 |
|
|
Qeyri-rəsmi məlumatlara görə, Azərbaycanda, xüsusilə Bakı və Abşeron ərazilərində çıxarışı olmayan yüzminlərlə fərdi yaşayış evi mövcuddur. Ekspertlərin sözlərinə əsasən, bu evlərə sənəd verilməməsinin əsas səbəblərindən biri onların yaşayış məntəqələri deyil, kənd təsərrüfatı və ya digər təyinatlı torpaq sahələrində tikilməsidir.
Ölkə başçısının 28 sentyabr 2024-cü il tarixli fərmanı ilə “Torpaqların kateqoriyalara aid edilməsi və onların bir kateqoriyadan digərinə keçirilməsi Qaydaları” təsdiq olunub. Maraqlıdır, bu qayda sənədsiz ev probleminin həll olunmasına imkan verə bilər?
“Qafqazinfo”nun məlumatına görə, Nazirlər Kabinetinin 2017-ci il 20 yanvar tarixli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Torpaqların kateqoriyalara aid edilməsi və onların bir kateqoriyadan digərinə keçirilməsi Qaydaları”nda torpağın bir kateqoriyadan digərinə keçirilməsinin əsaslarından biri də yeni yaşayış məhəllələrinin salınması və ya mövcud yaşayış məntəqələrinin inkişaf etdirilməsi məqsədilə əlavə torpaq sahələrinin ayrılması idi.
Lakin yeni Qaydaların 2.1-ci bəndində torpaqların kateqoriyalara aid edilməsi və onların bir kateqoriyadan digərinə keçirilməsinin daha geniş əsasları müəyyən olunub. Onlardan biri də yaşayış məntəqələrinin torpaqlarına aid olmayan torpaqlarda salınmış yaşayış massivlərinin yerləşdiyi torpaq sahələrinin kateqoriyasının dəyişdirilməsi zərurətidir.
Eyni zamanda, yaşayış məntəqəsinin inzibati sərhədlərinə daxil olmayan kateqoriyası dəyişdirilməli torpaq sahəsində tikinti niyyəti həyata keçirildiyi halda Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi tikintiyə icazə verilməsinin mümkünlüyü barədə rəy verməlidir. Rəyin tikintiyə icazənin ərazilərin zonalaşdırılması, tikintinin növü və miqyası ilə bağlı müfəssəl qaydalara uyğunluğuna dair olması nəzərdə tutulub.
Daşınmaz əmlak üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev hesab edir ki, müəyyən torpaqların təyinatlarının dəyişdirilərək yaşayış məntəqələri təyinatlı torpaqlara çevrilməsindən sonra onların üzərində tikilən evlərə də çıxarışların verilməsi mümkün olacaq. Ekspert “Qafqazinfo”ya bildirib ki, indiyədək bu istiqamətdə müəyyən addımlar atılsa da, uzun illərdir bu prosesin həyata keçirilə bilinməməsinə əsas səbəb bu qaydaların olmaması idi.
Bununla belə, ekspert belə qənaətdədir ki, bir çox ərazilərdə tikilmiş yaşayış massivləri var ki, onlar qadağan olunmuş ərazilərdə salındığına görə həmin əmlaklara çıxarışların verilməsi mümkün deyil.
Bəs torpaqların təyinatı necə dəyişdiriləcək?
Yeni qaydalara görə, torpağın mülkiyyətçisi torpaqların bir kateqoriyadan digərinə keçirilməsi ilə bağlı həmin torpaq sahəsinin yerləşdiyi ərazi vahidi, aid olduğu kateqoriya, keçirilməsi nəzərdə tutulan kateqoriya, keçirilmənin əsaslandırılması və digər məlumatlar aydın göstərilməklə İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinə müraciət etməlidir. Müraciətə, həmçinin qanunvericilikdə müəyyən olunan digər sənədlər əlavə olunmalıdır.
Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti müraciətə dair sənədlərin və məlumatların tamlığını, habelə torpaq sahəsinin keçirilməsi təklif edilən kateqoriya üzrə istifadəsinin mümkünlüyünü və digər məlumatların düzgünlüyünü yoxlayacaq. Müraciətdə və ona əlavə olunan sənədlərdə çatışmazlıqlar aşkar edilmədikdə, qurum 3 iş günündən gec olmayaraq Elektron Hökumət İnformasiya Sistemi vasitəsilə Kənd Təsərrüfatı, İqtisadiyyat nazirliklərinə və Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinə, habelə mənafeyinə toxunulan aidiyyəti dövlət orqanlarının rəylərinin alınması üçün müraciət edəcək. Aidiyyəti dövlət orqanları 10 iş günü müddətində rəylərini bildirməlidirlər. Göstərilən müddətdə rəylər təqdim edilmədikdə, torpaq sahəsinin kateqoriyasının dəyişdirilməsi aidiyyəti dövlət orqanı ilə razılaşdırılmış hesab olunur.
