Böyük Britaniya Orta Asiya ölkələrini Rusiya ilə birləşdirən və anqlosaksların bölgəni zəbt etməsinə mane olan amil olduğundan, rus dilini Orta Asiyadan sıxışdırmaq vəzifəsini qarşısına qoyub. Bunu “Sputnik”ə müsahibəsində beynəlxalq əlaqələr üzrə ekspert, Qırğızıstanın “Reasonable Solutions” analitik mərkəzinin direktoru Esen Usubəliyev deyib.

Onun sözlərinə görə, ötən il Böyük Britaniya “Mərkəzi Asiya yol ayrıcında” sənədini qəbul edib: “Orada qeyd olunub ki, rus dilini Mərkəzi Asiya ölkələrindən sıxışdırıb çıxarmaq lazımdır. Onlar qeyd etdilər ki, rus dili və bu dildə danışanların çoxluğu sayəsində Rusiya regionda təsirini qoruyub saxlaya bilir. İngilislər rus dilini Mərkəzi Asiya ölkələrinin informasiya və təhsil məkanından sıxışdırmaq vəzifəsini qarşıya qoyublar”.

Direktor bildirib ki, Britaniya İmperiyası Hindistanı müstəmləkə edəndə ilk etdiyi iş dövlət dili olan fars dilini kökündən silmək olub: “İngilislərin sübut edilmiş üsulu var: bazanı məhv edirlər. Nə qədər ki, bizim ölkələrdə rus dilində danışılır, nə qədər ki, Rusiya Orta Asiya respublikaları üçün mühüm təhsil, mədəniyyət, elm və başqa şeylər mərkəzlərindən biri olaraq qalır, bizi ayırmaq mümkün olmayacaq. Rusiya mərkəz rolunu itirməyə başlayan kimi ingilislərin uğur şansı yaranacaq. Amma ümid edirəm ki, bu, heç vaxt baş verməyəcək”.

Böyük Britaniyanın xarici işlər naziri Devid Kemeronun bu yaxınlarda Mərkəzi Asiya turnesi baş tutub. Bu, Britaniyanın regionu Rusiyadan qoparmaq cəhdlərini gücləndirdiyinə işarədirmi və buna necə qarşı çıxmalı?

Usubəliyev sualı belə şərh edib: "Resept məlumdur - bu, Mərkəzi Asiya inteqrasiyası çərçivəsində qarşılıqlı fəaliyyəti gücləndirmək və Avrasiya məkanında əlaqələri gücləndirməkdir".

Doğrudan da, Orta Asiyada rus dilini sıxışdırmaq üçün belə tendensiyalar varmı və bunlar Böyük Britaniyanın təhriki ilə baş verir? Yoxsa bu mütəxəssis problemi bir qədər şişirdir? Əgər belədirsə, onda nə məqsədlə?

AYNA mövzunu regionun tanınmış ekspertləri ilə şərh edib.

Qazaxıstanlı politoloq Dimaş Aljanov:

“Ümumiyyətlə, mediada, elmdə və təhsildə rus məzmunu Qərb məzmunundan aşağıdır və qazax cəmiyyəti və biznesi təbii olaraq dünyanın azad hissəsi ilə yeni əlaqələr qurmağa çalışır. Problem ondadır ki, Qazaxıstan Prezidentinin rus məktəblərinin açılması və rus dilinin təbliği ilə bağlı bəzi təşəbbüsləri açıq şəkildə Kremlin təhriki ilə irəli sürülüb. Dilin siyasiləşdirilməsi və onun xarici siyasətdə alətləşdirilməsi Qazaxıstanda qütbləşmə səviyyəsini artıran rus üsullarıdır.

Əgər rus ritorikasından uzaqlaşsaq və bu informasiya səs-küyünü çıxarsaq, qazax dilinin istifadə dairəsinin genişləndirilməsi məsələsi ilk növbədə daxili proseslərlə bağlıdır. Qazaxıstanın demoqrafiyası 90-cı illərlə müqayisədə çox dəyişib və qazax dili bu gün rus dilini üzvi şəkildə əvəz edir. Təhsil sahəsində fəaliyyət göstərən beynəlxalq inkişaf fondları da cəmiyyətin daxili tələblərinə diqqət yetirir və Qazaxıstan hökuməti ilə əməkdaşlıq edərək qazax dilində məzmunu artırır.

