 |
|
|
Ermənistan parlamentinin sədr müavini, Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşdırılması prosesi üzrə xüsusi nümayəndəsi Ruben Rubinyan ABŞ dövlət katibinin müavini Erika Olsonla görüşüb.
Bu barədə Ermənistan Parlamenti məlumat yayıb.
Rubinyan regiondakı mövcud vəziyyət barədə ABŞ dövlət katibinin müavininə məlumat verib və Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin qurulması məsələsinə toxunub.
Erika Olson ABŞ-ın nizamlanma prosesini dəstəklədiyini bildirib.
Tərəflər həmçinin Türkiyə ilə Ermənistan arasında quru sərhədinin üçüncü ölkə vətəndaşları və diplomatik pasport sahibləri üçün açılması haqqında sazişinin tezliklə reallaşdırılmasının vacibliyini vurğulayıblar.
Ermənistan höküməti “Qarabağ şərti” olmadan Azərbaycanla sülh sazişi imzalamağa hazırdırsa, niyə bu məsələ uzanır?
Baş nazir Nikol Paşinyan İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Qarabağ yükünü daşımadığına dair açıqlamalar verib, parlamentdə bununla bağlı çıxış edib, ancaq ortada yenə də sülh sazişi yoxdur.
Çünki Nikol Paşinyan dediklərini etmir, sözü ilə əməli üst-üstə düşmür, müxtəlif dövlətlərin və güc mərkəzlərinin dəstəyinə arxalanaraq Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyacaq sənədə müqavimət göstərir.
Ancaq Paşinyan onu da anlayır ki, İran, Rusiya və ya Fransa olsun, həmin güc mərkəzlərindən aldığı dəstək Azərbaycanı durdurmur, sülh sazişinin imzalanmasının uzanması Ermənistanın durumunu ağırlaşdırır.
Azərbaycan sərhəddə istehkamlar qurur, strateji yüksəkliklərdə möhkəmlənir, təxribatlara adekvat cavab verir.
Elxan Şahinoğlu
Teref.az
Cenevrədə Azərbaycanın 2023-cü ildə BMT-nin Mərkəzi Asiya ölkələrinin iqtisadiyyatı üçün Xüsusi Proqramına (SPECA) sədrliyi müddətində görüləcək işlər müzakirə edilib.
"Report" xəbər verir ki, bu barədə iqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov tviterdə paylaşım edib.
"SPECA-nın iştirakçı dövlətlərinin nazirlər görüşündə Azərbaycanın sədrliyi müddətində görüləcək işlər, üzv ölkələr arasında əməkdaşlığın təşviqi, milli iqtisadiyyatların səmərəliliyini artırmaq üçün inteqrasiyanın dəstəklənməsi və perspektiv layihələr barədə danışdıq", - paylaşımda qeyd olunur.
Tədbirdə Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistanın müvafiq sahəvi qurumlarının rəhbərləri iştirak ediblər.
Qeyd edək ki, BMT-nin Mərkəzi Asiya Ölkələrinin İqtisadiyyatları üçün Xüsusi Proqramı (SPECA) 1998-ci ildə yaradılıb. Proqrama üzv dövlətlər Azərbaycan, Qazaxıstan, Tacikistan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Özbəkistan və Əfqanıstandır. Proqramın məqsədi üzv dövlətlər arasında əməkdaşlığın inkişafı və dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyanın dəstəklənməsidir.
Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Braziliyaya rəsmi səfər edib. Rusiyalı nazirin səfərə rəsmi geyimdə getməməsi diqqət çəkib.
Hurriyyet.Az xəbər verir ki, Rusiya XİN-in Tvitter hesabında paylaşdığı fotolardan görünür ki, Lavrov səfərə cins şalvar və idman ayaqqabısı ilə yollanıb.
Lavrovun bütün tədbirlərə rəsmi geyimdə qatılması fonunda onun bu səfərə qeyri-rəsmi formada yollanması sosial şəbəkə istifadəçiləri tərəfindən geniş müzakirə olunub.
Qeyd edək ki, Sergey Lavrov 2016-cı ildə Monqolustana səfəri zamanı da qeyri-rəsmi geyimə üstünlük vermişdi. Nazir bu zaman da öz seçiminə görə müzakirələrə səbəb olmuşdu.
