Apple şirkəti insayderlərin vəd etdiyi kimi özünün mini-PC Mac mini-nin yeni versiyasını təqdim edib. İndi daha yığcam və M4 və M4 Pro prosessorları ilə.

TEREF Lent.az-a istinadla məlumatına görə, yenilənmiş Mac mini, 2010-cu ildən bəri ilk dəfə olaraq Mac mini xəttinin yenidən dizayn edildiyini qeyd edərək, Apple-ın tarixdə ən kiçik kompüteri olub. Cihazın dizaynı indi Apple TV ölçüsündə (5" × 5") Mac Studio-ya bənzəyir.

Mac mininin (2024) texniki xüsusiyyətləri:

• Prosessor: seçmək üçün Apple M4 və ya M4 Pro, 14-ə qədər CPU nüvəsi + 20 GPU nüvəsi

• RAM: 64 GB-a qədər (əvvəllər maksimum 32 GB idi)

• ROM: 8 TB-a qədər fləş yaddaş (əvvəlki kimi)

• Portlar: Thunderbolt ilə 5 USB-C (iki ön, üç arxa), audio yuvası, HDMI və Ethernet.

• Rəng: gümüşü.

M4 Pro versiyası 120 Gbit/s-ə qədər məlumat ötürmə sürətini təmin edən Thunderbolt 5-i dəstəkləyir. M4 modelində üç Thunderbolt 4 var.

Press-relizdə qeyd edilir ki, “M4 ilə Mac mini M1 modeli ilə müqayisədə 1,8 dəfə daha sürətli CPU performansını və 2,2 dəfə daha sürətli GPU performansını təqdim edir”.

M4 ilə Mac mini-ni 599 dollardan ala bilərsiniz. Pro versiyası – 1399 dollardan. Öncədən sifariş artıq mövcuddur və satışlar noyabrın 8-də başlayır.

Süni intellekt həyatımızın daha çox sahəsinə daxil olduqca istifadəçi təcrübəsini artırmaq üçün yeni funksiyalar əlavə edilir.

Bu kontekstdə artıq ChatGPT istifadəçiləri yeniliklərdən istifadə edə bilərlər.

OpenAI ChatGPT-ni daha təbii və insana yaxın ünsiyyət vasitəsi halına gətirmək üçün inkişaf etdirdiyi "Səsli Ünsiyyət" və "Söhbət Tarixi Axtarışı" xüsusiyyətlərini təqdim edib. Bu yeni xüsusiyyətlər istifadəçi təcrübəsini daha da artırmağı hədəfləyir.

Belə ki, səsli ünsiyyət rejimi iyul ayında beta istifadəçilərinə təqdim olunub və sentyabrda ödənişli abunəçilər üçün aktiv edilib.

Avropadakı pulsuz istifadəçilər üçün də məhdud ön izləmə planlayan OpenAI tezliklə bütün istifadəçilərin bu xüsusiyyətə çıxışını təmin etməyi planlaşdırır.

Yeni səsli rejim ChatGPT-nin istifadəçilərin səs tonundakı duyğuları anlayaraq uyğun cavablar verməsinə və söhbət əsnasında istifadəçinin fikrini tamamlama və ya əlavə etmə imkanına malikdir. İstifadəçi rəylərinə görə, ChatGPT-nin bu xüsusiyyəti təbii pauzalar, aksentlər və ton dəyişiklikləri kimi insana xas səs xüsusiyyətlərini təqlid etmək bacarığı ilə böyük maraq doğurub.

OpenAI-nin təqdim etdiyi digər yenilik isə söhbət tarixi axtarışıdır. Bu xüsusiyyət istifadəçilərə əvvəlki söhbətlərinə asanlıqla geri dönüb qaldıqları yerdən davam etməyə imkan verir.