Böyük Britaniya 10 ildən artıqdır ki, Qazaxıstandan olan tələbələrin təhsil aldığı aparıcı ölkədir və onun Qazaxıstandakı səfirliyinin fəaliyyəti Britaniya iqtisadiyyatının bu sahəsinin təşviqinə yönəlib”.

Qırğızıstanlı siyasi şərhçi, tarix elmləri doktoru, professor Əsgər Cakişev:

“20-ci əsr və 19-cu əsrin ilk onillikləri İkinci Dünya müharibəsindən sonra müstəmləkə sisteminin dağılması və 1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılması nəticəsində yaranan millətçilik və milli azadlıq hərəkatları dövrüdür. Rus dilinin ləğvi keçmiş Sovet İttifaqının tərkibində olan Orta Asiya respublikalarının müstəqilliklərini elan etdikləri ilk günlərdən sovet dövründə yığılan milli narazılıqlara cavab olaraq başladı. Ona görə də kollektiv Qərbin, əsasən də İngiltərə və ABŞ-ın Mərkəzi Asiya respublikalarında rus dilinin fəaliyyətini ləğv etmək üçün hazırkı kursu etirazla qarşılanmır, əksinə hakim yerli elitalar ikidilliliyin qorunub saxlanmasını və dəstəkləndiyini açıq şəkildə bəyan etsələr də, rus dilinin işləkliyini azaltmaq istəkləri ilə üst-üstə düşür.

Dil siyasətindəki dəyişikliklər yerli sakinlər arasında rus dilində ünsiyyətin təşviq edilməməsinə səbəb oldu. Üstəlik, bu, təhlükəsiz deyil, çünki dövlət dilinin tərəfdarlarından “niyə müstəmləkəçilərin dilində danışırsan?” deyə sərt irad ala bilərsiniz.

Ümumiyyətlə, Rusiya rəhbərliyinin səylərinə, nəhəng ərzaq, maddi-texniki yardımlara, rus vəsaiti hesabına məktəblərin tikintisinə baxmayaraq, rus dilinin əhatə dairəsi daralır. Qeyd etmək lazımdır ki, anqlosakson dünyasının bu dövrdə Orta Asiya respublikalarında mədəni üstünlüyü onların xeyrinə işləyir.

Təəssüf ki, Qırğızıstanın əhalisi və onun hakim elitası, 99%-i ingilis dilini bilmədiyi və buna görə də Qərb ölkələrinin intellektual resurslarından istifadə etmək imkanlarına malik olmadığı halda, eyni zamanda, informasiya resurslarından istifadə imkanlarını daraltdığı zaman çıxılmaz vəziyyət yaranır. Rus dili - elmi, təhsil, texniki və mədəni informasiya üçün yeganə məlumat kanalıdır və daraltma ölkəni və xalqı geriliyə və intellektual zəifliyə məhkum edir”.

Qazaxıstandan olan siyasi icmalçı Qaziz Abışev:

“Ümumilikdə ingilis dili Böyük Britaniyanın təbliğ etdiyi məhsuldur. Çünki o, öz təlimlərini “British Council” kimi mərkəzləri vasitəsilə satır və IELTS testlərini qəbul edir. Yüksək səviyyədə ingilis dili biliyi Böyük Britaniyaya daha çox istedadı özünə cəlb etməyə, media vasitəsilə geniş ictimaiyyətin şüuruna təsir etməyə imkan verir.

Ümumiyyətlə, ingilis dili güclü təsir vasitəsidir. Deməli, burada söhbət konkret rus dilindən yox, ümumilikdə ingilis dilinin təbliğindən gedir. Düşünürəm ki, onun təbliğində məqsəd həqiqətən də dəyərlidir. Bəlkə də, sui-qəsd nəzəriyyəçilərinin düşündüyü qədər aqressiv deyil.

Eyni zamanda ingilis dilinin yayılması elmi-texniki və ictimai-siyasi inkişaf amili olduğu üçün region ölkələrinin özlərinə də sərfəlidir. İngilis dilində orijinalda nə qədər elmi məqalə dərc olunduğuna baxın. Bizdə hələ də bu dili çox aşağı səviyyədə bilirlər”.

