 |
|
|
Bu gün Azərbaycanda Müstəqillik Günüdür. 1918-ci il mayın 28-də müsəlman Şərqində ilk dünyəvi demokratik dövlət olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (AXC) yaranmasından 106 il ötür. Bu bayram artıq dördüncü ildir ki, işğaldan azad edilən ərazilərdə də qeyd olunur.
1917-ci ildə Rusiyada baş vermiş Fevral inqilabı nəticəsində Çar İmperiyasının süqutu ilə ölkədə çarizmin məzlum vəziyyətə saldığı xalqların milli hərəkatı başlanıb. 1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920) - müsəlman Şərqində ilk dünyəvi demokratik dövlət yaradılıb. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə tərəfindən əsası qoyulan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti türk və İslam dünyasında ilk parlamentli respublika, ilk demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət nümunəsi idi. Azərbaycan müvəqqəti hökumətinin ilk başçısı isə Fətəli Xan Xoyski olub. Milli Şura 10 gün Tiflisdə fəaliyyət göstərdikdən sonra Gəncəyə köçürülüb. Yalnız 1918-ci il sentyabrın 15-də Qafqaz İslam Ordusu Bakını daşnak-rus qüvvələrindən təmizləndikdən sonra milli hökumət Gəncədən Bakıya köçüb.
Müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyəti 23 aylıq mövcudluğu ərzində böyük nailiyyətlər və qalibiyyətlər əldə edib. Qadınlara ilk dəfə seçki hüququnun verildiyi və qadın-kişi bərabərliyini təmin edildiyi Cümhuriyyətdə milli ordu quruculuğu, Milli Bankın yaradılması və milli valyutanın tətbiqi, demokratikləşmə, azad seçkilərin təşkili istiqamətində son dərəcə mühüm addımlar atıldı. Eyni zamanda, beynəlxalq əlaqələrin qurulması və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən Azərbaycan istiqlalının de-fakto tanınması, Azərbaycanın bütövlüyünü təmin etmək, iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi və sair işlər müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyətinin tarixi uğurları idi.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini (AXC) rəsmən tanıyan ilk dövlət Osmanlı İmperiyası olub (4 iyun 1918-ci il).
1918-ci il noyabrın 9-da M.Ə.Rəsulzadənin təklifi əsasında AXC-nin üçrəngli dövlət bayrağı qəbul edilib. O zamana qədər Cümhuriyyətin bayrağı yalnız qırmızı rəngdə idi.
AXC gərgin və mürəkkəb ictimai-siyasi şəraitdə öz mövcudluğunu cəmi 23 ay qoruya bildi. Təəssüf ki, müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyəti iki yaşına çatmadan bolşevik Rusiyasının işğalına məruz qalaraq, dünyanın siyasi xəritəsindəki yerini müvəqqəti itirdi. Sovet Rusiyası Azərbaycanı məcburi surətdə öz tərkibinə daxil etdi. Bolşeviklər tərəfindən devrilməsinə baxmayaraq, istiqlal ideyası heç vaxt yenilmədi və 1991-ci ildə sovet imperiyasının dağılması ilə Azərbaycan yenidən öz müstəqilliyini bərpa etdi.
Bakıda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin şərəfinə İstiqlal bəyannaməsi abidəsi ucaldılıb.
Müstəqillik Günü 1991-ci ildən 2021-ci ilədək Respublika Günü adlandırılıb. Milli Məclisin 15 oktyabr 2021-ci il tarixli plenar iclasında isə “Müstəqillik Günü haqqında” yeni qanun qəbul edilib. Elə həmin gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən "Müstəqillik Günü haqqında" qanun təsdiqlənib.
Qanunun təsdiqlənməsi ilə 28 May - Respublika Gününün adı dəyişdirilərək Müstəqillik Günü elan edilib. Beləliklə, həmin qanun təsdiq edildikdən sonra artıq üçüncü dəfədir, Azərbaycan Müstəqillik Gününü qeyd edir.
Azərbaycanda Müstəqillik Günü qeyri-iş günüdür və hər il bayram kimi qeyd olunur.
