2000-ci ildə hakimiyyətə gəldikdən sonra 9 may - Qələbə günü paradını hərbiləşdirən Vladimir Putinin dünyaya “güc nümayişi” bu il də sönük təsir bağışladı.

“Qırmızı Meydan”da çox güclü görünən Rusiya ordusu Ukraynada ağır məğlubiyyətlə üzləşdiyindən, bu ilki paradda daha az hərbçi və döyüş avadanlıqları nümayiş olundu. Parad həm də ötən illərlə müqayisədə çox tez başa çatdı. Həmçinin, ötən il olduğu kimi, bu dəfə də aviasiya qüvvələri hərbi paradda iştirak etmədi.

Qeyd edək ki, parad ənənəvi olaraq “Müqəddəs müharibə” mahnısının sədaları altında meydana Rusiya Federasiyasının dövlət bayrağının və Qələbə bayrağının – 150-ci piyada İdritsa diviziyasının döyüş bayrağının təqdim edilməsi ilə başlayıb. Daha sonra Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin çıxışı, ardınca isə hərbi qulluqçuların yürüşü olub. Parad hərbi texnika kolonunun keçidi ilə başa çatıb.

Xatırladaq ki, 2022-ci ildə baş tutan hərbi parad 2 saata yaxın davam etdiyi halda, bu dəfəki tədbir 1 saat 20 dəqiqə ərzində yekunlaşıb. Hərbi texnikaların, eləcə də hərbçilərin sayı da əvvəlki illərlə müqayisədə daha az olub. Məsələn, 2021-ci ildə keçirilən paradda 191 hərbi texnika, 12 min hərbçi, 77 aviasiya vasitəsi iştirak edib. 2022-ci ildəki paradda isə bu say xeyli aşağı düşüb. Həmin il keçirilən paradda ümumilikdə 11 min hərbi qulluqçu, 131 hərbi texnika iştirak edib. Bu gün baş tutan hərbi paradda da bu azalma davam edib. Açıqlanan məlumara görə, bugünkü paradda 10 min hərbçi iştirak edib, 125 ədəd silah və texnika nümayiş olunub
Burada diqqət çəkən əsas məqamlardan biri bu il keçirilən paradda nümayiş olunan texnikaların daha çox eyni növlü olması ilə bağlıdır. 125 texnikanın nümayiş olunduğu bildirilsə də, paradda yalnız - “T-34” tankı, “S-400” hava hücumundan müdafiə sistemi, “BTR-82A” zirehli maşını, “İsgəndər-M” raket sistemi, “Yars” raket sistemi və ”Bumeranq" zirehli maşını yer alıb. Onu da qeyd edək ki, bu paradda heç bir yeni texnika gözə dəyməyib, sözügedən texnikalar isə ötən ilki paradlarda nümayiş olunanlardır.

Bu ildən fərqli olaraq, 2022-ci ildə baş tutan paradda hərbi texnika sayı aşağı-yuxarı bərabər olsa da, (131-red.) müxtəlif təyinatlı döyüş vasitələri geniş tərkibdə nümayiş olunub. Bu hərbi paradda - “Yars”, “Bumeranq” K-17, “S-400”, “T-72”, “Uran-9” kompleksi, “Msta-S” özüyeriyən artilleriya qurğuları, “Epoxa” döyüş modulu, “Kurqanets-25” tırtıllı piyada döyüş maşını, “Tayfun-VDV” zirehli texnikası, “T-85” tankı, "İsgəndər-M" operativ-taktiki raket kompleksi (OTRK), “Buk-M3” zenit-raket kompleksləri, T-80BVM tankları, 2S35 Koalisiya-SV özüyeriyən artilleriya qurğuları, TOS-1A “Solnsepek” ağır alov qurğuları, “Pansir-S” zenit kompleksi və müxtəlif təyinatlı zirehli maşınlar nümayiş olunub.