Rusiya lideri Vladimir Putin Qərbin Rusiyanın dünyada gücünü məhdudlaşdırmaq niyyətindən "paranoyik qorxu” yaşayır. Bu da onu hərbiləşdirməyə tarixən rekord məbləğdə vəsait xərcləmək qərarına gəlməsinə səbəb olub.

Qaynarinfo "Amerikanın səsi”nə istinadən zəbər verir ki, bu barədə ABŞ Milli Kəşfiyyatının direktoru Evril Heyns mayın 2-də ABŞ Konqresində dinləmələr zamanı bildirib.

"Putin Rusiyanın təhlükə altında olduğuna inanmaqda davam edir və güman edir ki, daha böyük, daha yaxşı təchiz edilmiş ordu bu mesajı Qərb və yerli auditoriyaya çatdıracaq. O, NATO-nun genişlənməsini və Qərbin Ukraynaya dəstəyini ABŞ və Avropanın Rusiyanın gücünü məhdudlaşdırmağa çalışdığına dair çoxdankı inancının möhkəmlənməsi kimi görməyə davam edir”, - Heyns deyib.

ABŞ Milli Kəşfiyyatının direktorunun fikrincə, bu, artıq "müəyyən bir paranoyadır”.

Eyni zamanda, rəsmi hesab edir ki, əslində NATO-nun hərəkətləri Rusiyanı bunun əksini təmin etmək məqsədi daşıyır, lakin Putinin bu qərarı onun qaçmağa çalışdığı hadisələr, xüsusən də alyansın genişlənməsi, onilliklər boyu bitərəf qalan Finlandiya və İsveçin NATO-ya qoşulmasını sürətləndirdi.

Heyns bildirib ki, Kreml rəhbəri müdafiə xərclərini Rusiyanın ÜDM-nin təxminən 7%-nə qədər artırıb, bu, tarixi orta göstəricidən təxminən iki dəfə çoxdur və Rusiyanın müdafiə büdcəsi indi bütün federal xərclərin təxminən 25%-ni təşkil edir.

Norveç Polisinin təhlükəsizlik xidməti (PST) Rusiya kəşfiyyat agentlərinin Qərbi Norveçdə fəaliyyət göstərdiyini aşkar edib və Rusiyanın kritik infrastruktura qarşı təxribat hazırlaya biləcəyini ehtimal edir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə PST-nin Qərbi Norveç üzrə rəhbəri Torqils Lutro bu barədə NRK-ya müsahibəsində danışıb.

Bu bölgədə Şimali Avropanın ən böyük hərbi-dəniz bazası olan Haakonsvern, həmçinin Monqstad, Kolsnes və Sture kimi mühüm neft və qaz, həmçinin elektrik stansiyaları və elektrik enerjisi ilə bağlı digər obyektlər yerləşir.

"Biz görürük ki, Rusiyanın bəzi niyyətləri təxribat aktları hazırlamaq ola bilər. Onlar bütün ərazidə fəaliyyət göstərir və hərəkət edirlər", - Lutro bildirib.

Xüsusilə, PST bir neçə Rusiya agentini ifşa etdiyini iddia edir. Qurum onların dəqiq sayını açıqlamır.

Lutro hesab edir ki, Rusiya şəxsi mənfəətindən əlavə, müttəfiqləri arasında Norveçin reputasiyasına xələl gətirmək istəyir.

"Aydındır ki, Rusiyanın məqsədlərindən biri bizi pis göstərməkdir. Onlar göstərməyə çalışacaqlar ki, biz özümüzə nəzarət etmirik və ya potensial gələcək vəziyyətlərdə ixracatla müttəfiqlərimizə kömək edə bilməyəcəyik", - rəsmi bildirib.

PST iddia edir ki, Rusiyanın 2022-ci ilin fevralında Ukraynaya genişmiqyaslı hücumundan sonra Norveç ərazisində Rusiya kəşfiyyat fəaliyyətini aktivləşib.

"Rusiya kəşfiyyat agentləri kritik və həssas infrastruktur və hərbi qurğular kimi müxtəlif hədəflərə qarşı işləyirlər. Onların da açıq məqsədi Norveçin fövqəladə hallar planlarını ifşa etməkdir", - Lutro bildirib.

