 |
|
|
ABŞ Ermənistana dəstəyi kəskin şəkildə azalda bilər, xüsusən də Amerikanın erməni icmasının son prezident seçkilərində demokratların namizədi Kamala Harrisi dəstəklədiyini nəzərə alsaq.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri Stenford Universitetinin professoru, beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Artur Xaçikyan “Sputnik”ə açıqlamasında deyib.
O bildirib ki, artıq bütün dünyada milli-vətənpərvər qüvvələr qalib gəlir, lakin indiki Ermənistan hakimiyyəti qlobal siyasi prosesləri başa düşmür və neoliberal ideyaları təbliğə davam edir.
Onun sözlərinə görə, neoliberalizm ABŞ iqtisadiyyatının çökməsinə gətirib çıxarıb, ştatlar identikliyini itirib, ölkə ağır miqrasiya vəziyyəti ilə üz-üzə qalıb:
“ABŞ-da Bayden administrasiyasının Çin siyasətinin yanlış olduğunu da başa düşürlər. Xüsusilə, demokratlar əmin idilər ki, çinlilər varlanmaq imkanı olduğu halda “amerikalı” ola bilərlər. Lakin onların xarici siyasəti uğursuz oldu: Çin ayağa qalxdı və ABŞ üçün ən böyük təhlükəyə çevrildi”.
Xaçikyan erməni diasporunun Kamala Harrisi dəstəkləməyinin Ermənistana təsirsiz ötüşməyəcəyini vurğulayıb:
“Donald Trampın yeni administrasiyasından Ermənistana pis xəbərim var: yeni komandanın Ermənistana qarşı ciddi münasibəti yoxdur. Bax, Ermənistanın Vaşinqtondan aldığı mesaj budur: Baş nazir Paşinyanı qlobalist sayırlar, uduzan Kamala Harrisi dəstəkləyən şəxs hesab edirlər. Onu Vaşinqtonda heç kim gözləmir. Diasporumuzun nümayəndələri isə Tramp administrasiyasında qəbul edilmir, çünki biz yenə səhv hesabladıq”.
O, Ermənistanın özünü təcrid vəziyyətinə sala biləcəyindən, xüsusən də Tramp administrasiyasına azərbaycanlı lobbiçilərin daxil olması şansından ehtiyat etdiyini xatırladıb:
“İndi də ABŞ-da erməni tərəfinin nümayəndələri sağa-sola qaçır, kiminləsə əlaqə saxlamağa, görüşməyə can atırlar, amma onları qəbul etmirlər”.
Almaniyanın “Bild” qəzetinin Rusiya-Ukrayna müharibəsi ilə bağlı yaydığı məlumat sensasiya doğurub. Nəşr bildirib ki, Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Ukraynanı 3 yerə bölmək planı var. Qəzet yazır ki, Rusiya prezidenti plan haqda Donald Trampa məlumat verəcək. Bəzi iddialara görə, əslində ABŞ və Aİ də Ukrayna kimi ərazisi və əhalisi böyük olan bir ölkənin bölünməsində maraqlıdır.
Bəs ABŞ-ın yeni prezidenti bu plana necə reaksiya verə bilər? Ukraynanı bölmək, bir hissəsini Rusiyaya birləşdirmək mümkün olacaqmı?
Globalinfo.az-a danışan politoloq Asif Nərimanlı deyib ki, Ukraynaya ərazi iddiaları vaxtilə Polşadan da olub:
“Bu gün Polşa Ukraynaya daha çox dəstək verən ölkə olsa da 10 il öncəyə qədər sözügedən məsələ daim gündəmə gətirilirdi. Çünki 1939-cu ilə qədər Ukraynanın qərb torpaqlarının böyük hissəsi Polşaya aid olub. Onlar Rusiya-Ukrayna müharibəsində bunu dilə gətirməsələr də əvvəllər tez-tez müzakirə mövzusu idi. İstisna deyil ki, hadisələrin inkişafında belə bir plan işə düşsün. Ukraynanın tamamilə bölünməsi, Polşanın timsalında Qərbin Kiyev ərazilərinə iddiasının olması xəbərləri daha çox Rusiya mediasının yaydığı təbliğat xarakterlidir. Məqsəd Ukrayna ictimai rəyini Qərbə qarşı formalaşdırmaqdan ibarətdir”.
