Ardını oxu...
ABŞ Prezidenti Donald Trampın Floridadakı qolf sahələrində istirahəti yanvarın 20-də Ağ Evə qayıtdığı vaxtdan amerikalı vergiödəyicilərinə 18 milyon dollardan çox başa gəlib.

Bu barədə “HuffPost” portalı yazıb.

Hesablamalara görə, bu müddət ərzində Tramp Florida ştatındakı iki qolf klubunda 13 gün keçirib. Trampın qolf oynaması yüksək xərclər tələb edir. Prezidentin qorumasını təmin etmək üçün ABŞ Sahil Mühafizəsinin gəmiləri və xeyli sayda hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları əraziyə cəlb edilir.

Nəşr qeyd edib ki, ilk prezidentlik müddətində Trampın qolf oyunları zamanı təhlükəsizliyinin təmin edilməsi xərcləri ABŞ-yə 151,5 milyon dollara başa gəlib. Nəşr ikinci müddət üçün xərclərin daha çox olacağını ehtimal edir.

Xatırladaq ki, 2024-cü ildə seçki kampaniyası zamanı hazırkı ABŞ Prezidentinə qarşı iki sui-qəsd cəhdi olub, onlardan biri Florida ştatının Uest-Palm-Biç şəhərində, Trampın qolf oynadığı yerin yaxınlığında baş verib.
Ardını oxu...
Son günlər sosial şəbəkələrdə və mediada ABŞ prezidenti Donald Trampın KQB agenti olması haqqında ehtimallar artıb.

TEREF xəbər verir ki, Trampın SSRİ təhlükəsizlik xidməti ilə əməkdaşlığa birinci həyat yoldaşı tərəfindən cəlb edildiyi bildirilir.

Bu iddialar nə dərəcədə doğrudur?

ReAL partiyasının rəhbəri, tanınmış iqtisadçı Natiq Cəfərli mövzu ilə bağlı məqalə yazıb. Onun fikirlərini təqdim edirik. Beləliklə...

***
Ukrayna mediasında, sosial şəbəklərində Trampın “KQB” agenti olması bağlı “həqiqətlər” hələ də ciddi müzakirə olunur.

Ukrayna publik məkanının ən içi boş adamlarından biri Feygin, özü də Rusiyada oliqarxlarla sıx əlaqədə olub sonradan Rusiyadan qaçan adam, öz efirinə indi Fransada yaşayan, əvvəllər “KQB”-də işləyən Sergey Jirnov adlı birini çıxardıb. Hər ikisi ağıllı sifət alaraq Trampın “KQB” agenti ehtimallarından danışırlar.

Jirnov bütün ehtimallarını Trampın ilk həyat yoldaşı, 1949-cu ildə o zamankı adı ilə Çexoslovakiyada doğulan İvana Zelniçkovaya (Tpamp) bağlayır – yəni, Donald Tramp 1977-ci ildə keçmiş Çexoslovakiya vətəndaşı ilə evlənibsə, deməli, “KQB” agenti olması ehtimalı var. Hətta, güya, SSRİ “KQB”-si İvanaya tapşırıq verib ki, Trampla evlənsin.
Ardını oxu...
Tramp birinci həyat yoldaşı İvana ilə

Absurddur, deyim niyə: İvana Zelniçkova model olub, 1971-ci ildə Avstriya vətəndaşı, xizək sürmə instruktoru, yəhudi əsilli Alfred Vinklmayrla evlənir, əvvəl ABŞ-a gəlir, 2 il sonra onlar boşanırlar və İvana Kanadaya köçür. Orada 4 il yaşayandan sonra 1976-ci ildə İvana ABŞ-a geri dönür və Donald Trampla tanış olur, onlar 1977-ci ildə evlənirlər.

Donald və İvana 1992-ci ildə boşanırlar – yəni, Jirnovun iddiası o qədər bəsitdir ki, insan ancaq gülə bilər. Deməli “KQB” uzun illər İvananı Tramp üçün hazırlayıb, sonra Donald tanınmağa başlayanda da boşatdırıbmış. Bir daha – 18 xüsusi xidmət orqanı olan ABŞ kimi bir dövlətin başçısına “KQB” agenti demək qədər absurd heç nə ola bilməz.

