, Prezident İlham Əliyevin Çin Xalq Respublikasına səfəri ilə bağlı gözləntiləriniz nədən ibarətdir? Artıq strateji tərəfdaşlığa qaldırılmış ikitərəfli münasibətlərin perspektivini necə görürsünüz?
- Prezidentin Çinə səfəri o baxımdan önəmlidir ki, Çin ABŞ-dan sonra dünyanın ikinci böyük iqtisadi gücü və bizimlə böyük ticari əlaqələri olan strateji tərəfdaşımızdır. Çox istərdim ki, Çin şirkətləri Azərbaycana böyük investisiya yatırsın və ölkəmizdə orta sahibkarlıq inkişaf etsin. Hökumət yalnız dövlət şirkətləri vasitəsilə meqalayihələr həyata keçirməklə, enerji satmaqla, yükdaşımalardan pul qazanmaqla xalqı dolandırmaq barədə düşünməsin. Əslində xalq dövləti saxlamalıdır. Dövlət xalqın verdiyi vergilər hesabına xalqın təhlükəsizliyini təmin edir,vətəndaşların, sahibkarların qanun qarşısında bərabərliyini təmin edir, sosial müdafiəyə ehtiyacı olanlara kömək edir, dövlət aparatı saxlayır. Ona görə ölkəmizdə dövlət müəssisələri özəlləşdirilməli, sahibkarlığa “yaşıl işıq” yandırılmalıdır ki, iqtisadiyyatımız inkişaf etsin,yeni iş yerləri açılsın. Bizim 38 milyardlıq büdcə gəlirlərinin təqribən 14,5 milyardı Neft Fondundan transfertdir. Üstəgəl, neft şirkətləri və onlarla əlaqəli şirkətlər nə qədər vergi ödəyir. Ona görə də qeyri-neft sektorunu sürətlə inkişaf etdirməliyik. Bizdə qeyri-neft sektorunun həcmi kiçikdir deyə, orada, məsələn, 5-7 faizlik artım iqtisadiyyatın böyüməsi baxımından elə də əhəmiyyətli deyil. Gərək çoxsaylı istehsal və emal müəssisələri yaradaq ki, gənclər, xüsusilə istedadlı gənclər ölkəni tərk etməsinlər, büdcə gəlirləri artsın ki, sosial xərcləri artıra bilək, dövlət elm və təhsilə, səhiyyəyə daha çox pul ayıra bilsin. Prezidentin Çin səfərində müəyyən sənədlər imzalanacaq və bəzi razılaşmalar var ki, Çin şirkətləri tərəfindən ölkəmizə investisiyalar qoyulsun. İqtisadiyyatın böyüməsi həm də bürokratiyanın kiçildilməsi ilə əlaqəlidir. Çalışmaq lazımdır ki, təkcə Çin yox, Qərb ölkələri də, qonşu ölkələr də ölkəmizə investisiya qoysunlar, turizm inkişaf eləsin. Çinlə əməkdaşlığımızın inkişaf etməsi təkcə iqtisadi məsələ deyil, həm də bizim təhlükəsizliyimizə əlavə təminatdır. O baxımdan mən Prezidentin bu səfərini çox yüksək qiymətləndirirəm. Çinlə əməkdaşlığın yüksələn xətlə inkişafı sevindiricidir və təqdir olunmalıdır.
- Bu səfərdə Avropa ilə Asiya arasında mühüm həlqə olan Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı ən yüksək səviyyədə anlaşma və Pekinin Ermənistana təsirlərinin artırılması gözləniləndirmi? Sizcə, İrəvanda reallığı anlayacaqlarmı?
- Fikrimcə, bizim əlaqələrin genişlənməsi ona gətirəcək və gətirməlidir ki, Ermənistan yolun açılmasına maneçiliyin onun özünün həyati mənafelərinə cavab vermədiyini başa düşsün. Kommunikasiya xətləri açılmadan, Azərbaycanla bağlı dost siyasəti yürütmədən, iqtisadi, mənədi, humanitar əlaqələr qurmadan Ermənistanın inkişafı çətin olacaq. Ona görə Ermənistan Azərbaycanla münasibətləri tənzimləməlidir. Biz regionun aparıcı dövlətiyik, burada bizsiz inkişaf etmək qeyri-mümkündür. Gürcüstanın siyasətinə baxın. Gürcüstan Azərbaycana münasibətdə kifayət qədər ağıllı siyasət yürüdür. Bizimlə dostluq siyasəti aparır, Azərbaycanın aparıcı rolunu etiraf edir, bunu hər zaman vurğulayır. Biz qarşılıqlı şəkildə bu əməkdaşlıqdan faydalanırıq. Ermənistan da bu yolu seçməlidir. Paşinyan yenə də hansısa təzyiqlər nəticəsində Zəngəzur dəhlizinin açılmasına mane olsa - mən bunu məhz sizin qəzetə müsahibələrimdə söyləmişdim, hətta sonra bəzi nadürüst insanlar xaricdəki internet TV-lər üzərindən başladılar ki, Qüdrət Həsənquliyev deyir Zəngəzuru işğal edək, verək Rusiyaya. Halbuki mən orada demişdim ki, Ermənistan üçtərəfli sazişin şərtlərinə əməl etməsə, Azərbaycan güc tətbiq etməklə Naxçıvana gediş-gəlişi təmin etməlidir, sonra da üçtərəfli sazişə uyğun olaraq həmin yola nəzarət Rusiyaya həvalə olunmalıdır. Yəni artıq Rusiya təminat verəcək ki, bəli, biz dəhlizin təhlükəsizliyini öz üzərimizə götürürük. Bununla da göstərməliyik ki, biz Ermənistanın torpaqlarını işğal etmək fikrindən çox uzağıq, amma müqavilənin şərtlərini yerinə yetiririk. Mən hesab edirəm ki, Ermənistan Konstitusiyasını dəyişməyi yubatsa, növbəti mərhələdə Azərbaycan bu addımı atmalıdır.