Politoloqun sözlərinə görə, “Bild”in bu informasiyası Donald Trampın hakimiyyətə gəlişindən sonra baş verə biləcək hadisələri qabaqlamaq üçün ictimai rəy yaratmaq məqsədi daşıyır:
“Trampın hakimiyyətə gəlişi ilə Ukrayna məsələsinin Rusiyanın istəkləri çərçivəsində həll edilməsinə ümidlər var. Kreml üçün ən pis ssenari isə münaqişənin dondurulmuş mərhələyə keçməsidir. Bu belə Rusiyaya sərf edir. Respublikaçıların mövqeyi bu gözləntiləri artırır”.
Ermənistan noyabrın 28-də Astanada keçiriləcək KTMT tədbirlərində iştirak etməyəcək, lakin İrəvan planlaşdırılan sənədlərin qəbulunun əleyhinə deyil.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri Rusiyanın KTMT-dəki daimi nümayəndəsi Viktor Vasilyev deyib.
“Təəssüf ki, erməni tərəfdaşlar həmin tədbirdə şəxsən iştirak etməkdən imtina etdilər. Eyni zamanda, onlar təsdiq edilməli olan bütün sənədlərin məhdud format adlandırılan formatda qəbul edilməsinə etiraz etmirlər”, - Vasilyev bildirib.
Qeyd edək ki, noyabrın 28-də Astanada KTMT-nin Xarici İşlər Nazirləri Şurasının, Müdafiə Nazirləri Şurasının və Təhlükəsizlik Şuraları Katibləri Komitəsinin birgə iclası, daha sonra isə KTMT Kollektiv Təhlükəsizlik Şurasının sessiyası (zirvə görüşü) keçiriləcək.
Böyük Britaniya monarxlarının Londonda rəsmi iqamətgahları olan Bukingem sarayında təmirlə əlaqədar qonaqların qəbulu bu ilin dekabrından 2027-ci ilə qədər dayandırılır.
APA-nın xəbərinə görə, bu barədə “The Times” qəzeti məlumat yayıb.
Bukingem sarayında dəyəri 462 milyon dollara çatacaq təmir işləri aparılacaq. Təmir dövründə dövlət tədbirləri Vindsor qalasında keçiriləcək.
Üstəlik, təmirdən sonra Böyük Britaniya kralı III Çarlz saraya köçməyəcək, Londondakı iqamətgahı olan “Klarens Haus”-da yaşamağa davam edəcək.
Üçüncü Dünya Müharibəsi ilə bağlı narahatlıqlar artdıqca, Çinin 9 milyard dollarlıq gizli döyüş gəmisi peyk görüntülərinə düşüb.
Sherg.az xəbər verir ki, Ölkənin ilk operativ təyyarədaşıyan gəmisi olan CNS Liaoning Sakit okeanda Bohai dənizinə yanaşarkən NASA-nın Landsat 8 peyki tərəfindən ələ keçirilib və dəniz sınaqları aparılıb.
Peyk görüntüləri Liaoning döyüş gəmisinin digər təyyarədaşıyıcıları ilə birlikdə tərsanədə yanaşdığını göstərsə də, ayrı bir görüntüdə gəminin dənizə doğru hərəkət etdiyi göstərilib.
ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin rəsmiləri döyüş gəmisini müşahidə edərkən onun göyərtəsinin təxminən 200 metr uzunluğunda və 40 metr enində olduğunu və bu gəminin digər Çin təyyarə gəmilərindən daha kiçik olduğunu aşkar ediblər.
Görüntülər ABŞ prezidenti Baydenin Ukraynaya Çinin müttəfiqi Rusiyanı vurmaq üçün Amerika raketlərindən istifadə etməyə icazə verdikdən sonra çəkilib. Bu inkişaf böyük bir qlobal müharibənin başlaya biləcəyi ilə bağlı narahatlıqları artırıb.
Qərbin sanksiyalarından sonra Çin Rusiyanın ən böyük ticarət tərəfdaşı oldu. Çin Rusiyaya əsas texnologiya və istehlak malları tədarük edir, enerji ixracında böyük endirimlərdən də faydalanır. Sentyabr ayında iki ölkə arasında birgə hərbi təlimlərin artırılması ilə bağlı xəbərlər gündəmə gəlmişdi.
Çin ordusunun 370-dən çox hərbi gəmi və sualtı qayıqdan ibarət donanması var. Bu, Çini dünyanın ən böyük dəniz gücünə çevirib, eyni zamanda, ölkə ABŞ-ın təyyarə gəmisi texnologiyasına uyğunlaşmaq üçün donanmasını sürətlə genişləndirməyə davam edir.
