Avropa İttifaqı (Aİ) Şurasının Siyasi və Təhlükəsizlik Komitəsinin üzvlərinin Cənubi Qafqaza səfəri başlayıb.
Bakupost.az xəbər verir ki, əvvəlcə nümayəndə heyəti İrəvana gedib.
Ermənistanda bu ölkənin xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanla görüşən heyət Avropa İttifaqı ilə münasibətlərin əhəmiyyətli dərəcədə dərinləşməsinə yönəlmiş prosesi məmnunluqla qeyd edib.
Cənubi Qafqazda təhlükəsizlik məsələlərinə toxunan Ararat Mirzoyan Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin nizamlanması prosesindən danışıb.
Nümayəndə heyəti Gürcüstan və Azərbaycana da səfər edəcək.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi layihəsi çərçivəsində Türkiyə, Azərbaycan və Gürcüstan arasında “gömrük tranzit əməliyyatlarının asanlaşdırılması üçün ilkin məlumat mübadiləsi” haqqında Sazişə yaşıl işıq yandırıb.

Dövlət başçısının təsdiq etdiyi rəsmi sənəd rəsmi qəzetdə (Resmi Gazete) dərc edilib.

Üç ölkənin hökumətləri tərəfindən 18 Avqust 2022-ci il tarixində Bakıda imzalanmış bu Saziş, hər üç ölkənin ərazisindən keçən Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu ilə tranzit yolu ilə gedən mallar üçün gömrük protokollarının sadələşdirilməsinə yönəlib.(Turan)

ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp şəxsi söhbətlərində etiraf edib ki, o, Ukrayna hakimiyyətini ərazi güzəştlərinə getməyə məcbur etməklə, hərbi münaqişəyə son qoya bilər: Ərazi güzəştləri dedikdə, Krım və Donbasın Rusiyanın nəzarətində qalması nəzərdə turulur.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "The Washington Post (WP) belə söhbətlərdə iştirak edən mənbələrə istinadən yazıb.

WP-nin məlumatına görə, Donald Tramp şəxsi söhbətlərində Rusiya və Ukraynanın özünü xilas etmək və münaqişəni dayandırmaq istədiklərini əsaslandırıb. WP mənbələrinə görə, ABŞ-ın keçmiş prezidenti əmindir ki, Rusiya Federasiyasının tərkibinə daxil olan Ukrayna ərazilərinin sakinləri "bundan razı qalacaqlar".

Donald Trampın kampaniyası WP-nin sorğusuna cavab verib ki, keçmiş prezidentin planları ilə bağlı hər hansı məlumat "nə baş verdiyini və nə baş verəcəyi barədə heç bir fikri olmayan, adı açıqlanmayan və məlumatsız mənbələrdən gəlir".

2023-cü ilin iyulunda Donald Tramp hakimiyyətdə olsaydı, Ukraynadakı münaqişəni 24 saat ərzində dayandıracağını deyib. Bunun üçün o, Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenskidən danışıqlara başlamağı xahiş edəcək, eyni zamanda Vladimir Putini dialoqdan imtina edəcəyi təqdirdə ABŞ-ın Ukrayna Silahlı Qüvvələrinə hərbi yardımın həcmini artıracağı ilə hədələyib. "Bloomberg" yazıb ki, Tramp prezident seçkilərində qalib gələrsə, danışıqlardan imtina edəcəyi təqdirdə Zelenskiyə hərbi yardımın dayandırılması barədə məlumat verməyi planlaşdırır.

NATO baş katibi postuna namizədliyini irəli sürən Niderland Baş naziri Mark Rutte bəzi Şərqi Avropa ölkələrinin təzyiqi ilə üzləşib.

Bu barədə “Blumberq” rəsmi mənbələrə istinadla məlumat yayıb.

Agentliyə görə, Rutte məqsədinə nail olmaqçün Macarıstan, Rumıniya, Slovakiya və Türkiyədən namizədliyinə dəstək almalıdır. Bu ölkələr də Şərqi Avropanın NATO rəhbərliyində təmsilçiliyinin artırılmasının tərəfdarıdır.

Şərqi Avropa ölkələri özəl danışıqlar çərçivəsində Niderland baş naziri qarşısında alyans rəhbərliyində coğrafi təmsilçilik məsələsini qaldırıblar. Rutte bu ölkələrin nümayəndələrini əmin edib ki, bu məsələ onun baxış sahəsinə aiddir.