Qeyd edək ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Norveç hakimiyyəti Rusiyanın Norveçdəki səfirliyinin 15-dən çox əməkdaşını kəşfiyyat fəaliyyətində şübhəli bilinərək ölkədən çıxarıb. Nəticədə Rusiya kəşfiyyat vasitələrini yenidən nəzərdən keçirməli olub.

"Bu agentlərin kim olduğunu öyrənmək bizim üçün asan deyil. Onlar kütlə ilə qarışırlar, bu da onların işidir. Onların Rusiya vətəndaşlığı olması şərt deyil, lakin onlar Rusiya adından hərəkət etməyə həvəsləndirilə bilər, məsələn, pul və ya hədə-qorxu ilə”, - Lutro izah edib.

Rusiya Danimarkaya qarşı sərt addımlar atacaq.

Musavat.com xəbər verir ki, bunu Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova Danimarkanın Rusiya neftini daşıyan tankerlərin Baltik boğazlarından keçməsinə məhdudiyyətlər qoyacağına dair xəbərləri şərh edərkən deyib:

"Rusiya gəmilərinin naviqasiya hüquqlarını məhdudlaşdırmaq cəhdləri daha bir qeyri-dost addım kimi qiymətləndiriləcək və bunun ardınca qaçılmaz olaraq sərt cavab tədbirləri görüləcək".

Zaxarova Danimarkanın ekoloji tələblərini gülünc adlandırıb: “Məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi bəhanəsi olaraq, Rusiya tərəfinin naviqasiya üçün yararsız gəmilərdən istifadə etməsi və ya sığorta sənədlərinin olmaması səbəbindən Baltik dənizində ekoloji fəlakətlə bağlı müəyyən təhlükə olduğu göstərilir – bunları eşitmək gülməlidir".

O vurğulayıb ki, gəmilərin boğazlardan keçməsi proseduru 1857-ci il Kopenhagen müqaviləsi və BMT-nin dəniz hüququ haqqında Konvensiyasının müddəaları ilə tənzimlənir: “Bu sənədlərə əsasən, Rusiya gəmiləri də daxil olmaqla, bütün gəmilərin Baltik boğazlarından maneəsiz və təhlükəsiz keçmək hüququ var, beynəlxalq hüququn icazəsiz yenidən yazılması qəbuledilməzdir”.

Qeyd edək ki, Rusiya Qərbin tətbiq etdiyi qiymət tavanından yuxarı qiymətə satdığı neftini daşımaq üçün sığorta olunmayan, köhnə tankerlərdən istifadə edir. Bu isə Baltik ölkələrində mümkün qəza və dənizə neft axıntısı ehtimalı ilə bağlı narahatlıqlar yaradır. Bu günlərdə Danimarka mətbuatı ölkə hökumətinin standartlardan kənar tankerlərin Baltik boğazlarından keçidinin qarşısını almaq planı hazırladığına dair məlumat yayıb. Bu isə əsas gəliri neftdən olan Rusiya üçün çox böyük təhdidlər formalaşdırır.

Beynəlxalq Valyuta Fondunun proqnozlarına görə, 2024-cü ildə ən sürətlə inkişaf edəcək ölkə Makaodur.

İndex.az xəbər verir ki, siyahıda ikinci Qayana, üçüncü isə Palaudur.

İndex.az 2024-cü ildə ən sürətlə inkişaf edəcək ölkələri sizə təqdim edir:
1. Makao

Ukrayna lideri Vladimir Zelenski Rusiyanı məğlub etməsələr, NATO-ya üzv ola bilməyəcəklərini deyib.

İndex.az xəbər verir ki, çərşənbə axşamı paytaxt Kiyevdə Zelenski açıqlamada verib.

Ukrayna lideri ölkəsinin NATO-ya qəbul olunmaq üçün 32 üzvdən razılıq alması lazım olduğunu xatırladıb və müharibənin davam etdiyi bir vaxtda bəzi ölkələrin Ukraynanın NATO-ya üzv olmasını riskli hesab etdiyini bildirib.

“Mən yalnız müharibədə qalib gələ bilsək NATO-ya daxil olacağımıza inanıram. Müharibə davam edərkən ittifaqa qəbul ediləcəyimizi düşünmürəm”.