Daha sonra Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti tərəfindən 15 iş günü müddətində torpaq sahəsinin yerquruluşu qaydasında iki nüsxədən ibarət kağız üzərində və elektron daşıyıcıda yerquruluşu xəritəsi hazırlanacaq. Xəritə müvafiq yerli icra hakimiyyəti orqanı və ya bələdiyyə və aidiyyəti dövlət orqanları ilə razılaşdırılmalı və təsdiq edilməlidir. Yerquluşu xəritəsi müraciət və ona əlavə edilən sənədlərlə birlikdə İqtisadiyyat Nazirliyinə təqdim olunacaq.
İqtisadiyyat Nazirliyi isə yerquruluşu xəritəsinin bir nüsxəsini, müraciəti və ona əlavə olunan digər sənədləri 10 iş günü müddətində Nazirlər Kabinetinə təqdim edəcək. Nazirlər Kabineti tərəfindən qərar qəbul edildiyi halda, onun surəti Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinə daxil olduqdan sonra dövlət torpaq kadastrında 2 iş günü müddətində dəyişikliklər ediləcək və bu barədə müraciət edən subyektə 3 iş günü müddətində sifarişli poçt göndərişi vasitəsilə və ya elektron qaydada məlumat veriləcək.
Qanunvericilikdə müəyyən edilmiş qaydada və müddətdə müraciət edən subyektin ərizəsi əsasında bu dəyişikliklər daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində dövlət qeydiyyatına alınacaq.Torpaq sahəsinin bir kateqoriyadan digərinə keçirilməsi prosesi dövlət torpaq kadastrında və daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində bu barədə zəruri dəyişikliklər edildikdən sonra başa çatmış olacaq.
Azərbaycanda uşaq pulu məsələsi uzun illərdir ki, müzakirə olunan mövzulardan biridir. Getdikcə doğumların azalması, dünyaya gələn uşaqların sosial təminatında yaşanan problemlər bu məsələnin də gündəmdə saxlayır. Bəs hazırkı vəziyyət necədir və bu mövzuda hansı real addımlar atıla bilər?
Sitat.info- ya danışan iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli uşaq pulunun verilməməsinin tərəfdarı olduğunu bildirib.
TEREF videomaterialı təqdim edir:
Bu gün Bakıda mənzilə olan təlabat artır. Kirayə mənzillər gündən-günə bahalaşır. Vətəndaşlar kirayədə yaşamaqdansa, ipoteka yolu ilə ev almağa üstünlük verir. Amma şərtlər ağırdır. Hər kəsin mənzilə olan təlabatının ödənilməsi və ipoteka şərtlərinin yüngülləşdirilməsi istiqamətində banklar tərəfindən hansı addım atıla bilər?
İqtisadçı ekspert Əkrəm Həsənov Qaynarinfo-ya açıqlamasında bildirib ki, Bakıda hər kəsin evinin olması mütləq deyil.
"Dünyanın heç bir yerində belə bir şey mümkün deyil. İnsanların daha çox hissəsinin mənzilinin, özünə məxsus olan yaşayış yerinin olması yalnız sosialist ölkələrində mümkündür. Kapitalist ölkələrində belə bir şey qeyri-mümkündür. 1991-ci ildə biz yalnız müstəqillik yolunu deyil, həm də kapitalizm yolunu seçdik. Dedik ki, biz sosializmi istəmirik. Kapitalizmdə də kimin pulu çoxdursa, onun da evi var. Hətta bizdə minlərlə insan var ki, yüzlərlə mülkləri mövcuddur. Amma SSRİ zamanında insanın yalnız bir evi ola bilərdi. O da konkret orada yaşayanlara aid olan uyğun sahələrdə. Uzağı bir bağ evi də ola bilərdi. SSRİ-də mənzili dövlət pulla satmırdı. Fəhlələr növbəyə dururdu, ona uyğun da ev sahibi olurdular. Düzdür, orada da korrupsiya olurdu, amma əksəriyyət qanunu yolla alırdı. Mənim valideynlərim də mənzili həmin vaxt alıb", deyə Əkrəm Həsənov bildirib.
Əkrəm Həsənov indi belə mexanizmin olmadığını xatırladıb:
"Dünyada da ipoteka yolu ilə o adamlar ev ala bilir ki, onun sabit gəliri var, özü də mümkün qədər çox. İpoteka fondu baxır ki, kimin pulu çoxdursa, ona kredit verir. Bəziləri deyir ki, gəlin ipoteka şərtlərini yumşaldaq. Bundan o yana nə qədər yumşaldılmalıdır? 4%-lə sosial, 8%-lə isə adi ipoteka verilir, yəni Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsində də ucuz. Mərkəzi Bank bankalara krediti daha böyük faizlə verir".