“Blumberq” yazır ki, Türkiyə bu məsələdə yeni baş katibin Avropa Birliyindən (AB) kənardakı NATO üzvlərinə qərəzli münasibət bəsləməməsini təmin etməyə çalışır.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan ötən ay Rutte ilə görüşdən sonra NATO-nun növbəti liderinin terrorla mübarizəyə daha ciddi yanaşmasını və AB-yə daxil olmayan müttəfiqlərin maraqlarını nəzərə almasını istədiyini açıqlamışdı.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi bu gün Haaqada keçirilən aksiyada saxlanılan eko-fəal Qreta Tunberqlə bağlı bəyanat yayıb.

Bəyanatın mətnində qeyd olunur ki, Azərbaycan 2024-cü ildə dünyanın ən böyük və mühüm dövlətlərarası tədbirlərindən olan COP29-a evə sahibliyi edəcək dövlət kimi dinc nümayiş zamanı saxlanılan eko-fəala görə narahatlığını ifadə edir.

“Biz Niderland hakimiyyətini iqlim etirazçılarının ifadə azadlığına hörmət etməyə və saxlanılanları azad etməyə çağırırıq” , - deyə Azərbaycan XİN-nin yaydığı bəyanatda qeyd olunur.

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ABŞ Konqresinin nümayəndə heyəti ilə görüşüb.

Bu barədə Zelenski teleqram kanalında məlumat yayıb.

O bildirib ki, tərəfdaşlarını cəbhə xəttindəki vəziyyət barədə məlumatlandırıb, həmçinin onlara Ukrayna ordusunun prioritet ehtiyacları və ukraynalı uşaqların Rusiyaya qanunsuz deportasiyası barədə məlumat verib.

“Biz 2024-cü il aprelin 5-də Brüsseldə baş tutan Ermənistan-ABŞ-Aİ formatında yüksək səviyyəli görüşü kollektiv Qərbin Cənubi Qafqazı geosiyasi qarşıdurmaya çəkmək üçün növbəti cəhdi kimi qiymətləndiririk”.

Bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında deyilir.

Bəynatda həmçinin bildirilir:

“Qeyri-regional qüvvələrin Cənubi Qafqazın işlərinə məsuliyyətsiz və dağıdıcı müdaxiləsi, region ölkələri ilə onların qonşuları arasında nifaq salmaq istəyi regionda sabitlik, təhlükəsizlik və iqtisadi inkişaf üçün ən mənfi nəticələrə gətirə bilər. Görünən odur ki, Qərb Ermənistanı Cənubi Qafqazda son dərəcə təhlükəli planlarının həyata keçirilməsi üçün alətə çevirmək istəyir.

Biz bilirik ki, Vaşinqton və Brüssel müvəqqəti vədlər altında Ermənistanın KTMT və Aİİ-dən çıxmasına, Rusiya hərbi bazası və sərhədçilərinin çıxarılmasına can atırlar. Biz İrəvan rəhbərliyini Qərbin özünü aldatmasına və ölkəni təhlükəsizlik boşluğunun yaranması, iqtisadiyyatda ciddi problemlər və əhalinin xaricə axını ilə dolu olan yanlış yola yönəltməsinə imkan verməməyə çağırırıq”.

Rusiya XİN bildirib ki, Brüsseldə elan edilən qrant dəstəyinin həcmləri Ermənistanın Moskva ilə qarşılıqlı fəaliyyətdən, Aİİ və MDB çərçivəsində əldə etməkdə davam etdiyi çoxmilyardlı fayda ilə müqayisə edilə bilməz:

“Məhz bu amillər son illərdə ticarət dövriyyəsinin dəfələrlə (2018-ci ildən 4 dəfə) artmasına və nəticədə rekord iqtisadi artıma və əhalinin rifahının yüksəlməsinə səbəb olub.

Biz ümumi inteqrasiya birlikləri vasitəsilə fundamental ikitərəfli sənədlərdə və sazişlərdə təsbit olunmuş prinsiplər əsasında Ermənistanla münasibətləri hərtərəfli dərinləşdirmək və genişləndirmək öhdəliyimizi təsdiq edirik. Əminik ki, Rusiya-Ermənistan müttəfiqliyinin mütərəqqi inkişafı Rusiya və Ermənistan xalqlarının fundamental maraqlarının həyata keçirilməsinə, regional təhlükəsizliyin və sabitliyin möhkəmlənməsinə töhfə verəcək”.

Sənəddə Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinə də toxunulub:

“Qərb həmçinin Ermənistan-Azərbaycan normallaşmasının fundamental əsasını – Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan liderlərinin 2020-2022-ci illər üçün nəqliyyat və iqtisadi əlaqələrin qarşısının alınması, sərhədin delimitasiyası üzrə tədbirləri nəzərdə tutan üçtərəfli Bəyanatı məhv etmək cəhdlərindən əl çəkmir.