Görünən odur ki, 1995-ci ildən ənənəvi şəkildə keçirilən 9 may paradı rus ordusunun Ukraynadakı mğlubiyyətləri fonunda ildən-ilə daha sönük təsir bağışlayır. Bir çox müşahidəçi hesab edir ki, Kreml Ukrayna müharibəsindəki ağır itkilər fonunda Rusiya ordusunun hərbi gücünü şişirtməməyə çalışır. Lakin gerçəklik odur ki, bu gün iki ilə yaxındır davam edən Ukrayna savaşında rus ordusu ağır məğlubiyyətlərlə üzləşib, çoxlu sayda hərbçi və texnika itirib. Və təbii ki, müharibədə on minlərlə hərbi texnika itirən Rusiyanın bu silahlara “Qırmızı Meydan”da yox, Ukraynada daha çox ehtiyacı var.

“Brüssel görüşü ənənəvi görüşlərdən heç nə ilə fərqlənməyəcək”.

Bu sözləri mayın 14-də Brüsseldə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan arasında keçiriləcək görüş və ehtimal nəticələri haqda danışarkən politoloq Züriyə Qarayeva Globalinfo.az-a açıqlamasında deyib.

Onun sözlərinə görə, bundan öncəki görüşdə sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı komissiyanın yaradılması və iş planının hazırlanması qərara alınsa da, Paşinyan bu istiqamətdə yenə də prosesə əngəl yaradacaq bəyanatlar səsləndirdi:

“Hazırda xəritə məsələsində fikir ayrılığı var. İrəvan 1975-ci il xəritəsinin, Bakı isə AXC dövrünün xəritəsi əsasında bölgü aparılmasının tərəfdarıdır. Hesab edirəm ki, bu məsələdə Bakı tələbini davam etdirəcək. Çünki delimitasiya Cümhuriyyət sərhədlərinə uyğun aparılarsa, Nüvədi kəndi Azərbaycana qaytarıla bilər və bu zaman Naxçıvana vasitəsiz keçid üçün bizim nə Rusiyanın diktəsinə, nə də Ermənistanın razılığına ehtiyacımız olmayacaq. Beləcə, Paşinyanın sabotaj etdiyi sülh müqaviləsi imzalanmadan belə biz Zəngəzur dəhlizinin işləkliyini təmin edə biləcəyik. Əks təqdirdə, Bakı İrəvandan proseslərin kompleks həllini tələb edə bilər ki, düşünürəm, hər iki vəziyyətin Brüsseldə razılaşdırılması mümkünsüzdür.
Rus sülhməramlı qüvvələrin Qarabağda olduğu vaxtda, Ermənistanın Rusiyadan asılı olduğu şərtlərdə (Paşinyanın Moskvada 9 may Paradına qoşulması bunu bir daha sübut edir) bu məsələnin Qərbdə həll olunacağını ehtimal etmək çətindir”.

Xeyli vaxtdır ki, bütün dünyanın diqqəti gözlənilən Ukrayna əks-hücumuna yönəlib. Ukrayna Ordusunun işğal olunmuş əraziləri azad etmək niyyətilə başladacağı əks-hücumun tarixi və istiqamətilə bağlı indiyə qədər çoxsaylı proqnozlar verilsə də, döyüş meydanında hələlik böyük əməliyyatın əlamətləri bir o qədər sezilmir. Baxmayaraq ki, bir çox proqnozlara görə bu əməliyyat indiyə kimi artıq başlamalı idi...

Hərbi mütəxəssislərin əhəmiyyətli qismi hesab edir ki, zaman keçdikcə müdafiə mövqeyinə çəkilməyə məcbur olan Rusiya işğal olunmuş ərazilərdə daha dərin və dayanıqlı müdafiə istehkamları tikmək imkanı qazanır. Bu isə Ukrayna əks-hücumunun effektinə, sürətinə, canlı qüvvə və texnika itkisinə və nəhayət, ümumilikdə əməliyyatın uğuruna ciddi təsir edə bilər.

Digər yandan, tam hazır olmayan, lazımi səviyyədə texnika, hərbi silah-sursat və təlim keçmiş canlı qüvvə ilə təmin olunmayan ordunun tələm-tələsik hücum əməliyyatına başlaması da olduqca risklidir.

