6.000 yıldan fazla bir süre önce gizemli bir uygarlık, güneş sistemimizin karmaşık haritalarını hazırladı. Sümerler bu çizelgeleri kil tabletlere yazdılar ve güneşin, güneş sisteminin merkezinde bir yıldız olduğu ve etrafında gezegenlerin döndüğü konusundaki farkındalıklarını sergilediler. Diyagramları gezegenlerin yollarının ve konumlarının kesin çizimlerini içeriyordu. Özellikle sanatlarının bazılarında, tanrı olarak saygı duydukları muazzam varlıkların tuhaf tasvirleri yer alıyor. Şaşırtıcı bir şekilde, bu tanrıların bazı görüntüleri, insan DNA dizilerine çok benzeyen semboller içermektedir. Üstelik Sümerler tıpla ilgili semboller kullanıyordu ve modern tıp amblemleriyle çarpıcı benzerlikler taşıyordu. Bu durum merak uyandırıcı bir soruyu gündeme getiriyor: Bu antik toplum bu kadar dikkat çekici astronomik anlayışları nasıl elde etti, bu da onların yalnızca ilkel olmakla kalmayıp aynı zamanda mevcut anlayışımızı aşan bir karmaşıklık düzeyine ulaşmış olabileceği yönündeki spekülasyonlara yol açıyor.
Unal Kaplan

Baku TV-nin "Qapqara" verilişinin yeni buraxılışı yayımlanıb. Proqramın qonağı süni intellekt (GPT-4) olub.

Verilişdə süni zəka müharibələrdən, dünyanın sonundan, siyasətdən danışıb.

Bəşəriyyət bir gün bütün müharibələri dayandıra bilər? Korrupsiyanı tamamilə aradan qaldırmaq mümkündür?

Bəşəriyyətin sonu necə olacaq? Süni intellekt din yaratsa, insanlar ona inanacaqlarmı?

Siyasətçilər niyə yalan danışırlar? İnsan sivilizasiyası özünü məhv edə bilər?

İnsanlar niyə dinə ehtiyac duyurlar? Süni intellekt insanı əvəz edə bilər?

Proqramda bu və digər maraqlı suallara aydınlıq gətirilib.

Ətraflı süjetdə:

Martın 12-də Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti (ETX) və Azərbaycan Texniki Universitetinin (AzTU) birgə təşkilatçılığı ilə maarifləndirmə tədbiri keçirilib.
Ümumilikdə 200 nəfərin iştirak etdiyi tədbirdə ETX-nin əməkdaşları tərəfindən “Onlayn mühitdə kibertəhlükəsizlik” və “Kibertəhlükəsizliyin təməlləri” mövzularında çıxışlar edilib.
Tədbirin keçirilməsində məqsəd ali təhsil müəssisələrində informasiya təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizlik, həmçinin sosial şəbəkələrdən istifadə mövzularına toxunaraq gənclərin maarifləndirilməsini həyata keçirməkdir.

Mobil operatorların aylıq internet paketləri onların xidmətlərindən istifadə edənlər üçün başağrısına çevrilir. Pulsuz “WhatsApp” tətbiqinin yaranması ilə mobil telefon müştəriləri üçün bu operativ xidmətin imkanlarından istifadə etmək daha ucuz və rahatdır.

Nəticədə abunəçilər üçün mobil rabitə xidmətləri əvvəlki aktuallığını itirir. Messencerlər tədricən telefon danışıqlarını əvəz edir, populyar “WhatsApp”, “Facebook” və “Telegram” messencerləri də daxil olmaqla trafik istehlakı yalnız artır.

Bazar analitiklərinin fikrincə, hazırda kommunikasiyanın strukturu dəyişir. Bu, təkcə Azərbaycanda baş vermir - mətn mesajlarına, video zənglərə, səsli mesajlara keçid prosesi bütün dünyada adi məsafədən rabitə formatını sıxışdırır.

Dəyişən ünsiyyət mədəniyyəti öz təsirini göstərir: indi yalnız ən yaxın adamlar xəbərdarlıq etmədən telefonla zəng edə bilər. Digər tərəfdən, beynəlxalq zənglərin aktuallığı artır - bu halda mobil rabitə çox bahadır.

