2025-ci il yanvarın 1-dən “WhatsApp” messenceri “Android KitKat” və ya əməliyyat sisteminin əvvəlki versiyaları ilə işləyən bir sıra köhnə “Android” smartfonlarında fəaliyyətini dayandıracaq.

Əvvəlcədən bildirildiyi kimi, on ildən çox əvvəl buraxılmış ən azı 19 cihaz modeli bundan təsirlənəcək.

Hansı cihazlar “WhatsApp”ı dəstəkləməyəcək?

Samsung, Motorola, HTC, LG və Sony kimi istehsalçıların əvvəllər məşhur olan modelləri üçün dəstək sona çatacaq.

Onların arasında:

• Samsung Galaxy S3 və Note 2

• Motorola Moto G (1-ci nəsil)

• HTC One X

• LG Optimus G

• Nexus 4

• Sony Xperia seriyasının bir neçə modeli

Meta niyə belə qərar verib?

Meta öz hərəkətlərini “WhatsApp”ın yeni funksiyalarının funksionallığının təmin edilməsi zərurəti ilə izah edib. Onların bir çoxu, o cümlədən süni intellektə əsaslananlar, daha müasir texniki xüsusiyyətlər tələb edir.

Köhnə cihazların istifadəçiləri nə etməlidir?

Siyahıda göstərilən smartfonların sahiblərinə 2024-cü ilin sonuna qədər “WhatsApp” məlumatlarını (söhbət tarixçəsi və media faylları) yeni cihazlara köçürmələri tövsiyə olunurdu. Əks təqdirdə, məlumat bərpa olunmadan itiriləcəkdir.

iPhone üçün oxşar dəyişikliklər

Android cihazları ilə yanaşı, Meta köhnə iPhone modellərini dəstəkləməyi dayandırmağı planlaşdırır. Bu, 2025-ci ilin may ayında, WhatsApp iOS versiyaları 15.1-dən aşağı olan cihazlarda işini dayandırdığı zaman baş verəcək.

Bayram mövsümü insanların və şirkətlərin zəifliklərindən istifadə edərək onlara hücum etmək, onların məlumatlarını və əlbəttə ki, pullarını oğurlamaq üçün kibercinayətkarlar üçün aktivliyin artdığı dövrdür.

“Cebheinfo.az” özünüzü və məlumatlarınızı qorumağa kömək edəcək bir neçə tövsiyə təqdim edir:

1. E-poçt və keçidlərlə diqqətli olun

Fişinq fırıldaqlarından çəkinin. Təcili təkliflər, çatdırılma bildirişləri və ya bayram promosyonları olan e-poçt və mesajlardan ehtiyatlı olun. Şübhəli bağlantıları və ya əlavələri açmayın.

Göndərənləri yoxlayın: məktubu aldığınız e-poçt ünvanının həqiqi olduğundan əmin olun: fırıldaqçılar tez-tez real ünvanlara oxşar ünvanlardan istifadə edirlər.

2. Etibarlı saytlarda alış-veriş edin

Nüfuzlu satıcıları seçin: Bütün satınalmalar üçün təhlükəsiz əlaqəsi olan nüfuzlu saytlardan istifadə edin.

İctimai Wi-Fi-dan çəkinin: Evdən kənarda onlayn alış-veriş edərkən özünüzü qorumaq üçün VPN istifadə edin.

3. Parollarınızı gücləndirin

Güclü parollar yaradın: hərflərin, rəqəmlərin və xüsusi simvolların birləşməsindən istifadə edin.

Çox faktorlu autentifikasiyanı aktivləşdirin (MFA): Əlavə təhlükəsizlik qatı əlavə edin.

4. Cihazları və proqramları yeniləyin

Proqram təminatınızı yeniləyin: Daimi yeniləmələr bir çox boşluqları aradan qaldırmağa kömək edir.

Cihazınızı daha yaxşı qorumaq üçün antivirus proqramından istifadə edin.

