Artıq bir neçə həftədir ki, Rusiyada demək olar ki, hər gün sənaye müəssisələrində, anbarlarda, ticarət mərkəzlərində partlayışlar və yanğınlar baş verir. Fövqəladə Hallar Nazirliyi bütün iri ticarət mərkəzlərində və anbarlarda siqnalizasiya və yanğınsöndürmə sistemlərinin olub-olmaması və ya işləməsi, habelə qəza çıxışlarının vəziyyətinin yoxlanılmasını təklif edib.


Xatırladaq ki, Ukrayna ilə müharibə başlayandan sonra hakimiyyət ilin sonuna qədər biznes yoxlamalarına moratorium qoymuşdu.

Dekabrın 18-dən 19-na keçən gecə İrkutsk vilayətinin Ust-Kutski rayonunda Markovskoye yatağından təbii qazın kompleks hazırlanması üçün istifadə olunan texnoloji qurğu 400 kv. metr sahədə yanıb. Yanğın texnoloji qaz emalı qurğusunun kompleks sınaqları zamanı baş verib. Hadisə zamanı ölən olmayıb, 7 nəfər yaralanıb, onlardan ikisinin vəziyyəti ağırdır. Yaralılar təcili tibbi yardım helikopteri ilə Bratsk şəhərinə aparılıb. Orta ağır vəziyyətdə olan dörd nəfər isə Ust-Kutsk şəhər xəstəxanasına yerləşdirilib. Digər zərərçəkmişin isə ayağından don vurub və ev şəraitində müalicə olunacaq. Yanğının söndürülməsində 155 nəfər iştirak edib.

Bu, demək olar ki, hər gün baş verən və son vaxtlar Rusiyanın müxtəlif bölgələrindən gələn iri yanğın və partlayış xəbərləri silsiləsindən biridir. Mütəxəssislər “Sibir.Realii” portalına belə qəzaların ən çox rast gəlinən səbəbləri barədə danışıb və qəzaların niyə tez-tez baş verməsi ilə bağlı öz fərziyyələrini bildiriblər.

Dekabrın 15-də Anqarsk Neft-Kimya Şirkətinin ərazisində iki nəfərin öldüyü və beş nəfərin yaralanması ilə nəticələnən güclü yanğın baş verib. Bu, bir ay ərzində ikinci hadisədir - 27 noyabr 2022-ci ildə zavodda istilik dəyişdiricisinin texniki qurğusunun yanması nəticəsində ANHK-nın binalarından biri tamamilə dağılmışdı.


Anqarsk, İrkutsk və onların ətrafında yerləşən qəsəbələrin sakinləri bildiriblər ki, yanğının başlaması elə güclü partlayışla müşayiət olunub ki, bəziləri bu səsi zəlzələ kimi qəbul ediblər. Onlar sosial şəbəkələrdə partlayışın zavoddan bir neçə kilometr aralıda yerləşən binanın tavanına zərər verdiyini göstərən video yayıblar.

Zərbə dalğasının təsiri İrkutsk şəhərinin kənarındakı qonşu Novo-Leninoya da çatıb. Sakinlər bildirirlər ki, qapı-pəncərələri açılıb. Seysmoqraflar bunu zəlzələ kimi qeyd ediblər. Söndürmə işlərinə 100-dən çox canlı qüvvə və 25-dən çox texnika cəlb olunub. Günortaya yaxın yanğın söndürüldü. İlkin olaraq müəyyən edilib ki, ANHK-da baş verənlərə mümkün səbəb texnoloji qurğu sistemlərinin qazla çirklənməsi ola bilər.

Dünən Vladivostokda Karernaya küçəsində anbar yanıb. Ümumi yanğın sahəsi 1100 kvadratmetrə çatıb. Yanğın zamanı dam örtüyü uçub. Bu, bir həftə ərzində Rusiyada baş verən altıncı böyük yanğın idi.

Dekabrın 12-də Moskva vilayətinin Balaşixa şəhərində “StroyTrakt” ticarət mərkəzinin ərazisində yanğın baş verib. Yanğın sahəsi 10 min kvadratmetrə çatıb - bu, demək olar ki, bütün Mərkəzin od tutduğunu göstərir.