ABŞ-ın Moskvadakı səfiri olan Lin Treysi Rusiyada həbs edilən "Wall Street Journal" qəzetinin jurnalisti Evan Qerşkoviçə baş çəkib.
Bu barədə səfir özünün Twitter hesabında məlumat yayıb.
Səfir yazıb ki: “Bu gün mən Lefortovo istintaq təcridxanasında WSJ-nin müxbiri Evan Qerşkoviçə baş çəkdim. Evan iki həftə əvvəl haqsız yerə həbs olunduqdan sonra ilk dəfədir ki, onunla əlaqə saxlamışıq. Özünü yaxşı hiss edir və möhkəm tutur. Biz Evanın dərhal azad edilməsinə çağırışımızı bir daha təkrarlayırıq”.
Yaponiyanın Baş naziri Fumio Kişida bazar günü Yaponiyada keçirilən Yeddilik Qrupunun (G7) iclasları zamanı dünya liderlərinin təhlükəsizliyini təmin edəcəyinə söz verib.
CNN xəbər verir ki, Kişida bəyanatı Vakayamada seçki kampaniyası zamanı bir adamın ona “tüstü bombası kimi görünən şeyi” atmasından bir gün sonra verib.
Baş nazir deyib ki, bütövlükdə Yaponiya sammitin keçiriləcəyi tarixlərdə (gələn ay Xirosimada) və dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan yüksək səviyyəli şəxslərin digər toplantılarında maksimum təhlükəsizliyi təmin etməyə çalışmalıdır.
Qeyd edək ki, şənbə günü F.Kişidanın Vakayamada təkrar seçkilərdə hakim partiyanın namizədinə dəstək nümayiş etdirmək üçün çıxış etmək istədiyi yerə kiçik partlayıcı qurğu atılıb. Kişida Vakayamadakı məkandan xəsarət almadan təxliyə edilib.
Hücum Yaponiyada şok dalğalarına səbəb olub və ötən ilin iyulunda Yaponiyanın keçmiş Baş naziri Şinzo Abenin öldürülməsi ilə müqayisələr aparılıb. O, ötən ilin iyulunda Yaponiyanın Nara bölgəsində seçki kampaniyası zamanı çıxışı zamanı güllələnib.
Yaponiyada ümummilli yerli seçkilər üçün təşviqat kampaniyası başlayıb. Tokiodakı rəsmi iqamətgahından jurnalistlərə açıqlama verən Kişida hücumun Yaponiyadakı demokratik prosesə təsir etməyəcəyinə söz verib: “Demokratiyanın əsasını təşkil edən seçkilər zamanı baş verən zorakılıqlara heç vaxt dözmək olmaz. Əhəmiyyətli olan bu seçkini sona qədər keçirməkdir. Ölkəmiz və demokratiyamız üçün seçicilərin səsinin seçkilər vasitəsilə aydın şəkildə ifadə olunması vacibdir”.
“Tüstü bombası kimi görünən şeyi” atan 24 yaşlı Kimura Ryujini həbs edilib və evində axtarış aparır. Məlumata görə, saxlanılan şəxs yalnız vəkillərinin iştirakı ilə ifadə verəcəyini bildirib.
Ermənistan Milli Konqresi spiker Alen Simonyanın istefasını tələb edir.
APA "Sputnik Armenia"ya istinadən xəbər verir ki, partiya Simonyanın istefası üçün ictimai müzakirələrin aparılmalı olduğunu açıqlayıb.
Xatırladaq ki, Alen Simonyan Kanada vətəndaşı Karen Mkrtçyanın üzünə tüpürməklə qalmaqal yaratmışdı.
Ermənistan Milli Konqresinin sədri ölkənin birinci prezidenti Levon Ter-Petrosyandır.
Bu təşkilatın və şəxslərin fəaliyyəti Azərbaycanın müvafiq strukturlarından onlara yeni yanaşma tələb edir.
