 |
|
|
Bu fotolarda gördüyünüz tarixi bina Nizami metrostansiyasının arxasında, Yasamal rayonu, Murtuza Muxtarova küçəsində yerləşən Bakı milyonçusu Murtuza Muxtarovun inşa etdirdiyi əzəmətli binalarından biridir. Arxitektur bina dövlət tərəfindən bir mədəniyyət abidəsi kimi restavrasiya olunub, fasadı yenidən işlənib və möhkəmləndirmə işləri aparılıb. Buna baxmayaraq, tarixi binanın üzərinə həmin ərazidə fəaliyyət gösətərən obyektin sahibi Ülvi alı şəxs “Burada maşın saxlama!” yazaraq, bütün bu gözəlliyə və əzəmətə xəlil gətirməkdən çəkinməyib.
Sitat.info-nun əməkdaşı həmin ərazidən keçərkən bunların şahidi olub.
Bu cür tarixi arxitektur binaya qarşı mədəniyyətsiz davranış küçənin görünüşünə də xələl gətirir. Sahibkar obyektinin qarşısında avtomobil saxlamasınlar deyə, icarəyə verdiyi obyektindən daha çox qazanc əldə etsin deyə, tarixi şəxsiyyətin öz adını daşıyan küçədə binanın həyətini “özəlləşdirib”. Binanın divarlarında qara boya ilə, böyük hərflərlə xəbərdarlıq yazaraq, ətrafdakılara meydan oxuyur. Özü də bir yerə yox, birinci mərtəbənin fasadına başdan başa yazıb.
Ərazidə olduğumuz zaman öyrəndik ki, ətrafdakılar da Ülvi adlı şəxsin bu özbaşınalığından narazıdır.
Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 77-ci maddəsinə görə tarix və mədəniyyət abidələrini qorumaq hər kəsin borcudur. Abidələrin bədii-estetik görkəminin dəyişdirilməsi, uçurulması və onlar üçün təhlükə yarada biləcək təmir, inşaat, təsərrüfat və digər işlərin aparılması qadağandır.
Məsələ ilə bağlı Mədəniyyət və Turzim Nazirlyinə və Yasamal Rayon İcra Hakimiyyətinə sorğu göndərdik. Mövzunu davam etdirəcəyik.
Məşhur "Ayla" filmi ilə hekayəsi ekranlaşdırılan koreyalı Kim Eunja dünyasını dəyişib.
Modern.az xəbər verir ki, bu barədə məlumatı Türkiyənin Seuldakı Səfirliyi yayıb.
Rəsmi açıqlamaya görə, Seul yaxınlığındakı İnçxon şəhərində övladları və nəvələri ilə birlikdə yaşayan Kim 2022-ci ildə COVID-19 virusuna yoluxduqdan sonra sətəlcəmə tutulub. Onun bir müddət Koreya Müharibəsi Veteranları və Vətənpərvərlər Nazirliyinin himayəsində yaşadığı qeyd olunub.
Son aylarda demens diaqnozu qoyulan Kim Eunja Inçxon yaxınlığındakı Songdo Hana xəstəxanasının yaşlılar üçün olan müalicə şöbəsində müalicə alırdı. O, yenidən sətəlcəmə yoluxaraq 11 may 2025-ci il tarixində vəfat edib.
Qeyd edək ki, gerçək hadisəyə əsaslanan "Ayla" filmi Koreya müharibəsi zamanı beş yaşlı kimsəsiz bir qıza sahib çıxan türkiyəli zabit Süleyman Dilbirliyi ilə Ayla adını verdiyi qızın duyğulu həyat hekayəsini ekranlara gətirmişdi.
"15 ildir teardan ayrıldım. Mən və Zərnigar Atakişiyeva küsdük getdik. Xətrimə dəydilər. Teatrımızda rəhbər dəyişdi, hamını işdən çıxartdı ki, yeni kollektiv yığacağam. Bir gün teatra gedəndə qapıdan buraxmadılar. Sənəd verdilər ki, qol çək. Mən də küsdüm. Yaxşı ki, küsdüm. Məni qarşıda ağır xərçəng xəstəliyi gözləyirmiş".