Dekabrın 9-da Ximkidə “Mega” ticarət mərkəzindəki tikinti materialları hipermarketi OBI yanıb, yanğın 18 min kvadratmetrlik binanın bütün ərazisini əhatə edib. Hadisənin boya-lak məhsulları partlaması nəticəsində meydana çıxdığı bildirilirb.

Noyabrın sonunda isə Moskvada üç dəmir yolu stansiyasının yaxınlığındakı anbarda yanğın baş verib. Avqustun əvvəlində Moskva vilayətindəki Ozon anbarında yanğın baş verib, orada yanğın sahəsi 50 min kvadratmetrə çatıb.

Bu ay Rusiyada bir gündə ən azı üç qaz partlayışı baş verib: dekabrın 4-də Yaroslav vilayətində qaz avadanlığının öz-özünə işə düşməsi səbəbindən partlayış baş verib; bir nəfər xəstəxanaya yerləşdirilib, üçmərtəbəli binanın digər sakinləri təcili təxliyə edilib.

Nijni Novqorod vilayətində partlayış nəticəsində üç mənzilin divarları uçub, bundan sonra binada yanğın başlayıb. Nijnevartovskda qaz balonunun partlamasından sonra on bir nəfər ölüb, çoxlu saydan insan yaralanıb.

Müəssisələrdə baş verən partlayışlara gəlincə, mütəxəssislər yanğın təhlükəsizliyi tədbirlərinə tam əməl olunmamasına səbəb olan bir sıra səbəbləri - fövqəladə halların qarşısının alınmasında iştirak edən işçilərin çatışmazlığı, iş sahiblərinin qənaət və yanğın təhlükəsizliyi tədbirlərinin həyata keçirilməsinə nəzarətin olmaması ilə izah edirlər.

İqtisad elmləri doktoru, Baykal Dövlət Universitetinin professoru Viktor Samarukha “Radiso Svoboda”ya deyib ki, ANHK-da problemlər, mütəxəssis çatışmazlığı ənənəvidir: “Daimi işçilərin ixtisarı, əmək haqqının azaldılması, 13-cü maaşın verilməməsi, işçilərin iş şəraitinin yaxşılaşdırılmaması... Bütün bunlar ona gətirib çıxardı ki, təhlükəsizliyə nəzarət edən sadəcə heç kim yox idi. ANHK-da vakant yerlərlə bağlı elanlarının qəzetlərdə çıxmasını nə vaxt görüblər?” ANHK əməkdaşının sözlərinə görə, partlayışın rəsmi versiyası - texnoloji qurğunun sistemlərinin qazla çirklənməsi realdan çox uzaqdır, çünki qurğu təmirdə olub və partlayış ərəfəsində işə qaytarılıb.

“Bütün işçilər əmindirlər ki, əsl səbəb təmir zamanı yol verilən səhvlərdir, lakin araşdırılsa, müəssisədə normal mütəxəssis qalmadığı, sistemli şəkildə dağıdıldığı hamıya aydın olacaq”, - o bildirib.

Martın əvvəlində hökumət 2022-ci ilin sonuna qədər planlı biznes yoxlamalarına moratorium qoyub. Qadağa “iqtisadi inkişafın davamlılığını təmin etmək və sanksiyalar qarşısında sahibkarların yükünü azaltmaq” üçün tədbirlər kompleksinin tərkib hissəsi olub. Səlahiyyətlilərin izah etdiyi kimi, planlı yoxlamalaraancaq vətəndaşların həyatı üçün təhlükə yarandıqda və sağlamlığına, ölkənin müdafiəsinə və dövlətin təhlükəsizliyinə ciddi zərər vurduqda, habelə təbii və texnogen xarakterli fövqəladə hallar təhlükəsi yarandıqda yol verilir. Eyni zamanda, bu cür yoxlamalar prokurorluq orqanları ilə razılaşdırılmalıdır.

Fövqəladə halların tezliyinin artması ilə əlaqədar Fövqəladə Hallar Nazirliyi bütün iri ticarət mərkəzlərində və anbarlarda yanğın təhlükəsizliyini yoxlamaq üçün hökumətə müraciət edib. Şöbənin rəisi Aleksandr Kurenkov bildirib ki, “mütəxəssislər siqnalizasiya sistemlərinin mövcudluğuna və işləkliyinə, yanğının söndürülməsinə, qəza çıxışlarının saxlanmasına, yanğınsöndürmə vasitələrinin mövcudluğuna diqqət yetirəcəklər; mümkün hadisələrə cavab vermək üçün kadr hazırlığının səviyyəs qiymətləndiriləcək”.