“Babək” filminin çəkilişi zamanı Rasim Balayevi yaxından tanıyan, onu qrim edən xarici ölkələrin birindən dəvət edilmiş qrimyor demişdi ki, sizin Rasimdən Babək çıxmazdı, onu mən Babək etdim!
Adam yaratdığı obrazların mahiyyət və məzmununu da tam dərk etməyib, oynadığı obrazların ictimai əhəmiyyətini və siyasi tərəflərini qiymətləndirə bilmir.
Özünün də etiraf etdiyi kimi, oynadığı obrazlarla eyniləşməyib.
Adamın kino sənətinin əsas prinsipi olan “eyniləşmə” prinspindən xəbəri yoxdur.
Təəssüf ki, yaratdığı obrazların məzmununu, mahiyyətini şəxsi həyatına daşıya və şəxsi keyfiyyətə çevirə bilmədi.
Adam nə şəxsi həyatı ilə, nə həyat tərzi ilə, nə də xarakteri ilə fərdi nümunə ortaya qoymadı.
Müsahibələri və baş verən hadisələrə münasibəti qeybət səviyyəsindən o tərəfə keçmir.
“Prezidentin fərdi təqaüdünü alan Rasim Balayevin həmin təqaüdün bir ayını pandemiya dövrü və 44 günlük müharibə vaxtı hansısa fonda keçirdiyini görmədik.
Həmçinin bir xalq artisti kimi hansısa qaziyə, şəhid ailəsinə fərdi dəstək olmayıb.
Rasim Balayev 3 ildən çoxdur kino sahəsinə aid olan ən böyük təşkilatlardan birinə rəhbərlik edir.
Kinemotoqrafiya təşkilatı dövlət tərəfindən ən çox maliyyə ayrılan QHT-dir və əsas vəzifələri kino sahəsində olan probləmləri müəyyən etməkdir.
Amma Rasim Balayev illərdir ki, kino sahəsində olan problemlərdən ancaq üstü örtülü danışır, kinonun inkişafı üşün heç bir iş görmür.
Ancaq işdən çıxarılan məmurların arxasınca danışır.
Məsələn, keçmiş mədəniyyət naziri haqda 20 il ərzində bir kəlmə də danışmadı, həmin nazir işdən çıxarılan kimi arxasından kino sahəsində olan nöqsanlardan danışdı.
Rasim Balayevin kino savadı çox aşağı səviyyədədir, ümumiyyətlə, kino nəzəriyyəsi, kino siyasəti haqda bilgisi yoxdur.
Nə insani kefiyyəti, nə də kino biliyi onun Kino İtiffaqının sədri vəzifəsini daşıması ilə uyğun gəlmir. Adam bu vəzifəni haqq etmir.
Təsəvvür edin, adam kino festivallarının çoxunun adını belə bilmir, uzun illərdir festivallarda yer tutan filmlərə baxmayıb, özü də bir neçə il bundan öncə etiraf etdi ki, son illər ölkəmizdə çəkilən yeni filmlərə baxmır.
Gəncliyində isə bəxti gətirib ki, kinomuzun inkişaf etdiyi dövrdə yaşayıb. Özünün dediyi kimi, uzun müddət sınaq çəkilişlərindən keçə bilməyib, depresiyaya düşüb, sonra bəxti gətirib və yaxşı rejissorlar onu filmə çəkiblər. Yəni uğurunun səbəbi fərdi göstəriciləri yox, yaxşı rejissorlardır.
Rza Drakon
TEREF
Azərbaycanın iki rəsmi gündəlik qəzeti birləşir.
Medianews.az saytının bununla bağlı əldə etdiyi məlumatda “Respublika” qəzetinin fəaliyyətini dayandıracağı, kollektivinin bir hissəsinin “Xalq qəzeti”ndə işlə təmin olunacağı bildirilir.
Qeyd edək ki, hər iki qəzetin təsisçiləri Prezidentin İşlər İdarəsi və redaksiya kollektivləridir.
“Xalq qəzeti”nin əsası 1919-cu ildə qoyulub, “Respublika” qəzeti 1990-cı ildə yaradılıb.
Azərbaycanın daha iki rəsmi gündəlik qəzeti var: rusdilli “Bakinski raboçi” qəzetinin təsisçiləri Prezidentin İşlər İdarəsi və redaksiya kollektividir, “Azərbaycan” qəzeti isə Milli Məclisin nəşridir.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev mayın 26-da Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə İsmayıllı şəhərində inşa olunan internat tipli “Talıstan” liseyinin binasının açılışında iştirak edib.