Azərbaycanın Ukrayna ilə bağlı tədbirə qatılması Rusiya ilə münasibətlərə xələl gətirməz.

Bunu politoloq Elxan Şahinoğlu deyib.

Ekspert Ukrayna və Azərbaycan arasındakı son gəlişmələrə diqqət çəkib:

“Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunda iştirak məqsədilə Azərbaycanda səfərdə olan Ukrayna Ali Radası sədrinin müavini Alyona Kondratyuk xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovla görüşdə söyləyib ki, Kiyev Azərbaycanı planlaşdırılan sülh sammitində iştiraka dəvət edib. Kiyev həmçinin Bakını sülh formuluna qoşulmağa çağırıb. Bayramov Bakının Ukraynanın bərpasına dair beynəlxalq konfransda fəal iştirak edəcəyini təsdiqləyib. Konfrans iyunda Berlində baş tutacaq.

Azərbaycanın Ukraynanın bərpasına dair foruma qatılması doğru qərardır. Dövlətlər arasında dəstək qarşılıqlıdır. Məsələn, Prezident İlham Əliyev ukraynalı həmkarı Vladimir Zelenskini noyabrda Bakıda keçiriləcək iqlim dəyişikliyi ilə bağlı COP29 konfransına dəvət edib. Zelenskinin bu tədbirə qatılacağını zənn edirəm. Bu, Zelenski üçün növbəti tribuna ola bilər. Ukrayna da Azərbaycanın sülh forumuna qatılmasını istəyib və Bakıdan müsbət cavab alıb”.

Elxan Şahinoğlu hesab edir ki, Azərbaycanın Ukrayna ilə bağlı tədbirə qatılması Rusiya ilə münasibətlərə xələl gətirməz:

“Birincisi, Azərbaycan istənilən məsələ ilə bağlı qərar verməkdə sərbəstdir, qərar verərkən Kremlə boylanmalı deyilik. Rusiyanın Azərbaycana təzyiq alətləri qalmayıb, separatizmə son qoymuşuq, Rusiya hərbi kontingenti ərazimizi tam tərk etmək üzrədir. Rusiyanın Ukrayna müharibəsi fonunda dost və tərəfdaş itirdiyi dövrdə Azərbaycanla tərəfdaşlığı davam etdirməsinə ehtiyacı var. Buna görə də Azərbaycanın Ukrayna ilə bağlı foruma qatılacağına görə Kreml ölkəmizlə əməkdaşlıqdan imtina etməyəcək.

İkincisi, Azərbaycan sülh forumunda iştirak etsə də, toplantıda ölkəmizə aid mövzuların müzakirəsində iştirak edəcək. Azərbaycan Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyir və bu ölkəyə humanitar yardımı davam etdirəcək. Bu, Kiyev üçün kifayətdir. Elə Bakıda Ceyhun Bayramovla görüşən Kondratyuk da sammitdə iştirak edəcək Azərbaycan üçün mövzuları dəqiq sıralayıb. Bunlar enerji təhlükəsizliyi və ərazilərin minalardan təmizlənməsi ilə bağlıdır. Bunlar Azərbaycan üçün də əhəmiyyətli mövzulardır”.

Zakir Fərəcovun olan-qalan imicinə daha bir ağır zərbə
Bir aydan çoxdur başlayan bu çəkişmə “qəhrəmanları” da, sahibkarlarla Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçı Zakir Fərəcov arasında çoxdandır davam edən səs-küylü milyonlarla borc qalmaqalında adları daha çox hallanan, son vaxtlar isə, səksədə olduqları deyilən
icra başçısının sabiq müavini, Ərazi İdarəetmə və Yerli Özünüidarəetmə Orqanları ilə iş şöbəsinin müdiri vəzifəsini tutan Gündüz Əliyev və Memarlıq və Tikinti şöbəsinin müdiri — Baş memar Adil Xudadatovdur. Əsas səbəb də odur ki, barəsindəki müxtəlif iddia və ittihamlarla həbsə göndəriləndən əvvəl Gündüz Əliyev Zakir Fərəcovun baş trolu kimi, şəhərdə fəaliyyət göstərən idarə, müəssisə, şirkət və firmalardan başçıya çatacaq “aylıq paketləri” toplayıb. Bir sözlə, başçının “qara işlərini” görməkdə adı daha çox keçib. Onun həbsindən sonra isə, hər şey əlindən çıxıb. İndi isə, “sükan Adil Xudadatovun əlindədir”. Aranı qarışdıran kimdir, bilirsiniz?! Başçının digər bir pul gətirəni kimi ad çıxaran, Sumqayıtın “tender kralı” kimi tanınan Hümbət Məmmədxanov.