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, obyektlərin yarıdan çoxu sınaqdan keçməyəcək. Bölgələrdəki əksər ticarət mərkəzləri sadəcə olaraq yanğın təhlükəsizliyi tələblərinə cavab vermir.

Rasim Əliyev

“AzPolitika.info”

Gürcüstanda sabiq Prezident Mixeil Saakaşviliyə növbəti dəstək aksiyası keçirilib.

TNS xəbər verir ki, aksiya Gürcüstanın Gürcü Arzusu Partiyasının qurucusu, ölkənin sabiq baş naziri Bidzina İvanişvilinin evinin qarşısında keçirilib.

Mitinqdə Vahid Milli Hərəkat Partiyasının üzvləri və tərəfdarları iştirak edib.

Aksiya iştirakçıları bildiriblər ki, bugünkü hərəkətlə onlar Bidzina İvanişviliyə konkret mesaj veriblər: “Məhkəmə Saakaşvilini ən pis vəziyyətdə həbsxanada saxlasa, bu, onun üçün ölüm hökmü olacaq. Bu halda Bidzina İvanişvilinin evləri etirazın mərkəzinə çevriləcək. Aksiyalar intensiv hal alacaq”.

Qeyd edək ki, növbəti mitinq dekabrın 22-nə planlaşdırılır.

Belçika Krallığı öz vətəndaşlarını, o cümlədən ikili vətəndaşlığı olanları İranı tərk etməyə və bu ölkəyə lazımsız səfərlərdən çəkinməyə çağırıb.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə ölkənin Xarici İşlər Nazirliyi məlumat yayıb.

Nazirlik vurğulayıb ki, İranda olan Belçika vətəndaşlarının həbs və əsassız məhkum edilmə riski yüksəkdir.

“Bu risk hətta İranda turizm məqsədi ilə olan şəxslərə də şamil edilir. Vətəndaşlarımız həbs olunarsa, onların insan hüquqları təmin edilə bilməz”, - bəyanatda deyilir.

Qeyd olunub ki, İrandakı Belçika səfirliyinin konsulluq dəstəyi göstərmək imkanları son dərəcə məhduddur.

Post-müharibə dövründə Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazilərində erməni ekoterrorizminə və təbii sərvətlərimizin qeyri-qanuni istismarına etiraz edən soydaşlarımız Haaqada etiraz aksiya və yürüş keçiriblər.

“Report” xəbər verir ki, Niderland-Azərbaycan təşkilatının təşəbbüsünə qoşulan azərbaycanlılar ermənilər tərəfindən ölkəmizin təbii sərvətlərinin qeyri-qanuni istismarının daha da gücləndiyi, həmin ərazidə monitorinq keçirmək cəhdlərimizə imkan verilmədiyi barədə məlumatları Avropa ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırıblar.

Ekoloji terrorizmə qarşı şüarlar səsləndirn, çağırışlar edən aksiya iştirakçıları Qarabağa toplaşan azərbaycanlı etirazçıların tələblərinin haqlı olduğunu, onları dəstəklədiklərini bildiriblər.

Soydaşlarımız ermənilərin uzun illərdir həyata keçirdikləri ekoloji terrorizmin bütün regionu təhdid etdiyini vurğulayıb, siyasətçiləri, beynəlxalq təşkilatları məsələyə adekvat reaksiya göstərməyə, bu cür cinayət halları qarşısında susmamağa, daha həssas davranmağa çağırıblar.

