İctimai nəqliyyat xarici şəhərlərdə turistlər üçün əsas səyahət üsuludur. Dünyada elə şəhərlər var ki, orada sakinlər və səyahətçilər ictimai nəqliyyatda tamamilə pulsuz səyahət edə bilərlər, lakin bəzi meqapolislərdə səyahətin qiyməti çox yüksəkdir.
TEREF Lent.az-a istinadla hansı şəhərlərin pulsuz nəqliyyat təklif etdiyini, səyahətlərin harada ən ucuz olduğunu və harada daha bahalı olduğunu təqdim edir.

Pulsuz ictimai nəqliyyatı olan şəhərlər
Bəzi şəhərlər xərcləri şəhər büdcəsindən və ya xüsusi rüsumlardan qarşılayaraq ictimai nəqliyyatı əlçatan etmək qərarına gəliblər. Bu, nəqliyyat sıxlığını azaltmağa, ətraf mühiti yaxşılaşdırmağa və insanları şəxsi avtomobillərindən imtina etməyə təşviq etməyə kömək edir.

İctimai nəqliyyatın pulsuz olduğu şəhərlərin siyahısı:
* Lüksemburq, Lüksemburq – 2020-ci ildən etibarən ölkədə bütün ictimai nəqliyyat bütün sərnişinlər üçün pulsuzdur.
* Tallinn, Estoniya – 2013-cü ildən şəhər sakinləri xüsusi kart əldə etməklə ictimai nəqliyyatdan pulsuz istifadə edə bilərlər.
* Dyunkerk, Fransa – 2018-ci ildə şəhər hakimiyyəti ictimai nəqliyyatı tamamilə pulsuz edib.
* Hasselt, Belçika – nəqliyyat 1997-ci ildən 2013-cü ilə qədər pulsuz olub, bundan sonra simvolik ödəniş tətbiq edilib.
* Çattanqua, ABŞ – şəhərin mərkəzində sakinlər və turistlər üçün pulsuz elektrik avtobusu fəaliyyət göstərir.

Lüksemburq tramvayı

Ən ucuz ictimai nəqliyyatı olan şəhərlər
Bəzi ölkələrdə ictimai nəqliyyat hətta yerli əmək haqqı ilə müqayisədə münasib olaraq qalır. Çox vaxt belə şəhərlər Şərqi Avropada və ya aşağı yaşayış səviyyəsinə malik ölkələrdə yerləşir, burada hökumətlər nəqliyyatı əhali üçün mümkün qədər əlçatan etməyə çalışırlar.
Ən ucuz ictimai nəqliyyata malik beş şəhər:

* Buxarest, Rumıniya – aylıq biletin qiyməti təxminən 16 avrodur.
* Priştina, Kosovo – aylıq biletin qiyməti təxminən 14 avrodur.
* Tirana, Albaniya – aylıq biletin qiyməti 16 avrodur.
* Sofiya, Bolqarıstan – aylıq biletin qiyməti təxminən 25 avrodur.
* Budapeşt, Macarıstan – aylıq biletin qiyməti təxminən 23 avrodur.

Buxarest tramvayı

Ən bahalı ictimai nəqliyyatı olan şəhərlər
Yaşayış səviyyəsi yüksək və bələdiyyə xidmətləri baha olan inkişaf etmiş ölkələrdə ictimai nəqliyyatın qiyməti xeyli yüksək ola bilər. Bu şəhərlər infrastrukturun təkmilləşdirilməsinə, yaşıl nəqliyyata və səyahət rahatlığına sərmayə qoyur ki, bu da bilet qiymətlərinə təsir göstərir.

Ən bahalı ictimai nəqliyyat aşağıdakı şəhərlərdədir:
* London, Böyük Britaniya – aylıq biletin qiyməti təxminən 233 avrodur.
* Dublin, İrlandiya – aylıq biletin qiyməti təxminən 117 avrodur.
* Kopenhagen, Danimarka – aylıq biletin qiyməti 98 avrodur.
* Stokholm, İsveç – aylıq biletin qiyməti təxminən €87.
* Paris, Fransa – aylıq biletin qiyməti təxminən 84 avrodur.