Yeri gəlmişkən, İvana, Donald Trampdan sonra da iki dəfə ailə qurub.

Gələk digər miflərə - Avropa və ABŞ-ın Demokratlara bağlı mediası yazır ki, Trampən “sağı-solu” bəlli deyil, gündə bir söz danışır, tez-tez fikrini dəyişir, etdikləri isə qəbuledilməzdir. Tamamən yalandır – Tramp hətta seçkidən öncə bu gün etdiklərinin anonsunu verib, tam tərsinə, demədiyi heç nə etməyib. Hələ 2024-cü ilin əvvəlində bəyan etmişdi ki, müharibəni bitirmək üçün Ukraynaya da, Rusiyaya da basqı quracaq – Kiyev razı olmasa hərbi və maddi yardımı kəsəcək, Moskva razılaşmasa Rusiyaya qarşı ən sərt sanksiyalar qoyub, paralel olaraq Ukraynaya ən müasir silahlar verəcək. Yəni, “ikili şantaj” strategiyasıni 1,5 il öncə elan etmişdi. Sadəcə, Zelenski və komandası Avropalıların oynuna gələrək, onları masaya qaytarmaq üçün ilk hədəf oldular, Moskva isə tülkü kimi davranıb Trampın təkliflərini geri çevirmədi.
Ardını oxu...
İvana Zelniçkovaya

Seçkidən öncə də dəfələrlə Kanada, Meksika, AB ölkələri və Çinə qarşı tarif artırmaq siyasətini yürüdəcəyini demişdi, indi də edir.

Seçkidən öncə Avropaya, “NATO-ya çox pul ayırın, biz sizi 80 il havayı qoruduq, daha etməyəcəyik”, demişdi, indi də onu edir.

Yaxşı, Avropanı, dünyanən bir hissəsini şoka salan nədir – onu da deyim: hamı nədənsə belə düşünürdü ki, ABŞ-ın borcu dünyada demokratiyanı, və ya demokratiya adı altında maraqların sırınmasını qorumaqdır.
Bizdə də belə idi – “ABŞ siyasi məhbus məsələsini həll etməlidir”, və ya “ABŞ demokratiya məsələsində kömək etməlidir”, heç kim də sual vermir ki, niyə bunu etməlidir ki?! Nədən ÖZ maraqlarını yox, başqalarının maraqlarını qorumalıdır ki?! Əgər, məsələn, Azərbaycan xalqı demokratiya uğrunda heç nə etmək istəmirsə, siyasi məhbus salıyan insanları qorumaq üçün addım atmırsa, niyə bunu ABŞ etməlidir ki?!

Əgər AB ölkələri özlərini qorumaq üçün əlini cibinə atıb pul xərcləmirdirlərsə, 80 il ABŞ “çətiri” altında rahat oturub öz xalqlarının rifahı ABŞ-ın müdafiə xərcləri hesabına artırırdılarsa, niyə indi ABŞ onları qorumalıdır ki?!

Hə, birdən deyərsiz ümumi dəyərlər var, ona görə - bu da mifdir, Avropanın maraqları HƏMİŞƏ dəyərlərindən üstün olub, “pandemiya” sürəcində isə insan haqlarını necə zövqlə tapdaladıqları görmüşdük. Vens də Münhendə açıq dedi ki, bizim dəyərlərimiz artıq fərqlənir, siz Rumıniyada xalqın səsi ilə qalib gələn insanı 9 hakimin qərarı ilə hakimiyyətə buraxmırsınızsa, deməli demokratiyaya da inanmırsınız, sizin öz maraqlarınız dəyərlərinizi yeyib-bitirib. Əgər hamı ÖZ maraqları dalınca qaşırsa, ABŞ nədən bunu etməməlidir ki?!

Sonda bir daha deyim – dünyada son dövrlərdə ilk dəfədir ki, mübarizə ideoloji müstəviyə keçib, 1991-ci ildən bəri ilk dəfə belə “cəbhələşmə” baş verir. Avropa ölkələri öz dəyərlərinə, insan haqlarına geri dönməsələr, ABŞ-la olan rəqabətə davam gətirməyib parçalanacaqlar, yəni, AB-nin ayaqda qalması üçün təməl prinsiplərə geri dönməlidir. Belə... (savashmedia.az)
 

Ardını oxu...
  