Bu sözləri Əməkdar artist Kubra Əliyeva "Geriyə baxanda" verilişində deyib. Aktrisa teatrdan getməsindən və onkoloji xəstəliyindən danışıb:
"Bu günün bəlası xərçəngdir. Getdim Türkiyəyə, qızım məni həkimə apardı. Orada məlum oldu ki, xərçəngəm. Bizim həkimlərdən küsdüm. Türkiyədə dişin ağrıyanda da deyirlər, get onkoloji müayinə et. Ürəyim sıxılırdı, iki il ürək müalicəsi olmuşam. Ürək həkimlərində, aparatlarla gəzdim. Sən demə, onkoloji imiş. Sol ürəyimin üstündə şiş var idi, metastaz verib. İki il evdən çıxmadım, saçlarımı qırxdırdım. İki ildən sonra instaqrama fotomu qoydum, hamı zəng vurdu hansı filmə çəkilirsiniz? Onkolojidə çox yatdım, iki əməliyyat oldum. Yaşar Nuri rəhmətə gedəndə mən kimyaterapiyadan çıxıb getmişdim". (Axşam.az)
Xəbər verdiyimiz kimi, ötən gün Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Ağdam Muğam Mərkəzinin açılışında iştirak ediblər. Açılışa həsr olunan konsert proqramı zamanı olduqca həssas anlar yaşanıb.
Belə ki, balaca xanəndələrin "Qarabağ şikəstəsi” ifa etməsi Prezident İlham Əliyevi kövrəldib. Bu zaman dövlət başçısı onları ayaq üstə alqışlayıb.
"Qafqazinfo” bu məqamda həmin uşaqlarla bağlı əldə etdiyi bir sıra maraqlı məqamları təqdim edir.
"Qarabağ şikəstəsi”ni oxuyan Əhəd Ağayev, Türrə Hüseynova və Rüfət Axundov Müşfiqabad qəsəbəsində Məcburi Köçkun şəhərciyində yerləşən Gülablı kənd Uşaq Musiqi Məktəbinin şagirdləridir.
Əhəd Ağayev xanəndəlik ixtisası üzrə üçüncü, Türrə Hüseynova ikinci, Rüfət Axundov isə beşinci sinif şagirdidir. Əhədlə Türrənin müəllimi Humay Məmmədova, Rüfətə isə bu peşənin incəliklərini öyrədən Habil Məmmədovdur. Rüfət Axundov daha öncə Şuşa məktəbində Murad Abduləzimovdan xanəndəliyin sirlərini öyrənib.
2015-ci il təvəllüdlü Əhəd və 13 yaşlı Türrə Ağdam rayonundan, Rüfət isə Şuşadandır.
Bu uşaqların musiqiyə necə gəldiyi barədə saytımıza danışan Humay Məmmədova bildirib:
"Əhəd onda balaca idi. Qohumu dedi ki, belə bir uşaq var, gətirim görün onun səsi var? Baxdım ki, körpədir, amma səsi var. Bir il hazırlaşdım, indi üçüncü sinfdə oxuyur. Əhədin balaca bacısı Nigarın da qəşəng səsi var.
Türrənin musiqiyə gəlişi isə anasının sayəsində olub. Valideyninin istəyi ilə onun da səsini yoxladıq, gördük ki, bacısı Əsnadla birgə gözəl səs sahibidirlər. Onu da deyim ki, Türrə ilə Əsnadın anasının da gözəl səsi var”.
Türk milleti, insanlık tarihinde kimlik ve aidiyet konusunda sorun yaşamamış nadir halklardan biridir.
Buna rağmen, kanıta dayalı tarih yazımı konusunda Türk tarihi çoğu kez dar bir çerçeveye hapsedilmiş,
özellikle Göktürkler ve Orhun Yazıtları ile başlatılarak daha eski dönemler göz ardı edilmiştir.
Oysa Türklerin tarihi yalnızca Göktürkler ile sınırlı değildir;
İskitler, Sakalar, Sarmatlar, Alanlar, Massagetler, Kuşanlar, Toharlar ve Kimmerler gibi halklar üzerinden çok daha eskiye,
en az MÖ 2. binyıla kadar uzanan bir geçmişe sahiptir.