London avtobusları

Gediş haqqının orta əmək haqqına nisbəti
Təkcə biletin mütləq qiymətini deyil, onun sakinlərin xərclərində gəlirin hansı hissəsini tutduğunu da nəzərə almaq vacibdir. Bəzi şəhərlərdə yüksək gediş haqqı yüksək maaşlarla kompensasiya edilir, digərlərində isə ucuz bilet belə büdcəyə əhəmiyyətli dərəcədə ziyan vura bilər.

Səyahət xərclərinin orta əmək haqqına nisbəti belədir:
* London, Böyük Britaniya – qiyməti 233 avro olan səyahət bileti və 3500 avro orta əmək haqqı ilə nəqliyyat xərcləri gəlirin 6,7 faizini təşkil edir.
* Buxarest, Rumıniya – 700 avro orta əmək haqqına aylıq 16 avroluq keçid, gəlirin təxminən 2,3 faizni xərcləmək deməkdir.
* Dublin, İrlandiya – aylıq biletin qiyməti 117 avro və orta gəliri 3000 avro olan nəqliyyat xərcləri maaşın 3,9 faizini təşkil edir.
* Paris, Fransa – 84 avroya başa gələn səyahət bileti və orta gəliri 2,900 avro olan xərclər maaşın 2,9 faizini təşkil edir.
* Sofiya, Bolqarıstan – qiyməti 25 avro olan səyahət bileti və orta gəliri 900 avro olan nəqliyyat xərcləri təxminən 2,8 faizini təşkil edir.

Bakı şəhəri üzrə təklif olunan orta ev qiymətlərinin orta aylıq nominal əməkhaqqına (Bakı üzrə) nisbəti 189 ay və ya 15,7 il təşkil edir.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu barədə məlumat Mərkəzi Bankın açıqladığı “Maliyyə Sabitliyi – 2024” adlı hesabatda yer alıb.
Məlumat üçün bildirək ki, Bakı Şəhər Statistika İdarəsinin ötən il üçün açıqladığı sonuncu məlumata görə, paytaxtda orta aylıq nominal əmək haqqı 1 255,5 manat olub. Bu isə o deməkdir ki, Bakı şəhərində evlərin orta satış qiyməti 237 290 manat təşkil edir (1 255,5 x 189 = 237 289,5 manat).
Hesabatda həmçinin qeyd edilir ki, 2024-cü ildə mənzil qiymətlərinin artım tempi sərəncamda qalan gəlirlərin artım tempini üstələyib. Belə ki, ötən ilin sonu ilə müqayisədə mənzil qiymətləri 9,9%, sərəncamda qalan gəlirlərin artım tempi isə 5,9% olub.
Açıqlanan bu statistika onu göstərir ki, əgər artım tempi növbəti illərdə də bu cür davam edərsə, insanlar üçün ev almaq mümkünsüz olacaq. Çünki mənzil qiymətlərinin artım tempinin sərəncamda qalan gəlirlərin artım tempini üstələməsi, vətəndaşların ev alma imkanlarını əlindən almış olur.
Məsələn, 2023-cü ildə bir evin qiyməti 100 000 manat idisə, ötən il bu evin qiyməti 109 900 manat olub. Paralel olaraq, 2023-cü ildə bir vətəndaşın əlində ayın sonunda 1 000 manat qalırdısa, ötən il bu məbləğ 1 059 manat olub. Yəni, vətəndaşın əlində qalan vəsait artsa da, ev qiymətləri daha sürətlə artır. Belə olan halda isə vətəndaşın ev almaq imkanı olmur.
Onu da qeyd edək ki, Mərkəzi Bankın açıqladığı “Maliyyə Sabitliyi – 2024” adlı hesabatda vətəndaşların ipoteka krediti ilə ev almaq imkanlarının mövcud olduğu da vurğulanıb. Hesabatda qeyd olunur ki, mənzil bazarında qiymət artımına baxmayaraq, əhalinin sərəncamda qalan gəlirləri ipoteka kreditləşməsinə müəyyən qədər imkan yaradır.