Nəticədə operatorların gəlirləri aşağı düşür və onlar bu problemi müxtəlif yollarla həll etməyə çalışırlar: tarifləri qaldırmaq, açıq mobil xəttdən istifadə müddətini azaltmaq, hətta istifadəçilərdən xəbərsiz internet paketlərini aktivləşdirmək.

Sonuncu “taktika” getdikcə genişlənir. Yerli mobil operatorların müştəriləri mobil rabitə şirkətlərinin qanunsuz addımlarından şikayət edirlər.

Operatorlar istifadəçiləri müxtəlif internet paketlərinə bağlayır, onların balansından pul çıxarırlar. AYNA.AZ-ın redaksiyasına da oxşar şikayətlər daxil olub. Azərbaycanın aparıcı mobil operatoru olan “Azercell”in abunəçilərindən birinin sözlərinə görə, o, 1,5 GB internetin daxil olduğu 6 manatlıq paketə qoşulub. Ancaq indi abunəçilər əlavə pul ödəməyə məcburdurlar - bu vəsaitlər onların xəbəri və razılığı olmadan 25 dəqiqə danışıq vaxtı və 250 MB interneti özündə birləşdirən 2 manatlıq məcburi paket üçün hesabdan silinir.

“Müştəri yeni pullu xidmətə qoşulmağa razılıq vermədiyi halda, bu, necə mümkün ola bilər?! Daha doğrusu, şirkətdən tarifi dəyişməsi ilə bağlı SMS bildiriş göndərdilər. Eyni zamanda, heç kim bu xidmətə ehtiyacım olub-olmadığını və bunun üçün artıq ödəməyə hazır olub-olmadığımı soruşmur. Belə çıxır ki, 6 manatlıq paketdən və danışıq dəqiqəsi 8 qəpik olan telefon danışıqlarından əlavə, yeni tarifə görə mən əlavə 2 manat ödəməli olacağam”, - deyə vətəndaş bildirib.

İstifadəçilərin xəbəri və razılığı olmadan pullu xidmətlərə qoşulması problemi geniş vüsət alır və təkcə “Azercell” istifadəçiləri üçün xarakterik deyil. Tətbiq olunan məhsuldan öz istəyinizlə imtina etmək çox vaxt mümkün deyil. Bunun üçün yerli mobil operatorların müştəriləri təşkilatların yerli ofislərinə baş çəkməlidirlər. Sosial şəbəkələrdəki şərhlərə görə, bu biznesin digər nümayəndələri ilə əlaqə saxlamaq demək olar ki, mümkün deyil. Abunəçilərə qayğıkeş “kampaniyalar”, “hədiyyələr” və avtomatik yenilənən ödənişli paketlərdən qurtulmağın yolları barədə məlumat verilmir.

“Azercell” özü abunəçilərin mobil operatorun məhsullarına icazəsiz qoşulmasını müştərilərlə bağlanmış müqavilə ilə izah edir ki, bu da belə imkanı nəzərdə tutur. Bu halla bağlı AYNA.AZ-a danışan Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) rəhbəri Eyub Hüseynov deyib ki, belə bir ehtimal istisna edilmir və mobil operatorlar həqiqətən də müştəri ilə müqaviləyə bu cür bir bənd daxil edə bilər: “Bununla belə, istehlakçının maraqlarına zidd olan hər hansı addım qanunvericiliyə ziddir. “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” qanunda göstərilir ki, müqavilə hər iki tərəfin mənafeyini və hüquqlarını əks etdirmirsə, belə bir sənədin hüquqi qüvvəsi yoxdur”.

“Mümkündür ki, şirkət müştərilərlə müqaviləyə belə bir bənd daxil edib, çünki yerli mobil operatorlar yerli bazarda inhisar üstünlüklərinə malikdir və öz şərtlərini diktə edirlər. Ona görə də abonentlərlə müqavilələrdə belə bir bəndin olması tamamilə mümkündür”, - deyə həmsöhbətimiz vurğulayıb.

