 |
|
|
Bu ilin ilk 8 ayı ərzində Dövlət Neft Fondu (ARDNF) Azəri-Çıraq-Günəşli (AÇG) yatağı üzrə 4 milyard 271,6 milyon dollar, Şahdəniz yatağı (qaz və kondensat) üzrə 364 milyon 465 min dollar gəlir əldə edib.
Yeniavaz.com açıqlnan rəsmi məlumatlara istinadən xəbər verir ki, Fond 8 ay ərzində hər iki yataq üzrə cəmi 4 milyard 636 milyon 65 min dollar gəlir əldə edib.
Neft Fondunun bu il neft-qaz satışından əldə etdiyi gündəlik gəliri 19 milyon dollar, bir saatlıq gəliri 791 min 678 dollar, bir dəqiqəlik gəliri 13 min 195 dollar, bir saniyəlik gəliri isə 220 dollar olub.
Qeyd edək ki, ARDNF 2023-cü ilin 8 ayı ərzində AÇG yatağı üzrə 4 milyard 728 milyon dollar, Şahdəniz yatağı üzrə 1 milyard 183 milyon dollar gəlir əldə edib (cəmi 5 milyard 911 milyon dollar).
2024-cü ilin II rübündə sorğunun nəticələrinə əsasən cəmi istehlak kreditləri üzrə kredit standartlarında dəyişiklik nəzərə çarpmasa da, kredit kartları üzrə kredit standartlarında sərtləşmə müşahidə edilib. Banklar əvvəlki rübdən fərqli olaraq əməkhaqqı kreditləri üzrə kredit standartlarında dəyişiklik müşahidə etmədiklərini bildirmişlər. Sorğuya əsasən banklar 2024-cü ilin III rübündə əməkhaqqı kreditləri üzrə standartlarda dəyişiklik olmayacağını və kredit kartları üzrə standartlarda sərtləşmələrin yer alacağını proqnozlaşdırırlar.
Bu barədə Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) kreditləşmə fəaliyyətinə dair sorğunun nəticələrində bildirilib.
Qeyd edilib ki, sorğu nəticələrinə əsasən ümumi istehlak kreditlərinə tələb artıb. Sorğuda iştirak edən respondentlərin cavablarına görə bu artım əsasən əməkhaqqı kreditləri və məişət avadanlıqlarının alınması üzrə verilən kreditlər hesabına olub. Banklar 2024-cü ilin növbəti rübündə ümumi istehlak kreditlərinə tələbdə dəyişiklik olmayacağını proqnozlaşdırırlar.
Rusiyalı idxalçılar üçün daha bir pis xəbər: Qırğızıstan bankları Çinə sanksiya tətbiq edilən mallar üçün məşhur ödəniş kanalını bloklayır. Ən yaxşı halda o, xeyli bahalaşacaq. Bir neçə idxalçı bununla bağlı “The Moscow Times”a şikayət edib.
Müharibə başlayandan sonra Qırğızıstan Rusiyaya sanksiyalar və ya istehsalçıların Rusiya ilə işləməkdən imtinası səbəbindən birbaşa alına bilməyən malların tədarükü üçün məşhur kanala çevrildi. Son bir ildə bir çox idxalçılar agentlik sxemindən (vasitəçilər və üçüncü ölkələr vasitəsilə) istifadə ediblər və ya öz xarici strukturları vasitəsilə Qırğızıstan bankları vasitəsilə dünyanın müxtəlif ölkələrinə pul köçürüblər.