Musavat.com xəbər verir ki, bu barədə məlumatı Prezidentin Mətbuat Xidməti yayıb.
Aktyor Cavidan Novruz atası, mərhum Xalq artisti Ramiz Novruzla bağlı paylaşım edib.
Aktyor atasının ad günü olduğunu bildirib.
Cavidan R.Novruzun arxiv görüntüsünü yayımlayaraq "Bu gün 70 yaşın tamam oldu. Heç vaxt təsəvvür etməzdim ki, sənin bu yaşında sənsiz olacağam. Biz də səni hər zaman gözləyəcəyik, fərqi yoxdur, gəldin, gəlmədin. Sən hər zaman gözləniləcəksən, sənin sənətini bacarığını peşəkarlığını, hər şeyi qoyuruq bir kənara. Bizə bu itkinin ən çox təsir edən tərəfi o idi ki, sən yaxşı ata və yaxşı adam idin, bir qram mənfi tərəfin olsaydı, bunları yazmazdım. Səninlə görüşmək ümüdi ilə, ata" sözlərini yazıb.//Axşam.az
Xəbər verdiyimiz kimi Azərbaycan əsilli İran rejissoru Cəfər Pənahi Kann Beynəlxalq Film Festivalının qalibi olub.
O, bu mükafatı "Bir sadə qəza" filminə görə qazanıb.
Cəfər Pənahi 15 ildən sonra ilk dəfə olaraq Kann Beynəlxalq Film Festivalında iştirak edərək festivalın əsas mükafatı olan "Qızıl Palma budağı"na layiq görülüb.
Cəfər Pənahi: İran kinosunun üsyankar səsi
Cəfər Pənahi iyul 1960-cı ildə İranın Miyane şəhərində anadan olub və bu gün dünyanın ən məşhur, eyni zamanda ən çox senzura və qadağalarla üzləşən rejissorlarından biri kimi tanınır. O, İran Yeni Dalğa kino hərəkatının öncüllərindən sayılır və dövrünün ən cəsarətli sənətkarlarından biri kimi siyasi, ictimai və etik mövzularda açıq danışır.
O, gənc yaşlarından kino və sənətə maraq göstərib, lakin İran cəmiyyətinin konservativ və senzura ilə dolu mühiti onu daim sıxışdırıb. İlk vaxtlar Qızıl Aypara Cəmiyyətində işləyən Pənahi, burada qısametrajlı sənədli filmlər çəkərək təcrübə qazanıb. Daha sonra Tehran Kino və Televiziya Məktəbində təhsil alaraq professional rejissorluq sahəsində inkişaf edib.
İlk uğurlar və tanınma
Cəfər Pənahinin beynəlxalq arenada tanınması Abbas Kiarostami ilə əməkdaşlığından sonra baş verdi. Onun ilk bədii filmi “Ağ balon” (1995) Kann kinofestivalında Qızıl Kamera mükafatını qazandı. Film sadə bir süjet üzərində qurulmuşdu: kiçik bir qız Novruz bayramı üçün qızılbalıq almaq istəyir, lakin yolda müxtəlif maneələrlə qarşılaşır. Pənahi bu sadə hekayə ilə İran cəmiyyətindəki sosial maneələri, qadağaları və məhdudiyyətləri ustalıqla nümayiş etdirdi.
Pənahinin filmləri əsasən cəmiyyətin marginal təbəqələrini, qadınların və uşaqların problemlərini, senzuranın və sərt rejimin doğurduğu məhdudiyyətləri əks etdirir. Onun tanınmış filmlərindən bəziləri bunlardır:
“Güzgü” (1997) — Film realiti və sənət arasındakı sərhədi silir. Baş roldakı qız qəfildən çəkiliş meydançasından getmək istədiyini deyir və kamera sanki “filmin içindən çıxır”. Bu film Berlində Ən Yaxşı Rejissor mükafatı qazandı.
“Dairə” (2000) — Qadınların İranda yaşadığı məhdudiyyətləri göstərən, tənqidi və kəskin film. Venesiya Film Festivalında Qızıl Şir mükafatını qazandı.
