 |
|
|
“Tanınmış yazıçıların, orta əsr şairlərinin nəsillərini hardasa müəyyən etmək mümkündür. Amma bilirsiniz ki, 4-5 şəcərədən sonra nəsil bir növ tanınmaz olur, itir. Müəyyən fərziyyələr əsasında bəzi fikirlər yürütmək mümkündür. Nəsiminin 600 illiyi keçiriləndə Suriyaya gediblər, orada Nəsimi soyadında bir adam tapılıb və deyib ki, mən şair Nəsiminin nəslindənəm. Bu fakta inanmaq da olar, inanmamaq da. O da yəqin ki, babasından eşitdiklərini deyib. Gəncədəki məşhur Şeyxzamanovlar nəsli var. Bu nəslin Nizami Gəncəvinin şəcərəsindən gəldiyi bildirilir. O soyadda bir nəsil var Gəncədə. Nizami axı şeyx olub. Füzulinin oğlu Fəzl adında şair olub. O da eynilə atası kimi 3 dildə yazıb yaradıb. Fəzldən sonra Füzulinin nəsli haqda əlimizdə bir məlumat yoxdur”.
Bunu Moderator.az-a açıqlamasında Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat institutunun Füzulişünaslıq sektorunun aparıcı elmi işçisi, Filologiya üzrə Fəlsəfə doktoru, dosent Zəkulla Bayramlı deyib.
O daha sonra əlavə edib:
“Bu gün araşdırmalar aparılsa belə buna ümid yoxdur ki, hansısa ədibin nəslini üzə çıxarasan. Deyilənlər də şifahi materiallar əsasında müəyyən olunmuş faktlardır. Bunları müəyyənləşdirmək üçün əldə yazılı mənbə olmalıdır. Ümumiyyətlə orta əsrlərdə tanınmış şairlər, yazarlar özləri haqqında heç bir məlumat verməyiblər. Bunu onlar təvazökarlıq kimi qiymətləndiriblər. Bu o vaxt ənənə idi. Mümkün qədər özləri haqda az danışıblar. Ən zəruri hallarda ata və anaları haqda məlumat veriblər. Məsələn, Nizami Gəncəvi “Xosrov və Şirin” əsərini yazanda oğlu Məhəmmədin 7, “Leyli və Məcnun”-u yazanda 14 yaşının olduğunu bildirib”.
Tarixçilər Nazim Xəlilov və Elnur Nəciyev illər öncə nəşr olunmuş bir kitabla bağlı maraqlı araşdırma aparıblar.
Musavat.com xəbər verir ki, tarixçilər Modern.az-a açıqlamasında bildiriblər ki, bu kitabın adı “100 böyük türk”dür:
“Amma nəşrə Nizami, Nəsimi, Uzun Həsən, Şah İsmayıl, Şah Abbas, Nadir şah, M.Ə.Rəsulzadə və b. tarixi şəxsiyyətlərin bioqrafiyalarının daxil edilməməsi bizi çox üzdü.
Bu kitabın müəllifi türkiyəli yazıçı-jurnalist Sədi Boraqdır. Kitab 1968, 1976 və 2004-cü illərdə Türkiyədə nəşr olunub. Həmin kitab SSRİ-nin dağılması ərəfəsində - 1991-ci ilin aprelində Azərbaycan dilində də çap olunub. Azərbaycanca nəşrin üz qabığında Alp Arslan, Şeyx Şamil, Atatürk, Çingiz xan, Atilla, Mete xaqan, Barbaros Xeyrəddin Paşa, Füzuli və Yunus Əmrənin şəkilləri yer alıb.
Fikrimizcə, qardaş Türkiyədə səslənən anti-Səfəvi fikirləri belə kitablardan qaynaqlanır. Ümid edirik ki, gələcəkdə Türkiyəmizdə bu cür kitablar qarşımıza çıxmayacaq”.
"Kızılcık şerbeti" serialında gözlənilməz ayrılıq yaşanacaq.
Ekran işinə "Fatih" obrazını canlandıran baş rol aktyoru Doğukan Güngör vida edəcək.
Qeyd edək ki, serialda Doğukanın tərəf müqabili Sıla Türkoğludur. (Axşam.az)
Xalq şairi Ramiz Rövşənin səhhətində problem yaranıb.
Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə R.Rövşən verilişlərin birində deyib:
"Bir az ayağımdakı damarlarda problem var. Ona görə də çox çölə çıxa bilmirəm. Təhlükəli deyil, amma tədbirlərə getməyə, aktiv həyata mane olur. Amma yazmağa mane ola bilməz"
Türkiyə və bir çox ölkədə reytinq rekordları qıran “Uzaq şəhər” (Uzak Şehir) serialının baş rol ifaçıları Sinem Ünsal və Ozan Akbaba eyni vaxtda “Koka-Kola” brendini reklam etdikdən sonra sosial mediada sərt reaksiya ilə üzləşiblər.