Əhalinin borc yükü artır . 2024-cü ildə Azərbaycan əhalisinin sərəncamında qalan gəlirlərdə müsbət artım dinamikası müşahidə edilsə də, əhalinin borc yükünün sərəncamda qalan gəlirdə payının artımı müşahidə edilir. Bu barədə Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) “Maliyyə Sabitliyi hesabatı"nda bildirilir.
Sənədə əsasən, əhalinin borc yükünün sərəncamda qalan gəlirlərinə nisbəti ötən ilin sonu ilə müqayisədə 2,2 faiz bəndi artaraq 18% olub.
Bəs əhalinin borc yükünün artmasında səbəb nədir?
Bu barədə Moderator.az-a danışan iqtisadçı Rəşad Həsənov bildirib ki, bir sıra faktorlar əhalinin borc yükünün artmasını şərtləndirir.
Onun sözlərinə görə, minimum əməkhaqqının artırılmasından başqa sonuncu dəfə sosial paketlər 2023-cü ilin əvvəlində açıqlanıb və bundan sonrakı dövrdə əhalinin gəlirlərini ciddi şəkildə artacağı istiqamətində sosial paketlər açıqlanmayıbdır:
“Bu dövr ərzində ciddi inflyasiya qeydə alınıbdır, qiymətlər bahalaşıbdır. Bu şərtlər daxilində aydındır ki, vətəndaşların böyük bir əksəriyyəti ailə büdcələrində olan kəsiri kompensasiya etmək məqsədilə məcburən borclanır və bu 2024-cü ildə xüsusilə də özünü qabarıq şəkildə göstərdi. Bunun nəticəsində, birdən - birə bank sektorunun portfeli əhəmiyyətli səviyyədə artdı. Eyni zamanda, bu prosesdə bank sektorunun da müəyyən rolu vardır. Son illərdə vətəndaşlara geniş şəkildə kredit kartlarının təqdim olunması istehlak kreditlərini stimullaşdırır. Borc yükü dedikdə vətəndaşın müəyyən təqvim dövründə banklarda, lizinq şirkətlərində, kredit təşkilatlarında, lombardlarda və digər borc verən qurumlarda olan bütün borclarının cəmi nəzərdə tutulur. Bu məlumatlar Kredit Bürosunda toplanır. Borc yükü qiymətləndirilərkən, yalnız borcun ümumi məbləği deyil, həmin borcun vətəndaşın gəlirlərinə nisbəti də əsas meyar kimi götürülür”.
İqtisadçı vurğulayıb ki, əgər borclanma səviyyəsi gəlirin artım səviyyəsindən geri qalırsa, burada təhlükə yoxdur. Bu, normal hesab olunur:
“Bu, hətta iqtisadiyyatı bu və ya digər şəkildə inkişaf etdirən bir alət kimi də bir sıra hallarda istifadə olunur və dövlətlər borclanmanı istehlakı təşviq etməklə iqtisadiyyatı hərəkətə gətirirlər, iqtisadi dinamikanı sürətləndirirlər. Əgər vətəndaş gəlirləri ilə müqayisədə daha çox borclanırsa, bu orta uzunmüddətli dövrdə təhlükələr vəd edir. Maliyyə sektor üçün də ciddi təhlükələr formalaşdırır ki, gələcəkdə hər hansı bir iqtisadi resessiya və yaxud da ki, staqnasiya halları ortaya çıxarsa, bu kimi hallarda borcların geri qaytarılmasında ciddi problemlər yarana bilər və bu da maliyyə sektorunun ilkin olaraq çökməsinə və sonradan bütün digər sektorlara bu problemin yayılmasına səbəb ola bilər. Ona görə də bu proseslər davamlı izlənilir. Bu məsələ indiki halda inflyasiya təzyiqləri, xüsusilə də borc yükünün artması istiqamətində çağırışlar formalaşdırır. Minimum tələbləri belə yerinə yetirməkdə çətinlik çəkən insanlar məcburən müxtəlif borc alətlərindən istifadə edirlər və borclanırlar. İnsanlar heç də kefindən və yaxud da ki, məsuliyyətsizliyindən borclanmır. Yəni ümumi trendi formalaşdıran məsələ əhalinin alıcılıq gücünün aşağı düşməsi və artan xərclər məsələsidir”.