Barəsində çox yazdığımız Gündüz Əliyev haqqında eyni mövzulu yazını bu yaxınlarda araz.az-da oxuya biləcəksiniz. Bu yazımızda isə, başlanan bu çəkişmənin əsas səbəbkarı olan Adil Xudadatov barəsində yazmağa qərar verdik. Uzun müddətdir adı ölkə mediasından düşməyən, Sumqayıtın icra başçısı Zakir Fərəcovun “sağ əli” kimi tanınan, hətta qısa müddət ərzində onun müavini olan və tez də, bu postunu itirən Adil Xudadatov karyera yüksəlişi həvəsində olub həmişə. O, bilmir ki, insanın şanı-şərəfi olan ləyaqət ona ictimaiyyət içində xətir-hörmət qazandırır. Amma adıçəkilən bu məmur heç bir insani keyfiyyətləri nəzərə almır, hətta Sumqayıtın icra başçısı olmağa hazırlaşdığı vaxtlar insanlara qarşı daha amansız olub. Onda bu pul hərisi özünə yaxın yuxarı dairələrin şirin vədlərinə uyaraq, istədiyini etməkdən çəkinməyib. Zakir Fərəcovun yerinə təyin olunması üçün, onun siyasi rəhbərliyə təqdimatı gedərkən, dosyesi təmiz çıxmadığı üçün, arzusu gözündə qalıb. İndi isə, Gündüz Əliyevin bu qara işlərini ələ keçirib. Elə, bu da, onun xətrinə dəyib. Axı, “qara pullar” yığarkən, o, nələr qazanmayıb?! Haram pullar onu qiymətsiz mal-mülk sahibi edib, sərvəti üstünə sərvətlər gətirib. Xeyirli bu işin əlindən çıxması isə, onu olduqca aqressivləşdirib.

Başlanan bu çəkişmə barədə etibarlı mənbələrimiz tərəfindən araz.az-a bu yaxınlarda ötürülən məlumat, jurnalist araşdırmalarımız zamanı da, öz təsdiqini tapdı. Məlum oldu ki, bu qalmaqalın arxasında duran Gündüz Əliyevin çoxdankı şəriki “tender kralıdır” və o, indi üzünü Adil Xudadatova tərəf çevirib. Əlimizdə olan dəlillər və faktlar isə, onu deyir ki, bu çəkişmədə baş verənlər təkcə başçıya “qazılan quyu” deyil, həm də onun olan-qalan imicinə ağır zərbədir.

Adil Xudadatov “sükanı ələ keçirəndən” sonra, “paket pulları” da xeyli qaldırıb. Bu isə, hədsiz narazılıqlar yaranmasına səbəb olub. Nə olsun, o, buna da məhəl qoymur. Xəbərlərə görə, əl-ayağa düşərək, yalnız özü haqda kristal reputasiya yaratmağa çalışır. Bilmir ki, haqq qaldırmaq məsələsinə görə, bir vaxtlar Gündüz Əliyevin başı çox ağrıyıb. Onun bu hərəkətinə, hətta ölkənin bu üçüncü şəhərində “Qüdrətin Xəzəri” kimi ad çıxaran “Xəzər” Səhmdar Cəmiyyətinin rəhbərinin özü də, qəti şəkildə etirazlarını bildirib. Üstəlik, öz narazılıqlarını yuxarılara da çatdırıb. Lakin Gündüz Əliyevi bu dəfə də, “dəmir barmaqlıqlar” arxasından qurtaran Zakir Fərəcov oldu.