-9.jpg)
- Nikol Paşinyan sülh müqaviləsini imzalamağa hazır olduğunu desə də, konstitusiyanın dəyişdirilməsi barədə tələbə əməl etməyə tələsmir və referendumla bağlı söz oyunları ilə məşğuldur. Ermənistan rəhbərliyinin davranışlarını necə qiymətləndirmək olar?
- Son vaxtlar Paşinyan daha konstruktiv olmağa başlayıb. Bəyan edir ki, Ermənistan Konstitusiyası xalqın iradəsi ilə qəbul olunmayıb, ona görə də xalq konstitusiyaya güvənmir, inanmır. Bu səbəbdən dövlət, hakimiyyət orqanları ilə xalq arasında bir uçurum var və sair. Düşünürəm ki, Paşinyanın Qərbdən ona ciddi dəstək veriləcəyi ilə bağlı böyük gözləntiləri var idi, o gözləntiləri puç olur, o cümlədən ABŞ-dan. Trampın ətrafındakı ermənipərəst mövqeyi ilə seçilən, yüksək dövlət postlarını tutan adamların ABŞ Prezidentinin siyasətinə təsir edəcəkləri barədə gözləntiləri də özünü doğrultmadı. Həm də ümid edirdilər ki, Ukrayna savaşı Rusiyanın məğlubiyyəti ilə bitəcək və bu da Rusiyada hakimiyyət dəyişikliyinə səbəb olacaq, qərbyönümlü Rusiya hakimiyyəti Birinci Qarabağ savaşında olduğu kimi, Ermənistanı müdafiə edəcək. İndi baxır ki, yox, əslində Ukrayna çox böyük ərazi güzəştlərinə getməklə sülhə razıdır və onun bu ümidləri də puç oldu. Ermənilər haqqında deyirlər ki, bunlar Hindistandan gəlmiş qaraçı tayfalardır. Görünür, Hindistanın Ermənistanı silahlandırması təkcə bizim Pakistanla olan münasibətə görə deyil, həm də yəqin elə hindistanlıların da müəyyən hissəsi belə düşünür. Amma ermənilər yavaş-yavaş başa düşməyə başlayıblar ki, qonşularla münasibətlər qurmadan bu regionda inkişaf etmək, dövlətçiliyi möhkəmləndirmək çox çətin bir iş olacaq. Rusiyanı iqnor siyasəti Ermənistana heç nə verməyəcək. O cümlədən bu, Ermənistanla Azərbaycan arasında sülhü də çətinləşdirir. Rusiyadan incikdirlər ki, niyə bunların işğalçılıq siyasətini sona qədər müdafiə etməyib. Bunlar hesab edirdilər ki, Rusiya da bunlarla bərabər bəşəri cinayətə şərik olmalıdır və axıra qədər Ermənistanın işğalçılıq siyasətini dəstəkləməlidir, Ermənistan ərazilərini Azərbaycan hesabına daha da böyütməliymiş. Gələcəkdə Gürcüstanın Cavaxetiya bölgəsini də işğal edəcəklərini planlaşdırırdılar. Biz erməni faşizmini məhv etməklə gürcüləri də yeni müharibədən xilas etdik.
- Üçtərəfli bəyanatdan artıq 5 il keçir, amma Ermənistan hələ sonuncu bəndi də icra etməyib. Sizcə, rəsmi Bakı nə vaxta kimi səbr etməlidir?