Azərbaycanda gələn il səhiyyə sahəsinə 2 milyard 69 milyon 680 min manat ayrılacağı məlum olub. Bildirilir ki, bu, 2025-ci illə müqayisədə 3,8 faiz çoxdur. Digər tərəfdən, səhiyyəmizin problemli və tənqidlərə ən çox məruz qalan sahə olduğu vurğulanır.

Səhiyyə sisteminə ayrılan dövlət vəsaitləri bu sahədə niyə ciddi dönüş yaratmır?

Globalinfo.az-a danışan tibb elmləri doktoru, professor Adil Qeybulla deyib ki, səhiyyə xərclərinin artması müsbət tendensiyadır.

“Bu gün Azərbaycanda yeni kadrlar, Avropa və Türkiyədə təhsil alan həkimlər var. Lakin vəziyyət kəskin dəyişmir. Əvvəla, adambaşına ayrılan vəsait digər ölkələrlə müqayisədə elə də yüksək deyil. Əksər dövlətlərdə səhiyyə xərcləri az qala dövlət büdcəsinin üçdə iki hissəsini təşkil edir. Məsələn, ABŞ-da bu, federal büdcədən çoxdur. Bizdə səhiyyə xərclərini optimal etmək üçün bütün xəstəxanaları bu sistemə cəlb etmək lazımdır. Daha keyfiyyətli və effektiv müayinə metodlarından istifadə edilməli, əhalinin bu metodlara əlçatanlığı təmin olunmalıdır. Eyni zamanda görüş və növbəli sistem düzgün qurulmalıdır”.

Professor bildirib ki, icbari tibbi sığortanın fəaliyyəti hələ ki həkimlərin fədakarlığı hesabına olur:

“Hazırda maaş qeyri-mütənasibdir. Bəzi həkimlərin qazancı müxtəlif reklamlar, müəyyən yollar sayəsində yüksəkdir. Amma icbari tibbi sığorta ilə çalışan həkimlərin əməkhaqqısı qənaətbəxş deyil. Mütəxəssisləri bu işə cəlb etdikdən sonra maaş sisteminin optimal bölüşdürülməsi çox vacibdir. Bunlar edilsə, əlbəttə, yavaş-yavaş Qərb təbabətinə yaxınlaşacağıq. Başqa alternativ yoxdur”.

Astara rayonu, Şahağac kənd sakini İsmayılova Firavan Sərdar qızı tərəfindən Hurriyyet.az-ın redaksiyasına şikayət daxil olub. Şikayətçi bildirir ki, Astara Mərkəzi Xəstəxanasının baş həkimi Oktay Əmənullayev onu qanunsuz olaraq işdən çıxarıb:

“Mən, İsmayılova Firavan Sərdar qızı, yazaraq xahiş edirəm ki, problemimi işıqlandırasınız.

Hər kəsə bəllidir ki, işsizlik bir çox insanı təngə gətirib. Artıq mən də yorulmuşam. 24 il tibb işçisi olmuşam. İşlədiyim dönəmdə heç bir qanun puzuntusuna yol verməmişəm. Əhalinin, eləcə də kollektivin hörmətini qazanmışam.

Məzuniyyətdə olduğum vaxtda Astara rayon Mərkəzi Xəstəxanasının baş həkimi, direktoru Oktay Əmənullayev çağırıb dedi ki, gəl ərizəni yaz, işdən çıx. Səbəbini soruşduqda isə, bildirdi ki, “dövlət sənin diplomunu və məktəbini tanımır”. Bildirdim ki, həkim, 24 ildir bu sahədəyəm, heç bir səhvim, qeyri-peşəkarlığım olmayıb. Niyə belə edirsiz? “Covid 19” dönəmində sizin əmrinizlə evdə polis nəzarəti altında müalicə alan xəstələrin mənzillərinə gedərək, ailəmi, özümü təhlükəyə ataraq onlara yardım göstərmişəm. O zaman niyə mənə demirdiz ki, sənin diplomunu dövlət tanımır?!