Məhz Vaşinqton və Brüsselin təzyiqi ilə rəsmi İrəvan bu sazişlərin icrasını dayandırdı. Halbuki qarşılıqlı nəqliyyat blokadasının aradan qaldırılması məsələsində tərəflər qarşılıqlı məqbul həll yollarına yaxın idi. Moskva Azərbaycan və Ermənistan arasında çoxdan gözlənilən sülhə nail olmaq üçün hər cür kömək etməyə hazırdır”.

Rusiya XİN hesab edir ki, Cənubi Qafqazda həm regional, həm də ikitərəfli xarakter daşıyan problemli məsələlər 2023-cü il oktyabrın 23-də Tehranda keçirilən “3+3” Məşvərət Platformasının ikinci iclasında razılaşdırılan “regional məsuliyyət” prinsipinə uyğun həllini tapmalıdır:

“Ermənistan da onun iştirakçısı idi. Biz kənar oyunçuları bu razılaşmalara hörmətlə yanaşmağa, İrəvandakı hakimiyyəti isə öz xarici siyasət xəttini qurarkən qonşu dövlətlərin narahatlığını nəzərə almağa çağırırıq”.

ABŞ dövlət katibi Entoni Blinkendən sonra Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula Fon der Leyen də Prezident İlham Əliyevə zəng etdi. Hər iki telefon söhbəti Brüsseldə keçirilən Ermənistan-Avropa Birliyi-ABŞ formatındakı görüşlə bağlı idi. Tərəflər Azərbaycanı əmin etməyə çalışdı ki, bu görüş “iqtisadi xarakter” daşıyır və Bakıya qarşı yönəlməyib.

“İzahat”, yaxud “hesabat” xarakteri daşıyan bu telefon zənglərində diqqətçəkən məqamlar var. Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə nüfuzudur. Ermənistanı dəstəkləməyə hazırlaşan ABŞ və AB bunun Azərbaycanla münasibətlərə xələl gətirməsindən çəkinir. Çünki Vaşinqton və Brüsseldə anlayırlar ki, Bakıya qarşı addımın mənfi nəticələri olacaq. Blinken və Leyenin Prezident İlham Əliyevlə məsləhətləşmək zərurəti ilə üzləşməsi Ermənistanın “marionetka”, Azərbaycanın regionun həlledici gücü olduğunun əyani nümunəsidir. Azərbaycanın razı olmayacağı hansısa planın Cənubi Qafqazda effektivliyi sual altındadır. Bakını qarşılarına alaraq, hərəkət etmək ABŞ və AB üçün bu bölgədə Fransanın taleyi ilə üzləşmək deməkdir. Bununla həmin güclər regiondakı proseslərdən kənarlaşdırıla bilərlər. Cənubi Qafqazda Azərbaycana qarşı istənilən xoşagəlməz addım Avropanın enerji təhlükəsizliyinə risklər yarada bilər. Telefon zəngləri Azərbaycan liderinin Brüsseldə “erməni formatı” olaraq hazırlanan və Ermənistanın böyük ümidlər bəslədiyi planlara müdaxilə etməyə, Bakının mövqeyini ortaya qoymağa nail olduğunu da göstərir. Görüş iddia edildiyi kimi “iqtisadi xarakter” daşısa da, bunun Qərb qüvvələrinin Ermənistanda geniş tərkibdə yerləşməsi və bölgənin geosiyasi mübarizə poliqonuna çevrilməsinin əsasını qoyacağı aydın görünür. Qeyd edək ki, Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi də Brüsseldəki üçtərəfli görüşə dair bəyanat yayıb. Qardaş ölkənin XİN-i birmənalı şəkildə bildirib ki, həmin görüşün keçirilməsi regiondakı mürəkkəb problemlərin həlli üçün əsas götürülməli olan neytrallıq yanaşmasına zərbə vuracaq. Bəyanatda bildirilib ki, Azərbaycanın işti­rakını nəzərdə tutumayan bu təşəbbüs Cənubi Qafqazda sülhə xidmət etməyəcək, regionun geosiyasi qarşıdurma məkanına çevrilməsinə yol açacaq. Azərbaycanın işğal olunmuş tor­paqlarını azad etməsi və ötən il Qarabağda keçirilən antiterror tədbirləri ilə suverenliyini bərpa etməsi nəticəsində regionda davamlı sülh və sabitlik üçün tarixi fürsət yaranıb. AçıqlamadaTürkiyə XİN təkrar üçüncü ölkələri regionun parametrlərini nəzərə alma­ğa və münaqişə tərəflərinə bərabər məsafədən yanaşmağa çağırıb: “Biz qəti şəkildə inanırıq ki, Cənubi Qafqaz davamlı sülh və sabit­lik əsasında çiçəklənəcək və regional rifaha nail olacaq. Həmişə olduğu kimi, Türkiyə bu məsələdə öz üzərinə düşəni etməyə və Azər­baycanla Ermənistan arasında davamlı sülhün təşviqinə davam edəcək”. Xatırladaq ki, Rusiya Federasiyası da üçtərəfli görüşlə bağlı bir neçə dəfə narahatlığını dilə gətirmişdi.