Ukrayna PUA-larının səmada olması səbəbindən Vladiqafqaz hava limanında “Xalça” ("Kovyor”) planı ilə bağlı maraqlı nüansları təqdim edir: planı tətbiq edilib.

Musavat.com bu barədə "SHOT" telegram kanalına istinadən xəbər verir.

Qeyd edilib ki, plana əsasən Şimali Osetiyada pilotsuz təyyarələr üçün təhlükə rejimi elan edilib.

Bəs "Kovyor” planı nədir və nə zaman tətbiq edilir.

Bu barədə məlumatları təqdim edirik:

“Rusiya Federasiyasının hava məkanından istifadə üzrə federal qaydaların təsdiq edilməsi haqqında” hökumət fərmanına əsasən, havada fövqəladə, müstəsna hallarda “Kovyor” planının (siqnalının) tətbiqini nəzərdə tutur. Ümumi aviasiya mühitində “Kovyor” planı qapalı səma rejimi adlanır. Bu, havadakı bütün (bəzi istisnalarla) təyyarələrin belə bir rejimin əhatə dairəsindən dərhal enməsi və ya çıxması tələbi deməkdir. Hava məkanında sözügedən rejimin tətbiqindən xəbərdar olan pilotlar dərhal ehtiyat aerodromlara istiqamətləndilir. 

Rusiya qanunvericiliyinə görə, “Kovyor” planı 3 halda tətbiq edilir:

Rusiya Federasiyasının dövlət sərhədini hava yolu ilə qanunsuz keçmə;

Hücum edən təyyarəyə qarşı silah və ya hərbi texnikanın (məsələn, hərbi təyyarələrin) istifadəsi;

səmada naməlum uçan obyektin və digər maddi obyektlərin (məsələn, PUA-lar) görünüşü.

Hücumu həyata keçirən hava gəmisi aşkar etdikdən sonra növbətçi hava hücumundan müdafiə qüvvələri əvvəlcə pozuntunun dayandırılmasını (məsələn, dövlət sərhədini qanunsuz keçmək) əmr edən rejim siqnalı verir. Hücum edən təyyarə reaksiya vermirsə, hava hücumundan müdafiə ikinci bir siqnala - "Kovyor"a daxil olur. Hava hücumundan müdafiə “Kovyor” planı çərçivəsində ərazinin sərhədləri haqqında da məlumat verir.

Regional mərkəzləri bütün hava gəmilərinə aşağıdakıları tələb edən əmrlər verir:

- bütün təyyarələrin səmadan dərhal enməsi;

- bu və ya digər səbəbdən yerə enə bilməyən hər kəs üçün “Kovyor” planının əhatə dairəsindən çıxmaq;

- “Kovyor” planı üzrə təyyarələrin hava limanlarında uçuş və enişinin dayandırılması.

“Kovyor” planının tələblərini pozan təyyarələr "Rusiya Federasiyasının hava məkanından istifadənin federal qaydalarının təsdiq edilməsi haqqında" qanunun 177-ci maddəsinə uyğun olaraq vurula bilər.

Toğrul İSMAYIL,
Musavat.com

Ardını oxu...
 
 

 

Ardını oxu...
  

ABŞ-ın vitse-prezidenti JD Vens, X (keçmiş Twitter) platformasında “Slava Ukrayni” şüarları səsləndirən bir qrup etirazçının üç yaşlı qızını qorxutduğunu bildirib.

Vensin sözlərinə görə, hadisə o, qızı ilə birlikdə gəzinti edərkən baş verib. O, etirazçıların onların arxasınca düşdüyünü və şüarlar səsləndirdiyini yazıb.

“Etirazçılarla danışmağa qərar verdim ki, bir neçə dəqiqəlik söhbət qarşılığında uşağımdan əl çəkmələrini xahiş edim. Demək olar ki, hamısı razılaşdı”, – deyə Vens vurğulayıb.