Ötən il "CNS Liaoning" Yaponiya yaxınlığında idarə olunan raket kreyserləri və esminesləri ilə əməliyyatlar həyata keçirib, təxminən 20 döyüş təyyarəsi və 40 helikopterin eniş və qalxma təlimlərində iştirak edib. Sentyabrın 20-dən oktyabrın 1-dək Filippinin şərqində və Quamın qərbində oxşar fəaliyyətlər həyata keçirib.
ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri Çinin əməliyyatlarını yaxından izləyir. ABŞ Çinə qarşı Luzonun şimal-qərbində öz hərbi gəmi donanmasını yerləşdirib, bu addımın Çinin Yaponiyaya hücuma hazırlaşdığına dair narahatlıqlarla əlaqəli olduğu bildirilir.
Çin və Yaponiya arasında gərginlik ABŞ-nin bölgədəki varlığına görə artmaqda davam edir. Çin hökuməti Tayvanın onun ərazisi olduğunu iddia etsə də, Yaponiyaya qarşı açıq təhdidlər etməyib.
Yaponiya Xarici İşlər Nazirliyi Çinin artan hərbi fəaliyyətləri qarşısında ABŞ-nin bölgədə güclü varlığının həyati əhəmiyyət daşıdığını vurğulayıb. “ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin mövcudluğu Yaponiyanın təhlükəsizliyi və regional sülhün qorunması üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir”, - bəyanatda deyilir.
Qərbi Azərbaycandakı Amasiya qəsəbəsinin Ağbaba rayonunda azərbaycanlılara məxsus qəbiristanlıq dağıdılıb.
TEREF Axar.az-a istinadla xəbər verir ki, dağıdılmış qəbiristanlığın görüntüləri sosial şəbəkələrdə paylaşılıb.
Qeyd edək ki, 1995-ci ildə Amasiya rayonu Ermənistanın Şirak vilayətinin inzibati ərazisinə birləşdirilib.
Rayonun azərbaycanlı əhalisi 1988-ci ildə doğma yurdlarından qovulublar.
Filippinin paytaxtı Manilanın yaxından tikilmiş gecəqondu bölgəsində böyükmiqyaslı yanğın baş verib.
TEREF“Qafqazinfo” xəbər verir ki, bu barədə AFP məlumat yayıb.
Evlərdən birinin ikinci mərtəbəsində başladığı güman edilən yanğında 1000-dən artıq evin külə döndüyü bildirilib.
Ölən və yaralananlarla bağlı hələlik məlumat verilməyib.
Şəhərin təbii fəlakət agentliyinin paylaşdığı dron görüntülərində yanğın zamnı evlərin məhv olduğu açıq-aydın görünür.
Ölkənin yanğınsöndürmə idarəsinin məlumatına görə, tikililərdə təxminən 2000-ə yaxın ailə yaşayıb.
Əraziyə 36 yük maşını və 4 yanğınsöndürən və iki helikopter cəlb olunub.
Tiflisdə parlament seçkilərinin nəticələrinə qarşı keçirilən etiraz aksiyasında gərginlik yaşanıb. Parlament binasının yaxınlığında toplaşan nümayişçilər polis qüvvələri ilə qarşıdurmaya giriblər.
Musavat.com xəbər verir ki, etirazçılar müxtəlif qruplar şəklində parlament binasına doğru irəliləməyə cəhd etsələr də, hüquq-mühafizə orqanları onların qarşısını alıb. Buna baxmayaraq, bir neçə avtomobil blokadanı keçərək parlament istiqamətinə hərəkət edib.
Aksiyanın gedişində etirazçılarla polis əməkdaşları arasında əlbəyaxa insidentlər də baş verib.
Xatırladaq ki, Tiflisdə seçki nəticələrinə qarşı narazılıq aksiyası noyabrın 24-də axşam saatlarında başlamışdı. Əvvəlcə Respublika meydanında toplaşan nümayişçilər daha sonra parlament binasına doğru yürüş etmək qərarına gəliblər.