Məsələ ondadır ki, Qərb dövlətlərinin NATO Baş katibi Yens Stoltenberqin dili ilə Ukraynanın tələb etdiyi silah-sursatın 98 faiz təmin olunduğu barədə bəyanatına baxmayaraq, ordunun xüsusilə aviasiya sarıdan qıtlıq çəkdiyi və bunun hücumun effektinə mənfi təsir edəcəyinə dair iddialar var.

Doğrudur, Ukrayna Müdafiə naziri Aleksey Reznikov və bəzi digər hərbi rəhbərlər Ukraynanın hücum hazırlığının demək olar, başa çatdığına dair bəyanatlar verirlər. Bunu bir çox hərbi ekspertlər də təsdiqləyir.Lakin əməliyyatın yubadılması və bunun hava şəraiti ilə izah edilməsi hansısa problemlərin qaldığına dair şübhələr yaradır...

“AzPolitika.info” xəbər verir ki, tanınmış rusiyalı hərbi ekspertlərdən olan Yan Matveyev əks-hücumun başlama vaxtının uzadılmasının Ukraynanın xeyrinə olmadığını bildirib: “Hər dəqiqə qiymətlidir. Tərəflərin hər birinin əks-hücumla bağlı öz məntiqi var. Nəzəri cəhətdən, hücumu nə qədər yaxşı hazırlasan, o, bir o qədər uğurlu keçəcək. Ancaq qədim zamanlardan hərbi nəzəriyyə bizə öyrədir ki, müharibədə qiymətsiz olan yeganə resurs var. Bu, zamandır!

Torpaqları qaytarmaq, yeni əsgərləri yığmaq, hərbi texnikanı təmir etmək olar. Ancaq ordu zaman itirirsə, o, həmin zamanı düşmənə verir...”

Ekspertin fikrincə, Ukrayna vaxt itirir, Rusiya isə ötən vaxtdan öz hərbi potensialını, hərbi sənayesini gücləndirmək, bərpa etmək üçün istifadə edir: “Putin və onun hakimiyyəti Rusiyanı bütünlükdə hərbi relslərə keçirməyə, hərbi sənaye kompleksini miqyaslandırmağa çalışır. Bəli, biz hiss olunan nəticələr görmürük. Lakin bir il əvvəl tamamilə qeyri-effektiv olan hərbi zavodlar indi xeyli effektiv işləməyə başlayıblar. Vaxt keçdikcə, onlar istehsalı daha yaxşı təşkil edəcəklər, mümkündür ki, yeni zavodlar və sexlər tikəcəklər”.

Y.Matveyev qeyd edib ki, Ukrayna əks-hücumu gecikdikcə, Ukrayna Ordusunun əməliyyatı uğurla başa çatdırması üçün lazım olan zaman daralır: “Unutmayaq ki, Ukraynada quru vaxtlarda döyüşmək asandır. Ancaq keçən hər gün payızın ortalarına - hava korlanana kimi, yəni hücumun başlanğıc və bitmə anına qədər olan vaxtı daha da qısaldır. Deməli, bu vaxt ərzində nəzərəçarpan uğurlar qazanmaq da çətin olacaq və yenidən qışı gözləmək, çətin qış şəraitində döyüşmək məcburiyyətində qalacaqlar. Ukrayna üçün müharibənin hər növbəti ili ölkənin dağılması və Qərbin yardım imkanlarının tükənməsi riskidir. Rusiya isə diktatorun idarə etdiyi ölkədir. Rusiya hakimiyəti ölkənin resurslarından istədiyi kimi istifadə etməkdə azaddır və o, uzun müddətdə, bir neçə il ərzində öz hərbi sənayesinin miqyasını artıra bilər. Buna praktiki olaraq, heç nə mane olmur. Bu isə Ukrayna üçün risklidir. Ona görə də onlar bu il hücumu sürətləndirməlidirlər. Ondan ötrü ki, gələn il yavaş-yavaş 1991-ci il sərhədinə çıxmaq üçün növbəti hücumu planlaşdırsınlar”.