Bir çox izləyici İsrailə qarşı boykot çağırışlarının gücləndiyi bir vaxtda “Koka-Kola” reklamına qarşı çıxıb və teleserialı boykot etməyə səsləyib.
Boykota təkcə izləyicilər yox, ictimai xadimlər də qoşulub. Belə ki, Türkiyə Prezidentinin müşaviri İsmayıl Cəsur da həmin reklamı tənqid edərək, Kanal D və ona bağlı kanalları boykot edəcəyini bildirib.**Kult.az
Akademik Nizami Cəfərovun bəzi rus sözlərinin dilimizin lüğət tərkibinə daxil edilməsi ilə bağlı fikirləri cəmiyyətdə rezonans doğurub. Söhbət danışıqda da istifadə edilən “vopşe”, “tak çto”, “znaçit” kimi sözlərdən gedir. Paralel olaraq, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun baş direktoru, professor Nadir Məmmədli Teleqraf-a bildirib ki, həmkarı bilərəkdən bu ifadəni işlədib və onunla razıdır:
Sitat: “Burada işin mahiyyəti düzgün açıqlanmayıb. Çünki lüğət dedikdə, Azərbaycan dilinin orfoqrafiya lüğəti nəzərdə tutulur. Amma bu belə deyil. Nizami müəllim sıradan bir adam deyil ki, danışıqda olan əcnəbi və digər sözlərin dilə salınmasını istəsin. O, intellektual adamdır, dilçiliyimizin tarixində bu səviyyədə az-az adamlar var. O, özü bilərəkdən bu ifadəni işlədib. Tamamilə də düz deyib. Mən də onun tərəfdarıyam. Hörmətli akademikimiz demir ki, dildə işlədilən bütün sözləri lüğətə salmalıyıq. O deyir, axtarılan, tapılan sözlər var ki, onlardan ümumişlək söz kimi yararlanmaq olar”.
Globalinfo.az-a danışan AMEA-nın Dilçilik İnstitutunun aparıcı elmi işçisi Təranə Şükürlü sözügedən məsələyə aydınlıq gətirib.
O bildirib ki, dilimizdə işlənən həmin sözlər müxtəlif üslubi məsqədlər üçün istifadə olunur:
“Nizami Cəfərov hər zaman orjinal fikirləri ilə seçilib. Dilin lüğət tərkibində müəyyən qrup sözlərə “varvarizmlər” deyilir. Bunlar ekzotik sözlərə oxşasa da, Azərbaycan dilində qarşılığı var. Başqa dilə mənsub olan belə sözlər şifahi formada işlənir. Yazılı nitqdə isə üslubi məqsədlərə görə istifadə olunur. Amma bu qəbildən olan sözlərin dilimizin lüğətinə daxil edilməsi məqsədəuyğun deyil”.
Dilin öz normaları, öz qaydaları var və Orfoqrafiya lüğəti də bu qaydalar əsasında hazırlanır.
Bu sözləri APA-ya Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Dilçilik İnstitutunun baş direktoru Nadir Məmmədli akademik Nizami Cəfərovun fikirlərinə münasibət bildirərkən deyib.
Nadir Məmmədlinin sözlərinə görə, akademik Nizami Cəfərov təklif etdiyi sözlərin Orfoqrafiya lüğətinə salınmasını nəzərdə tutmayıb: “Ola bilsin ki, akademik həmin sözlər üçün ayrı bir lüğətin yaradılmasını təklif edib. Biz də bu təkliflə razılaşıb, Nizami Cəfərovla həmin lüğətin tətbiqində əməkdaşlıq edə bilərik. Hazırda yeni Orfoqrafiya lüğəti hazırlanır. Ancaq həmin sözlərin lüğətə əlavə edilməsi mümkünsüzdür”.
Qeyd edək ki, akademik Nizami Cəfərov mediaya açıqlamasında deyib ki, "Vopşe", "tak çto", "znaçit" kimi sözləri lüğətimizə daxil etməliyik.
Son sınıf öğrencilerinin final sınavı.
Beş soru hazırladım. İletişim sorusu tam elli puan.
Çocuklar harıl harıl çalışmışlar.
İletişimle ilgili her şeyi yemiş yutmuşlar.
Yok efendim alıcı verici varmış.
Kaynak mesajları iletirmiş.
Sen dili ben dili. Elli puanlık 4. soru şu:
(Bu soru iletişim becerilerinizi ölçmek için sorulmuştur.)