- Sizə müsahibəmdə ilk dəfə deyirəm: sülh sazişi yubansa, Azərbaycan yeni şərtlər irəli sürməlidir. Birinci, biz barışıq olsun deyə çox yüngül tələblər irəli sürdük. İndi tələb etməliyik ki, Paşinyan Ermənistan dövləti adından Azərbaycan xalqından rəsmi qydada üzr istəməlidir, necə ki, faşist Almaniyasının cinayətlərinə görə yeni hökumət bunu etmişdi. İkinci şərt bundan ibarət olmalıdır ki, Ermənistan törətdiyi bəşəri cinayətlərə görə mütləq kompensasiya ödəməlidir. Azərbaycan hesablamışdı ki, vurulmuş zərərin həcmi təqribən 150 milyard dollardır, bu rəqəm dəqiqləşdirilə bilər. Həm ekologiyaya vurduqları ziyana, dağıtdıqları şəhər və kəndlərə görə. Baxın, Azərbaycan o evlərin bərpa olunmasına görə indiyədək 16 milyard xərcləyib. Hələ görün bundan sonra nə qədər vəsait xərclənməlidir. Ermənistan kompensasiyanı ödəyə bilməyəcəyi təqdirdə, artıq Azərbaycan torpaq tələbini irəli sürə bilər. Dediyim Zəngəzur dəhlizini ki nəzarətə götürəcək, Azərbaycan bəyan edə bilər ki, kompensasiya ödənilməyəcəyi halda, mən buradan çıxmayacağam. Yəni borc qarşılığında həmin torpaqlar Azərbaycanın nəzarətinə keçməlidir. Bu barədə biz artıq indidən açıq danışmağa başlamalıyıq ki, Ermənistan bilsin, sülh sazişini imzalamağı uzatsa, qarşıda onu nə gözləyir. Ermənistan təcavüzkar, öz öhdəliklərinə əməl etməyən ölkədir. Ona görə də Azərbaycanın Zəngəzur dəhlizini güc tətbiq etməklə açmaq hüququ var. Ermənistan silahlanmaya sərf etdiyi o milyardları Azərbaycanın qaçqın və məcburi köçkünlərinə verməlidir. Onlar yenə də bizim insanlıq duyğularımızdan, humanizmimizdən namərdcəsinə sui-istifadə edirlər. Ermənistanla bağlı artıq qeyd etdiyim tələblər açıq formada beynəlxalq birliyin diqqətinə çatdırılmalıdır.
- Qüdrət bəy, aprelin 28-də İran Prezidenti Məsud Pezeşkian 120 nəfərlik heyətlə Azərbaycana səfər edəcək. Bu, həm Ermənistanla münasibətlərimizə Tehranın təsiri, Zəngəzur dəhlizinin reallaşması, həmçinin Azərbaycan-İran münasibətlərinin perspektivləri baxımından da əhəmiyyətli hesab olunur. Sizin azərbaycanlı prezidentin səfərindən gözləntiləriniz nədir?
-9.jpg)
- Xoş gəlir, səfa gətirir. Mən demişdim ki, onu ən yüksək səviyyədə qarşılamalıyıq, azərbaycanlı dövlət başçısı kimi. Mən həmişə deyirəm ki, İran həm də türk dövlətidir. İranın əhalisinin yarısı Azərbaycan türküdürsə, demək, türk dövlətidir. Əlbəttə, siyasi hakimiyyət farsların əlindədir, prezident geniş səlahiyyətlərə malik deyil. Xatırlayırsınızsa, Pezeşkian seçiləndə mən demişdim ki, bu, İran üçün bəlkə də son şansdır ki, İranda proseslər necə gedəcək. Qanlı inqilabla, yoxsa bu ölkə yuxarıdan islahatlarla dəyişəcək? Pezeşkian islahatları həyata keçirmək gücündə olan və bunu istəyən adamdır. Bu şəxs ABŞ ilə danışıqlar tərəfdarıdır. Bildirmişdi ki, mən ABŞ ilə danışıqlar tərəfdarıyam, amma dini lider bunu istəmədiyinə görə, biz də onun mövqeyini müdafiə etməliyik. O zaman mən müsahibəmdə demişdim ki, ali dini liderin borcu xalqın səs verdiyi Prezidenti dəstəkləmək olmalıdır. Həmçinin nəticəsi əvvəlcədən bəlli olan qeyri-bərabər döyüşə girmək qəhrəmanlıq sayılmaz. Yaxşı ki, müdriklik çatdı, Pezeşkiana Amerika ilə danışıqlar aparmaq üçün “yaşıl işıq” yandırıldı. Düzdür, burada ABŞ-ın güc tətbiqi hədəsi, təhdidi də öz rolunu oynadı. Amma doğru olan odur ki, oturub danışmaq lazımdır. Haqlını müdafiə edəcək güc ortada yoxdursa, o zaman kimin haqlı olması önəmli deyil. Əsas odur ki, qarşı tərəflə anlaşasan, səndən güclü tərəf güc tətbiq etməsin.