Baku.ws

Bu gün Əqli Mülkiyyət Agentliyi tərəfindən “Əqli mülkiyyət və innovasiyalar yaşıl gələcək naminə (COP29-a doğru)” mövzusunda dəyirmi masada iştirak edirdim.
Xatrıladıram ki, sonuncu Qlobal İnnovasiya Hesabatında da innovasiya sektorunda Azərbaycanla bağlı vəziyyətin hədsiz pis olması vurğulanıb, 133 ölkə arasında Azərbaycan 95-ci yerdə qərarlaşıb. Sıralamada elə ölkələrlə yanaşı düşüb ki, heç danışılası belə deyil.
Bu baxımdan son zamanlar iştirak etdiyim innovasiya yönümlü tədbirlərdə məmurların, sahə üzrə söz sahiblərinin qlobal hesabata münasibəti mənim üçün çox maraq kəsb edir.
Bu tədbirdə də mədəniyyət nazirinin müavini Səadət xanım Yusifovanın çıxışı diqqətimi cəlb etdi. Çünki adı çəkilən innovasiya hesabatının bir bölməsi də bu qurumla bağlıdır.
Nazirin müavini elə çıxış etdi ki, sanki innovasiyalar sahəsində hər şey bu qurumda əlaymış.
Müsbət istiqamətdə olan bir neçə parametrləri də xatırlatmağı unutmadı.
Məəttəl qaldım.
Amma real vəziyyət necədir ?
Həmin qlobal innovasiya hesabatında bir bölmə, qeyd etdiyim kimi “Mədəniyyət və yaradıcılıq istiqaməti” ilə bağlıdır.
Azərbaycan bu istiqamət üzrə nəinki orta dünya göstəricisindən, hətta Azərbaycanın ümumi innovasiya göstəricisindən xeyli aşağıdır.
Təsəvvür edin ki, məhz İnnovasiyaların “Mədəniyyət və yaradıcılıq istiqaməti” üzrə Azərbaycan 133 ölkə arasında 112-ci yeri tutub. Bu istiqamət üzrə elə alt indekslər var ki, sıfır və sıfra yaxındır.
Hiss elədim ki, nazir müavinin çıxışı deyəsən, adı çəkilən hesabatdan yetərincə məlumatlı olan, bu sahədə əlaqələndirici şəxslərdən biri olan Əqli Mülkiyyət Agentliyinin rəhbəri Kamran müəllimi də heç qane etmədi

Çinin "Space Transportation" şirkəti səsdən sürətli "Yunxing" sərnişin təyyarəsi prototipinin uğurlu sınaq uçuşunu həyata keçirib.

Bu barədə "South China Morning Post" məlumat yayıb.

Qeyd olunur ki, uğurlu sınaqlar 2027-ci ilə planlaşdırılan tam ölçülü təyyarənin ilk uçuşuna yol açır. Çin şirkətinin məlumatına görə, təyyarə 4900 km/saata qədər kruiz sürəti inkişaf etdirə biləcək ki, bu da Avropada hazırlanmış əfsanəvi "Concorde"un uçuşundan təxminən iki dəfə yüksəkdir. Bu yolla "Yunxing" sərnişinləri cəmi 2 saat ərzində Pekindən Nyu-Yorka çatdıra biləcək.

Layihə haqqında əlavə heç bir təfərrüat təqdim edilməyib. Şəkil təhlili göstərir ki, "Yunxing" naməlum tipli iki mühərrik alacaq. Lakin təyyarənin ilk uçuşuna qədər konstruksiya daha bir neçə dəfə dəyişdirilə bilər.

Qeyd edək ki, dünyanın TOP-3 aviaşirkətlərindən biri olan "American United Airlines" səsdən sürətli sərnişin daşımalarını canlandırmaq istəyir. Bundan əvvəl müntəzəm olaraq sərnişin daşıyan yeganə səsdən sürətli təyyarələr yuxarıda adı çəkilən "Concorde" və Sovet Tu-144 idi. Hər iki təyyarə kritik çatışmazlıqlarına görə uzun müddət istismardan çıxarılıb - xüsusən, həddindən artıq səs-küy yaratması və yüksək əməliyyat xərcləri.

Bununla belə, Qərbdə indi səsdən sürətli yeni sərnişin təyyarələri fəal şəkildə hazırlanır ki, bu da artıq belə çatışmazlıqlara malik olmayacaq. Üstəlik, "United Airlines" hətta keçmişdə 15 perspektivli "Overture" səsdən sürətli təyyarəsi sifariş edib.

Xatırladaq ki, bu il təyyarənin tərtibatçısı - Amerikanın "Boom Technology" şirkəti "Uverture" istehsal edəcək zavod tikdiyini bəyan etmişdi.

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Milli Sağlamlıq Konqresindəki çıxışında Rusiya Federasiyasının süni intellektin tibbdə istifadəsi sahəsində böyük təcrübəyə malik olduğunu bildirib.

Redaktor.az xəbər verir ki, bu barədə RİA Novosti məlumat yayıb.

Putinin sözlərinə görə, ixtisaslaşmış milli layihədə süni intellekt də daxil olmaqla, innovativ müalicə üsullarının tətbiqi üçün bir çox konkret göstərişlər var.

"Bizim bu sahədə böyük təcrübəmiz var. Məsələn, Moskvada perspektivli rəqəmsal platforma sınaqdan keçirilir, burada aparılan tədqiqatlar haqqında böyük verilənlər süni intellektdən istifadə etməklə emal olunur və təbii ki, həkimlərə diaqnoz qoymağa kömək edir".

Alimlər dünyanın ən kiçik kvant kompüterini kəşf ediblər.