1965-ci ildə ABŞ-ın nüfuzlu diplomatik məktəbinin – Tafts Universitetinin nəzdindəki Fletçer
adına Hüquq və Diplomatiya Məktəbinin dekanı Edmund Gullion diplomatiya lüğətinə yeni bir
termin daxil etdi – ictimai diplomatiya. İctimai diplomatiya – özünü xarici ölkənin ictimaiyyətinə
sevdirməklə və bununla da vətəndaşların üz tutulan ölkəyə isti münasibətinin yaranmasına
xidmət etməklə, əslində klassik diplomatiyanı tamamlayır. Bu, dövlətlərin digər ölkələrin
ictimaiyyəti ilə qarşılıqlı əlaqə üsuludur, öz ölkən barəsində beynəlxalq ictimaiyyətdə müsbət
təsəvvür formalaşdırmağa və bu təsəvvürü qorumağa, bununla da xarici dövlətlərin
hökumətlərinin qərarlarına təsir etməyə imkan verir.
Bu gün fərqli ölkələrdə müxtəlif əhali qruplarına müraciət etməklə, ictimai diplomatiya
hökumətlər üçün getdikcə daha vacib alətə çevrilir. Məsələn, İran ictimai diplomatiyanı xarici
siyasətinin ayrılmaz hissəsinə çevirib. Bu, konfessional respublika üçün sanksiyalar və
blokadalar şəraitində nəinki fürsət, həm də artıq zərurətə çevrilib, onun köməyi ilə xaricdə geniş
kütlələrə Tehranın bu və ya başqa məsələ ilə bağlı nöqteyi-nəzəri çatdırılır. Bu, konfessional
kontekstdə müxtəlif tədbirlər vasitəsilə əldə edilir. İran xaricdə öz imicini yaxşılaşdırmağa, yəni,
əsasən şiəliyin tərəfdarları və kanonlarının köməyi ilə geniş kütlələr üçün cəlbedici olmağa
çalışır. Şiəliyin ardıclıları arasında isə çox böyük sayda azərbaycanlılar da var.
“Nə şərqi, nə qərbi – cumhureyi eslami!” (“Nə Şərq, nə Qərb – İslam Respublikası!”). Bu sözlər
İran islam inqilabının lideri Ayətullah Xomeyniyə məxsusdur.
Şiə doktrinası öz dövlət quruluşu versiyasını təklif edir və burada İslamın siyasiləşməsi şübhə
altına alınmır. İslam inqilabının ixracı İranın xarici siyasət doktrinasının konseptual əsaslarından
biridir. Ayətullah Xomeyni “Vəsiyyət”ində də dinin hakimiyyətdən və siyasətdən ayrılmaz olduğu
barədə danışıb. Yeri gəlmişkən, bu “Vəsiyyət” 2008-ci ildə Rusiyada ekstremist məzmun hesab
edilib və Rusiya Federasiyasının Federal Qeydiyyat Xidməti onu qadağan olunmuş ədəbiyyat
siyahısına daxil edib.
Bu arada, Tehran Rusiyadakı azərbaycanlıların inanclı hissəsi arasında şiə hegemonu imicini
qoruyub saxlayır. Bu fakt Azərbaycanın daxili sabitliyi üçün o qədər də təhlükəli olmasa da,
Azərbaycanın xalq diplomatiyası institutlarından biri kimi diasporun vəzifələrinə ziddir. İran
dünyagörüşü bir çox məsələlərdə azərbaycanlılar arasında qütbləşməni dərinləşdirir: Bakıdakı
hakimiyyətə münasibətdən tutmuş, Türkiyə və İsraillə müttəfiqliyə münasibətə qədər.
Şiəliyin tərəfdarlarının bir hissəsi Yaxın Şərq problemlərində Azərbaycan və Türkiyənin
mövqeyini bölüşmür, anti-türk ritorikası ilə seçilir, Hizbullaha (Rusiya Federasiyasında
qadağandır) rəğbət bəsləyir, Azərbaycandakı siyasi sistem tipli hakimiyyətlərə müxalifdir.
Rusiyada şiəliyin həm rəhbərləri, həm də təbliğatçıları əsasən etnik azərbaycanlılar olsa da, İran
təhsil müəssisələrinin yetirmələri öz konfessional korporasiyalarının bir növ PR texnoloqu,
reklamçılarıdır. Eyni zamanda, elə icmalar var ki, Əli Sistaninin ruhani lider kimi qəbul edildiyi
İraq şiələrinə istiqamətləniblər. Qeyd etməyə dəyər ki, Sistaninin 2001-ci ildə Moskvaya
göndərdiyi nümayəndəsi Məhəmməd-Əli Mosuli buna qədər 1996-2001-ci illərdə onun
Azərbaycanda rəsmi nümayəndəsi olub.