İran başa düşməlidir ki, orada formalaşmış türkəfobiya, Türkiyə və Azərbaycana olan nifrət, bu ölkələrdən özlərinə təhlükə, təhdid gözləmək çox yanlış siyasətdir, bu siyasətdən imtina olunmalıdır. Azərbaycanla dostluq, qardaşlıq siyasəti yürüdülməlidir. Biz eyni dinə mənsubuq, keçmişimiz eynidir, eyni milli-mənəvi dəyərləri bölüşürük. Bunu İranda nə qədər tez anlasalar, bir o qədər ümumi işin xeyrinə olar, xalqlar sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşayar. İrandakı azərbaycanlıların milli kimliklərinə hörmət qoyulsa, milli hüquqları tanınsa, siyasi coğrafiya öz əhəmiyyətini itirəcək. Azərbaycanlılar orada bərabərhüquqlu xalq kimi yaşamalıdır. Bu olmasa, o zaman farslar ayrılıb, öz dövlətlərini qura bilərlər.
Elşad PAŞASOY,
“Yeni Müsavat”
Xəbər verdiyimiz kimi Bakının Maştağa qəsəbəsində iki qız 7 gündür itkin düşüb. Bu günə qədər onlardan heç bir məlumat yoxdur.
Musavat.com xəbər verir ki, 2008-ci il təvəllüdlü Hüseynova Aygün Bəhram qızı və 2007-ci il təvəllüdlü Hüseynova Reyhan Elşən qızı aprelin 16-dan itkindir.
Onlar birlikdə Maştağa qəsəbəsindən çıxıb və bir daha geri dönməyiblər. Onlar dayıqızı-bibiqızı olublar.
Reyhan Hüseynovanın anası Gülsevər Hüseynova Musavat.com-a müsahibə verib
Gülsevər Hüseynova qızların itkin düşməsi ehtimalı, bu günə qədər yaşadıqları ilə bağlı geniş və şok detallar açıqlayıb.
Həmin müsahibəni təqdim edirik:
- Qızınız Reyhan sizinlə yaşayırdı, yoxsa dayısıgilə (İtkin düşən digər qız Aygüngilin evi. Red.) tez-tez gedirdi?
- Tez-tez qardaşımgilə gedirdik. Son bir həftə onlarda qalırdı. Biz işə gedəndə qızlar bir yerdə qalırdı.
- Qızların itkin düşdüyü gün diqqətinizi çəkən nə oldu? Nə baş vermişdi?
- Həmin gün evdə idik. Səhər yuxudan oyananda gördüm ki, qızım birtəhərdir. Əlində telefon tutdum. Yalandan dedim ki, bu telefondan Aygündə də görmüşəm. Amma görməmişdim. Özüm elə dedim ki, Aygündə də olub-olmadığını öyrənim. Qızım dedi ki, hə, Aygündə də var. Telefonu alıb şifrəsini də öyrəndim. Dedim ki, bunu dayın Bəhrama (digər itkin düşən qız Aygünün atası) deyəcəm. Həm də Aygünün telefon işlətməsindən xəbəri olsun. Qızım yalvardı ki, deməyim. Mən də dedim ki, bunu qardaşımdan gizlədə bilmərəm.
- Qardaşınıza dediniz?
- Evə gedəndə həyətdə ustalar işləyirdi. Orda deyə bilmədim. Evdə oturub çay içdik. Bir neçə dəqiqə sonra qardaşımın oğlu gəlib dedi ki, qızlar yoxdur. Ondan sonra axtarmağa başladıq.
- Qardaşınızdan qorxduqları üçünmü qaçdılar?
- Çox qorxurdu, əsirdi.
- Telefonlar indi kimdədir?
- Polisdə.
- Telefona baxanda kimlərləsə diqqət çəkən yazışmasını gördünüzmü?
- Yazışdığı adamlar var idi. Çox da anlayışımız yox idi. Bir nəfərə yazmışdı ki, həyatımdan bezmişəm...
- Danışdınız bu barədə?
- Hə, dedim ki, nə olub? Onun üçün hər şərati qurduğumuzu, kasıbçılıq çəkmədiyimizi, ehtiyac içində olmadığımızı dedim. Dedim nəyin çatmır?
- Cavabı nə oldu?
- Dedi ki, sən məni çox sıxırsan. Başqa analar kimi icazə vermirsən. Dedi ki, dayım da Aygünü çox sıxır.
- “Sıxırsınız” deyəndə nəyi nəzərdə tuturdular? Nə istəyirdirlər?
- Azadlıq istəyirdilər. Onları boş buraxmağımızı istəyirdilər. Amma mən buna imkan verməmişəm. Mağazaya gedəndə də özümlə aparmışam.
- Telefonda danışdığı kim idi? Həmin nömrə ilə əlaqə saxladınız?
- Nömrə deyildi. İnstagram səhifəsi açıb oradan danışıb. Yazışdığı 16 yaşlı oğlan olub. Polis onu tapıb soruşmuşdu. Deyib ki, qızla 3-4 gün əvvəl instagramda tanş olub, yazışıblar.
- Başqa danışdığı şəxslər olub?
- 3-4 nəfərlə danışıb. Amma heç birindən nəsə məlumat çıxmadı.
- Qızlar telefonu hardan almışdılar?
- Bilmirdik. Həmin günü dedim ki, qardaşımın yanına gedib aydınlaşdıraq.