Musavat.com xəbər verir ki, hadisədən sonra Vens etirazçıları sərt tənqid edərək bildirib: “Bu, əsasən, hörmətli bir söhbət idi. Amma əgər siz üç yaşlı bir uşağı siyasi etirazın bir hissəsi kimi təqib edirsinizsə, siz çox pis bir insansınız”.

Bəzi müşahidəçilər Vensin bu açıqlamasına istehza ilə yanaşıb və onu eyni qətiyyətlə Rusiyanı da tənqid etməyə çağırıblar. Sual yaranır: Vens Rusiyaya da eyni sözləri deyə bilərmi ki, o, raketlərlə Ukraynanın uşaqlarını qorxutmasın?

Musavat.com


Ardını oxu...
  

Suriya İctimai Təhlükəsizlik Departamentinin bölmələri martın 6-dan bəri silahlı toqquşmaların baş verdiyi Latakiya və Tartus rayonları ilə həmsərhəd olan Hama vilayətinin cənub-qərbində yerləşən Vadi əl-Uyun şəhərində qüvvələrini yerləşdirir.

Bu barədə Suriya keçid hökumətinin Daxili İşlər Nazirliyi teleqram kanalında məlumat yayıb.

Nazirliyin məlumatına görə, bölgədə təhlükəsizlik və sabitliyi təmin etmək üçün bir neçə nəzarət-buraxılış məntəqəsi qurulacaq. Eyni zamanda, DİN Vadi əl-Uyundakı yüksəkvəzifəli şəxslərin axtarışda olanları və onların silahlarını təhvil verməyə razı olduqlarını bildirib.

Xatırladaq ki, martın 6-da Latakiya, Tartus və Hüms vilayətlərində Suriyanın yeni iqtidarına tabe olan təhlükəsizlik qüvvələri ilə keçmiş prezident Bəşər Əsəd tərəfdarlarının silahlı qruplaşmaları arasında toqquşmalar baş verib. Ən şiddətli atışmalar Cəbələ şəhərində qeydə alınıb.//Report

Ardını oxu...
Putin sülhdə maraqlı olmadığını bir daha nümayiş etdirir.

Bunu Aİ-nin xarici siyasət komissarı Kaya Kallas açıqlayıb.

Onun sözlərinə görə, Rusiya qoşunları hələ də Ukraynaya zərbələrini davam etdirir: “Rusiya raketləri getdikcə daha çox ölüm və dağıntı gətirərək Ukraynaya amansızcasına düşməyə davam edir. Putin sülhdə maraqlı olmadığını bir daha nümayiş etdirir. Biz hərbi dəstəyimizi gücləndirməliyik, əks halda daha çox ukraynalı mülki vətəndaş bunun nəticəsini ən ağır şəkildə ödəyəcək”, – Kallas özünün X hesabında yazıb./unikal
 
Ardını oxu...
“Fransa Prezidenti Emanulel Makronun son nitqində çoxlu yalanlar var idi. Biz keçmiş prezident Fransua Ollandın da bəyanatını xatırlayırıq. Heç kim Minsk razılaşmasını ciddi qəbul etmir”.

Bunu Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov deyib.

O, Fransanın çoxlu yalanlar danışdığını və bir çox razılaşmaları, o cümlədən Minsk razılaşmalarını yerinə yetirmədiyini bildirib:

“Deməli, digər ölkələr kimi Fransa da öz zəmanətlərini yerinə yetirməyib. Bu yalan deyildi? Yalan idi, çox doğru yalan. Cənab Makron da bu barədə heç nə demədi”.
 
Ardını oxu...
Fransa Milli Kəşfiyyat Xidmətinin keçmiş rəhbəri Bernar Skvarçini Paris məhkəməsi tərəfindən nüfuz alveri və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə ittihamı ilə 4 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.

TNS Fransa KİV-ə istinadən xəbər verir ki, Skvarçini təhlükəsizlik sektorundakı əlaqələrindən şəxsi məqsədləri, o cümlədən nəhəng LVMH şirkətinin maraqları naminə məxfi məlumatların əldə edilməsi üçün istifadə edib.