Kimmerler ve Erken Türk Tarihi
Kimmerler (Kimmeroi), MÖ 12. yüzyıldan itibaren Karadeniz’in kuzeyinden Anadolu’ya kadar yayılan savaşçı bir halk olarak bilinir.
Antik Yunan ve Asur kaynaklarında anılan Kimmerler, bazı teorilere göre erken dönem proto-Türk unsurlar içermekteydi.
Özellikle bozkır savaş kültürü, atlı göçebe yaşam tarzı ve kurgan tipi mezar gelenekleri, Kimmerler ile Türkler arasında kültürel süreklilik olduğuna işaret eder.
• Kimmerler, Massagetler, Sakalar ve daha sonra Hunlar ile birlikte büyük bozkır medeniyetinin öncülerinden sayılabilir.
• Kimmerlerin Anadolu’ya göçü, bozkır kültürünün Mezopotamya ve Anadolu uygarlıkları üzerinde de etkili olmasını sağlamıştır.
Bu bakımdan Kimmerler, Türklerin eski tarihinin önemli bir parçası olarak kabul edilmelidir.
Hsiung-Nu’lar (Hunlar) ve Türk Kimliğinin Derinliği
MÖ 3. yüzyıldan itibaren Çin’in kuzeyinde etkili olan Hsiung-Nu (Xiongnu) kavmi de kadim Türk tarihi için kritik önemdedir.
• Çinli tarihçi Sima Qian, “Shi Ji” adlı eserinde Hsiung-Nu’lardan detaylıca söz eder.
• Menander Protektor, Hunları “önceden Sakae/Sacae olarak adlandırılan Türkler” şeklinde tanımlar.
• Theophanes, Massagetlerin doğusundaki halklardan “Türkler” olarak söz eder.
Bu kaynaklar, Türk tarihinin milattan önceki çağlara dayandığını kanıtlamaktadır.
Arkeolojik ve Genetik Bulgular
• Ivolga Kalesi gibi Hsiung-Nu yerleşimleri, bozkır savaş stratejilerini ve savunma anlayışını yansıtır.
• Kurgan mezarları, at kültürü, runik karakterler gibi unsurlar Hsiung-Nu’ların erken Türklerle kültürel bağlantısını gösterir.
• Linzi DNA çalışmaları, Hsiung-Nu halkı ile Hunlar ve günümüz Türk toplulukları arasında genetik benzerlikler ortaya koymuştur.
Dil Bağlantıları
Dilbilimciler, Hsiung-Nu dilinin Proto-Türkçe ile yapısal benzerlikler taşıdığını belirtir.
Özellikle Kanadalı sinolog Pulleyblank, Hsiung-Nu’ların Türk kökenli olduklarını ileri sürmüş ve bu halkın Saka’lar ve diğer bozkır toplulukları ile ilişkilendirilebileceğini savunmuştur.
Batı ve Doğu Merkezli Tarih Yazımı Yanılgıları
Modern tarih yazımı,
• Doğuda Pers etkisi,
• Batıda Latin etkisi
odaklı bir bakış açısıyla şekillendirilmiştir.
Bu yaklaşım, Türklerin bağımsız bir kültürel kimliğe sahip olduğu gerçeğini çoğu zaman görmezden gelir.
Özellikle doğudaki “Persolog” etkisi ve batıdaki CIL (Corpus Inscriptionum Latinarum) yaklaşımı,
Türk tarihini ya Persleşmiş ya da yok sayılmış bir kültür gibi göstermeye çalışmıştır.
Oysa gerçek, Türk kültürünün kendine özgü, bağımsız ve çok daha eski bir geleneği temsil ettiğidir.
Sonuç
Türk tarihi, yalnızca Göktürkler ya da Orhun Yazıtları ile başlamaz.
İskitler, Sakalar, Kimmerler, Massagetler, Hsiung-Nu’lar gibi halklarla birlikte Türklerin tarihi;
en az MÖ 2. binyıla kadar izlenebilen, bağımsız ve güçlü bir geçmişe sahiptir.