5. Maliyyə vəziyyətinizi izləyin

Hesabatlarınızı yoxlayın: Müntəzəm olaraq əməliyyatlara nəzarət edin və şübhəli əməliyyatlar barədə dərhal bankınıza məlumat verin.

Xərclə bağlı xəbərdarlıqları yandırın: Bir çox banklar sizə qeyri-adi fəaliyyət haqqında bildirişlər almağa imkan verir.

6. Bayram fırıldaqlarından çəkinin

Saxta xeyriyyə təşkilatları: İanə etməzdən əvvəl fond məlumatlarını yoxlayın.

Çox Yaxşı Sövdələşmələr: Unutmayın ki, əgər bir şey həqiqət ola bilməyəcək qədər yaxşı görünürsə, bu, çox güman ki, fırıldaqdır.

7. Şəxsi məlumatlarınızı qoruyun

Sosial mediada çox şəxsi məlumat paylaşmaqdan çəkinin.

Pop-uplardan çəkinin: bunlar zərərli proqram quraşdırmaq cəhdləri ola bilər.

8. Məlumatlarınızın ehtiyat nüsxəsini çıxarın

Yedəkləmələr yaradın: Məlumatlarınızı fidyə proqramından qorumaq üçün bulud yaddaşından və ya xarici disklərdən istifadə edin.

9. Yaxınlarınızı tərbiyə edin

Ailəni və dostları öyrədin: Onlara fırıldaqları tanımağa və təhlükəsizlik qaydalarına əməl etməyə kömək edin. Bu, fırıldaqçılara qarşı çox həssas olan uşaqlar və yaşlılar üçün xüsusilə vacibdir.

10. Səyahət zamanı cihazlarınızı qoruyun

Səyahət zamanı telefonları, planşetləri və noutbukları qorumaq üçün parollar və biometrik kilidlərdən istifadə edin.

“Bluetooth”-u açıq saxlamayın: icazəsiz qoşulmaların qarşısını almaq üçün istifadə edilmədikdə onu söndürün.

“Android” istifadəçilərinə edilən son xəbərdarlıqda smartfonlarda çox istifadə edilən 8 proqramda pozuntuların aşkar edildiyi bildirilib.

Bu gün həyatımızın vazkeçilməz hissələri arasında yer alan smartfonlar bəzən özü ilə birlikdə maliyyə riskləri də gətirir.

Bütün əmanətlərimizi ehtiva edən bank tətbiqləri virtual hakerlərin hücumlarına məruz qalarkən, telefonla edilən xərclər bəzən bank və kredit kartı məlumatlarımızın smart cihazlar tərəfindən qeyd edilməsinə səbəb olur.

“Android” istifadəçilərinə edilən xəbərdarlıqda geniş istifadə edilən 8 smartfon tətbiqinin icazəsiz proqramdaxili alış-veriş etdiyi bildirilib.

Sizdən xəbərsiz kartınızdan pul çıxaran proqramlar:

Smart Task Manager

Flashlight+

K-Dictionary

Quick Note

Currency Converter

Joycode

EzDica

Instagram Profile Downloader.

Çin saatda 450 kilometr sürətə çata bilən “CR450” sürət qatarını nümayiş etdirib.

Referans.az xəbər verir ki, “Sinxua” agentliyinin məlumatına görə, Çin Dövlət Dəmir Yolları Qrupu “CR450BF” adlı prototipi Pekində sərgiləyib.

Maksimal sürətinin saatda 450 kilometr, kommersiya səyahət sürətinin isə saatda 400 kilometr olması gözlənilən “CR450” prototipinin texniki sınaqlarının başa çatdırılması və qatarın 2025-ci ildə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulur.

Yeni nəsil qatar üçün yenilənmiş dəmir yolu texnologiyaları ilə yeni infrastrukturun yaradılması planlaşdırılır.

Hazırda Çində istifadə edilən sürətli qatarlar saatda maksimum 350 kilometr sürətə çata bilir.

“CR450”-nin xidmətə başlaması ilə 4 saatdan çox davam edən Pekin-Şanxay sürətli qatar xidmətinin müddətinin 2,5 saata qədər azalacağı gözlənilir.