Baş həkimə ailə vəziyyətimi də danışdım ki, bəlkə məni işdən çıxarmaz…

4 bacı-qardaşım var, onlar da xəstədilər. Övladları xəstədir, onlara da mən baxıram. Atam ağır ürək xəstəsidir, anam isə şəkər xəstəsidir. Bu dediklərimin heç birinə məhəl qoymadı.

Oktay Əmənullayev dedi ki, “cəfəngiyyat danışma, sənin ailən məni maraqlandırmır”.

Mən 1 ilin, 5 ilin işçisi deyiləm, 24 illik stajım var. Bu, mənə qarşı haqsızlıqdır.

Qeyd edim ki, atam birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçisidir. Müharibə vaxtı idarə etdiyi yük maçını ilə hərbçilərə ərzaq daşıyaraq, dəfələrlə özünü odun, alovun içinə atmışdır. Müharibədən ona gözlə görünməyən, amma ağrı-acısını daxilində gəzdirən bir xəstəlik “hədiyyə” qalıb. Mən də bir övlad kimi borcluyam ki, ömrümün axırına kimi onların qayğısına qalım.

Oktay Əmənullayevin arxasında hansı qüvvə durursa, heç bir qurum ona sözünü keçirə bilmir. Məni haqsız yerə işdən çıxardandan sonra Əmək Müfəttişliyinə şikayət etdim. Onlar da dedilər ki, “səni haqsız yerə işdən çıxarıblar, işinə bərpa olunmağın üçün göndəriş verəcəyik”. Lakin baş həkim bu qərardan narazı olub, Əmək Müfəttişliyini mənim işimdən ötrü 2 dəfə məhkəməyə verib. Lakin Əmək Müfəttişliyi məhkəməni uddu və qərar qüvvədə qaldı.

Buna baxmayaraq, 12 dekabr 2023-cü ildə Ulu öndər Heydər Əliyevin anım günü Əmək Məcəlləsinin “70 C” bəndi ilə məni işdən çıxardı. Bu günə kimi də etdiyi haqsızlığı boynuna almayıb, məni işimə bərpa etmir.

Kənddən qırağa çıxa bilmirəm ki, atam, anam baxımsız qalar. Səlahiyyətli qurumlardan xahiş edirəm, bu kimi özbaşınalıqların yayılmasına yol verməyin, işimə geri qayıtmağım üçün mənə kömək göstərin”.

Məsələ ilə bağlı Astara rayon xəstəxanasının baş həkimi Oktay Əmənullayevlə əlaqə saxlamağa çalışsaq da, telefon zənglərimiz cavabsız qaldı.

Qiymətlər artır, yaşam şərtləri bahalaşır, lakin maaşlar dəyişməz qalır. Bir çox ailə üçün gündəlik xərclərin öhdəsindən gəlmək getdikcə daha da çətinləşir. Belə bir şəraitdə əmək haqqı siyasətinə yenidən baxılmasına ehtiyac olduğu açıq şəkildə görünür.

Dövlət bu istiqamətdə hansı addımları atmalıdır? İqtisadi sabitlik və sosial ədalət üçün hansı mexanizmlər işə düşə bilər?

TEREF xəbər verir ki, məsələ ilə bağlı iqtisadçı ekspert Əkrəm Həsənov Referans – a açıqlama verib. Mütəxəssis bildirib ki, ümumilikdə ölkədə maaşların artırılmasının yalnız bir yolu var. Eyni zamanda bəşəriyyət bu günə qədər bundan yaxşısını da fikirləşə bilməyib. Bu da ölkədə qanunçuluğun və iqtisadi inkişafın təmin edilməsidir. Qanunçuluq ilk növbədə məhkəmələrin müstəqilliyi və ədalətliliyi ilə bağlıdır. İqtisadi inkişaf da məhz bununla əlaqəlidir

Ekspert hesab edir ki, normal bazar iqtisadiyyatının üç əsas təməli var: Mülkiyyət hüququnun qorunması.Öhdəliklərin icrası. Sağlam rəqabət. Əgər bu üç şərait təmin olunarsa, ölkədə sahibkarlıq fəaliyyəti canlanar, investisiyalar və kapital qoyuluşları artar. Nəticədə iqtisadi aktivlik güclənər, yeni iş yerləri yaranar, maaşlar artar və həm dövlət, həm də vətəndaşlar qazanmış olar. Söhbət real artımdan gedir. Əfsus ki, hazırda Azərbaycanda bu şərtlər yoxdur. Mülkiyyət hüquqları qorunmur, sahibkarların və vətəndaşların əmlakları qanunsuz əllərindən alınır. Belə bir mühitdə heç bir ağıllı investor bu ölkəyə vəsait yatırmaz. Elə buna görə də son dövrlərdə bir çox iş adamları ölkəni tərk edir.