Bugün birçok akademik çevrede Türklerin dünya tarihindeki önemini küçümseyen yaklaşımlar,
bilimsel verilere değil, ideolojik kabullere dayanmaktadır.
Arkeoloji, dilbilim, tarih yazımı ve genetik veriler ışığında Türklerin tarihi,
insanlık tarihinin en eski ve en etkili kültürlerinden biri olarak değerlendirilmelidir.
sıkı hayranlar
TEREF
Azərbaycanın sabiq baş prokuroru Əli Ömərov bu dəfə qalmaqallı açıqlamaları ilə gündəmə gəlib.
Musavat.com xəbər verir ki, o, iş xanımı Ruhiyyə Əliyevanın müəllifi və aparıcısı olduğu “Qaranlıqda Həqiqət” verilişində qonaq olub və keçmişlə bağlı çoxsaylı sensasiyalı fikirlər səsləndirib.
Verilişdə Əli Ömərov, bir zamanlar Azərbaycanda çəkilən və böyük rezonansa səbəb olan “Bir anın həqiqəti” filmindəki öz obrazı ilə bağlı narazılığını açıq şəkildə dilə gətirib. Onun sözlərinə görə, bu film vasitəsilə onun obrazı bilərəkdən təhrif olunub, məqsədli şəkildə mənfi və ləyaqətsiz formada təqdim edilib.
Əli Ömərov filmin ssenari müəllifləri olan Elmira Axundova və Ramiz Fətəliyevi, habelə əsərin müəllifi İsa Nəcəfovu sərt ittiham edib:
“Ramiz Fətəliyev də, İsa Nəcəfov da nakişi hərəkət ediblər. Elmira Axundovanın isə bu prosesdə rolu danılmazdır. Mənə qarşı məqsədli şəkildə neqativ obraz yaradılıb” – deyə sabiq baş prokuror bildirib.
Qeyd edək ki, “Bir anın həqiqəti” filmi İsa Nəcəfovun “Gecə yarısı qətl” adlı romanının motivləri əsasında çəkilib. Film 2 kinolentdən və ümumilikdə 12 seriyadan ibarətdir. Ssenari müəllifləri – Elmira Axundova və Ramiz Fətəliyev, quruluşçu operator – Nadir Mehdiyev, quruluşçu rəssam – Fikrət Ələkbərov, musiqilər isə bəstəkar Faiq Sücəddinova aiddir.
Siyasi triller janrında olan film 1994-cü ildə prezident yanında xüsusi şöbənin rəisi Şəmsi Rəhimovun öldürülməsi ilə başlayır və 1994–1995-ci illərdə Azərbaycanda baş verən siyasi hadisələri əks etdirir. Filmdə Əli Ömərov obrazını o dövrdə əməkdar artist olan, sonradan xalq artisti adına layiq görülən Rafiq Əliyev canlandırıb.
Əli Ömərov həmçinin Heydər Əliyevin hakimiyyəti dövrü, ölkədə baş vermiş məşhur "OMON" əməliyyatı və özünün baş prokuror olduğu zamanla bağlı bir sıra ictimaiyyətə bəlli olmayan mühüm detallar da açıqlayıb.
Əli Ömərov başına gələnlərlə bağlı Ramiz Mehdiyevi də ağır şəkildə ittiham edib.
Qeyd edək ki, veriliş R TV kanalında yayımlanıb və “Qaranlıqda Həqiqət” layihəsi Ruhiyyə Əliyevanın müəllifliyi ilə təqdim olunur.
Xəbər verdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Ağdam Muğam Mərkəzinin açılışında iştirak ediblər.
Dövlət başçısı tədbirdə çıxış edib.
Bronson o akşam yemeğinde bir arkadaşına özel olarak, "Kim olduklarını umursamıyorum. Bir daha ona böyle saldırırlarsa ambulansla giderler." demişti. Övünmüyordu. Bunu sessizce, elini Jill'in elinin üzerine koyarak söylemişti. Jill parmaklarını sıktı ve tek kelime etmeden başını salladı.