Deyilənlərə baxmayaraq, Adil Xudadatov öz bildiyini edir. Onun haqq qaldırması, artıq, şəhərdə əsasən qarışıq malların alqı-satqısını həyata keçirən tanınan iri ticarət mərkəzlərinin — «Karvan» İstehsalat kоmmersiya şirkətinin, «Sumqayıt Ticarət Mərkəzi» ASC-nin, «Qalatasaray», «Piоner», «Elmar», «Оlimp» ticarət mərkəzlərinin, “Araz”, “Rahat”, “Tam”, “Bravo”… kimi yaxşı tanınan iri mağazaların,
«Yeni həyat», «Qubadlı», «Хarı Bülbül», «Büllür», «Dörd qardaş», «Şirvan», «Şəhanə»,
«Ülvü», «Nurlan», «Simurq», «Dədə Qоrqud», «Green Hоuse»… şadlıq saraylarının, «Vilvan», «Kalyоn», «Ramiks»,
«Çənlibel», «Bayatı»… restoranları rəhbərlərinin də, hədsiz narazılıqlarına səbəb olub. Məlumata görə, Adil Xudadatov Sumqayıt infrastrukturuna daxil olan poçt və rabitə xidmətlərindən, banklardan, “Azərsığorta” Dövlət Sığorta Şirkətinin, MBASK, “Kasko”…
sığorta şirkətlərinin Sumqayıt şəhər filiallarından da haqq yığır.

Adlarını çəkdiyimiz və haqq verməyə “oturdulan” əksər qurumların “canları boğazlarına yığılan” rəhbərləri, hər şeydən bəzərək, son ümid yeri kimi, ölkənin Prezident Administrasiyasına üz tutublar. Adil Xudadatovun bu əməllərinə qarşı başçının birinci müavini Teymur Səmədovun, başçının müavini — Şəhər Təsərrüfatı şöbəsinin müdiri Fərid Ələkbərovun da, kəskin etiraz bildirdikləri deyilir.

Onu da qeyd edək ki, ölkə mətbuatında dərc olunan ciddi yazılarda da, Gündüz Əliyev kimi, Adil Xudadatovun da, sərvət və mal-dövlət hərisi olduğu xüsusi vurğulanıb. Qeyd olunub ki, onun pula and içməsi belə təəccüb doğurmaz. Yəni korrupsiyaya bulaşmış bütün məmurlar kimi, necə deyərlər, “qibləsi maddiyyatdır”. Yazılanlara görə, Adil Xudadatovun pulunu ver, sənə bütün qapıları açacaq, qarşında “yaşıl işıq yandıracaq”. Məlumatlarda, hətta onun nisyə dəftəri belə olduğu iddia edilir. Belə ki, hər hansı işi aşırmaq istəyəndə pul çatmırsa, Baş memar bunu öz nisyə dəftərinə qeyd edir, problemi yoluna qoyur, sonra möhlət verir ki, ona çatacaq bu pulları gətirib çatdırsınlar. Belə bir xarakterə malik məmur olması, onu nəinki Zakir Fərəcovun, hətta Gündüz Əliyevin gözündə də “ucaldıb”. Ona etimadı yaransa da, bir çox işlərin sövdələşməsində əlaltısı olsa da, indi Gündüz Əliyev Adil Xudadatovu özünün ən qatı düşməni gözündə görür. Sumqayıtda danışılır ki, belə xarakterizə olunduğuna görə, bu məmur böyük obyektlər, mal-mülk, biznes səltənəti sahibidir. Hətta iddialar var ki, o, əvvəl yük maşını sürücüsü olub, ardınca Dağıstan universitetləri adından saxta diplomlar alaraq, özünə dövlət qulluğunda iş tapıb. Sumqayıtda bütün tikinti, abadlıq-quruculuq işləri ilə bağlı məsələlər həmişə onun əlində olub. Onun icazəsi olmadan, daha doğrusu pulunu almadan, şəhərdə daşı-daş üstə qoymaq mümkün olmayıb. O, bəzən Sumqayıt şəhərinin başçısı adından da sərəncamlar verib. Baş memar bu əməllərini daha çox İcra başçısı səhhəti ilə bağlı məzuniyyətdə olduğu vaxtlarda həyata keçirib.