Bank kartlarından xüsusi proqramlardan istifadə etməklə maddi vəsaitlər oğurlamaqda və digər cinayətlərdə təqsirli bilinən Cavanşir Rüstəmzadə, Mehman Əsədov və Novruz Qulaminin cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi keçirilib.

Hurriyyet.az xəbər verir ki, Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində hakim Elmin Rüstəmovun sədrliyi ilə keçirilən prosesdə dövlət ittihamçısı ittiham aktını elan edib.

İttihama görə, təqsirləndirilən şəxslər özlərini vəzifəli şəxs kimi təqdim edərək dələduzluq törədiblər.

Onlar zərərçəkmişlərin vəzifələrinə təqaüd və sosial sığorta düzəltməkdə, işə qəbul etməkdə və ali məktəbə tələbə qəbul etdirmək adı ilə vətəndaşların pullarını alıblar.

Həmçini dəstənin daha bir üzvü, hazırda şəxsiyyəti istintaqla araşdırılan Türkiyə vətəndaşı ilə birlikdə elektron məlumatları daşıyıcılarından məlumatlar əldə etməklə vətəndaşların pullarını ələ keçiriblər.

Zərərçəkmiş şəxslərin arasında xarici ölkə vətəndaşlarının olduğu da müəyyənləşib.

C.Rüstəmzadə oğurluq ittihamı üzrə özünü təqsirsiz, dələduzluq ittihamı üzrə isə qismən təqsirli bilib.

M.Əsədov və N.Qulami isə özlərini təqsirli bilməyiblər.

Daha sonra Mehman Əsədov ifadə verib. O bildirib ki, Cavanşir Rüstəmzadə ilə əvvəllər tanışlığı olub: "Bitkoin alış-verişi etmək istəyib. Mənim də bu barədə məlumatım var idi. Mən Cavanşiri Türkiyə vətəndaşı Telli xanım ilə tanış etdim. Bundan sonra internet vasitəsilə iş gördülər. Mənə də 3 faiz pul verdilər. Kanadadan pulların gəlməsindən xəbərim olmayıb".

Təqsirləndirilən şəxs bildirib ki, heç kimə, o cümlədən Cavanşir Rüstəmzadəyə bank məlumatları barədə heç bir məlumat verməyib. Onun sözlərinə görə, bitkoinlə satış edilməsi üçün şəxs calaşdırdığına görə 5800 manat qonorar alıb: "Ümumilikdə 7 faiz gəlir var. Mənə də 3 faiz gəlir veriblər".

Digər təqsirləndirilən Cavanşir Rüstəmzadə bildirib ki, Sumqayıt şəhərində bir nəfər şəxs olub, həmin şəxs bitkoini nağdlaşdırmaq istəyib:
"Bir xanımla danışdım. O da bitkoin almağa razı oldu. Bundan sonra bir-bir banklarla danışdım ki, xaricdən gələn pulları hansı banklar qəbul edir. Mən də onlara izah etdim ki, satdığım məhsula görə xaricdən gələn pulları götürmək olub".

Cavanşir Rüstəmzadə qeyd edib ki, özünü Elm və Təhsil Nazirliyinin işçisi kimi təqdim etməyib. Onun sözlərinə görə, Vəfa xanımdan oğlunu işə düzəltmək üçün 15 min manat alıb, amma iş alınmadığı üçün pulu geri qaytarıb.

C.Rüstəmzadə deyib ki, Elmira və Səbuhi adlı şəxslərdən sosial sığorta ilə bağlı pullar alıb, amma pulu qaytarmayıb.

"Rabitəbank"ın nümayəndəsi bildirib ki, Kanada vətəndaşlarının pulları bank kartına gəlib və pullar ələ keçirilib. Onun sözlərinə görə, Kanadanın dörd bankının müştərilərinin kartlarının 16 rəqəmi əldə olunub.