“Beş yıldır bu okulda öğrencisiniz…
Benim bir yıldır kapının girişinde hep gördüğüm; sınıflarınızı, koridorlarınızı temizleyen; adı soyadı gömleğinde kocaman yazan;sizinde her sabah gördüğünüz görevli hanımın adı nedir? Soyadını yazmanıza gerek yok!
Bütün sınıf şok oldu! Öğrencilerden biri parmak kaldırdı:
-Hocam bir şey soracağım. Doğru mu anladım ben,
bu bayanın ismi Hatice ise,
Hatice yazınca finalden elli alıp sınıf mı geçeceğim şimdi?
-Bak ne kadar doğru anlamışsın.
-Ben sınıftan çıktım. Kapının dışında bekliyorum.
İçeriden tartışma sesleri geliyor.
-Beyler kadın adı ne?
-Beyler bilen söylesin!
-Beyler ayıp oluyor ama!
-Kimse mi bilmiyor?
-Beyler herkes kağıtları kaldırsın göstersin .
-Beyler hocaların adlarını biliyorsunuz,
kızların adlarını biliyorsunuz ama!
Beş dakika sonra sınıfa girdim. Kağıtları topladım.
Tek bir doğru cevap yok. Kağıtlar bomboş.
Sadece bir öğrenci “battı balık yan gider” yazmış.
Onun hakkında bana “Hocam o öğrenciye dikkat et.
Şöyle kavgacıdır, böyle problemdir” denilen bir çocuk.
Sınav İngilizce olduğu için öğrencim şöyle yazmış:
“Hocam, öncelikle ben şu an duygularımı İngilizce anlatamayacağım, biliyorum sınıfta kalıyorum;
ama Türkçe yazıyorum. Hocam size çok darıldım.
Bana iletişimle ilgili ne sorsanız hepsini bilirim.
Ceplerim dolu. Ben yıllarca hep sorarım arkadaşlarıma,
bu adam ne sorar diye. Soracakları şeyleri yazar çizer koyarım cebime. Sınavda kağıda aktarır, sonrada buruşturur çöpe atarım ve sınıfımı geçerim. Hocam sınıfta kalıyorum çünkü cevabı bilmiyorum. Ama bir şey fark ettim; o kadını gerçekten yıllardır görüyorum; ama bir kere dönüp bakmadım, adını hiç merak etmedim. Oysa bütün hocaların adını soyadını, hatta çocuklarının adını bile biliyorum. Her karşılaştığımda merhabalaşıyorum, ama o hanıma hiç merhaba demedim. Ben öyle bir adammışım ki çıkar ilişkim yoksa insanların yüzüne bakmıyormuşum.
Sınıfta kalıyorum, ama emin olun hiç önemi yok. Çünkü on beş yıllık bir eğitimde bana öğretilmeyen bir şey öğrettiniz. Ben daha bu okuldayım, her sabah o hanıma ismiyle hitap ederek “günaydın” diyeceğim ve bundan sonra ilişkilerimi çıkar üzerine kurmayacağım. Hocam sınıfta kalıyorum ama sağ olun.”
Yönetmelikler gereği not veremiyorum çünkü sınav İngilizce üstelik bayanın adını da yazmamıştı. Fakat ben alacağımı aldım ve o öğrenci elli üzerinden elli alarak dersi geçti ve mezun oldu. İki gün sonra hizmetli bayan yanıma geldi. Bir torba hellim peynirini masamın üzerine koyarak dedi ki:
“Hocam size iki şey için çok teşekkür ederim. Birincisi geldiğinizden beri bana her sabah ismimle hitap ederek “günaydın” diyorsunuz. İkincisi son sınıf öğrencilerine sınavda bir soru sormuşsunuz, bütün öğrenciler soruyu öğrenmişler, sabah öğrencilerin hepsi “günaydın Hatice hanım” diye içeri giriyor. Hocam ben yıllardır bu okulda hep kapının oralarda olurdum. Şimdiye kadar hiç kimse böyle bir şey yapmamıştı, kendimi hiç bu kadar insan hissetmemiştim."