- Pulu haradan əldə edə bilərdilər? Siz onlara çox pul verirdiniz? Verdiyiniz puldan yığıb, telefon ala bilərdi?
- 2-3 gün əvvəl mənim kartımda 3 min manat pul var idi. Qardaşımın oğlu ilə gedib evə bazarlıq eləmişdilər. Kreditimizi ödəmişdilər. Həmin puldan cəmi 15 manat əskik idi. Soruşdum ki, pulu nə etmisən? Həyəcanlandığını gördüm. Çünki həmişə 5 manat da xərcləyəndə deyərdi. Dedim, pulu nə etmisən? Dedi ki, pomidor, xiyar almışam. 3-4 pomidor, xiyar almışdı. Dedim ki, bunlara 15 manat vermisən? Dedi ki, üstümə çox gəlirsən. Niyə belə edirsən? Mən də məsələni uzatmadım.
- Ehtimalınız nədir? Pulu nəyə xərcləyə bilərdi?
- Mən qorxurdum ki, kiməsə pul göndərər.
- Əvvəl belə bir hal olub?
- Bir dəfə məktəbdə qızlardan biri bunu qorxutmuşdu ki, ona şokolad alsın. Mən ona pul verirdim ki, özünə nəsə alsın. Bu da gedib sinifdə qızlara nəsə alırdı. Niyə belə etdiyini soruşdum. Dedi ki, bunu edir ki, uşaqlar onu çox istəsin. Belə olmayanda heç kimin onu sevmədiyini deyirdi.
- Sinif yoldaşı qızınızı nə ilə qorxutmuşdu?
- Boş-boş söhbətlərlə. Deyirmişlər ki, atan yoxdur...
- Sizin qızınız da 9-cu sinif məktəbdən çıxıb?
- Qızım kollecə hazırlaşırdı. Türkiyəyə qəbul istədik, amma ödəniş çox idi. İndi də tibb bacısı olmaq üçün hazırlaşırdı. İmtahan da vermişdi.
- Əvvəl qızların evdən xəbərsiz getməsi olmuşdu?
- Bir dəfə ikisi bir yerdə parka getmişdilər. Bir saat sonra gedib gətirdik.
- Yoldaşınızla ayrı yaşarısınız?
- Bəli.
- Qızınız atası ilə görüşürdü?
- Xeyr.
- Hadisədən xəbəri var?
- Bəli.
- Polis sizə gələndə evdə də axtarış apardılar?
- Qardaşımgildə olanda gəlmişdilər. Evdə və həyətdə axtarış etdiklərini görməmişəm.
- Sizin evdə axtarış olub?
- Xeyr.
- Evdən çıxanda əsas yola, avtobusa minmək üçün küçə çoxdur?
- Bəli, müxtəlif yollarla getmək olar. Ara məhəllələr çoxdur. 5 dəqiqə içində hara yox çıxa bilərdilər? Düşündük ki, qonuşların evinə giriblər. Amma heç nə tapa bilmədik. Pəncərədən həyətə ayaqqabı da düşmüşdü. Bəlkə gedəndə paltar da götürüblər.
- İnstagramda hansı adla qeydiyyatdan keçmişdilər?
- Biri “Aylin”, digəri də “Taxta biti” adı ilə açmışdı.
- Gedəndə ciblərində pul olub?
- Xeyr. Həmin gün 130 manat vermişdim. 95 manat kredit ödəmişdi. 30 manat da dayısına vermişdi. Qalan 5 manatı da evə qoymuşdu.
- Üzərlərində dəyərli nə olub?
- İkisində də qızıl sırğa olub.
- İtkin düşdükləri gün telefonun tapıldığı gündür?
- Bəli. Telefon tapılandan bir neçə saat sonra.
- Bu günə qədər bircə dəfə də olsun xəbər olmayıb? Dəqiq olmayan məlumat belə...
- Bir dəfə Buzovnada görüldükləri barədə məlumat gəldi. Polislər gedib baxdı. Amma onlar deyildi. Başqa bir görüntü də var idi. Küçədə gəzən iki qızla bağlı. Onlar da deyildi.
- Sənədlərini götürüblər?
- Xeyr, heç nə götürməyiblər. Hazırlıqla çıxmayıblar. Evdən qorxduqları üçün qaçıblar. Mən belə düşünürəm.
- Polis telefonlardan nəsə əldə edə bilibmi?
- Xeyr. Polis də dedi ki, telefon təmizdir. Heç nə çıxmayıb.
- Qızınız 3-4 gün tanıdığı adama həyatdan bezdiyini deyib. Nə kimi sıxıntıları, problemləri olub? Hansısa qohuma bu haqda nəsə deyibmi?
- Mən başa düşdüyüm budur ki, uşaqların qayğıya ehtiyacı olub. Yazışmasında belə bir cümlə var idi ki, ona “qızım” deyilməsini istəyirdi.
- Qızınızın qayğıya ehtiyacı olduğunu siz hiss etmirdiniz?