Onlar Azərbaycan auditoriyasının rəğbətini qazanmaq üçün əsasən Səfəvilər sülaləsinə,
xüsusən şiəliyi dövlət dini elan edən Şah İsmayıl Xətaiyə istinad edirlər. Novruz bayramı da şiə
ilahiyyatçıları tərəfindən rəğbətlə qarşılanır. Babək Xürrəminin şəxsiyyətini də yüksək ehtiramla
yad edirlər. Azərbaycan tarixinin “təəssübünü” çəkənlərdən soruşmağa dəyərdi ki, niyə öz
moizələrində eyni şövqlə, məsələn, Nadir şah Əfşarı vəsf etmirlər? Bəlkə Nadir şah Şah
İsmayıldan daha az torpaq fəth edib, yoxsa Vətənini daha az sevən türk olub?! İranın Novruza
xüsusi münasibəti kimdəsə suallar yaratmırmı? İran İslam Respublikasının islamdan əvvəlki
Zərdüştilik Novruzunu dövlət səviyyəsində qeyd etdiyi halda, dünyəvi Türkiyənin Novruz
bayramına o qədər də əhəmiyyət verməməsi qəribə görünmürmü?! Bəs niyə Babək Xürrəmi
birdən-birə iranlı təbliğatçılarla bu qədər əziz oldu? Bəlkə ona görə ki, Babək sünni Abbasilərə
qarşı mübarizə aparıb!? İrandan olan emissarların İslam və Azərbaycan tarixinə bu qədər
əhəmiyyət verməsi diaspor mühitində parçalanmaya, müxalifliyə, müəyyən insanların
şəxsiyyətinə pərəstiş edilməsinə, hətta Rusiya azərbaycanlıları arasında konfessional fanatizm
və anaxronizmlərin yaranmasına gətirib çıxarır. Azərbaycan maarifçiliyinin ünlü isimləri bunun
barəsində yazıblar.
Azərbaycan icmalarına ciddi təsir göstərməsi səbəbindən, Rusiyadakı azərbaycanlıların şiə
təşkilatlarını, xüsusən də Rusiyadakı İran ruhaniləri və rəsmiləri ilə sıx əməkdaşlıq edən diaspor
təşkilatlarının, fondların, gənclər təşkilatlarının ayrı-ayrı rəhbərlərini, eləcə də tez-tez bu ölkənin
Moskvadakı səfirliyində olan, Rusiyanın bölgələrində emissarlarını qəbul edən və icmalarla
görüşlər təşkil edənləri – İranın ictimai diplomatiyasının mexanizmi saymaq lazımdır. Məhz
buna görə də, İranın xarici siyasət doktrinasını əldə rəhbər tutan adıçəkilən təşkilatların və
şəxslərin fəaliyyəti Azərbaycanın müvafiq strukturlarından onlara yeni yanaşma tələb edir. Əlavə
edim ki, onlardan bir hissəsinin media resursları var. Şiəliyin və paniranizmin tərəfdarlarının yeni
auditoriyanı cəlb etmək üçün çoxşaxəli dünyəvi nəşrləri var. Belə subyektlər Azərbaycan və
Rusiya gündəmindən əlavə, öz konfessiyalarının əsas ehkamlarını qətiyyən şübhə altına
almadan “xarici dünyaya” İranın maraqlarına oxşar mövzuları təqdim edirlər.
Diaspor seqmentində İranın xarici siyasət təbliğatına, yumşaq desək, loyal olan fiziki və hüquqi
şəxslərlə əməkdaşlığa yenidən baxmağın vaxtı çatıb. Əks halda, Azərbaycanda İran təsiri altında
olan şiə hegemonluğunun imici itirildiyi halda, Rusiya azərbaycanlıları arasında bu imicin
yaxşılaşması qaçılmaz olacaq.
Anar Həsənov
Pressklub
Ən yeni tarix. Maraqlı faktlar.