Yıllar sonra Jill, anılarında bu olayı "Life Wish" adlı kitabında yazmış ve bunun kendisini en çok sevilmiş hissettiren anlardan biri olduğunu söylemişti. "Charles beni sevdiğini asla yüz kere söylemek zorunda kalmadı. Bana tekrar tekrar gösterdi. O gün de o anlardan biriydi."
Bronson bu konuda basınla nadiren konuşurdu ve konuştuğunda da bunu önemsizleştirirdi. "Herkesin yapacağını yaptım," demişti The Daily Express'e 1974'te verdiği kısa bir röportajda. "Orada durup birinin karıma böyle davranmasına izin vermeyecektim. Kameralar sana hayvan gibi davranma lisansı vermez."
"The Mechanic" ve "Mr. Majestyk" gibi filmlerin setlerinde onunla birlikte çalışan ekip üyeleri bile Jill'in sık sık yakınlarda olduğunu ve Bronson'ın Jill'in yanındayken en sakin halinde olduğunu belirtti. Yönetmen Richard Fleischer 1973 tarihli bir yapım günlüğünde, "Bronson'ın daha yumuşak tarafını görmek istiyorsanız, kimsenin bakmadığını düşündüğü ve Jill'in güldüğü zamanları izleyin." dedi.
Plajdaki o yumruk ego veya öfkeyle ilgili değildi. Terbiyeyle ilgiliydi. Kameraların rızadan daha yüksek sesle tıkladığı bir dünyada, Charles Bronson sessizce bir adama ve izleyen herkese onurun hala önemli olduğunu hatırlattı.
Ayhan Buz
TEREF
Azərbaycan musiqisinin canlı əfsanəsi, xalq artisti Alim Qasımov gənc və istedadlı həmkarı, duet ortağı Fərid Mərdlə birgə növbəti maraqlı layihəsini təqdim edib.
Onlar "Yar Qasidi-Caruso" adlı yeni mahnını fərqli musiqi üslubunda ifa edərək, bu sənət nümunəsini videoçarx şəklində sevənlərinə təqdim ediblər.
Qasımov və Mərd bu layihədə milli muğam elementlərini və dünya musiqisinin klassik incilərindən olan "Caruso"nun motivlərini bir araya gətirərək, olduqca orijinal bir kompozisiya ərsəyə gətiriblər.
İstedadlı müğənni Fərid Mərd AZXEBER.COM-a açıqlamasında layihənin necə ərsəyə gəlməsindən danışıb:
"Bir müddətdir ki, Xalq artisti Alim Qasımovla iş birliyinə başlamışıq. Mən məşqlərin birində məşhur italiyan tenor Pavarottinin ifasında eşitdiyimiz "Carusonu" səsləndirdim, Alim müəllim bir anda Şəhriyarın "Yar qasidi"nin sözləriylə möhtəşəm bir muğam oxudu. Həmin anda bütün musiqiçilərlə bərabər yaranan ahəngin şokunu yaşadıq və qərara gəldik ki, bu əsəri bərabər ərsəyə gətirək".
“Ögey ana”, “Fəryad” kimi məşhur filmlərdə rol alan mərhum aktyor Ceyhun Mirzəyevin qızı Cəmalə Mirzəyeva Moskvada küçədə yaşayır.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, axsam.az-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə “Bizimləsən” verilişində aparıcı Zaur Baxşəliyev bildirib.
“Uzun müddət əvvəl Azərbaycandan gedib. Niyə görə gedib? Küsüb gedib? Ev-eşiyi olan adam niyə bu vəziyyətdədir və qaçır? Orada yaşayan həmyerlilərimiz ona kömək etmək istəsə də qəbul etmir, gizlənir. O, məşhur aktyor Ceyhun Mirzəyevin yeganə qızıdır. Cəmalə Mirzəyeva Ceyhun qızı” deyə, aparıcı vurğulayıb.
Qeyd edək ki, Ceyhun Mirzəyevin çəkdiyi və aktyor kimi çəkildiyi son film “Fəryad” olub. O, 1993-cü il martın 5-də vəfat edib.