Əlbəttə, həm Ukrayna xalqı, həm də ölkə rəhbərliyi əks-hücumun tezliklə başlamasında və ümumiyyətlə, müharibənin tezliklə bitməsində və torpaqların azad edilməsində maraqlıdır. Lakin hücumun yubadılması bunun üçün hələ hər şeyin hazır olmadığı barədə qənaət yaradır. Ona görə də Ukraynanı tələsməməyə çağıran mütəxəssislər və siyasətçilər də az deyil. Məsələn, bu günlərdə Çexiya Prezidenti, özü də keçmiş hərbçi və general olan Pyotr Pavel Ukraynanın bu il yalnız bir hücum şansının olacağını bəyan edərək, ölkə rəhbərliyinə tam hazır olana qədər hücuma keçməyə tələsməməyi məsləhət bilib.

Litva şirkətləri və investorları Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində layihələrdə iştiraka dəvət edilib.

"Report" xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Litva Respublikası Hökuməti arasında İkitərəfli Əməkdaşlıq üzrə Hökumətlərarası Komissiyanın 7-ci iclasında bildirilib.

Komissiyanın iclasına Azərbaycan tərəfindən xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov, Litva tərəfindən xarici işlər naziri Qabrielius Landsberqis həmsədrlik edib.

İclasda açılış nitqi ilə çıxış edən nazir Ceyhun Bayramov iki ölkə arasında qarşılıqlı maraqlara, beynəlxalq hüququn fundamental norma və prinsiplərinə əsaslanan tərəfdaşlığın mövcudluğu vurğulanıb. Ali və yüksək səviyyəli səfərlərin, mütəmadi görüşlərin münasibətlərin inkişafına töhfə verdiyi diqqətə çatdırılıb.

Çıxışında C.Bayramov post münaqişə dövründə münaqişədən zərər çəkmiş ərazilərinin reabilitasiyası və yenidən qurulması, habelə əhalinin reinteqrasiyası istiqamətində ölkəmiz tərəfindən həyata keçirilən səylər barədə məlumat verib.

Çıxış zamanı, həmçinin münaqişədən zərər çəkmiş ərazilərin mina və partlayıcı maddələrlə kütləvi şəkildə çirklənməsinin bərpa və yenidənqurma fəaliyyətləri, habelə məcburi köçkünlərin öz evlərinə təhlükəsiz qayıtmasını təmini üçün əsas maneə olduğu vurğulanıb, mina təhdidi ilə mübarizədə Litva tərəfinin əməkdaşlığına ümidvarlıq ifadə olunub.

Çıxışda ticarət və investisiya, enerji təhlükəsizliyi və enerji keçidi, bağlantılar və informasiya texnologiyaları, aqrobiznes, təhsil və mədəni sahələrdə mübadilə də daxil olmaqla digər müxtəlif sahələrdə qarşılıqlı faydalı tərəfdaşlıq üçün geniş imkanların mövcudluğundan bəhs edilib.

Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərində yaranmaqda olan nəqliyyat qovşağı və Zəngəzur dəhlizinin regional sülh və davamlılıq üçün öz müsbət rolunu oynayacağına və regiondaxili ticarətə təkan verəcəyinə əminlik ifadə olunub.

Çıxışında nazir ölkəmizin Aİ ilə enerji dialoqundan söz açaraq yaşıl elektrik enerjisi şəbəkəsinin Aİ ilə enerji dialoqumuzun mühüm hissəsi olduğunu bildirib, bu istiqamətdə icra edilən layihələrdən bəhs edib. Azərbaycanda bərpa olunan enerjiyə keçid layihələrində Litva şirkətləri ilə əməkdaşlıq etmək üçün geniş imkanların olduğunu vurğulayıb.

İclasın sonunda bağlanış nitqi ilə çıxış edən nazir Ceyhun Bayramov Hökumətlərarası Komissiyanın iclasının iki ölkə üçün yol xəritəsinə rəhbərlik etmək və təkan vermək üçün müntəzəm institusional dialoq mexanizmi kimi əhəmiyyətini vurğulayıb, hər iki ölkədən olan maraqlı tərəflərin ikitərəfli marşrutun əlavə dəyərli sahələrində dialoqu və əlaqələri davam etdirəcəyinə əminlik ifadə edib.

Komissiyanın iclası zamanı Azərbaycan və Litvanın aiddiyyəti qurumlarının rəsmiləri çıxış edib, qurumlararası ikitərəfli görüşlər keçirilib, tədbirin sonunda Komissiyanın 7-ci iclasının Protokolu imzalanıb.