“Offside” (2006) — İranlı qızların futbola olan marağını və onların stadionlara buraxılmamasını hekayə edən film. Berlində Gümüş Ayı mükafatı qazandı.
“Bu film deyil” (2011) — Ev dustaqlığında çəkilmiş bu əsər senzura və qadağaların sənətçini necə boğduğunu göstərir. Pənahi evində telefonla və əl kamerası ilə film çəkərək sanki “bu artıq film deyil” mesajını verir. Film Kannda nümayiş olundu və böyük rezonans doğurdu.
Senzura, həbs, qadağalar...
2009-cu ildə İran seçkilərindən sonra baş verən iğtişaşlar zamanı Pənahi açıq şəkildə hökuməti tənqid etdi. Nəticədə o, 2010-cu ildə həbs edildi, 6 il şərti həbs cəzası aldı və 20 il film çəkmək, ssenari yazmaq, ölkəni tərk etmək və müsahibə vermək qadağası ilə cəzalandırıldı. Lakin bu, Pənahini susdurmadı. O, qadağalara baxmayaraq yaradıcılığını davam etdirdi, gizli yollarla filmlərini çəkib xaricə göndərdi və beynəlxalq festivallarda böyük uğur qazandı, Amnesty International, Human Rights Watch kimi insan hüquqları təşkilatlarının mükafatlarına layiq görüldü. O, həm də Berlinale festivalının xüsusi simvolik figurlarından biridir; 2015-ci ildə Berlinale münsiflər heyətində formal olaraq iştirak edə bilməsə də, onun boş stulu festivalın ən simvolik görüntülərindən biri oldu.
Son illərdə Pənahi İran rejiminin artan təzyiqlərinə baxmayaraq yaradıcılığını davam etdirir. Onun filmləri əksər hallarda xaricdə nümayiş etdirilir, çünki ölkə daxilində rəsmi qadağalar hələ də qalır. 2022-ci ildə o, digər rejissorlar Mohammad Rasoulof və Mostafa Al-Ahmad ilə birlikdə yenidən həbs edildi, lakin beynəlxalq təzyiqlər nəticəsində azadlığa buraxıldı.
Xalidə Gəray
Musavat.com
Atalarımız əllərində qılınc,qızıla bürünərək ürəklərində Təngiri tutaraq Çöllərdə at çapanda,
Qərb hələ məktəbin, dövlətin, Ailənin şərəfinin nə olduğunu bilmirdi.
Bizdə var idi:
✔️öz Uluslarımız və qanunlarımız
✔️tamqası olan tuğlarımız
✔️yazı və dil
✔️sikkə zərbi
✔️qızıl və gümüş zinət əşyaları
✔️Batırlar ruhunda tərbiyə sistemi
✔️elm, hərbi işlər, tibb, poeziya və fəlsəfə
Avropada isə əlləri ilə yemək yeyirdilər və hamamın nə olduğunu bilmirdilər,
Bizim Ordalarımızda xanlarımız şairlər, astronomlar, sərkərdələr və ruhani müəllimlərlə əhatə olunmuşdu.
Hikmət qılıncın yanında gedrdii.
Bilik - sədaqətin yanında.
Bizi “mədəniləşdirdiklərini” düşünürsənsə,
yadına sal: onlar hətta öz strukturlarının adlarını bizdən alıblar.
OTAN (Vətən) sözü — geriyə doğru oxusanız,
NATO olur.
Təsadüf? Xeyr. Bu, şüuraltında qeyd olunan dünyanın yaddaşıdır.
Biz “bir yerdən gəlməmişik”.
Kök bizik
Biz dünyanın məhvəriyik
Biz Böyük Çölün Yaddaşıyıq
Leyla Onlaş
Biz qadınlarımızı baş tacı edəndə, onlar qadınlarına bir əşya kimi baxırdılar!!
TEREF
Adrenalin dolu filmləri sevənlər üçün yeni çəkilmiş film siyahısı hazırladıq.
TNS sözügedən 5 yeni filmi təqdim edir:
"Talan"
Tom Hardi uğursuz əməliyyatdan sonra özünü cinayət xaosunun mərkəzində tapan bir detektivi canlandırır. Film sərt aksion səhnələri və dərin dramı birləşdirərək tamaşaçını korrupsiya və zorakılıq dolu dünyaya aparır. Təsirli səhnələr və gərgin süjet sonadək diqqəti cəlb edir.