"151 müştərinin kart hesabından pullar yerli banklara köçürülüb, həmin pullar çıxarılıb. Bununla da Cavanşir Rüstəmovun hesabına 68 min dollar, digər şəxsin hesabına isə 98 min dollar köçürülərək nağdlaşdırılıb. İşin üstü açılanda Kanada bankları bankımızdan pulları geri alıb. Bununla bağlı bankımıza 194 min manat ziyan dəyib", - bankın müdafiəçisi deyib.

Məhkəmənin növbəti iclası yanvarın 6-na təyin olunub.

Qeyd edək ki, Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) Kibercinayətkarlıqla Mübarizə Baş İdarəsinin əməkdaşlarının həyata keçirdikləri əməliyyat nəticəsində bank kartlarından xüsusi proqramlardan istifadə etməklə maddi vəsaitlər oğurlamaqda şübhəli bilinən Cavanşir Rüstəmzadə, Mehman Əsədov və Novruz Qulami saxlanılıblar.

Araşdırmalarla M.Əsədovun vətəndaşlara məxsus kartların məlumatlarını müxtəlif üsul və vasitələrlə əldə etdiyi müəyyən olunub.

İttihama görə, kartlarda olan külli miqdarda pul vəsaitini Cavanşir Rüstəmzadə və Novruz Qulaminin adına açılmış hesablara köçürüb. Pul vəsaitləri müxtəlif bankomatlarda nağdlaşdırılaraq saxlanılan şəxslər arasında bölünüb.

Dəstə üzvləri həmçinin internet üzərindən onlayn maliyyə əməliyyatları aparan vətəndaşların ödəmə sistemlərindəki məlumat bazalarına da müdaxilə edərək onların rekvizitlərini əldə etməkdə ittiham olunublar.

Report.az

Pakistanın Şeffild Universiteti və COMSATS Universitetinin alimləri təsadüfən saç tökülməsinə qarşı inqilabi bir müalicə üsulu kəşf ediblər.

TEREF e-saglam.az-a istinadən xəbər verir ki, araşdırmalar zamanı istifadə edilən bir şəkər molekulunun saçların yenidən çıxmasına kömək etdiyi aşkarlandı.

Şəkər molekulu və təsadüfi kəşf

Araşdırma, DNT-nin əsas quruluş elementlərindən biri olan deoksiriboza adlı şəkər molekulu üzərində cəmləşmişdi. Bu molekul siçanlarda yaraların sağalmasını sürətləndirmək üçün istifadə edilərkən, təsadüfən ətrafdakı tüklərin sürətlə böyüdüyü müşahidə edilib. Alimlər bu tapıntını saç tökülməsinə qarşı müalicə olaraq sınaqdan keçirməyə qərar verdilər.

Təcrübələrin nəticələri
Testosterona bağlı saç tökülməsi olan siçanlara hər gün dezoksiriboza tərkibli gel tətbiq edilib. Bir neçə həftə ərzində müalicə olunan bölgələrdə qalın və uzun tüklərin böyüdüyü müşahidə edildi. Bu təsir saç köklərinə qan axınını artıran mexanizmlə əlaqələndirildi.

Mövcud müalicələrə alternativ

Dezoksiriboza geli saç tökülməsinin ümumi müalicəsi olan minoksidilə oxşar təsir göstərib. Lakin iki üsulun birlikdə istifadəsi əlavə fayda vermədi. Bu gel, xüsusilə irsi saç tökülməsi kimi hallarda yeni bir ümid yarada bilər.

İnsanlarda istifadə perspektivləri

FDA tərəfindən təsdiqlənmiş mövcud müalicələr hər kəsdə təsirli olmur və bəzi yan təsirlərə səbəb olur. Yeni geli insanlarda test etmək planlaşdırılır və yalnız saç tökülməsində deyil, kimyaterapiya sonrası qaş və kirpiklərin bərpasında da tətbiq edilə biləcəyi düşünülür.

Nəticə

Araşdırma nəticələri hələ də tam təsdiqlənməsə də, alimlər ümidverici nəticələr əldə ediblər. Şeffild Universitetindən MacNeil, bu metodun gələcəkdə geniş istifadə imkanlarına işarə edərək əlavə tədqiqatlara ehtiyac olduğunu vurğulayıb.