Hazırda dünyanın, demək olar ki, bütün ölkələrində sıravi vətəndaşlar əvvəlki vaxtlardan fərqli olaraq dövlət başçılarına müraciətlərini daha rahat çatdırırlar. Müasir dövrdə onlayn elektron platformalar, sosial şəbəkələr vasitəsilə hər bir kəs saniyələr ərzində öz müraciətini, təklifini, minnətdarlağını, narazılığını yuxarı təbəqələrə çatdırmaq imkanındadırlar ki, bu əlçatanlıq məmur vətəndaş arasındakı sərhədləri aradan qaldırır.
Sovet dövründə də vətəndaşların birincilərə müraciətləri kütləvi xarakter alıb. Amma həmin dövrdə müraciətlər yalnız poçt vasitəsi ilə həyata keçirilib. Leninin dövründən tutmuş Qorbaçovun hakimiyyəti illərinə qədər Kreml saysız-hesabsız məktublar qəbul edib. Statistik rəqəmlərə nəzər salsaq, maraqlı faktlarla üzləşərik. Məsələn, 1949-cu ildə Stalinin 70 illik yubileyi münasibətilə sovet liderinə 150 mindən artıq təbrik məktubu göndərilib. Bununla yanaşı, minlərlə kollektiv də Stalini məktub vasitəsilə təbrik edib.
Sözsüz ki, əlamətdar günlər və bayramlar münasibətilə Kremlə ünvanlanan məktubların hamısını sovet liderləri oxumayıblar. Onlara yalnız təbriklərin sayı təqdim edilib. Birincilər heç şikayət məktublarını da nəzərdən keçirməyiblər. Bu işlə xüsusi adamlar məşğul olublar və şikayətçilərə də özləri cavab veriblər.
Kremlə elə məktublar da ünvanlanıb ki, məktub müəllifi ilə hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları məşğul olublar. Hətta bir məktuba görə güllələnənmə cəzasına məhkum edilənlər də olub.
Belə məktublardan biri Stalinə 1947-ci ilin mart ayının 8-də yazılıb. Leninqraddakı trikotaj fabrikinin sıravi tikişçisi Anna Pavlova sovet liderinə yazdığı məktubun daha iki nüsxəsini “NKVD”-nin Leninqrad idarəsinə və Almaniyanın Leninqraddakı konsulluğuna göndərib.
Anna Pavlova məktubda Stalinə “sən”lə müraciət edib. Məktub aşağıdakı cümlələrlə başlayıb:
“Mərkəzi Komitənin katibi Stalinə.
Sən rus xalqının tiranısan, kommunist parazitlərinlə komediya oynamaqdan yorulmadınmı? Hər tində qışqırırsan ki, həyat yalnız SSRİ-də gözəl və əyləncəlidir, xaricdə isə açlıq, soyuq, dilənçilik hökm sürür. Burnunun ucunda nələr baş verdiyini görmürsən? Arada Kreml divarlarının arasından çıx, ac və səfil vəziyyətə düşmüş xalqı seyr et. Mən rusam. Uzun illərdir ki, fabrikdə çalışıram. Ona görə çalışıram ki, sənin və ətrafındakı gözü doymayan məmurların cibləri dolsun. Bütün gəncliyimi bu işə sərf etmişəm. Bəs qarşılığında nə almışam? Ayın 5-10 gününə çatmayan əmək haqqı, ağır iş rejimindən yaranan xəstəliklər və boş vədlər. Mənim yaşamağa yerim yoxdur. Qurduğunuz hökumət mənə 12 kvadratmetrlik bir otaq də vermir. Bilirsən, niyə? Çünki mənim rüşvət verməyə pulum yoxdur. Ev almaq üşün 2 min rubl rüşvət vermək lazımdır. Ya da kommunistlərlə bir yatağa girib fahişəlik etməliyəm ki, mənə də mənzil verilsin. Sənin və ətrafındakı parazitlərin bütün işləri fahişəlik üzərində qurulub...”