Məhkəmə keçmiş kəşfiyyat rəhbərini 200 min avro cərimə ödəməyə məcbur edib və ona 5 il müddətinə kəşfiyyat və ya məsləhətçilik fəaliyyəti ilə məşğul olmağı qadağan edib.

Fransanın ən varlı adamı olan LVMH şirkətinin rəhbəri Bernar Arno məhkəmədə ifadə verib, lakin ona qarşı ittiham irəli sürülməyib. O, şirkətinin qorunması ilə bağlı hansısa sxemdən xəbəri olmadığını bildirib.

Həmçinin, Skvarçininin hazırda tanınmış solçu siyasətçi olan keçmiş jurnalist Fransua Raffenin təqib edilməsində əli ola biləcəyi vurğulanır.
 

         
Ardını oxu...
Üstü açılan həqiqət, kütləvi məzarlıqlar, böyük yalanın ifşası

Sovet siyasi rəhbərliyinin 1940-cı il martın 5-də qəbul etdiyi qərara görə, Polşanın işğalından sonra həbs düşərgələrində və həbsxanalarda saxlanılan 25700 polyakın - hərbi əsirlərin, məmurların, “əks-inqilabçıların” və başqalarının işinə NKVD üçlüyü tərəfindən xüsusi qaydada baxılmalı və hökm çıxarılmalı idi. “Katın qətliamı” adını alacaq cinayətə belə start verildi: işləri araşdırılanlardan 21857 nəfəri edam edildi.

Polşanın “Katyn Pro Memoria” saytında yerləşdirilmiş məqalənin tərcüməsini təqdim edirik.

Əvvəli: BURDA

Yalan. Və həqiqət uğrunda mübarizə

Birləşmiş Ştatlar və Böyük Britaniya hökumətləri Polşa zabitlərinə qarşı Katında törədilən cinayətdən xəbərdar idilər, amma bu işin geniş rezonans doğurmasında maraqlı deyildilər. Hitlerə qarşı müharibədə Stalinlə hərbi-siyasi ittifaq onlar üçün əsir düşən müttəfiq ordu zabitlərinin taleyindən daha önəmli idi.

Smolensk vilayəti sovet qoşunları tərəfindən azad ediləndən sonra Katın meşəsində NKQB-NKVD-nin komissiyası işə başladı. Komissiya, cinayətdə almanların məsuliyyət daşıması barədə yalançı sovet versiyasına uyğun olaraq, maddi sübutları saxtalaşdırdı və şahidlər “hazırladı”. Həmin şahidlər Nikolay Burdenkonun rəhbərlik etdiyi, Katın cinayətinin təfərrüatlarını müəyyənləşdirən və araşdıran xüsusi sovet komissiyası və əcnəbi jurnalistlər qarşısında 1944-cü ilin yanvarında ifadə verdilər.

Daha əvvəl yaradılmış anım yerində iki simvolik məzar inşa edilmişdi. Həmin məzarların qarşısında 1944-ci il yanvarın 30-da general Ziqmunt Berlinqin (SSRİ ilə əməkdaşlığa razılıq verən Starobelsk düşərgəsi əsiri) komandanlığı altındakı 1-ci polyak korpusu döyüşçülərinin iştirakı ilə matəm mərasimi keçirildi: guya faşistlər tərəfindən öldürülmüş polşalı zabitlərin xatirəsi üçün. Hərbi kapellan Vilhelm Kubş də dəfn ayini yerini yetirdi.

Katın meşəsinin ərazisi hündür taxta hasarla əhatələnmişdi, cinayət yerində isə rus və polyak dillərində “Burada alman-faşist işğalçıları tərəfindən 1941-ci ilin payızında vəhşicəsinə öldürülmüş əsir Polşa zabitləri dəfn olunub” yazılmış xırda obelisk qurulmuşdu. 1970-ci illərdə obeliskdəki yazı dəyişdirildi və “1941-ci ildə hitlerçilər tərəfindən güllələnən faşizm qurbanlarına - Polşa zabitlərinə” yazıldı.