Azərbaycanın işğaldan azad edilən ərazilərində yerləşən Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan Azərbaycan ərazilərinə Azərbaycan Ekoloqlarının‚ Televiziya jurnalistlərinin‚ ictimaiyyət nümayəndələrinin və həmçinin Qeyri Hökumət Təşkilatları təmsilçilərinin buraxılmaması qanunsuz hərəkətdir və bunu özbaşınalıq olaraq xarakterizə edirik. Rusiya sülhməranlı kontingentinin müvəqqəti məskunlaşdığı ərazilərdə qanunsuz erməni hərbi birləşmələrinin və erməni separatçılarının ekoloji terror törətməsi‚ Azərbaycan ərazilərindəki təbii sərvətləri talayaraq istismar etməsi növbəti hərbi cinayət halıdır. Ermənistan hərbi birləşmələrinin ekoloji terror törətməsi faunanı və atmosferi məhv etməkdir. Dünya ictimaiyyəti və aidiyyatı beynəlxalq təşkilatlar məsələyə biganə qalmamalı‚ aidiyyatı təşkilatlar bölgəyə səfər edərək məsələni araşdırmalıdır. Ekologiyanı çirkləndirmək cinayətdir. Qarabağdakı qanunsuz erməni separatçı qüvvələri‚ İran rejiminə bağlı olan şirkətlər və şəxslərin özbaşına olaraq mütamadi Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin nəzarətində olan Azərbaycan ərazilərinə gələrək bu ərazilərdəki Azərbaycana məxsus yeraltı və yürüstü təbii sərvəti talan etməsi ilə Azərbaycan iqtisadiyyatına ağır maddi zərər dəyib. İran rejiminə bağlı şirkətlərin‚ SEPAH və ETTEELAAT-ın Qarabağdakı erməni separatçılarının olduğu və rus sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdiyi ərazilərdəki yeraltı və yerüstü bütün təbii sərvətləri talayaraq terrora‚ silah‚ Nüvə proqramını genişləndirməyə sərf edir. Son zamanlar Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan ərazilərə edilən qanunsuz səyahətlər və qanunsuz‚ özbaşına keçidlər rus sülhməramlılarının qanunsuz fəaliyyətindən və özbaşınalığından xəbər verir. Üstəlik Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin əməkdaşlarının bölgədə yoxlama və təftiş aparmasına‚ azərbaycanlı jurnalistlərin öz dədə-baba torpaqlarında çəkilişlər etməsinə və sülhməramlıların müvəqqəti yerləşdiyi ərazilərə gələn azərbaycanlıların ərazilərə daxil olmasına ciddi cəhdlə mane olmaq və öz nəzarətlərində olan yerlərə buraxmamaq‚ artıq özbaşınalığın ən kobud halıdır. Belə sülhməramlı missiyası ola bilməz. Hadisələrdən açıq görünür ki‚ Rus sülhməramlıların əməlləri rəsmən Azərbaycan ərazilərinin növbəti dəfə qəsb olunması faktıdır. Rusiya sülhməramlı kontingentinin fəaliyyəti sadəcə ərazinin təhlükəsizliyini təmin etməli olduğu halda‚ bunun əksini etməkdədir.