- Hadisədən 3-4 gün əvvəl restorana getmişdik. Orda mahnı çalınanda qızım ağladı.
- Niyə?
- Ata mahnısı çalındığı üçün kövrəlib ağladı.
- Son zamanlar davranışlarında nə fərqlilik hiss edirdiniz?
- İkisində də fikir dağınıqlığı var idi. Evdə yeməyimizi həmişə qızım bişirirdi. Son zamanlar yeməyi də bişirə bilmirdi. Özünə də deyirdim ki, nə baş verir?
- Qızların sosial şəbəkələrdə yayılan fotolarının hamısına diqqət etdikdə onların kədərli olduğu hiss olunur. Gülən fotoları yoxdur...
- Bəli. Son vaxtlar ikisi də eyni halda idi. Gözləri dolu idi. Toxunsan ağlayacaqdılar. Tez-tez soruşurdum ki, nə baş verir? Qardaşımın qızından da soruşurdum. Amma heç nə olmadığını deyirdilər.
- Baş verənlərdən belə başa düşdüm ki, qızlar sizin qardaşınızdan, Bəhram Hüseynovdan çox qorxublar.
- Bəli, çox qorxudular. Qızım yalvarırdı ki, dayısına heç nə deməyim. Mən də dedim ki, başqasının qızının səhvini gizlədə bilmərəm. Çünki qızın başına bir iş gələndə mən nə edərdim?
- Telefonları tapanda qardaşınıza deməkdə məqsədiniz nə idi? Siz də qardaşınızdan qorxurdunuz, yoxsa məsələni aydınlaşdırmaq istəyirdiniz?
- Məqsədim məsələni aydınlaşdırmaq idi.
- Qızların siqaret və ya digər ziyanlı alışqanlıqları olması ilə bağlı şübhəniz var idi?
- Xeyr.
- Daha çox hara gedirdilər?
- Aygünlə diş həkiminə gedirdilər. Bir il idi Aygün dişləri düzəltmək üçün həkimə gedirdi. Mən də deyirdim ki, bu diş düzəlmək nə qədər çəkir axı...
- Diş həkimi hardadır? Ora ilə maraqlanmısıız?
- Diş həkimi kənddədir. Özüm ora gedəcəm.
- Qızların hansınısa danışdığı oğlan, istədiyi şəxs olub?
- Xeyr.
- Qızlarınızı evləndirmək kimi niyyətiniz olub?
- Bir dəfə atam mənə dedi ki, sənin qızını istəyən var. Hadisədən bir ay əvvəl olmuşdu. Mən isə buna razı deyildim. Özüm tez ərə gedib bədbəxt olmuşdum.
- Qızınız nə dedi?
- Evlənmək istəmirdi. Qardaşım da narazılıq etdi.
- Elçi gəldilər?
- Oğlanın Bakıda olan qohumları gəlmişdi. Oğlan ailəsi ilə Rusiyada yaşayırdı. Qohumları çay içib getdilər. Mən razı olmadım. Dedim ki, ən azı 3 il nişanlı qalmalıdır. Onlar isə yayda nişan etmək istəyirdilər.
- Qızınız oğlanı bəyənmədi, yoxsa evlənmək istəmirdi?
- Oğlanı da bəyənmədi. Elçi gəlməsinə etiraz etməmişdi.
- Başqa belə hal olub?
- Xeyr. İki dünya bir ola qızıma istəmədiyi heç nəyi etməzdim.
- Son olaraq istərdim ki, özünüz qızınıza müraciət edəsiniz. Bəlkə bu müsahibənizi oxuyacaq. Ona nə demək istərdiniz?
- Mən hər ikisinin arxasındayam. Onlar üçün canımdan keçərəm. İkisindən də xahiş edirəm ki, evə qayıtsınlar. Nə olur-olsun onlar mənim qızımdır. Uşaqdılar, səhv edə bilərlər. Biz də səhv etmişik.
İlkin Muradov
Musavat.com
İranın dini lideri Əli Xameneinin müşaviri Saadullah Zarei “Region Monitor” saytına verdiyi müsahibəsində bəzi iddialarla çıxış edib.
"DogruXeber.az" xəbər verir ki, o, Azərbaycana qarşı da bəzi fikirlər səsləndirib.
Zarei deyib ki, onlar Ermənistanla münasibətlər qurarkən Azərbaycan Respublikası və Azərbaycan şiə xalqının həssas münasibətini nəzərə alıblar. “İran və Ermənistan arasında əlaqələrin inkişafı İslam Respublikası üçün əvəzsiz olmayıb. Başqa sözlə, biz bunun əvəzini ödədik”.
Onun sözlərinə görə, Ermənistanla İranın münasibətləri Azərbaycanda İrana qarşı mənfi reaksiyaya səbəb olub. “Lakin biz bu əlaqələri qoruyub saxlamışıq və davam etdirmişik”.