Bu, Çin, Türkiyə və Cənubi Koreyadakı tədarükçülərə pul çatdırmağın ümumi üsulu idi - həm sanksiyaya məruz qalan avtomobil hissələri, avadanlıq və avtomobillər, həm də sanksiyalara məruz qalmayan mallar üçün ödənişlər belə edilirdi. 2022-ci ildən bəri Amerika və Cənubi Koreya bankları Rusiyadan birbaşa ödənişləri demək olar ki, qəbul etməyiblər və Avropa bankları bunu qəbul ediblərsə, Türkiyə və Çin bunu böyük məhdudiyyətlərlə həyata keçirib. Rusiyadan yalnız kreditlə ödənişləri dollar və avro ilə qəbul etməyi praktiki olaraq dayandırıb. Üstəlik, ruslar birbaşa Türkiyəyə yalnız bir neçə növ məhsulun - istehlak mallarının, dərmanların və baqqalların ödənişini edə bilərlər. Çin banklarının ehtiyatlı mövqeyinə görə, hətta ucuz geyim və ya plastik məişət əşyaları kimi zərərsiz mallar üçün Rusiyadan birbaşa ödənişlər aylarla gözlənilən yoxlamalarda qalırdı.
Amma Qırğızıstan vasitəsilə istənilən valyutada ödənişlər təchizatçıya 1-3 gün ərzində çatırdı və nəinki yuan və ya rubl, hətta dollarla ödəniş etmək mümkün idi. Bu barədə ödəniş kanalından istifadə edən idxalçı deyib. Nəticədə, məsələn, 2022-ci ildə Qırğızıstan vasitəsilə tranzit SWIFT ödənişlərinin həcmi 10 dəfə artıb.
Lakin vintlər tədricən bərkidilir. Bir il əvvəl Rusiya pulları səbəbindən Qırğızıstan banklarından istənilən SWIFT ödənişləri Türkiyə və Cənubi Koreyada ciddi nəzarətə götürülüb.
Xarici ticarət şirkətlərindəki mənbələr iyun-iyul aylarında bildiriblər ki, bu yay Rusiya ilə fəal işləyən bankları ikinci dərəcəli sanksiyalarla hədələyən Amerika hakimiyyətinin təzyiqi altında Çin bankları da Qırğızıstandan gələn pullara çox şübhə ilə yanaşmağa başlayıblar. Birincisi, xarici banklar Qırğızıstandan gələn dollar və avro ödənişlərini yoxlamaq üçün daha çox vaxt aparmağa başladılar. Göndərənlər ödənişin məqsədi və çatdırılma marşrutu haqqında əlavə məlumat tələb etdilər. Daha sonra çeklər milli valyutalarla ödənişlərə şamil edilib.
İyul ayında bəzi Qırğızıstan bankları, məsələn “Mbank” müştərilərinə SWIFT vasitəsilə böyük Çin banklarına yuan köçürməsini dayandıracaqlarını söyləyiblər. Çünki rus idxalçılarının tez-tez bu sxemlə ödəniş etdiyini bilərək onları qəbul etməkdən imtina ediblər. Bu barədə ticarət şirkətinin sahibi deyib. O, Qırğızıstan vasitəsilə Çinə pul köçürüb.
Növbəti addım xarici bankların rubldan istifadədən imtina etməsi olub. Rusiya avadanlıq idxalçısı qeyd edib ki, Qırğızıstandakı agentlər vasitəsilə Çinə yuanla etdikləri beş iyul və avqust ödənişlərindən yalnız ikisi kreditləşdirilib: “Daha ikisi yoxlama mərhələsindədir, biri isə dərhal geri qaytarılıb. “Bank Qırğızıstan”dan gələn pulun da “çirkli” olduğu bildirilib”.
Və bu, yeni mərhələdir: Qırğızıstan bankları ödəyicilərdən alınan malların Qırğızıstanda gömrük rəsmiləşdirilməsinə dair öhdəlik tələb etməyə başlayıblar. Belə tələbləri alan üç idxalçı bildirib. Onlardan biri izah edib: “Bu, tədarükümüzü təhlükə altına qoyur - axı biz Qırğızıstan vasitəsilə ödəmişik, amma Uzaq Şərqdən Rusiyaya daşımışıq”.