Musavat.com
Bir müddət davam edən gərginlikdən sonra Gürcüstanın işğal altındakı Abxaziya regionunda sabitlik yaranıb. Lakin bunun nə qədər davam edəcəyi bəlli deyil. Özünü müstəqil elan edən, Rusiyanın himayəsi altında olan qondarma respublikada müxalifətlə hakimiyyət arasında gərginlik "prezident" Aslan Bjaniyanın istefasına səbəb olub. Onunla yanaşı, "baş nazir" Aleksander Ankvab da öz vəzifəsini tərk edib. Ankvab 2011-2014-cü illərdə qondarma respublikaya rəhbərlik edib. Rusiya ilə yaxınlaşmağın, rus dilinin statusunun qaldırılmasının tərəfdarı olub. Bjaniyanın vəzifəsini "vitse-prezident" Badra Qunba icra edəcək. Abxaziyada "hökumət" və müxalifət nümayəndələri "prezident" Aslan Bjaniyanın istefa verdiyini bildirən saziş də imzalayıblar.
Etirazların səbəbi yerli "hakimiyyət"in Rusiya ilə investisiya sazişini ratifikasiya etmək niyyətidir. Etirazçıların fikrincə, bu, iri rus şirkətləri tərəfindən yerli biznesin sıxışdırılmasına gətirib çıxaracaq. İğtişaşlar noyabrın 11-də təhlükəsizlik qüvvələrinin beş müxalifətçini saxlamasından sonra başlayıb. Fəallar sərbəst buraxıldıqdan sonra mitinqlər müvəqqəti olaraq dayandırılıb, lakin noyabrın 15-də parlament sazişin ratifikasiyası məsələsinə baxmalı olanda yenidən başlayıb.
"Kaspi" qəzetinin mövzuya dair məqaləsini təqdim edirik.
Rusiyaya qarşı ilk etiraz
Beləliklə, ilk dəfədir ki, Abxaziyada Rusiyaya qarşı narazılıq yaşanır. Özü də proses Rusiya ilə Gürcüstan arasında münasibətlərin normallaşması dövrünə təsadüf edir. Gürcüstan ərazisi olan bölgəyə nəzarət Rusiyanın əlində olsa da, gələcəkdə vəziyyət dəyişə də bilər. Bölgə gələcəkdə Rusiyanın nəzarətindən çıxacaqmı? Bunu zaman göstərəcək.
Gürcüstandan baxış
Qondarma qurumda baş verən hadisələr Gürcüstanın siyasi gündəminə elə də təsir etməyib. Hələlik bu ölkənin nə hökuməti, nə də siyasi partiyaları Abxaziyada baş verənləri dəyərləndirməyib. Bu mövzu media məkanında və sosial şəbəkələrdə də görünmür. Yeganə istisna Mixail Saakaşvilinin "Facebook"da abxazların gürcülərin etməli olduqlarını etdiklərini, yəni "Rusiyanın müstəmləkə qanununu" blokladıqlarına dair şərhidir. Hazırda həbsdə olan eks-prezident bildirib ki, Suxumidəki nümayişlər Gürcüstanın qalan hissəsi üçün nümunədir, lakin onların öz riskləri də var. "Abxazlar Rusiyanın müstəmləkəçilik qanununu əngəlləməklə bütün Gürcüstanın işini gördülər. Bununla belə, abxazların qələbəsində bir təhlükə var: onlar öz uğurlu mübarizəsi ilə Qərbin rəğbətini qazanacaqlar. Bu, bizi Gürcüstanın qalan hissəsində mübarizəmizi qələbəyə aparmağa məcbur edir. Əks halda, demokratik dünyanın Gürcüstandan üz döndərib rəğbətini abxazlara yönəltməsi təhlükəsi var və bu, bizə geri çəkilmək şansı qoymur", - deyə Saakaşvili bildirib.
Gürcüstan hökumətinin abxaz siyasəti yoxdur
Ümumiyyətlə, Abxaziya hadisələrinin təhlili ilə bağlı Tbilisidə kəskin böhran hökm sürür. Hökumətin abxaz siyasəti yoxdur. Gürcüstan mətbuatına gəlincə, Abxaziya ilə Rusiya arasında münasibətlərdə böhranın Suxuminin Tbilisiyə tərəf dönməsinə səbəb olduğu ehtimalları güclüdür. Əksər gürcülər tərəfindən Suxumidə baş verənlər sevinclə qarşılanır. Onlara elə gəlir ki, abxazlar doğrudan da Rusiyaya qarşı üsyan ediblər. Reallıqda Abxaziyadakı etirazlar torpaq mülkiyyət hüquqları, institusional nəzarətin olmaması və müxtəlif siyasi qruplar arasında daxili mübarizə ilə bağlı məsələlərə toxunur. Bu hadisələrdə heç bir demokratiya işarəsi və ya Suxuminin Gürcüstanla münasibətləri yaxşılaşdırmaq cəhdləri yoxdur. Kremlə Abxaziyada rus biznesini genişləndirmək lazımdır.