Beynəlxalq qanunlara görə sülhməramlı statusunu yalnız BMT verir. Heçbir ölkə‚ heçbir zaman özbaşına sülhməramlı statusu daşıya bilməz. Bunun üçün həmin ölkənin BMT-dən mandatı olmalıdır. Yalnız BMT. T.Ş sülhməramlı olacaq ölkə və ölkələrə sülhməramlı mandatı təqdim edir. Eyni zamanda sülhməramlı missiyasında bir ölkə yox‚ bir neçə ölkə iştirak edir. BMT tərəfindən mandat verilərək bir neçə ölkənin hərbi qulluqçusu sülhməramlı qismində BMT bayrağı altında bölgəyə yerləşdirilir və regionda sülhün qorunmasına xidmət edir. Beləcə‚ bir neçə ölkə sülhməramlı mandatı ilə‚ BMT bayrağı altında birgə fəaliyyət göstərir. Sülhməramlının fəaliyyəti və missiyası sadəcə ərazinin təhlükəsizliyini təmin etmək‚ hər hansı təxribat‚ pozuculuq və terror hadisələrinin qarşısını almaq‚ ərazidə sabitliyi qorumaq‚ insanların və mülki sakinlərin rahat və maneəsiz gediş-gəlişini təmin etməkdir.
Niyyəti sülh olmayan rus sülhməramlılarının isə BMT-dən heçbir sülhməramlı mandatı yoxdur. Yəni Rusiyanın sülhməramlı missiyası beynəlxalq qanunlarla və BMT Nizamnaməsi ilə tənzimlənmir və heçbir BMT mandatına sahib deyil. Rusiyanın Qarabağdakı sülhməramlı missiysı BMT və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınmır. Görünən odur ki‚ hazırda Rusiyanın Qarabağdakı fəaliyyəti‚ yuxarıda qeyd olunan sülhməramlılıq anlayışının və prinsiplərinin əksinə olaraq sülhməramlılıq yox‚ ermənilərə dəstək olmaq‚ Azərbaycan razilərindəkii təbii sərvətləri talamaq‚ İran və Ermənistana sözügedən bölgədə şərait yaratmaq‚ erməni maraqlarını müdafə etməkdir. Azərbaycan dövlət orqanlarının fəaliyyətinə‚ mətbuatın çəkiliş aparmasına‚ ictimaiyyət nümayəndələrinin hərəkətinə ciddi cəhdlə mane olmaq‚ Azərbaycan torpaqlarınıı qəsb etmək‚ mənimsəmək anlamındadır. İran və bir çox yerdən sülhməramlıların yerləşdiyi ərazilərə özbaşına və gizlin səfərlər edilməsi‚ Azərbaycana məxsus yeraltı və yerüstü sərvətlərin İrana daşınması və üstəlik buna sülhməramlıların şərait yaratması‚ Azərbaycanlıları və xüsusən Media nümayəndələrini isə əraziyə buraxmamaq özbaşınalığın ən üst həddidir.
Azərbaycan Qeyri Hökumət Təşkilatları və media mənsublarının Qarabağda aksiya keçirtməsi haqq-ədalətin bərpa edilməsinə xidmət edir. Azərbaycan Qeyri Hökumət Təşkilatları və media nümayəndələrinin Laçın-Xankəndi magistral dəhlizini bağlaması‚ aksiyanın daha da genişlənməsi doğru və haqqlı addımdır. Azərbaycan haqqlı tərəfdir‚ işğala və əraziləri talana‚ özbaşınalığa və ərazisindəki təbii sərvətləri istismara məruz qalan tərəfdir. Beynəlxal hüquq Azərbaycanın tərəfindədir. Qanunsuz erməni birləşmələri və erməni separatçıları Azərbaycan torpaqlarını tərk etməlidir. Ermənistan tərəfi ekoloji terroru və Azərbaycan ərazilərinin gizli talamağı dayandırmalıdır. Açıq aşkar görünür ki‚ rus sülhməramlı qüvvələrinin dəstəyi ilə hazırda yerləşdikləri ərazilərdə talançılıq və istismarçılıq fəaliyyəti ilə məşğuldur. Qanunsuz erməni qüvvələrinin Azərbaycan ərazilərindəki yeraltı və yerüstü təbii sərvətlərinin istismar edilərək talanması işinə İranı və SEPAH-ı da cəlb edib. Rusiya sülhməramlılarının isə buna şərait yaratması beynəlxalq hüququ pozmaq‚ özbaşınalıq və qəsbkarlıqdır. Azərbaycana məxsus yeraltı və yürüstü təbii sərvətlərinin‚ xüsusən qızıl-gümüş‚ digər qiymətli metalların və qiymətli təbii sərvətlərin talan edilərək gizli şəkildə məhz İrana daşınması‚ bu marşurut xətti ilə İran rejiminin kirli‚ mənfur siyasətini icra edən SEPAH və ETTEELAAT tərəfindən gizli şəkildə narkotik daşınması beynəlxalq miqyaslı cinayətdir. Rus sülhməramlıları buna şərait yaratdıqları üçün ərazini qapalı rejimdə saxlamağa çalışırlar. Bu səbəbdən sülhməramlıların müvəqqəti yerləşdikləri ərazilərə Azərbaycanlıların daxil olmasına maneçilik törədilir.

Bütün bu səbəblərə görə Xankəndi-Şuşa istiqamətində Azərbaycan Qeyri Hökumət Təşkilatlarının və Media nümayəndələrinin aksiya keçirtməsi zəruri və lazımlı addımdır.
Biz‚ aksiyanın keçirilməsinə‚ aksiyaya gələn hər kəsə öz dəstəyimizi ifadə edirik. Azərbaycanın haqqlı mövqeyini‚ beynəlxalq ictimaiyyət və BMT tərəfindən tanınan ərazi bütövlüyünü‚ suverenliyini dəstəkləyirik və bütün təhlükə və təhdidlərə‚ təxribat və siyasi hücumlara qarşı hər zaman Azərbaycan dövlətinin və xalqının yanında olduğumuzu bəyan edirik.