“Ən azı əlavə logistika xərcləri çatdırılma qiymətinə daxil edilməlidir. Görünür, bu, keçən il sanksiyalar siyahısındakı malların, onun vasitəsilə alınan avadanlıqların və elektronikanın öz ərazisində gömrükdən keçirilməsini tələb etməyə başlayan Qazaxıstanda olduğu kimi olacaq. Ona görə də biz ən azı ƏDV-yə cəlb olunuruq və bu, orta hesabla 15% təşkil edir. Çünki onu geri qaytarmaq çox çətindir”, - “The Moscow Times”ın başqa bir həmsöhbəti deyib.
Lakin daha pisi odur ki, Qırğızıstan bankları 2022-ci ildən başlayaraq daha əvvəl ödənilmiş malların göndərilməsi üçün öz ölkələrində gömrük rəsmiləşdirilməsini təsdiq edən sənədlər tələb edirlər. Daha iki şirkətdən bildirilib. Onlardan biri etiraf edib: "Əlbəttə, biz orada heç nə aydınlaşdırmadıq".
Sənədlər təqdim edilməsə, Qırğızıstanda banklar hesabı bloklamaqla hədələyirlər: “Əgər hesab bloklansa, biz qorxuruq ki, banklar şirkətlərin ümumi qara siyahısını yaradacaq və biz bu ölkədən tranzit ödənişlər üçün istifadə edə bilməyəcəyik".
Bununla belə, Qırğızıstan banklarının özləri maliyyə blokadasına düşmək riski ilə üzləşirlər. Avqust ayında Qırğızıstandakı bankların əsas müxbirlərindən biri olan Cənubi Koreyanın “Kookmin Bankı” sentyabr ayından etibarən SWIFT köçürmələrini dayandıracağını açıqlamışdı.
AYNA.az
Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi “SMS məlumatlandırma sisteminin sms balansının artırılması”nın ( qısa mesaj xidməti) satınalınmasını həyata keçirməyə hazırlaşır.
TEREF Tribunainfo.az-a istinadən xəbər verir ki, bu məqsədlə Agentlik 5 milyon ədəd SMS sifariş edəcək.
Bununla bağlı keçiriləcək tender üzrə isə 136.880,00 manat xərcləməsi planlaşdırır. Bu da o deməkdir ki, Agentlik bir SMS üçün 2.7 qəpik xərcləməli olacaq.
Təbii ki, belə bir xidmətin alınmasına qeyri-adi hal yoxdur. İnsanlar AYNA-nın parkinqlərindən istifadə edərkən pulsuz SMS aldıqlarını da yaxşı bilirlər və bundan faydalanlırlar da.
Lakin problem SMS-in alınmasında deyil, onun dilindədir. Belə ki, AYNA avtomobilini park edən sürücülərə SMS-i Azərbaycan dilində deyil, ingilis hərfləri ilə yazılmış formada göndərir. Məsələn, “Sorgunuz qeyde alindi ve X nomreli menteqede park muddeti sonlandirildi. Zehmet olmasa, SMS tesdiqi gozleyin!”
AYNA rəhbərliyi iddia edə bilər ki, bu mətn forması onlar tərəfindən müəyyən edilsə də, onun hansı formada və dildə yazılmasını SMS aldıqları şirkət həyata keçirir. Amma Agentlik bu məsələni qaldıraraq, SMS aldığı mobil rabitə şirkətindən Azərbaycanın dövlət dilinə hörmət etməsini və mətni hamının anlaya biləcəyi dildə paylaşılmasını tələb edə bilər.
Xəzər Rayon Mənzil-Kommunal Təsərrüfat Birliyi (MKTB) parklarda quraşdırılacaq zibil qutularının və müxtəlif yaş qruplarının istifadəsi üçün nəzərdə tutulan oyun meydançalarının qurulmasının satın alınması bağlı tenderə yekun vurub.