Sovet İttifaqı başlıca alman hərbi cinayətkarlar üzərində Nürnberq məhkəməsinin ittiham aktına polyak zabitlərin Katında güllələnməsi ittihamının da əlavə olunmasında israr edirdi. Amma şahidlərin qeyri-inandırıcı ifadələri, sovet ittihamındakı çoxsaylı səhvlər və qeyri-dəqiqliklər üzündən Katın cinayətində almanların günahlandırılması Nürnberq beynəlxalq hərbi tribunalının hökmündə yer almadı.

Cinayət mövzusuna soyuq müharibə dövründə yenidən qayıdıldı. 1951-ci ildə ABŞ Konqresinin nümayəndələr palatası Katın işinin araşdırılması üçün Rey Con Meddenin rəhbərliyi altında komissiya (Medden komissiyası) yaratdı. 1952-ci ildə yayılan yekun sənəddə komissiya SSRİ-ni günahkar bildi.

1970-ci illərdə SSRİ-də almanların 1943-cü ildə Belarusiyanın Xatın kəndində yerli əhaliyə qarşı törətdikləri cinayətlər haqda məqalələr peyda oldu. Çoxlu sayda oxşar faciəvi hadisələr arasında məhz Xatının seçilməsini ad oxşarlığı ilə izah etmək lazımdır. Yandırılmış kəndin yerində xatirə kompleksi yaradıldı, SSRİ-yə gələn xarici nümayəndələr və dövlət başçıları, ABŞ prezidenti Riçard Nikson da daxil, buraya əklil qoyurdular. Belə manipulyasiya Katın xatirəsini yaddaşlardan silməli və cinayəti faşistlərə bağlamalı idi.

Katın cinayəti qurbanlarının xatirəsi siyasi mühacirət və sürgündəki Polşa hakimiyyəti tərəfindən yaşadılırdı. ABŞ-dakı polyak diasporunun səyi nəticəsində Detroytda müqəddəs Adalbert kilsəsində Katın cinayətinə dünyada ilk abidə qoyuldu. Sonralar belə abidələr və xatirə lövhələri Londonda, Parisdə, Torontoda, Romada, Melburnda və Yohannesburqda qoyuldu.
Ardını oxu...

Öldürülən hərbi əsirlərin taleyi və həqiqətin bərpasının zərurəti barədə Qərbdə əsərlər yazılırdı. Kozelskdəki hərbi əsirlərin həyatı haqda mühüm məlumat mənbəyi almanların Katın meşəsində ekshumasiya zamanı tapdıqları gündəliklər və yazılar idi. Bütün yazılar 1940-cı ilin aprel və may hüdudunda kəsilirdi, bu da cinayəti sovet tərəfinin törətməsinin sübutlarından biridir. Kozelsk düşərgəsinin sağ qalan əsirlərinin, məsələn, Katın cinayəti haqda həqiqətin bərpası üçün çox işlər görmüş Stanislav Svyaneviçin və katolik prelat Zdzislav Peşkovskinin xatirələri heç də daha az qiymətli deyillər.

Cinayətin almanlar tərəfindən törədilməsi yalanı uzun illər sovet hakimiyyətinin və onların nəzarətindəki Polşa Xalq Respublikası (PXR) hökumətinin rəsmi doktrinası oldu. Katın qurbanlarının ailələrinə verilən arayışlarda saxta tarixlər göstərilirdi, məsələn, İkinci dünya müharibəsinin bitdiyi gün. Hakimiyyət həqiqət uğrunda mübarizə aparanları hüquqi təqib edirdi. Onların arasında bir neçə il həbsə məhkum edilən keşiş Tadeuş Rusek və Kozelsk məhbusu Leon Muselyak vardı.

Amma “rəsmi”dən əlavə, “qeyri-rəsmi” xatirə də vardı. Katın cinayəti qurbanlarının xatirə lövhələri katolik kilsələrində quraşdırılır, öldürülənlərin adları ailəvi başdaşlarında yazılırdı.
Ardını oxu...