Anna Pavlova daha sonra məktubunda bildirib ki, ona hansısa bir faşist ölkəsinə getməsinə şərait yaradılsın:
“Mənə şərait yarat ki, hansısa bir faşist ölkəsinə köçüm. Sənin buna cəsarətin catmayacaq. Çünki sən kişiliyini yalnız Kremldə sübut edə bilirsən. Qərb ölkələrindən qorxursan. Qorxursan ki, mən də gedib oralarda sənin iç üzünü açacağam. Buna görə məni buraxmayacaqsan. Belə olan halda məni güllələyin. Başqa cəza istəmirəm, yalnız güllələyin. Onsuz da mənim itirəcəyim bir şey yoxdur. Mən hər şeyimi, gəncliyimi, şəxsi həyatımı, xoşbəxtliyimi itirmişəm, ailə həyatı belə qura bilməyən tənha bir qadınam. Səninlə bir ölkədə yaşamağı özümə ən böyük şərəfsizlik sayıram...”
Məktub ünvanlara təxminən bir aydan sonra çatıb. Həmin məktubun Stalinin oxuması haqqında məlumat yoxdur. Amma “NKVD”-də və Almaniyanın Leninqraddakı konsulluğunda məktub oxunub. Belə ki, konsulluq məktubu aldıqdan 3-4 gün sonra qərb mətbuatında yazılanlar geniş şərh edilib. “NKVD” isə dərhal hərəkətə keçib.
Həmin ilin aprelin 14-də Anna Pavlovanın yaşadığı bacısının evinə gecədən xeyli keçmiş “NKVD”-nin əməkdaşları gəliblər. Mənzildə axtarış aparılıb. Anna Pavlovanın Stalinin əleyhinə yazdığı daha bir neçə məktub ələ keçib.
43 yaşlı tikişçi həbs edilərək Moskvaya aparılıb, o, “Lubyanka”nın zirzəmisində saxlanılıb. Müstəntiqlər tərəfindən dindirmə zamanı Anna Pavlova məktubda yazdıqlarını təkrar edib və əlavələri də olub.
İstintaq aparanlar əvvəlcə elə düşünüblər ki, qadının psixoloji durumunda problemlər var. Təcridxanaya həkimlər dəvət olunub, ətraflı müayinədən sonra həkimlər onun psixoloji durumunun qaydasında olduğunu, sadəcə yüngül bir formada əsəb gərginliyi keçirdiyini bildiriblər.
Məhkəmə Anna Pavlova haqqında 10 il sürgünə göndərmək hökmü çıxarıb. Ona son söz veriləndə Anna Pavlova “mən sizin kimi kommunist fahişələrlə bir yerdə yaşamaq istəmirəm, hökmə etirazımı bildirirəm və güllələnmə tələb edirəm” deyə hakimdən hökmü dəyişməyi tələb edib. “Humanist” sovet məhkəməsi Anna Pavlovanın arzunu “nəzərə alaraq” hökmü güllələnmə cəzası ilə dəyişib.
Anna Pavlovanın Stalinə məktubu “NKVD”-nin Leninqrad idarəsinin arxivində saxlanılıb. Yalnız 2000-ci illərdən sonra həmin məktubun tam mətni mətbuatda dərc edilib.
İlham Cəmiloğlu.
Teref.az
Aprelin 15-də İranda hökumətin təşkil etdiyi "Qüds günü" aksiyaıarında Azərbaycan Respublikasına qarşı plakatlar qaldırılıb.
Bu barədə İran mediası və Azərbaycanda axtarışda olan İrana sığınmış şəxslərin sosial media kanallarında foto və videolar yayılıb.
Azərbaycan prezidenti əleyhinə yazılan şüarlarla yanaşı "Qüdsə gedən yol Bakıdan keçir" məzmunlu plakatlar qaldırılıb.
Bu, Xomeyni İranda hakimiyyətə gələndən sonra dediyi "Qüdsün yolu Kərbəladan keçir" şüarının yeni formasıdır.
Xomeyni İsrailin məhv olması və Qüdsün alınması üçün ilk növbədə İraqın Kərbəla şəhərini almağın vacibliyini bildirirdi.
Qeyd edək ki, İran hökumətinin təşkil etdiyi "Qüds günü" aksiyaları sönük keçib. Aksiyalara SEPAH və ona bağlı yarım hərbi “Bəsic” qüvvələri, onların ailə üzvəri və azyaşlı uşaqları cəlb olunub.