TEREF “Physical Review Applied” jurnalına istinadla xəbər verir ki, bu, masaüstü fərdi kompüter ölçüsündədir və otaq temperaturunda işləyə bilir.
Cihaz yalnız halqavari optik lifə daxil edilmiş foton və ya işıq hissəcikləri ilə işləyir. Kompüter həmçinin 15 = 5 x 3 kimi riyazi əməliyyatları yerinə yetirə bilir.

IBM-in 1000 kubitlik “Condor” çipi də daxil olmaqla bir çox kvant kompüterləri və prosessorları superkeçirici kubitlərdən istifadə etməklə qurulur. Lakin kvant mexanikasının qanunlarından faydalanmaq və bir kubitin eyni vaxtda bir neçə vəziyyətdə mövcud olmasına imkan verən kvant superpozisiyasından istifadə edərək hesablamalar aparmaq üçün onlar mütləq sıfıra yaxın soyudulmalıdır. Bu, adətən ən azı bir otaq sahəsini tutan mürəkkəb avadanlıq tələb edir.

Ancaq alimlərin kəşf etdiyi bu yeni kompüter otaq temperaturunda hesablamalar apara bilir. Onun soyudulmasına ehtiyac olmadığı üçün adi masaüstü kompüter ölçüsündədir.

Yeni kompüter məlumatı tək bir fotonun dalğa paketində 32 zaman hüceyrəsi və ya ölçüsündə saxlayır. Bu isə bir kubitdən əldə edilən hesablama ölçülərinin sayına görə dünya rekordudur.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi Tayvanın Tsinxua Universitetinin kvant optikası professoru Çu Çi Sundur.

© Yeniavaz.com

Bir neçə il öncə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi Avtomatlaşdırılmış Qida Təhlükəsizliyi İnformasiya Sistemi – AQTİS (e-afsa.gov.az) formalaşdırıb. Faydalı bir resursdur, bir xeyli inteqrasiyalar da olunub.
Qida sahəsində fəaliyyət göstərən sahibkarlar bu resursdan aktiv istifadə edirlər, idxal olunan yeyinti məhsullarına, qablaşdırma materiallarına, qida ilə təmasda olan məhsullara qida təhlükəsizliyi sertifikatının verilməsi, idxal üçün rəy verilməsi bunun vasitəsilə həyata keçirilir.
Yəni sahibkarlar buradakı şəxsi kabinetlə Agentliklə olan münasibətlərini tənzimləyir, müraciətlərini edir və bu müraciətlərə elektron olaraq cavab ala bilirdilər.
Ona görə keçmiş zamanda yazıram ki, artıq neçə gündür ki, bu faydalı resurs işləmir. Neçə gündür ki, sistemə daxil olmaq mümkün deyil.
Özüm də bir neçə dəfə cəhd etdim ki, Digital login-lə sistemə daxil olum.
Lakin dərhal hiss olunur ki, sistemdə problem var .
Xatırlayıram ki, ötən il bu resursun təkmilləşdirilməsi, yeni modulların daxil edilməsilə bağlı tender də keçirilib.
Düşünmək olar ki, AQTİS-də yaranan problem məhz sistemdəki yeniləmələrlə bağlı olub.
Maraqlıdır ki, dövlətə məxsus resurslar bəzən günlərlə işləmir. Amma bunun bir nəzarəti, açıqlamaları olmur. AQTA-da bununla bağlı açıqlama verməyib.
Güman ki, İRİA-nın da heç bundan xəbəri yoxdur.
Ümid edirəm tezliklə bu dövlət resursu fəaliyyətini bərpa edəcək.
#
AQTA rəhbərliyi yazılanlara reaksiya verdi, mənimlə də əlaqə saxladılar və sistemin işlədiyini bildirdilər. Yenidən sistemə daxil olub test etdim. Bu dəfə AQTİS-sə uğurla daxil olmaq mümkün oldu. Sistem əvvəlkindən fərqli olaraq normal çalışırdı.
AQTİS-ə nəzarət edənlər sistemi audit edərək LOG fayllar vasitəsilə 10 gün ərzində sistemə olan müraciətləri də təhlil edə bilərlər .
Dərhal reaksiya verdiklərinə, sistemi tez bərpa etdiklərinə görə qurumun rəhbərliyinə təşəkkürlər.
P.S. Bəzi sahibkarlar isə AQTİS tərəfindən onlara müxtəlif borcların yaranması ilə bağlı mesajlar göndərildiyini bildirib.
Əgər belə faktlar təsdiqlənərsə onda sistemə kənar müdaxilənin, kiber hücumun olmasını araşdırmaq da doğru olardı.
Osman Gunduz
TEREF