Katın qurbanları xatirəsini PXR-dakı demokratik müxalifətin nümayəndələri də qoruyurdular. Təhlükəsizlik orqanlarının təqibinə və repressiyalarına baxmayaraq, kitablar, təqvimlər, vərəqələr, broşürlər, plakatlar, markalar, açıqcalar qeyri-leqal çap olunur və yayılırdı. 1978-ci ildə bir qrup müstəqil tədqiqatçı Krakovda gizli Katın institutunu yaratdı. Onlar qeyri-leqal “Katın bülleteni” və mövzuya dair əsərlər nəşr edirdilər.

1980-ci il martın 21-də Krakovun bazar meydanında faciəvi hadisə baş verdi: keçmiş “Armia Krajowa” əsgəri, təqaüdçü Valenti Badılyak kommunist hakimiyyətinin Katın qətliamı haqda informasiyanı gizlətməsinə etiraz olaraq özünü yandırdı.

Keşiş Stefan Nedzelyakın, Katın işi üzrə görkəmli mütəxəssis Yeji Loyek və başqalarının təşəbbüsü ilə 1981-ci il iyulun 31-də Varşavadakı Povonzki hərbi məzarlığında “Katın xaçı” quraşdırıldı və üzərində gerçək tarix yazıldı: 1940. Dəfələrlə götürülən və yenidən quraşdırılan xaç həqiqət uğrunda mübarizənin simvoluna çevrildi. Stefan Nedzelyak 1989-cu il yanvarın 20-ə keçən gecə öldürüldü. Onun qatilləri hələ də tapılmayıb.

1989-cu ilin oktyabrında Katın işinin görkəmli tədqiqatçılarının bir qrupu Polşada Katın cinayətinin istintaqı üzrə tarixi komitə yaratdılar. Komitə Polşa Katın fondu ilə birlikdə dövrü “Katın dəftərləri” nəşrini buraxır. Nəşrdə sözügedən cinayətdən bəhs edən elmi məqalələr və orijinal materiallar yer alır.

Həqiqətin açılması

Siyasi dəyişikliklər və Sovet İttifaqının dağılması Katın cinayəti haqqında həqiqətin açılmasına yardım etdi. 1990-cı il aprelin 13-də Moskvada baş tutan görüşdə SSRİ prezidenti Mixail Qorbaçov cinayət haqqında seçilmiş sənədləri Polşa prezidenti Voytsex Yaruzelskiyə təqdim etdi.
Ardını oxu...

Həmin gün TASS agentliyi “Katın meşəsindəki cinayətə görə Beriya, Merkulov və əlaltılarının bilavasitə məsuliyyət daşıdığını” bildirdi və “stalinizmin ən ağır cinayətlərindən biri olan Katın faciəsinə görə sovet tərəfinin dərin təəssüf”ünü ifadə etdi. SSRİ Baş hərbi prokurorluğunun başladığı istintaq nəticəsində Starobelsk düşərgəsi əsirlərinin Xarkovda və Ostaşkov düşərgəsi əsirlərinin Mednoyedə basdırıldıqları yerlər aşkar edildi. 1991-ci ildə istintaq hərəkətləri çərçivəsində polyak ekspertlərin də iştirakı ilə aparılan ekshumasiya işləri zamanı 1940-cı ildə NKVD-nin öldürdüyü polşalı zabitlərin və polislərin qalıqları tapıldı.

Polşa tərəfi Katına aid bütün sənədlərdən məxfiliyin götürülməsini və onların ictimailəşməsini istəməkdə davam edirdi. 1992-ci il oktyabrın 14-də prezident Boris Yeltsinin xüsusi nümayəndəsi, RF-nın Dövlət arxiv xidmətinin rəisi professor Rudolf Pixoya Varşavada prezident Lex Valensaya Xüsusi qovluğun 1 saylı qapalı paketinin kserosurətlərini təqdim etdi. Həmin sənədlərdə Katın cinayətinə formal təkan verən Beriya müraciəti, Siyasi Büronun 5 mart 1940-cı il qərarı və bu cinayətkar qərarın yerinə yetirilməsinə aid bir sıra seçilmiş sənədlər vardı.