Millət vəkili, siyasi elmlər doktoru Elşad Mirbəşiroğlu "Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, Brüsseldə üçtərəfli görüşün keçirilməsi başqa niyyətləri ortaya qoyur. Deputatın sözlərinə görə, həm ABŞ-nin ən yüksək səviyyəli nümayəndəsinin, həm də Avropa Komissiyasının rəhbərinin Ermənistan baş naziri ilə görüşməsi göstərir ki, qurulan təmaslar kollektiv Qərbin geosiyasi mübarizəsi ilə əlaqədardır:

"Yəni Ermənistan bir alət rolunda Rusiyaya qarşı mübarizədə istifadə olunacaq. Sözsüz ki, belə bir formatda görüş həm də Ermənistanın zəifliyinin göstəricisidir. Ermənistan aşkar bir alət rolunda çıxış etməkdədir. Görüşün subyektləri və obyektləri var. Subyektləri ABŞ və Avropa İttifaqıdır. Obyekt isə Ermənistandır. Ermənistan üzərindən kollektiv Qərb öz niyyətlərini həyata keçirmək istəyir. Görüşün tarixi bəlli olduğu zaman açıq mətnlə özləri etiraf etdilər ki, görüş çərçivəsində Ermənistana təhlükəsizlik təminatları veriləcək. Ermənistana niyə, kimin qarşısında təhlükəsizlik təminatı verilir? Qərb Ermənistan üzərindən Rusiyaya qarşı ikinci cəbhəsini açmaq istəyir. Sonradan Azərbaycanın sərt etirazları fonunda fərqli cavablar verməyə başladılar, fikri yayındırmağa çalışdılar. Blinkenin və Fon Der Leyenin Azərbaycan Prezidenti ilə telefon əlaqəsi də onların özlərinə bəraət qazandırması kimi dəyərləndirilməlidir. İddia edirdilər ki, guya Brüssel görüşü Ermənistana iqtisadi dəstəklə bağlıdır və s. Əgər söhbət Ermənistanın iqtisadiyyatına dəstəkdən gedirsə, niyə belə bir format seçilir? Başqa formatlarda iqtisadi mahiyyətli təmaslar qurula bilərdi. Deməli, məqsəd Cənubi Qafqaz regionu üçün çox ciddi təhlükələr yaratmaqdan ibarətdir. Çünki Cənubi Qafqazda Rusiyaya qarşı bir plasdarm formalaşdırmaq istəyirlər".

Parlament üzvü vurğulayıb ki, məsələnin Azərbaycanla bağlı tərəfi odur ki, Qərb Ermənistana vədlər verir. İrəvan isə Qərbin qarşısında istəklər ortaya qoyur:

"Vəd və istəklər onunla bağlıdır ki, Ermənistana dəstək məhz Azərbaycana qarşı həyata keçiriləcək. Bizim üçün narahatedici məqam budur. Təbii ki, biz narahat olmuruq ki, Ermənistan hansısa mövqeyini geri qaytara bilər. Bu, mümkün olmayan məsələdir. Azərbaycan o dərəcədə güclü mövqelərə sahibdir ki, heç bir halda bu mövqelərdən geri çəkilməyəcək. Ermənistanın Azərbaycana qarşı çıxacaq gücü yoxdur. Sadəcə olaraq regiona gərginlik elementləri yarana bilər. Ermənistan tamamilə Qərbdən idarə olunur. Sadəcə olaraq Nikol Paşinyan və onun komandası Ermənistanı idarə edən menecerlərdir. Menecerliyi də Qərbdən gələn təlimatlar əsasında həyata keçirməkdədirlər. Fransa açıq şəkildə Ermənistanı silahlandırır. Hindistanda hazırlanan silahlar Ermənistana ötürülür. BMT-nin keçmiş baş katibi Rasmussen Aİ-Ermənistan əlaqələrinə dair açıqladığı hesabatdan görünür ki, Ermənistan tam geosiyasi mübarizə cəbhəsinə cəlb olunacaq. Amma reallıq odur ki, Qərb müəyyən vədlərlə Ermənistanı çox təhlükəli oyunlara çəkəcək. Qərbin geosiyasi eksprimentlərinin tətbiq edildiyi bölgələrə necə baha başa gəldiyini görmüşük. Ukraynada vəziyyət göz önündədir. Ermənistanda da belə bir vəziyyət yaratmaq istəyirlər".