İsrail Təhlükəsizlik Akademiyasının
Azərbaycan Respublikasındakı
Nümayəndəliyi

Qarabağda Ermənistanın təxribatı yenidən davam edir. Ermənistanın Azərbaycana verdiyi mina xəritələrinin doğruluq göstəricisinin olduqca az olması erməni millətçilərinin məqsədyönlü şəkildə törətdiyi təxribatların yeni mərhələdə davam etməsi deməkdir. Minalanmış ərazilərin təmizlənməsi külli miqdarda vəsaitin və vaxtın sərf olunmasına gətirib çıxarır ki, bütün bunlar da böyük qayıdış prosesini ləngidir. Minaların təmizlənməsi zamanı hərbçilər minaya düşərək həlak olurlar. Belə bir halda dünya ictimaiyyəti susmamalı, əksinə kütləvi şəkildə öz etirazını dilə gətirərək Ermənistana qarşı təzyiqləri artırmalıdır.
Ermənistanın təxribatına dair digər bir məqam isə Qarabağda yerləşdirilən rusiyalı “sülhməramlılar”ın heç də sülh tərəfdarı kimi davranmamalarıdır. “Sülhməramlılar”ın Qarabağa təyin olunduqları müddət ərzində regionda ciddi pozuntu halları müşahidə olunub ki, bu da bir növ erməni vandalizminin sübutudur. Çünki insanlıqdan kənar olan bu cür davranışlar yalnız erməni vandalizminə xas ola bilər. Həqiqət onu göstərdi ki, Qarabağdakı “sülhməramlılar” əslində erməni revanşistlərinə onların istədikləri şəraiti yaradırlar. Azərbaycanlı mütəxəssislərin Qızılbulaq və Dəmirli mədənlərinə “sülhmərmalılar” tərəfindən buraxılmaması açıq-aşkar Ermənistanın Azərbaycanın təbii sərvətlərini ələ keçirmək üçün atdığı düşünülmüş addımdan xəbər verir. Belə olduğu halda isə Azərbaycan ictimaiyyəti bu haqsızlığa göz yummayaraq öz etirazını aksiyalarla bildirməyə davam edir. Laçın-Şuşa yolundakı aksiyada iştirak edən Azərbaycan könüllüləri ilə yanaşı, ekoloqların, qeyri-hökumət təşkilatlarından olan nümayəndələrin və jurnalistlərin də onlarla bir amal uğrunda birləşməsi Ermənistana Azərbaycanın dəmir yumruğunun yenidən yerində olması mesajını verir.
Erməni mətbuatı keçirilən aksiya ilə bağlı feyk xəbərlər və məlumatlar paylaşaraq guya Azərbaycanın aksiya keçirilən zonada yolu bağlamasını qeyd edir ki, bu da açıq-aşkar dezinformasiyadır. Aksiya iştirakçıları sadəcə hazırkı vəziyyətdən xəbərdar olmaq üçün Azərbaycanın təbii sərvətləri sırasında yer alan - Qızılbulaq qızıl mədən yatağına və Dəmirli mis-molibden yatağına daxil olmaq istəyirlər. Ermənistan isə həmişə olduğu kimi bu dəfə də Azərbaycana qarşı təxribatlar törədərək feyk xəbərlərlə böhtanlar yağdırmağa davam edir.