O, təəssüflə qeyd edib ki, belə hallarda məhkəmələr istehlakçının tərəfində olmur və istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi ilə bağlı dövlət siyasəti arzuolunandan çox uzaqdır: “1995-ci ildə “İstehlakçı hüquqları haqqında” qanunun özü qəbul olundu. Bu il martın əvvəlində parlamentdə Ombudsmanın hesabatı oxundu və bu hesabatda istehlakçılar haqqında bir kəlmə də olsa, deyilmədi ki, bu da bizim qurum tərəfindən tənqidlə qarşılandı”.

“Müsbət cəhətlər də var: bu yaxınlarda istehlakçıların hüquqlarını müdafiə edən dövlət qurumu Prezidentə tabe olan ayrıca orqana çevrildi. Bu baxımdan biz vətəndaşların istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi sahəsində daha çox işlər gözləyirik. O cümlədən mobil operatorlara münasibətdə, çünki bu şirkətlərin xidmətləri abunəçinin xəbəri və razılığı olmadan tətbiq edilə bilməz”, - deyə Hüseynov fikrini yekunlaşdırıb.

Dronları məhv edə bilən lazer döyüş qurğusu Krım Respublikasında sınaqdan keçirilib.
Bakupost.az xəbər verir ki, bu barədə TASS-a pilotsuz uçan aparatların idarə edilməsi təlimləri üzrə ümumrusiya “Arxangel” layihəsinin yaradıcısı və rəhbəri Mixail Filippov məlumat verib.
“Biz 35 metrlik hədəfə qədər məsafədə lazer döyüş qurğusunun sınaqlarını keçirdik. Şüa 15 santimetr qalınlığında ağacı 5-6 saniyəyə dəlir, sonra isə daha iki və ya üç maneəni aşır”, - deyə o, agentliyə bildirib.
Filippov əlavə edib ki, silikat kərpic yeni bir şüa ilə təxminən bir dəqiqə ərzində, qalınlığı 10 santimetr olan metal isə birbaşa təsirdən təxminən 10 saniyə ərzində yanır.
Archangel layihəsinin rəhbəri kompakt qurğunun pilotsuz təyyarələrlə mübarizədə istifadə oluna biləcəyini də bildirib.

Finlandiyanın “Nokia” şirkəti Aydan ilk mobil telefon zəngini edə bilməyib.

Demokrat.az xəbər verir ki, bu barədə şirkətin saytında dərc olunan mesajda deyilir. Məlumatda deyilir ki, “Nokia” Athena kosmik gəmisinin günəş panellərinin yerə endikdən sonra əhəmiyyətli güc məhdudiyyətləri səbəbindən Ayda ilk mobil telefon danışığını edə bilməyib".

Şirkət nümayəndələri aydınlaşdırıblar ki, panel Ayın üstündə uğursuz bucaq altında yerləşdirilib.

ABŞ ölkəyə daxil olmaq üçün istifadə edilən GBP Go tətbiqini GBP Home-a dəyişdi. Ölkədə qeyri-qanuni olan türklər də daxil olmaqla immiqrantlar proqramdan pulsuz istifadə edə və ABŞ-ı tərk etmək niyyətlərini bəyan edə biləcəklər.

Demokrat.az xəbər verir ki, əks halda onlar məcburi şəkildə deportasiya olunacaqlar.

Almaniya qeyri-qanuni immiqrasiyanın qarşısını almaq üçün tədbirləri sərtləşdirərkən, ABŞ daha sərt təcrübəyə əl atdı.

Qeyri-qanuni mühacirləri qeyri-qanuni yolla geri göndərən Tramp administrasiyası indi də aralarında türklər də daxil olmaqla bir çox qeyri-qanuni immiqrantın telefonlarında tətbiqi “Deportasiya ərizəsi”, “CBP Home” olaraq yeniləyib.

“Telegram” Çeçenistan və Dağıstanda informasiya təhlükəsizliyi səbəbi ilə bloklanıb.

Yenicag.az xəbər verir ki, bu barədə Dağıstanın rəqəmsal inkişaf naziri Yuri Qamzatov açıqlayıb.

Onun sözlərinə görə, bloklanma barədə qərar federal səviyyədə 2023-cü il oktyabrın 29-da Mahaçqala hava limanında baş verən iğtişaşlardan sonra qəbul edilib.

Qamzatov qeyd edib ki, təhdidlər aradan qalxarsa gələcəkdə messencerin bloku açıla bilər.