Rusiyadan asılılıq
Tanınmamış qurum iqtisadi cəhətdən Rusiyadan çox asılıdır. Belə ki, Abxaziyanın keçmiş "xarici işlər naziri" İnal Ardzinba 2023-cü ildə demişdi ki, 2008-ci ildən Moskva onlara 110 milyard rubla yaxın vəsait verib. Bundan əlavə, 2023-cü ildə respublikanın ümumi xarici ticarət dövriyyəsinin 72%-i Rusiyanın payına düşüb. Həmçinin Abxaziya üçün müxtəlif imtiyazlar, o cümlədən payız-qış aylarında Rusiya Federasiyasından elektrik enerjisinin pulsuz tədarükü tətbiq edilib. Rusiyanın iqtisadi inkişaf nazirinin müavini Dmitri Volvaç mart ayında qeyd edib ki, təkcə 2024-cü ildə Rusiyanın Abxaziyaya maliyyə yardımının həcmi 5,6 milyard rubl təşkil etməlidir. Rusiya hökuməti Abxaziyanın daxili proseslərinə qarışmadığını iddia edir. Onlar ümid edirlər ki, problemlər siyasi yolla həll olunacaq. Qafqaz üzrə ekspert Artur Atayev siyasi böhranın inkişafında optimist deyil: "İki barışmaz düşərgə yaranıb. Yaxşı olan odur ki, bir-birilərinə qarşı sərt addımlardan çəkinirlər. Bu o deməkdir ki, növbəti mərhələ vasitəçilik missiyasının ortaya çıxması olmalıdır. Amma bu rolu kimin üzərinə götürəcəyi hələ məlum deyil: Rusiya, Cənubi Osetiya, yoxsa başqası. İdeal olaraq, Abxaziya daxilində üçüncü qüvvə meydana çıxmalıdır, o zaman onun dövlətçiliyi gücləndirilə bilər. Təəssüf ki, indiyə qədər gördüyümüz təkcə respublikanı gözdən salmaqdır".
Çox güman ki, Abxaziyada qurulacaq yeni "hakimiyyət" ilk növbədə Tbilisi ilə münasibətləri bərpa etməyə çalışacaq. Çünki bu həm də Abxaziyanın indiki blokada vəziyyətindən çıxmasına yardım göstərə bilər.
"Mən hazırkı prezident Ferdinand Markos və onun həyat yoldaşının öldürülməsi üçün killer tutmuşam. Əgər mənim başıma nəsə gəlsə, killer dərhal hərəkətə keçəcək".
GMA telekanalı xəbər verir ki, bunu Filippinin vitse-prezidenti Sara Duterte deyib.
Telekanalın məlumatına görə, bu bəyanat Duterte tərəfindən hüquq-mühafizə orqanlarının onun aparat rəhbəri Züleyka Lopesin büdcə vəsaitlərinin mümkün qanunsuz istifadəsi ilə bağlı istintaqa görə saxlanılmasından sonra səsləndirilib. Duterte bildirib ki, artıq killerə öz ölümünə dair xüsusi təlimatlar verib.
Filippin parlamenti vitse-prezidentin bu cür açıqlamalarını "ölkənin ikinci ən yüksək vəzifəli şəxsindən gözlənilməyən və narahatedici bəyanat" hesab edib. Eyni zamanda, onu xalqın təcili problemlərinin həllinə yönəlməyə çağırıb.
Baş verənlərdən sonra prezidentin təhlükəsizlik xidməti dövlət başçısının mühafizəsini gücləndirib, milli polis isə Duterte tərəfindən səsləndirilən hədələrlə bağlı araşdırmalara başlayıb.
Filippin siyasəti çox vaxt ailə klanlarının təsiri altında formalaşır. Duterte keçmiş prezident Rodriqo Dutertenin qızıdır. Rodriqo Duterte 2016-2022-ci illər arasında respublikaya rəhbərlik edib və hazırda narkotiklə mübarizə kampaniyası ilə bağlı istintaq altındadır. Hazırkı prezident Ferdinand Markos isə keçmiş diktator Ferdinand Markosun oğludur. (Qaynarinfo)