“Cari ilin aprel ayında Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz rayonunun Ermənistanla sərhədboyu ərazisində Azərbaycan Ordusunun itkin düşmüş və Ermənistan tərəfindən əsir götürülmüş əsgərləri Bəbirov Aqşin Qabil oğlu və Axundov Hüseyn Əhliman oğluna qarşı Ermənistanın qurama “məhkəmə prosesi”ni və Aqşin Bəbirovun həbsi ilə bağlı qondarma “qərarı” qətiyyətlə qınayırıq”.

Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan XİN-in girov götürülmüş Azərbaycan hərbçilərinə qarşı qurama iddia və “məhkəmə prosesi”nə dair şərhində bildirilir.

Şərhdə deyilir: “Azərbaycan əsgərlərini qəddar fiziki işgəncələrə məruz qoyan Ermənistan bu kimi qurama “məhkəmə prosesi” vasitəsilə onları həmçinin mənəvi və psixoloji işgəncələrə məruz qoyur.

Bu cür məsuliyyətsiz davranışı ilə Ermənistan beynəlxalq humanitar hüquqa əsasən daşıdığı hüquqi məsuliyyətə, beynəlxalq ictimaiyyətin girovların azad edilməsi barəsində çağırışlarına və humanizm prinsiplərinə məhəl qoymadığını bir daha nümayiş etdirir.

Ermənistan tərəfinin bu qurama addımı ilə ölkəmizin erməni girovlarının, xüsusilə də yolu azaraq sərhədi keçmiş 10-dan artıq hərbçini heç bir qeyd-şərt irəli sürmədən dərhal geri qaytarılması üzrə etimad quruculuğu tədbirinə qarşılıq verməməsi Ermənistanın bölgədə barışıq və etimad yaradılması tədbirlərində maraqlı olmadığını göstərir. Bu davranışla etimad quruculuğu səylərinə zərbə vurulması məsuliyyəti tam olaraq Ermənistan tərəfinin üzərinə düşür.

Ermənistan beynəlxalq humanitar hüququn kobud şəkildə pozulması ilə müşayiət olunan bu təxribatçı fəaliyyətinə son qoymalı, girov götürülmüş əsgərləri dərhal azad etməlidir.

Girovluqda olan əsgərlərimizin tezliklə azad edilməsi və ailə üzvlərinə qovuşması üçün bütün beynəlxalq ictimaiyyəti, aidiyyəti beynəlxalq təşkilatları və qeyri-hökumət təşkilatlarını Ermənistana ciddi təsir və təzyiq göstərməyə çağırırıq”.

İnternetdə iki qadının İrəvanın Sayat Nova küçəsindəki reklam lövhəsindən Qarabağdakı qondarma rejimin ("Arsax") əski parçasını ("bayraq") cırdığını əks etdirən video yayılıb.

Bizim.Media xəbər verir ki, erməni millətindən olan istifadəçilər bununla bağlı sərt ifadələr yazıblar.

Avropa İttifaqı ilk dəfə olaraq Rusiyaya dəstək verdiyi iddia edilən Çin şirkətlərinə qarşı məhdudlaşdırıcı tədbirlər tətbiq etməyə hazırlaşır. Sanksiyalar həmçinin İran şirkətlərinə də aid edilə bilər.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə “Financial Times” nəşri yazıb.

“Brüssel Ukraynada müharibə başlayandan bəri ilk dəfə olaraq Rusiya hərbi maşınına dəstək verən Çin şirkətlərinə qarşı sanksiyalar tətbiq etməyi təklif edib”, - məqalədə qeyd olunub.

Qəzetin ixtiyarına düşən Aİ-nin yeni məhdudiyyətlər paketinin layihəsinə əsasən, söhbət “Rusiyaya avadanlıq tədarük etməkdə” ittiham olunan 7 Çin şirkətinə qarşı mümkün sanksiyalardan gedir. Onların arasında “3HC Semiconductors”, “King-Pai Technology”, həmçinin Honq-Konqun “Sinno Electronics” və “Sigma Technology” var.