Qeyd etmək lazımdır ki, Qarabağdakı “sülhməramlılar”ın davranışları tanınmış ekspertlərin diqqətindən də kənarda qalmır və onlar məsələ ilə bağlı öz fikirlərini caliber.az informasiya agentliyinə bildiriblər. Rusiyalı ekspert Aleksandr Jukovskinin qənaətinə görə, rusiyalı “sülhməramlılar” qoyulan qaydalara, əldə olunan razılıqlara məhəl qoymayaraq vəziyyəti çətinləşdirirlər ki, bu da Rusiya tərəfindən kortəbii davranış təəssüratını yaradır. A.Jukovski, mərkəzin baxışlarının və siyasətinin qeyri-müəyyən olduğunu və onların bunu başa düşmədiyini qeyd edib. Gürcü politoloqu Gela Vasadzenin qənaətinə görə, Rusiya hərbi kontingentinin Azərbaycanda erməni əhalisinin yaşadığı ərazilərə nəzarət etməsi, hərbi kontingentin Bakı üzərində təzyiq vasitəsi kimi saxlamaq üçün düşünülmüş ümumi planın bir elementidir. “Biz gördüklərimizi görürük. Fərqli ola bilərmi? Əgər kimsə Volkovun müstəqil fiqur ola biləcəyi təəssüratına malikdirsə, o, dərindən səhv edir”, - deyə G.Vasadze bildirib [1].
Qazaxıstanlı politoloq Nurlan Munbayevin qənaətinə görə, Qarabağdakı Rusiya “sülhməramlılar”ının erməni separatçılarına qarşı laqeydliyi, o cümlədən Qazaxıstan cəmiyyətində ciddi narahatlıq doğurur və bu, Rusiyanın regionda sülhməramlı qüvvələrinin birbaşa vəzifə və funksiyalarının pozulmasından başqa bir şey deyildir. N.Munbayevin sözlərinə görə, Rusiya “sülhməramlılar”ının hərəkətləri istər-istəməz təəccüblənməyə vadar edir. “Rusiyanın siyasi qruplarının ambisiyalarına son qoymaq və ona başqa bir dövlətin daxili işlərinə qarışmamaq prinsiplərini xatırlatmaq lazımdır. Müvafiq olaraq, Azərbaycan ərazisində olan bütün sərvətlər ölkənin xalqına və gələcək nəslinə məxsusdur. Mümkündür ki, Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycan yataqlarında qoyduğu maneələr strateji xarakter daşıyır və çox güman ki, bunun arxasında başqa dövlətin hərbi-iqtisadi maraqları dayanır”, - deyə N.Munbayev bildirib [1].
Sonda belə bir nəticəyə gələrək hesab edirik ki, Rusiya hərbi kontingenti danışıqlar zamanı əldə olunan razılıqlara əməl etməli, Rusiya hərbi kontingentinin köməyindən öz məkrli məqsədi üçün istifadə edən Ermənistan isə Azərbaycanın təbii sərvətlərini talan etmək niyyətindən əl çəkməlidir. Xatırlatmaq istəyirik ki, Azərbaycan İkinci Qarabağ müharibəsindən qalib çıxan ölkədir və bu müharibənin məntiqi yekunu olaraq Azərbaycanla Rusiya və Ermənistanın arasında “üçtərəfli bəyanat” imzalandı. Azərbaycan öz hüquqlarını yaxşı bilir. Ermənistan isə hələ də Rusiya hərbi kontingentinin köməyindən istifadə edərək qaydaları pozmağa davam edir.