Öğretmenim
TEREF
“Mənim anam Azərbaycanın məşhur aktrisası Münəvvər Kələntərlidir. Anam 1963-cü ildə dünyasını dəyişib. İki dəfə ailə həyatı qurub. İlk evliliyindən bacım Validə dünyaya gəlib, ikinci evliliyindən isə mən doğulmuşam. Anam da, bacım da 51 yaşında rəhmətə gedib. 60 yaşın içindəyəm. İki oğul, iki qızım var. Bir oğlum Rusiyada yaşayır, generaldır. O biri oğlum evlənəndən sonra Balaxanıya köçdü, kiçik qızım ailəsi ilə kirayədə yaşayır, mən isə böyük qızım və yoldaşımla Keşlədə qəzalı evdə qalıram. Dolana bilmirəm, məcburam ki, küçələrdən butulka yığıb satım. Yaxud da kiməsə kömək etməliyəm ki, mənə əvəzində bir çörək pulu versin. Mən kəşfiyyatçı kimi Birinci Qarabağ müharibəsində döyüşmüşəm. Kəlbəcərdə, Ağdamda, Laçında döyüş yolu keçmişəm. Sonra ermənilərə əsir düşmüşəm. Bu gün 50 manatdan başqa məcavib almıram. Gözlərim bir neçə faiz görür. Səhhətim də, yaşayışım da çox pisdir”
Bunu Moderator.az-a özəl açıqlamasında görkəmli sənətkar Münəvvər Kələntərlinin oğlu Əli Məhəmmədov deyib. O daha sonra əlavə edib:
“Mənim atam da sistem işçisi olub. Bir neçə filmdə, o cümlədən “Qara volqa”-da çəkilib. Mənim 2 yaşım olanda anam məni uşaq evinə qoyub. Ana qayğısı görməmişəm. “Pəncərədə işıq” filmini o vaxt uşaq evində çəkirdilər. Həmin filmdə bir neçə epizodda mən də düşmüşəm. Anam yadıma gəlmir. Deyilənə görə məni 1-ci həyat yoldaşının etirazına görə uşaq evinə atıb. Ayrılmışdı ondan, amma gəlib-gedirdi. Anam bacım Validəni saxlayıb. Anamı şəkildə görmüşəm. Uşaq evində deyirdilər ki, sənin o boyda anan var idi, niyə gəlib-getmirdi? Bütün sualların qarşısında susurdum. Vaxtilə anam mənə baxsaydı bu günlərə düşməzdim. Bir bacım oğlu var, o da hərdən gedib-gəlir. Bəzən mənə köməklik edir” deyə sənətkarın övladı olduğunu deyən şəxs bildirib.
O daha sonra anasından ona qalan əşyalardan danışıb:
“Anamdan mənə Lənkərandakı Böyük bazar deyilən ərazidə bircə evi yadigar qalıb. Onu da o vaxt Heydər Əliyev anama vermişdi. Ora muzey kimi fəaliyyət göstərir. Açarı tək məndədir. Bir də qonşuya vermişəm ki, turistlər gələndə açıb göstərsin. Həmin muzeydə anamın bir neçə şəxsi əşyası, xüsusilə də qramafonu var. O qramafonu Həsən Məmmədov “Arşın mal alan” filmi çəkiləndə atamdan icazə alıb çəkilişdə istifadə etmək üçün aparmışdı. Bilirsiniz ki, bu film iki dəfə, 1945 və 1965-ci illərdə çəkilib. Söhbət 1965-də çəkilən filmdən gedir. O zaman artıq anam iki il idi dünyasını dəyişmişdi” deyə sənətkarın övladı bildirib.
Əli Məhəmmədov iddia edib ki, daha bir məşhurla qohumluq əlaqələri var:
“Mənim ögey bacım da diktor Şərqiyyə Hüseynovadır. O da mənə kömək edə bilmir. Özü də şəkər xəstəsidir, üstəgəl də gözlərinə mirvari suyu gəlib. Necə baxsın? Tək adamdır, özü güc-bəla ilə dolanır” deyə o bildirib.
Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Elçin Əlibəylinin təqdimatında "İrsimiz" rubrikasının növbəti buraxılışı hazırlanıb.
"Qərbi Azərbaycanda naxış və simvolların motivi türk inancına söykənir" adlı buraxılışda sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Türkan Abbaslı Qərbi Azərbaycanın mədəni irsindən söz açıb.
O bildirib ki, oradakı artefaktlar onu yaradanların etnik kimliyini sübut edir. Qərbi Azərbaycanda şifahi və tətbiqi sənətdə türk mahiyyəti həmişə qorunub. Türk yaşadığı yerdə izini damğa ilə qoyub.
Onun sözlərinə görə, Qərbi Azərbaycan mədəniyyətinin erməniləşdirilməsi danılmaz faktdır: "Qərbi Azərbaycanda olan mədəni irs erməni mahiyyətindən uzaqdır. Donuz saxlayan erməni xalça toxuya bilməzdi".
T.Abbaslı Qərbi Azərbaycan incəsənətinin türk kimliyindən danışıb, xalçada, üzükdə hansı işarəyə görə onun sahibinin ilahi varlıq tərəfindən qorunmasına aydınlıq gətirib.
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri - qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, xaçdaşlar, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi "XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin", - fikrini əsas tutaraq, Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasından irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.