Qaynarinfo xəbər verir ki, tenderin qalibi "Etnik Gələcək-2021" MMC seçilib. Şirkətin qiymət təklifi 246 431,2 manatdır.
"Etnik Gələcək-2021" MMC 22 dekabr 2022-ci il tarxidə qeydiyyata alınıb. Nizamnamə kapitalı 100 manatdır. Şirkətin qanuni təmsilçisi Əbilov Qabil İslam oğludur.
Açıq mənbələrdə şirkət və qanuni təmsilçisi haqqında heç bir məlumat yoxdur.
"Etnik Gələcək-2021" MMC əsasən dəftərxana ləvazimatlarının satışını həyata keçirir. Hər halda şirkətin qalib gəldiyi satınalma müsabiqələrinin əhəmiyyətli hissəsi dəftərxana ləvazimatlarının satın alınması ilə bağlı olub.
İndi məlum olur ki, şirkət eyni zamanda zibil qutuları və oyun qurğuları da quraşdırır.
Bu arada qeyd edək ki, şirkət əsasən MKTB-lərin keçiridyi tenderlərin qalibi olur.
Xəbər verdiyimiz kimi, Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinin etirazlarına baxmayaraq “Aztelekom” və “Baktelekom” şirkətləri internetin 40 faiz bahalaşdırıb. Bundan sonra ölkədə fəaliyyət göstərən digər provayderlər də qiymətləri artırmağa başlayıb.
“AzPolitika” xəbər verir ki, sentyabrdan başlayaraq “Azevrotel” provayderi də minimum internet paketinin qiymətini 25 manata qaldırıb.
Qeyd edək ki, qiymətlərin kəskin yüksəlməsinə baxmayaraq internetin sürəti vəd olunduğu kimi, 100 mqb/saniyəyə çatdırılmayıb. Provayderlər məsuliyyəti abunəçilərin üzərinə ataraq internetin zəif olmasını avadanlıqların (?) köhnə olması ilə izah edirlər. Amma son model mobil telefonlarda belə vəd olunan sürət mövcud deyil.
Qeyd edək ki, Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti bahalaşma qərarını kartel sövləşməsi, qanunsuzluq və “Rəqabət Məcəlləsi”nin kobud şəkildə pozulması adlandırıb. Amma inhisarçı şirkətlər bu bəyanatlara məhəl qoymayaraq soyğunçu qərarlarını müdafiə ediblər.
Nəticədə regionlarda abunəçilər yeni təqdim olunan internet xidmətlərindən kütləvi şəkildə imtina etməyə başlayıb. “Aztelekom” və “Baktelekom” şirkətləri isə prosesin qarşısını almaq üçün abunəçiləri cərimə ilə hədələyir.
İran prezidenti şənbə günü deyib ki, ölkəsinin illik 8 faizlik iqtisadi artım hədəfinə nail olmaq üçün 100 milyard dollara yaxın xarici investisiyaya ehtiyacı var.
İyulda seçilən Məsud Pezeşkian bunu dövlət televiziyasına canlı efirə verdiyi ilk müsahibəsində deyib. Pezeşkian bildirib ki, İranın məqsədinə çatmaq üçün 250 milyard dollara ehtiyacı var, lakin bunun yarısından çoxu daxili resurslardan əldə edilir.
Ekspertlər bildirirlər ki, ÜDM-in 8%-lik artımı ikirəqəmli inflyasiya və işsizlik səviyyəsini azaldacaq. İranda mərkəzi bank və hökumət rəsmilərindən tutmuş dron istehsalçılarına və pul dəyişdiricilərinə qədər yüzlərlə qurum və insan beynəlxalq sanksiyalar altındadı. Onların bir çoxu İran İnqilab Keşikçiləri Korpusuna və HƏMAS, Hizbullah və husilər kimi xarici silahlı qruplara maddi dəstək verməkdə ittiham olunur.