İstifadə olunan mənbə:
1. «Москва должна дать исчерпывающие ответы о миротворческой миссии в Карабахе» /13.12.2022/ https://caliber.az/print/130099/
Kamal Salayev
AMEA-nın Qafqazşünaslıq İnstitutunun
Gürcüstanşünaslıq şöbəsinin kiçik elmi işçisi
Teref.az

Teref.az yazır ki, 1954-1962-ci illərdə Əlcəzair xalqı Fransa işğalından qurtulmaq üçün Əlcəzair Milli Qurtuluş Cəbhəsinin liderliyində azadlıq savaşı verdi.
1962-ci ildə Əlcəzair müstəqil oldu.
Həmin savaşda azadlıq uğrunda vuruşanlardan başqa Fransa aşiqi olan yüz minlərlə Əlcəzairli azadlıq hərəkatına qarşı Fransanın yanında oldular. Bu "kollaborantlar"ı yerli xalq alçaldıcı şəkildə "Xarki" adlandırırdı.
Savaş bitdikdən sonra Əlcəzairdəki milyonlarla Fransız ölkəni tərk etdi. Onlarla birlikdə satqın Xarkilər də qaçmaq istədilər. Lakin bir çoxunun Fransaya getməsinə Fransa imkan yaratmadı. Əlcəzairdə qalan həmin Xarkilər yerli milli hökümət və xalq tərəfindən repressiyalara və alçaldılmalara məruz qaldılar.
Xarkilərin bir qismi Əlcəzairi tərk edən Fransızlarla birlikdə Fransaya girə bildilər. Fransa höküməti Əlcəzairdən gələn Fransızlara "repatriant" (yəni öz ata yurduna geri dönən şəxs) statusu verdi. Fransa uğrunda öz xalqına qarşı çıxmış Ələczairli Xarkiləri isə Fransa dövləti lagerlərə saldı. Xarkilər düz 9 il, 1971-ci ilə qədər Fransa lagerlərində süründülər.
Yalnız 1971-ci ildə yeni qanunla lagerdən buraxılıb Fransa vətəndaşlığı aldılar.
Şəkildə Fransanın Sen-Moriz-L'Arduaz şəhərindəki lagerdə qalan Əlcəzair Xarkiləridir.

Huseyn Həsənli
Teref.az

“Rusiya İrəvanı dəstəkləməyi dayandırdığı anda Ermənistan məhv olacaq”.

Bunu rusiyalı şərqşünas, “Yaxın Şərq İnstitutu” elmi mərkəzinin yaradıcısı və prezidenti Yevgeni Satanovski deyib: “Azərbaycanın Laçın dəhlizini bağladığı və öz maraqlarını müdafiə etdiyi indiki şəraitdə Ermənistan rəhbərliyi sual verməlidir – Qarabağ Ermənistana lazımdır, ya yox?” – Satanovski vurğulayıb.


“Azərbaycan və Türkiyə münasibətlərini strateji müttəfiqliyə çatdıran bir çox sənədlər imzalayıb. Bu yaxınlarda onlar “Şuşa Bəyannaməsinə” də imza atıblar. Hazırda Laçın dəhlizində baş verənlərə gəlincə, bu barədə ilk növbədə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan düşünməlidir. Ona Qarabağ, ümumən Rusiya ilə münasibətlər, KTMT lazımdırmı?” – Yevgeni Satanovski ritorik suallar ünvanlayıb.

Rusiyalı ekspert 2020-ci il müharibəsində məğlub olduqdan sonra Ermənistanda Paşinyanın 2021-ci ilin yayında keçirilən növbədənkənar seçkilərdə yenidən seçildiyinə diqqət çəkib: “Əgər bundan sonra Ermənistan təkcə Qarabağı yox, həm də öz dövlətçiliyini itirərsə, bu, Paşinyanı başçı seçənlərin problemi olacaq. Putin də daxil olmaqla, Paşinyanın əvəzinə heç kim Ermənistana rəhbərlik etməyəcək. Onu Moskvadan da dəyişməyəcəklər, biz Sovet İttifaqında deyilik” – Satanovski deyib.

Satanovski hesab edir ki, Moskva ilə İrəvan arasında münasibətlər inkişaf etmir, çünki Nikol Paşinyan Rusiyanı çərçivəyə salmaqdan başqa heç nə istəmir: “Əgər sabah fransızlar və amerikalılar şəxsən Paşinyana hər şeyin yaxşı olacağına söz versələr, o, böyük məmnuniyyətlə rus sülhməramlılarından qurtulacaq. Amma bundan sonra Ermənistanın mövcud olub-olmayacağı sual altındadır”, – Yaxın Şərq İnstitutunun təsisçisi bildirib.

“Rusiya İrəvanı dəstəkləməyi dayandırdığı anda Ermənistan məhv olacaq. Bu sadə faktı Ermənistanda kiməsə anlayırmı? Hazırda Azərbaycan ordusu Türkiyə sistemində qurulur. Azərbaycan Türkiyə ilə müqavilə bağlamış bir ölkədir və “Bir millət, iki dövlət” Proqramı hazırlanır. Əgər Ermənistan öz gələcəyini Rusiya-Türkiyə müharibəsi üzərində qurmağa hazırlaşırsa, bu, baş verməyəcək. NATO bloku ilə müharibəmiz var, amma Türkiyə ilə ayrıca savaşmayacağıq. Bu bir faktdır. Bunu Putinə təklif etmək mənasızdır” – deyə Satanovski fikirlərini tamamlayıb.