1993-cü ildə Polşaya səfər edən Boris Yeltsin Povonzki hərbi məzarlığında “Katın xaçı” abidəsinə gül qoydu. 1994-cü il mayın 5-də Ukrayna Təhlükəsizlik xidmətinin rəis müavini Andrey Xomiç Katın cinayəti çərçivəsində Ukrayna ərazisində öldürülənlərin siyahısını Polşa tərəfinə təqdim etdi.

Polyak hərbi məzarlıqlarının yaradılması haqda qərar əsasında Varşavanın Moskva və Kiyevlə imzaladığı razılaşma polşalılara Katın və Mednoyedə (1994-1995), eləcə də Xarkovda (1994-1996) miqyaslı ekshumasiya işləri aparmağa imkan verdi. Katındakı qrupa arxeoloq prof. Maryan Qlosek, Mednoyedə antropoloq prof. Bronislav Mlodzeyovski, Xarkovda arxeoloq prof. Ancey Kolya rəhbərlik edirdi.
Ardını oxu...

Katın meşəsində bütün ölüm çalaları açıldı (almanlar hamısını açmağa macal tapmamışdılar - Press klub). Görülən işlər sayəsində dəqiqliklə müəyyən olundu ki, Katın memorialının ərazisində 1940-cı ilin yazında NKVD tərəfindən öldürülən polyak zabitlərin cəsədləri yatır. Məzarlardan çıxarılan və polyak hərbi əsirlərə aid əşyaların bir hissəsini Varşavadakı Katın muzeyində görmək olar.

Katın cinayəti haqqında həqiqət ictimailəşəndən, demək olar, dərhal sonra Polşa qurbanların anım konsepsiyasını hazırlamağa başladı. Ölənlərin qohumlarının iradəsini rəhbər tutan Varşava cinayət yerində hərbi məzarlıqların yaranması və qurbanların lazımi qaydada yenidən dəfni üçün bütün səyləri göstərdi.

Katın, Mednoye və Xarkovda fərdi məzarlıqlar düzəltmək imkanı olmayan Polşa hakimiyyəti kütləvi məzarlardan ibarət hərbi məzarlıqların inşasına qərar verdi. Yalnız Katındakı iki generalın - Meçislav Smoravinskinin və Bronislav Boqatereviçin məzarları istisnadır.

2000-ci ildə, cinayətdən 60 il sonra Katın faciəsi ilə birləşmiş üç yerdə - Katında, Xarkovda və Mednoyedə üç hərbi məzarlıq açıldı və təqdis olundu.
Ardını oxu...

Dördüncü polyak hərbi məzarlığı 2012-ci il sentyabrın 21-də Kiyev vilayəti sərhədləri içindəki Bıkovnya qəsəbəsi yaxınlığında açıldı. Aparılan arxeoloji və ekshumasiya işləri nəticəsində müəyyən olundu ki, həbsxanalarda öldürülən və “Ukrayna siyahısı”na daxil olan Katın qurbanlarının bir hissəsi məhz burada dəfn olunub.

Polşa hakimiyyətinin cəhdlərinə baxmayaraq, “Belarus siyahısı”nda olan, “Katın qərarı”na əsasən, böyük ehtimalla, Minskdə güllələnən və Kuropatıda basdırılan qurbanların xatirəsinə ehtiram göstərmək hələ də mümkün olmayıb...

Hazırladı: Yadigar Sadıqlı

Mənbə:
Ardını oxu...
Knessetin üzvü Simon Moşiaşvili çıxışında deyib:
“Azərbaycan İslam dünyasında İsrail dövlətini və yəhudi xalqının müstəqillik hüququnu tanıyan ilk ölkədir.
Oktyabrın 7-də biz Azərbaycan vətəndaşlarının İsrailin Bakıdakı səfirliyinə gələrək xatirə şamları yandıraraq İsraili necə dəstəklədiklərini gördük.
Biz xalqlar arasında ittifaqı gücləndirəcəyik və İranın ittifaqa zərər vurmasına imkan verməyəcəyik. İran hesab edir ki, ABŞ və İsrail düşməndir və Azərbaycan onlara kömək edir. İran Azərbaycana hücum etmək istəsə, biz onu müdafiə edəcəyik”.
https://t.me/tebriz_turan/70764

Dünyapress TV

Xəbər lenti