Müsahibədə Pezeşkian sanksiyalardan şikayətlənib və administrasiyasının “qonşular və dünya ilə problemlərimizi həll etməklə” 40%-dən çox olan illik inflyasiyanı azaltmağı planlaşdırdığını deyib. O, ətraflı məlumat verməyib.
Pezeşkian təsdiqləyib ki, xaricə ilk səfəri qonşu İraqa olacaq, sonra isə BMT Baş Assambleyasının 22-23 sentyabr tarixlərində keçiriləcək iclasında iştirak etmək üçün Nyu-Yorka uçacaq. O, Nyu-Yorkda olarkən iranlı mühacirlərlə görüşərək onları İrana sərmayə qoymağa dəvət edəcəyini deyib.
İranın 8 milyondan çox mühacirinin 1,5 milyonu ABŞ-da yaşayır.
İslahatçı kimi qiymətləndirilən Pezeşkian keçən ay and içib və parlament avqustun əvvəlində onun kabinetini təsdiqləyərək həm ölkə daxilində, həm də xaricdə daha yumşaq ton vəd edib.
İran iqtisadiyyatı 2018-ci ildən ovaxtkı prezident Donald Trampın Tehranın nüvə proqramını məhdudlaşdırmaq üçün ABŞ-ı sazişdən çıxarmasından və əlavə sanksiyalar tətbiq etməsindən sonra çöküb.
Pezeşkian prezidentlik kampaniyası zamanı nüvə sazişini canlandırmağa çalışacağını bildirib.
Bu gündən Rusiyada xarici banklara filial açmağa icazə verən, həmçinin onların fəaliyyətinə bəzi məhdudiyyətləri nəzərdə tutan qanun 2024-cü il sentyabrın 1-dən qüvvəyə minib.
İqtisadiyyat.az xəbər verir ki, bundan əvvəl Rusiya Federasiyasında xarici kredit təşkilatlarının yalnız törəmə bankları və nümayəndəlikləri ola bilərdi.
Yeni qanunvericilik normalarına əsasən, xarici bankın filialı hüquqi şəxslərin bank hesablarını aça və apara, hüquqi şəxslərin, o cümlədən müxbir bankların adından pul köçürmələrini həyata keçirə, pul vəsaitlərinin, veksellərin inkassasiyası, ödəniş və hüquqi şəxslər üçün hesablaşma sənədləri və kassa xidmətləri ilə məşğul ola bilərlər. Qanun həmçinin zəmanətlər verə, icarə üçün xüsusi binalar, sənədlərin və qiymətlilərin saxlanması üçün seyflər verə, lizinq əməliyyatları apara, məsləhət və məlumat xidmətləri göstərməyə icazə verəcək.
Qanunun məqsədi beynəlxalq ödənişlər sisteminin inkişafına və xarici investisiyaların cəlb edilməsinə şərait yaratmaqdır. Xarici bankların filiallarının işi məhz buna yönələcək, ona görə də onlar adi banklar kimi, məsələn, əhali üçün əmanətlər aça bilməyəcəklər.
Rusiya Mərkəzi Bankı xarici bankların filiallarının fəaliyyətinə nəzarət edəcək.
Cari ildə hökumətin qərarı ilə bir sıra sahələrdə qiymət artımı tətbiq edildi.
Belə ki, Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) müraciəti əsasında Tarif (qiymət) Şurasının 2024-cü il iyunun 29-da keçirilən növbəti iclasında “Aİ-92” markalı avtomobil benzininin və dizel yanacağının qiyməti artırıldı.
Nəticədə “Aİ-92” markalı avtomobil benzininin pərakəndə satış qiyməti 1 litr üçün 10 qəpik artırılaraq 1,10 manat, dizel yanacağının pərakəndə satış qiyməti isə 1 litr üçün 20 qəpik artırılaraq 1 manat müəyyən edildi.