Müsahimiz öhdəliklərin icrası ilə bağlı nümunəyə də diqqət çəkib: Tutaq ki, mən sizinlə müqavilə bağlamışam və sizə mal və ya xidmət təqdim etməliyəm. Əgər öhdəliyimi yerinə yetirmirəmsə, siz məni məhkəməyə verirsiniz və haqlı olaraq cərimə etdirirsiniz. Amma bunun üçün sizdə inam olmalıdır ki, məhkəmə ədalətli qərar çıxaracaq. Təəssüf ki, bizdə bu yoxdur. Ədalət çox vaxt pulun tərəfinə keçir. Sağlam rəqabət isə çox vacibdir. Sahibkar əmin olmalıdır ki, onun fəaliyyət sahəsinə dövlət məmurları, oliqarxlar və ya inhisarçı holdinqlər qanunsuz şəkildə müdaxilə etməyəcək, biznesi əlindən alınmayacaq. Bütün bu dediklərimi etmək üçün dövlət iradə ortaya qoymalıdır. Bu da bir-iki ilə həll olunan məsələ deyil. Korrupsiyanın aradan qaldırılması, şəffaf mühitin yaradılması illər tələb edir. Əgər dövlət bu istiqamətdə ciddi şəkildə işə başlasa, 10-15 il ərzində nəticə görmək mümkündür. Təəssüf ki, hələlik bu sahədə ciddi irəliləyiş yoxdur, başlanğıc da demək olar ki, yoxdur. Belə bir şəraitdə hansı maaş artımından danışmaq olar?

Ekspertin fikrincə dövlət maaş artımına iki yolla birbaşa təsir göstərir: Minimum əməkhaqqının artırılması və dövlət sektorunda çalışanların maaşlarının və pensiyaların artırılması. Hazırda minimum əməkhaqqı 400 manatdır. Bu məbləğlə ailə dolandırmaq, normal həyat tərzi sürmək çox çətindir. Bunu hamımız başa düşürük. Dövlət sektorunda maaşlar vaxtaşırı artırılır. Lakin burda fərq qoymalıyıq: nominal artım və real artım. Əgər maaş artır, amma qiymətlər ondan daha sürətlə qalxırsa – yəni inflyasiya baş verirsə – bu, real artım sayılmır. Əslində, alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşür.

“2015-ci ilə qədər bizdə real artım var idi, amma artıq 10 ilə yaxındır ki, yoxdur və bu vəziyyətin yaxın zamanda dəyişəcəyini də gözləmək olmaz. Hazırda neftin qiymətinin və hasilatın düşməsi də vəziyyəti daha da ağırlaşdırır. Reallıq budur ki, dövlət maaş artımını artıq təmin edə bilmir. Ən yaxşı halda bu istiqamətdə ilk addımlar ata bilər. Amma nəticəsini uzun illər sonra görəcəyik. Hazırkı vəziyyətdə isə ölkədə iqtisadi və sosial problemlərin daha da dərinləşəcəyi gözlənilir.” – deyə ekspert vurğulayıb

Xəbər verdiyimiz kimi, Böyük Britaniya Ukraynaya təxminən 1 milyard dollarlıq yeni yardım paketi göndərib. Bildirilir ki, bu vəsait Rusiyanın dondurulmuş aktivlərindən ibarət olan və ümumilikdə 50 milyard dollar məbləğində nəzərdə tutulan beynəlxalq kredit proqramının bir hissəsidir. Bu addım Qərbin Rusiya əleyhinə iqtisadi təzyiqini yeni mərhələyə daşıdığı kimi qiymətləndirilir.