Qəzetin vurğuladığı kimi, Avropa İttifaqının mümkün məhdudiyyətləri, çox güman ki, Brüsselin “qlobal təsir uğrunda mübarizədə” Vaşinqtonu dəstəkləməsinə mane olmaq istəyən Pekini narazı sala bilər. İddia olunur ki, Avropa Komissiyası Rusiyaya idxalı qadağan edilən malların siyahısını genişləndirmək imkanını da nəzərdən keçirib.

Eyni zamanda, qəzetin yazdığına görə, Avropa İttifaqı bəzi İran şirkətlərinə “Rusiyaya kömək etdiyinə görə” sanksiyalar tətbiq etməyi təklif edib. Qəzet bildirib ki, Brüssel həmçinin tankerlərin Aİ ölkələrinin limanlarına daxil olması üçün “üzrlü səbəb olmadan” yerlərini gizlətmələrinə yasaq qoyulmasını müzakirə edib.

Türkiyənin Şırnak şəhərində kütləvi dava olub.

Lent.az xəbər verir ki, bu barədə NTV məlumat yayıb.

Hələlik səbəbi bilinməyən iki qrup arasındakı davada 13 nəfər bıçaqlanıb.

Əraziyə çoxlu sayda həkim və polis cəlb edilib.

Dava ilə əlaqədar 7 nəfər saxlanılıb.

Abbas Qallyamov: “Putin Ukraynaya hücum edərək reytinqini saxlamağa çalışdı, amma alınmadı”

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Ukraynada genişmiqyaslı müharibənin başlamasından sonra rusların əksəriyyətinin dəstəyini itirib. Bu iddia ilə Rusiya liderinin keçmiş nitq yazarı, politoloq Abbas Qallyamov çıxış edib.

Onun sözlərinə görə, Kreml sahibi əsrin təxminən dörddə biri qədər zamanı rusların əksəriyyətinə nəzarət etməyi və onların dəstəyini qazanmağı bacarıb: “Son illərdə isə Putin reytinqini itirməyə başladı. Təxminən 2018-ci ildən Putin rusların dəstəyini itirə-itirə gəlir”.

Ekspert əlavə edib ki, İctimai Rəy Fondunun məlumatına görə, 2015-ci ildə Putinin seçki reytinqi 76 faiz təşkil edib: “Lakin 2020-ci ilin yanvar ayına qədər bu, 45 faizə düşdü. 76 faiz və 45 faiz nəzərəçarpacaq fərqdir. 2020-ci ilin yanvarından sonra Fond reytinqi sadəcə olaraq utandıqlarından dərc etməyi dayandırdı”.

“Rusların dəstəyini itirməsi səbəbindən Putinin hakimiyyəti itirə biləcəyi sualı ortaya çıxdı. Və buna görə də o, müharibənin köməyi ilə reytinqini düzəltmək yolunu tutdu. Krımla bağlı hiyləsini təkrarlamağa çalışdı, siyasi mövqeyini gücləndirmək istədi. Amma ikinci dəfə atdığı addım, Ukraynaya qarşı müharibə nəticə vermədi. İndi Putin biabırçı durumda qalıb. Ukraynaya qarşı müharibə Putinin reytinqini daha da azaltmış oldu”, - Qallyamov fikrini yekunlaşdırıb.

Qallyamov daha əvvəl iddia etmişdi ki, bu il ssenarilərdən biri reallaşmağa başlaya bilər: nəticədə Putin hakimiyyətini itirəcək.

Ukrayna Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin keçmiş rəhbəri, general Mikola Malomuj deyib ki, Putini Ukraynadakı müharibədən narazı olanlar vəzifəsindən uzaqlaşdıra bilərlər. Onun sözlərinə görə, Putin rejimi açıq-aşkar zəiflədikdə Rusiya daxilində ona qarşı aktiv fəaliyyətə başlanılacaq.

Aprelin əvvəlində rusiyalı müxalifətçi Gennadi Qudkov Rusiya Prezidentinin öz tabeliyində olanların - Rusiya Federasiyası Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı Valeri Gerasimovun və müdafiə naziri Sergey Şoyqunun qurbanına çevrilə biləcəyini proqnozlaşdırıb.
Müəllif: Turan Abdulla
ayna.az