Adil Xudadatovun bizə təqdim olunan mal-mülk siyahısı adamı dəhşətə gətirir. Bu siyahıda nələr yoxdur?! Paytaxt Bakının 28 May küçəsindəki “Neptun” marketin üstündə və AAFF Yaşayış Kompleksində yerləşən mənzillər, Sumqayıt şəhərindəki 21-ci məhəllədə villalar, şəhərin Memarlıq İdarəsinin qarşısındakı 14 mərtəbəli binanın yaxınlığında tikilən 4 mərtəbəli bina, yenə eyni ünvandakı “Repaprik Pab”, 10-cu mikrorayondakı bir-neçə mağaza, 17-ci mikrorayonda yerləşən “5 fəsil” adlanan 4 mərtəbəli qeyri-yaşayış sahəsi…
Sumqayıtın kabusu kimi də özünü tanıdan bu məmur,
bu mülklərdə özünə şərik olaraq, eynən Gündüz Əliyev kimi, “tender kralı” Hümbət Məmmədxanovu seçib. Onların ölkənin digər şəhər və rayon mərkəzlərində də, milyonluq belə mülkləri var. Gündüz Əliyev kimi, əyri yolda məsləkdaşı olan “tender kralı”nın əliylə, öz yaxınlarının adlarına rəsmiləşdirdiyi şirkət və firmaların tender qalibi olmaları, onun bu qədər mülk sahibi olmasında başlıca rol oynayıb. Onların siyahıları da əlimizdədir və növbəti yazımız elə bu barədə olacaq. Maraqlananlar araz.az-ı izləməyi unutmasınlar.

Fərhad MƏMMƏDOV,
Səməndər QURBANOV,
araz.az xəbər portalının xüsusi müxbirləri.

araz.az xəbər portalı.

Gürcüstan parlamenti təhlükəsizlik səviyyəsini qırmızı elan edib.

Buna müvafiq olaraq, təhlükənin spesifikliyinə və ondan yayınma zərurətinə uyğun olaraq parlament aparatının rəhbəri tərəfindən müəyyən edilən şəxslər istisna olmaqla, bütün şəxslər Parlament Sarayını tərk etməyə borcludurlar.

“Parlamenti sədrinin “Gürcüstan Parlamentinin Sarayında Təhlükəsizlik Qaydalarının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncamına uyğun olaraq, mayın 1-də saat 23:00-dan Gürcüstan Parlamentinin Sarayında qırmızı təhlükəsizlik səviyyəsi qüvvəyə minib.

Parlament Sarayında insanların həyatı və sağlamlığı üçün təhlükə yaradan hücumla əlaqədar olaraq qırmızı təhlükəsizlik səviyyəsi elan edilib. Qırmızı səviyyə zamanı təhlükənin spesifikliyinə və ondan yayınma zərurətinə uyğun olaraq Parlament Aparatının rəhbəri tərəfindən müəyyən edilən şəxslər istisna olmaqla, bütün şəxslərdən Parlament Sarayını tərk etmək tələb olunur.

Tədbirin keçirilməsində məqsəd Gürcüstan parlamentinin sarayında qalan insanların həyat və sağlamlığını qorumaqdır”, - məlumatda deyilir.

Mənbə: TASS

01.05.2024, 23:44

Xüsusi təyinatlılar Tbilisidə parlament binası yaxınlığında xarici agentlərlə bağlı qanun layihəsinə etiraz edənlərə qarşı rezin güllələrdən istifadə ediblər.

Məlumata görə, ən azı bir nəfər yaralanıb.
O, təcili yardım maşınına aparılıb və ilkin tibbi yardım göstərilib.

ABŞ Rusiya ilə əlaqəli sanksiya tətbiq edilən fiziki və hüquqi şəxslər siyahısına 16 gəmi əlavə edib.

Bu barədə ABŞ Maliyyə Nazirliyinin saytında məlumat verilib .

Sanksiya siyahısına Rusiyanın “ Andrey Osipov ”, “Arktika 1”, “Arktika 2”, “Barents”, “Berinq”, “Manqazeya”, “Mixail Britnev”, “Kap Dejnev”, “Flora burnu”, “Kap” gəmiləri daxildir. Schmidt”, “Cape Jelaniya” və “Vasili Lanovoy”. Sanksiya siyahısına Sinqapur bayrağı altında üzən Audax və Pugnax gəmiləri , həmçinin Panama bayrağı altında üzən Hunter star və Nan Feng Zhi Xing gəmiləri də daxildir .