Britaniya bu yolla Rusiyadan müsadirə etdiyi böyük məbləğdə vəsaiti “yumağa” çalışır? 50 milyardın bir neçə milyardını Ukraynaya “göndərib”, yerdə qalanını nə edəcək? Bu yolla həmin vəsaiti legitimləşdirir? Bu dəstək müharibədə nəyi dəyişəcək?

Globalinfo.az-a danışan politoloq Tofiq Abbasov deyib ki, son baş verən hadisələr göstərir ki, Rusiya-Ukrayna qarşıdurmasında maraqlı olan tərəflərdən biri də Böyük Britaniyadır:

“Rəsmi London bunu gizlətmir. Böyük Britaniyada da hakimiyyət dəyişikliyi baş verib, Torilərin yerinə Liberal Partiya gəlib. Rəsmi Londonun siyasətində köklü dəyişiklik baş vermir. Britaniya Rusiyanı öz düşməni hesab edir. Tarixin izlərində bu münasibətin mövcud olduğunu görmüşük. Birinci Dünya müharibəsinə qədər, hələ Əfqanıstan kampaniyaları zamanında da Britaniya və Rusiya daban-dabana zidd siyasət yürüdürdülər. Əslində isə hər iki tərəf işğalçı meyilli idilər. Bu gün isə görürük ki, Donald Tramp ABŞ Prezidenti kimi müharibəyə son qoyulması məqsədilə Ukraynaya yardımı azaldıb. Bu, avropalıların, xüsusilə də Britaniyanın ürəyincə deyil. Ukraynaya yardımların dayanmaması üçün əlavə imkanlar axtarırlar. Bu da imperiya siyasətidir. Britaniya Rusiyanı özünə düşmən sayırsa, onu maksimum dərəcədə zəiflətməyə çalışacaq. Lakin bu prosesdə Britaniya “qaydasız döyüş” elementlərindən istifadə edir. Çünki başqa ölkələrin aktivlərinə müdaxilə edib, müharibəni bəhanə kimi göstərmək presedenti olmayan bir yanaşmadır. Çox təhlükəli tətbiqdir”.

Politoloqun sözlərinə görə, bir çox Qərb şirkətlərinin iştahası artıb:

“Ukrayna və Rusiyanın dağıdılmış infrastrukturlarının bərpasından gəlir əldə etməyi planlayırlar. Vaxtilə Yuqoslaviyanı bombardıman etməzdən əvvəl artıq Qərb şirkətləri arasında rəqabət var idi. Çünki onsuz da bir sıra ərazilərin infrastrukturu dağıdılacaq və həmin ərazilərin bərpasında kimlərin iştirak edə biləcəyi müzakirə olunurdu. Bunlar Qərb dünyasının riyakarlığının dərinliyini göstərir. Bu, xoşagəlməz bir gedişdir. Qərb elə işin əvvəlindən Rusiya ilə Ukrayna arasında nifaq salmağa çalışırdı. Ukraynada məharətlə, ustalıqla döyüş aparanların hamısı Britaniya, Polşa, Almaniya və Fransanın təlimatçıları tərəfindən hazırlanmış döyüş birləşmələridir. Hətta Kurskun işğal edilməsində də bu batalyonlar yaxından iştirak etmişdilər”.

Tofiq Abbasovun fikrincə, Rusiyanın 50-yə yaxın ölkə ilə mübarizə apardığı ilə bağlı səsləndirilən fikirlərdə məntiq var:

“Günahın bir qismi də Rusiyanın üzərindədir. Rəsmi Moskva başqa dövlətin ərazisinə girdi. Lakin sonradan məlum olur ki, bu addım nəyə görə atılıb. Rusiya kəşfiyyatında olan məlumata görə, Ukrayna öz hava qüvvələrini modernləşdirib və gələcəkdə Rumıniyadan Qaradənizin dibi ilə yanacaq alandan sonra Rusiyaya hücum edəcəkmiş. Belə bir plan mövcud idi. Rusiya bunu qabaqlamaq istədi. Lakin Kreml bir qədər gecikdi. Əgər Rusiya 2014-cü ildə hərəkətə keçsəydi, bu gün böyük müharibə olmayacaqdı.”