Zarei iddia edib ki, İran Azərbaycanla Ermənistan arasındakı müharibəyə müdaxilə etməyib. Ardından isə Azərbaycan ərazilərinin İrana məxsus olduğunu dilə gətirib. “Bu, vaxtilə İranın qədim coğrafiyasının bir hissəsi olan bölgədir. Bu bölgənin mədəniyyəti mədəniyyətimizə, təhlükəsizliyi təhlükəsizliyimizə, iqtisadiyyatı iqtisadiyyatımıza, tranzit yolları maraqlarımıza bağlıdır. İran Azərbaycan qarşısında götürdüyü dostluq öhdəliklərini həmişə yerinə yetirib. Bilirsiniz ki, bu region iki əsr əvvəl İrandan ayrılıb”.
Xameneinin müşaviri Azərbaycanın İsraillə əlaqələri məsələsinə də toxunub. “Azərbaycan, məncə, başa düşür ki, nə Amerika, nə də İsrail onun qonşusu deyil. Onun yeganə böyük qonşusu İran İslam Respublikasıdır. Ona görə də biz İsrailin və ya ABŞ-ın burada hər hansı işlər görməsi ilə bağlı şayiələri ciddi qəbul etmirik”.
Zarei Şimal-Cənub dəhlizinin çox əhəmiyyətli olduğunu qeyd edərək, “Azərbaycanın, Ermənistanın, Gürcüstanın, bizim, Rusiyanın, hətta Türkiyənin, Avropanın tələbləri gərginlik yaratmadan bu genişmiqyaslı dəhliz çərçivəsində həll oluna bilər” deyə bildirib.
Xameneinin müşaviri Türkiyənin bostanına da daş atmaqdan qalmayıb. “Baxın, biz hesab edirik ki, Türkiyə regionun dövlətlərindən biridir, maraqları, əlaqələri, hüquqları var. Türkiyənin də Qafqazda fəal rol oynaması caizdir. Amma hazırda Türkiyə və şəxsən cənab Ərdoğan Cənubi Qafqazda münaqişəni qızışdırırlar”.
O müsahibəsində bildirib ki, İranın Azərbaycana qarşı heç bir ərazi, sərhəd və ya başqa heç bir iddiası yoxdur. “Amma reallığı şişirdən, yanlış yozumlarla Azərbaycan ictimaiyyətinə çatdıranlar var”.//Tribunainfo.az
Anti-Azərbaycan mövqeyi ilə seçilən Olivye Dekotinin Xaçik kəndinə də düşmənçilik toxumu səpdiyi dəqiqdir
“Avropalıların və hər şeydən əvvəl fransızların öz geosiyasi məqsədlərinə çatmaq üçün regional gərginliyin saxlanmasında maraqlı olduqlarını düşünməyə bütün əsaslar var”. Bunu mətbuata açıqlamasında Rusiyanın XİN sözçüsü Mariya Zaxarova bildirib.
O, sözünə davam edərək deyib: “Biz dəfələrlə Yelisey sarayının Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini və ziddiyyətləri qızışdırmaq bahasına vasitəçilik səyləri tətbiq etmək cəhdlərinin şahidi olmuşuq. 2022-ci ildə ATƏT-in Minsk Qrupunun işini sabotaj etmək və faktiki olaraq dağılmasına görə məsuliyyətin mühüm payı məhz fransızların üzərinə düşür”.
Qeyd edək ki, ötən həftə Fransanın Ermənistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri, anti-Azərbaycan mövqeyi ilə seçilən Olivye Dekoti də Azərbaycanla sərhədə gəlib. Fransanın humanitar yardımının göstərilməsi proseslərini yerində qiymətləndirmək üçün Vayots Dzorda olub. Səfir X sosial şəbəkəsində bu barədə yazıb, buranı Ermənistan ərazisinin əsas və strateji əhəmiyyətli hissəsi kimi qeyd edib. Səfərdə əsas diqqət bir neçə istiqamətə yönəldilib: sərhədyanı yaşayış məntəqələrində vəziyyət, Fransanın əhalinin həssas qruplarına dəstəyi, mədəni irsin qorunması. Səfir Naxçıvanla sərhəddə yerləşən Xaçik kəndində də olub. O vurğulayıb ki, Fransanın dəstəyi ilə Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi kənd təsərrüfatı işlərinin davamlılığını təmin etmək üçün kəndin fermerlərini buğda toxumu ilə təmin edir. Səfir qeyd edib ki, 100-ə yaxın ailə üçün nəzərdə tutulan 20 ton toxum verilib. Fransanın anti-Azərbaycan isterikasının artdığı bir vaxtda səfirin humanitar yük altında sərhədə silah aparmasını da istisna etmək olmaz. Zatən Fransa son illər Ermənistanda ancaq Azərbaycana qarşı düşmənçilik toxumu səpir...