"Peşəkar"
Ceyson Steytem bu filmdə keçmiş muzdlu döyüşçü roluna qayıdır. O, sakit həyat sürməyə çalışsa da, ailəsini qorumaq üçün yenidən silaha sarılmağa məcbur qalır. Film dinamik süjeti, parlaq döyüş səhnələri və emosional dərinlik daşıyan qəhrəman obrazı ilə seçilir. Gərgin aksion sevənlər üçün əla seçimdir.
"Həyata doğru"
Bu yeni aksiyon filmində faciəli bədbəxt hadisə nəticəsində işini itirən bir kişinin hekayəsi danışılır. Lakin problemləri bununla bitmir — mərkəzdə onun hamilə həyat yoldaşı var və o, onu xilas etməlidir. Amma buna gücü çatacaqmı?
"Mikki 17"
Robert Pattinsonun baş rolda oynadığı elmi-fantastik film artıq kino həvəskarları arasında müzakirələr doğurub. Film, hər dəfə ölümcül missiyalara göndərilən klonlaşdırılmış işçi haqqında danışır və şəxsiyyət, özünü fəda etmə mövzularını araşdırır. Dərin süjet və yüksək vizual effektlərlə seçilir.
"Dərədə"
Anya Taylor-Coy və Mayls Tellerin baş rollarda olduğu romantik aksiyon filmi axşam izləmək üçün ideal seçimdir. Film, keçmişlərini geridə qoymaq istəyən və bir-birinə aşiq olan iki killerin hekayəsindən bəhs edir. Qarışıq süjet və emosional dərinlik bu filmi fərqləndirir və tamaşaçını məyus etməyəcək.
Bu ilin dekabrında Coşua Sefdinin ("Good time", "Lenny Cooke") rejissorluq etdiyi "Marty Supreme" filminin dünya premyerası keçiriləcək.
"Kommersant" qəzeti xəbər verir ki, filmdə Qvinet Peltrou çəkiləcək ki, bu da son on ildə onun ilk böyük rolu olacaq.
Film idman dramının, romantik hekayənin və art-haus kinosunun qeyri-adi birləşməsidir. Süjet 1958 və 1960-cı illərdə kişilər arasında ABŞ çempionu, amerikalı stolüstü tennisçi Marti Rayzmanın bioqrafiyasından ilhamlanır. Eyni zamanda, filmin yaradıcıları bunun bioqrafik film olmadığını, daha çox onun həyatının bədii şərhi olduğunu vurğulayırlar.
Xüsusilə maraqlı olan odur ki, 52 yaşlı Peltrou və 28 yaşlı Şalame ekranda cütlük obrazını yaradacaqlar.
Çəkilişlər 2024-cü ilin sentyabr-dekabr aylarında Nyu-York və Yaponiyada aparılıb. Filmin büdcəsi 70 milyon dollar olub. Aktyor heyəti də olduqca gözlənilməz olub: ekranda tamaşaçılar bir çox qeyri-peşəkar aktyorları, o cümlədən reper "Tyler", "the Creator", teleaparıcı Kevin O'Liri, rejissor Abel Ferrara və hətta fransız kəndirbaz Filip Petitini görəcəklər.
Siz Tarkan'ı sadece "kiss kiss" olarak tanıyorsunuz ama kim olduğundan haberiniz yok, değil mi? Teşkilatı Mahsusacı Ali Dursun Kaptan’ın torunudur kendisi. Dedesinin kardeşi olan büyük amcası da Atsız'ın yol arkadaşı Fethi Tevetoğlu'dur. Tarkan'ın kazdağları çıkışına "prim yapıyor" diyenler "şehit varken eğlenilmez" diyerek milyonlar harcadığı düğününü iptal edip evde sade bir nikahla evlendiğini bilmezler mesela. Tarkan Tevetoğlu; sadece megastar olarak dünyaya adımızı duyurmakla kalmamış, bu ülkenin bağrından çıkmış on numara kaliteli gerçek bir sanatçı ve vatan evladıdır!
Gökçen Türkmen
TEREF