Bu inqilabi üsul saç tökülməsinə qarşı mübarizədə yeni bir dövrün başlanğıcı ola bilər.

Bu il də sərfəli qiymətləri ilə abunəçilərinə ən yaxın olan mobil operator “Nar” və Milli İnternet Mükafatı “Netty” internetin Azərbaycan seqmentində həyata keçirilən rəqəmsal təşəbbüsləri mükafatlandırdı. Elm, maliyyə, innovasiya, səhiyyə, turizm, kimi geniş spektri əhatə edən müsabiqədə 200-dən çox layihə 9 nominasiya və 27 alt nominasiya üzrə qeydiyyatdan keçmişdi.

Finalçılar həm “Netty” ekspertlərinin, həm də internet istifadəçilərinin onlayn səsverməsi əsasında müəyyən edildi. Mükafata namizədlərin və ekspertlərin, eləcə də tanınmış simaların iştirak etdiyi mükafatanlandırma mərasimində 21 qalib layihə bəlli oldu. Qalib layihələr haqqında ətraflı məlumatı netty.az səhifəsindən öyrənə bilərsiniz.

Qeyd edək ki, hər il “Nar”-ın baş tərəfdaşlığı ilə keçirilən “NETTY” Milli İnternet Mükafatı 20 ildir ki, internetin Azərbaycan seqmentində həyata keçirilən müxtəlif layihələri tanıdır və mükafatlandırır. “Netty” mükafatı ilə tərəfdaşlıq “Nar”ın Korporativ Sosial Məsuliyyət strategiyasının təhsil və maarif istiqamətinə uyğun olaraq həyata keçirilir. “Nar”ın KSM layihələri haqqında daha ətraflı nar.az səhifəsindən öyrənə bilərsiniz.

Hazırda 2,2 milyon abunəçiyə yüksək keyfiyyətli rabitə xidmətləri göstərən “Nar” son 5 ildə Müştəri Loyallığı İndeksinə görə ölkədə lider mobil operatordur. Mobil operator müştəriyönümlülük strategiyasına sadiq qalaraq sərfəli qiymət qarşılığında üstün xidmət təqdim edir.

İnformasiya Kommunikasiya Texnologiyaları Agentliyinin (İKTA) “E-Şikayət” sisteminə daxil olan müraciətlərin sayı və onun icra müddətini özündə əks etdirən abunəçilərin internet xidmətlərindən istifadəsi üzrə şikayət indeksi və şikayətlərin ortalama cavablandırılma müddəti dərc edilib.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu barədə İKTA-dan məlumat verilib.
Təqdim edilən şikayət indeksi və şikayətlərin ortalama cavablandırılma müddəti 2024-cü ilin iyul-sentyabr ayları üzrə olmaqla, bazar payının 90%-ni təşkil edən şirkətlərə daxil olmuş müraciətlər əsasında formalaşıb.
17 şirkət üzrə dərc edilən siyahıda şikayət indeksi ən yüksək olan provayderlər "Enginet" MMC (6.78), "Selnet" MMC ( 3.4), "GSP" MMC (2.89), "Eurosel" MMC (2.27), "Az-Evro Tel" MMC (2.07) olub.
Ortalama cavablandırma müddətinin çox olmasına görə isə, ilk beşlikdə ardıcıl olaraq "Azqtel" MMC (21 gün), "Az-Evro Tel" 16 gün), "Uninet" (14 gün), "Aztelekom" MMC (13), "Rahat Telekom" (10 gün) qərarlaşıb.
Qeyd edək ki, bu il dekabrın 1-nə olan məlumata görə, “E-Şikayət”ə edilən müraciətlərin sayı 3700-ü ötüb. Onların 92,6%-i ilkin müraciət mərhələsində icra edilib, 5,7% civarında olan müraciətlər subyektlər tərəfindən icra mərhələsindədir. Yalnız müraciətlərin 1,7%-lik hissəsi vətəndaşların ilk icradan narazı qalması səbəbindən tənzimləyici qurumun araşdırmasındadır.