Fikrət Yusifov
Sabiq maliyyə naziri, siyasi və iqtisadi məsələlər üzrə şərhçi Fikrət Yusifov “Yeni Müsavat”a bildirdi ki, bu bölgənin söz sahibi Azərbaycandır və bunu hər kəs anlamalıdır: “Afrikadan qovulmuş Fransanın Cənubi Qafqazda mövqe formalaşdırmaq, burada əsaslanmaq cəhdlərini anlamaq mümkündür. Fransanın Ermənistan və ya erməni sevgisi yoxdur. Bu dövlət erməniyə də, onun Cənubi Qafqazdakı dövlətciyinə də regionda özünün iqtisadi və biznes maraqlarını reallaşdırmaq üçün bir alət kimi baxır”.
Azər Badamov
Deputat Azər Badamovun sözlərinə görə, Ermənistan tərəfi nə qədər silahlandırılsa da, erməni silahlıları Azərbaycan Ordusu ilə üz-üzə gəlib müharibə apara biləcək səviyyəyə heç vaxt gəlməyəcək: “Fransa regionumuzda sülhə təhdid yaradan pozuculuq fəaliyyəti ilə məşğul olmaqda davam edir. Hətta Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan sülhlə bağlı fikirləri ictimaiyyətə açıqladığı bir zamanda Fransanın Ermənistandakı səfiri Olivye Dekoti Zəngəzura, Azərbaycanla sərhədə gəlir və orada təxribatların keçirilməsi ilə bağlı planları müzakirə edir. Olivye Dekoti Avropa İttifaqının casusları ilə də görüşür və Ermənistan tərəfindən həyata keçirilən atəşkəsi qeydiyyata almamağı və Azərbaycanı ittiham edə biləcək məlumatları yığmağına tapşırıq verir. O cümlədən buğda toxumu adı altında Zəngəzurda yaşayan sakinlərə də nə paylandığı məlum deyil. Çünki hətta Ermənistan sülhə yaxınlaşmaq istəyəndə onun qabağını alan Fransa hər vasitə ilə yenidən gərginliyin yaradılmasına çalışır. Təbii ki, Olivyenin payladığı humanitar yükün düşmənçilik toxumları olduğuna şübhəmiz yoxdur. Çünki Fransa səfiri heç də səfirlik missiyasını yerinə yetirmir. O, Makron hakimiyyətinin Ermənistanda çirkin niyyətlərinin icraçısıdır. Bu, bir daha Fransanın regiondakı pozuculuq fəaliyyətini təsdiq edir. Amma bütün bunlara baxmayaraq regionumuzda sülhün baş tutacağını hesab edirəm. Çünki Azərbaycan ilk gündən müharibənin başa çatdığını və Ermənistanla münasibətlərə yeni səhifədən başlamağa hazır olduğunu bildirib. Fransa və digərləri yenidən silahlandırsa belə, Ermənistan silahlıları Azərbaycan Ordusu ilə üz-üzə gəlib müharibə apara biləcək səviyyəyə heç vaxt gəlməyəcək. Bu baxımdan Ermənistanın Azərbaycanla sülh bağlamaqdan başqa çıxış yolu yoxdur. Fransa isə Azərbaycanla düşmənçiliyi davam etdirmək əvəzinə özünün müstəmləkəçilik siyasətindən əl çəkməsi üzərində düşünsün. Çünki bu gün bütün dünya xalqlarının azad yaşamaq haqqı var. Dənizaşırı ölkələrin xalqlarının da gözü açılıb və azadlıq nə olduğunu başa düşməyə başlayıblar. Makron hakimiyyəti yaxşı olardı ki, beynəlxalq hüquqa hörmət edib sivil dövlət normalarına əməl etsin. Ona görə ki, başqa xalqları istismar etmək, onların milli resurslarını talan etmək vaxtı çoxdan başa çatıb. Bu baxımdan Makron Fransası dənizaşırı ölkələrin xalqlarının öz hüquqlarının müdafiəsinə qalxmasını Azərbaycanın ayağını yazmamalı və bunun onların təməl hüququ olduğunu qəbul etməlidir”.
Niyaməddin Orduxanlı
Ədalət, Hüquq və Demokratiya Partiyası sədrinin müavini, politoloq Niyaməddin Orduxanlı isə qeyd etdi ki, Fransa birmənalı şəkildə Ermənistanı böyük bir fəlakətə sürükləyir: “Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsindən Fransa öz maraqlarını təmin etmək üçün yararlanır. Fransa səfiri Naxçıvanla sərhəddə toxum gətirməyib. Bu, gözə kül üfürməkdir. Səfir ermənilərə müharibə toxumu səpməklə məşğuldur. Ermənilər Fransanın avantürasına aldanmamalıdırlar. 3 il qabaq Qərbin Ukraynanı qızışdırıb Rusiya ilə müharibəyə cəlb etməsinin və sonda Ukraynanı tək buraxmasının hamımız şahidi olduq. Necə deyərlər, Ermənistan gözü çıxmış qardaşından ciddi nəticə çıxartmalıdır”.
Cavanşir ABBASLI,
“Yeni Müsavat”