Qiymət artımı digər sahələrdə də müşahidə edildi. Belə ki, Azərbaycanda benzin və dizelin qiymətinini artması ilə ictimai nəqliyyatda, metro və avtobuslarda gediş haqqı artırıldı.
Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin Kollegiyasının qərarına əsasən ictimai nəqliyyatda sərnişindaşıma xidmətləri üzrə yeni tariflər təsdiq edilib.
Qərara əsasən, avtobus və metro sərnişin daşımalarının qiyməti 50 qəpik müəyyən edilib. Beləliklə, yanacağın və nəqliyyatın bahalaşması ictimaiyyət tərəfindən heç də birmənalı qarşılanmadı. Çünki adıçəkilən sahələrdə qiymət artımı digər sahələrə də təsirsiz ötüşmədi. Əhali ilk olaraq bunu ərzaq məhsullarında müşahidə etdi.
Yay mövsümündə hər zaman ən ucuz qiymətə olan meyvənin qiymətində belə, ən yüksək rəqəmlər özünü göstərdi. Məsələn, bu yay bazarda gilasın qiymətinin 8 manata olması imkansız ailələr üçün əlçatmaz bir rəqəm idi. Artıq bahalaşmadan iki ay vaxt keçib.
Mütəxəssislər ötən dövrdə bazar qiymətlərini necə dəyərləndirirlər?
İqtisadçı-alim Vüqar Qocayev "Cebheinfo.az"a bildirib ki, yanacaq və nəqliyyatın bahalaşmasından sonra ölkədə bir sıra sahələrdə bahaşalma müşahidə olundu:
"Əhalinin ən çox ehtiyacı duyduğu yağ və ət məhsullarında çox böyük bahalaşama oldu. Qoyun ətinin qiyməti 18-19 manata çatdı. Eyni zamanda mal ətinin qiyməti də yenidən bahalaşdı. Hazırda mal ətinin bir kiloqramı 14-16 manat arasında təklif olunur. Bildirim ki, mövcud bahalaşmanın, eləcə də qiymətlərin düşməsini hələ gözləmirəm. Bu tendensiya hələ davam edəcək. Belə bir gözlənti var ki, ölkədə COP29-dan sonra maliyyə baxımından bir qədər müsbətə doğru dəyişiklik olacaq.
İqtisadçı ekspertlərin fikrincə, maaşlar artacaq. Yəni ilin sonuna doğru maaşların bir qədər artacağı gözlənilir. Neçə faiz artacağı ilə müxtəlif fikirlər səslənir. Sosialyönülü layihələrin həyata keçirilməsi gözlənilir. Büdcədə bu sosialyönümlü layihələr öz əksini tapmalıdır. Burada qiymətlələrin düşməsindən söhbət getmir, əhalinin maaşları qalxmalıdır.
Bununla bağlı iqtisadçılar müxtəlif rəqəmlər irəli sürürlər. İqtisadiyyat Nazirliyinin hesablamalarına görə, müəyyən qrupun maaşında artım gözlənilir. Əsasən pensiyaçılar və minimum əməkhaqqı alanların maaşları qalxmalıdır. Yəni 600-700 manata çatmalıdır".
Onun sözlərinə görə, ümumiyyətlə, ölkəyə məhsulların bir çoxu Türkiyədən, İrandan idxal olunur:
"İstər-istəməz idxal olunan məhsullarda bahalaşma olacaq. Hökumət müvafiq tədbirlər həyata keçirməlidir ki, idxal olunan məhsullar ucuz başa gəlsin. Bu baxımdan vergidən azad olunmalıdır.
Elə bir faiz olmalıdır ki, oradan gələn məhsullar ucuz olsun, əhali ala bilsin. Bunu İqtisadiyyat Nazirliyi nəzərə almalıdır. Bununla bağlı plan hazırlanmalı, hökumətə təqdim olunmalıdər. Bu istiqamətdə yəqin ki, işlər gedir. İnanıram ki, Azərbaycan getdikcə inkişaf edəcək".