Əkrəm Həsənov hesab edir ki, Azərbaycanda ipoteka kreditləri faizsiz verilsəydi belə, yenə də əksəriyyət əhali həmin kreditdən faydalana bilməyəcəkdi:
"Krediti qaytarmalısan. Bizim əhalinin aylıq gəliri o qədər aşağıdır aylıq təlabatına güclə çatır. İnsanlar istəyir öz evində yaşasın. Amma bu mümkün deyil. Bu tendensiya get-gedə Azərbaycanda daha da güclənəcək. Camaatın evlərini gəlib sökürlər, yeni binalar tikirlər. Mənzilləri kim alır? Bir neçə mənzilləri olanlar. Onlar mənzili alıb kirayə verir. Bu minvalla Azərbaycanda bir müddətdən sonra öz mənzili olanların sayı daha da az olacaq. Əgər biz bunu istəmiriksə, gərək kapitalizmdən imtina edək. Qayıdaq sosializm sisteminə".
Noyabrın 1-də gələn il minimum əməkhaqqının nə qədər artacağının müəyyənləşməsi gözlənilir. Ölkədə məvaciblərin minimal həddinin çox aşağı olması sirr deyil. Region ölkələrindən nəzərəçarpan dərəcədə geri qalırıq. İş orasındadır ki, ölkədə işləyən kəsimin heç də hamısı 345 manat qazana bilmir. Yəni minimum əməkhaqqı ifadəsi də xeyli şübhəli dayanır. Buna baxmayaraq, məbləğin ciddi artımı ilə bağlı gözləntilər var.
Bizimyol.info xəbər verir ki, ölkədə saatlıq maaş sistemi də tətbiq oluna bilər. Bununla bağlı müzakirələr diqqət çəkir. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi nəticə ilə bağlı tezliklə ictimaiyyətə geniş məlumat veriləcəyini bildirir.
Azı 600 min şəxsin məvacibinin artacağı iddia olunur. Amma əsas məsələ məbləğin nə qədər artacağıdır. Çünki əhalinin sosial vəziyyəti son illər xüsusilə ağırlaşıb. Düzdür, maaşlar artırılıb, amma qiymətlərin yüksəlmə sürəti daha böyük olub. Yəni əhalinin nominal gəlirlərinin artması çox şeyi dəyişməyib. Əksinə, real gəlirlər azalıb.
Gələn il dövlət büdcəsində sosial xərclərin 14 faiz artacağı gözlənilir. Nazirlər Kabinetindən 2025-ci ildə dövlət büdcəsində sosial müdafiə və sosial təminat üçün xərclərin 4 milyard 998 milyon manat olacağı bildirilib. Yəni 607 min manat artımdan danışılır. Xüsusi qeyd olunur ki, 2025-ci ildə əməkhaqqı və sosial ödənişlərin artımı 2 milyondan çox vətəndaşa şamil ediləcək.
Əvvəlki illərin təcrübəsi böyük gözləntilərdən qaçmağı tövsiyə edir. Minimum əməkhaqqı çox artmayacaq. Ekspertlər də gözləntiləri yüksək tutmamağı məsləhət görür. Böyük ehtimalla, artım 15-20 faizdən çox olmayacaq. Bu barədə danışan məsul şəxslər inamlı təsir bağışlamır. Hiss olunur ki, gözləntiləri qarşılayacaq artım ehtimalı yoxdur.
Üstəlik, iqtisadiyyat özünün çox da yaxşı günlərini yaşamır. Neft gəlirlərinin azalması məlum idi. Təbii qaz gəlirləri də azalıb. Son günlər neftin qiyməti büdcədə nəzərdə tutulduğundan daha aşağı həddə var-gəl edirdi. Oktyabrın ilk dekadasının sonuna doğru 80 dollar həddinin keçilməsi müşahidə edilir. Amma yenə də nikbinliyə əsas yoxdur. Ölkə iqtisadiyyatı bu payız, yəqin ki, gələn ilin əvvəlində də özünə tam gəlməyəcək. Minimum əməkhaqqı da bu situasiyada çox artırıla bilməz.
Abşeron Rayon İcra Hakimiyyəti Mənzil-Kommunal Təsərrüfatı İstehsalat-İstismarı Təmiri Birliyinin külli miqdarda vergi borcu yaranıb.
Qaynarinfo-nun məlumatına görə, Abşeron Rayon Mənzil Kommunal Təsərrüfat Birliyinin İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinin Öhdəliklərin İdarə Edilməsi Baş İdarəsinə 268367.28 manat vergi borcu var.
Qeyd edək ki, 2020-ci ildən Abşeron Rayon Mənzil Kommunal Təsərrüfat Birliyinin rəisi olan Qəhrəman Rüstəmovdur. Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı isə Abdin Fərzəliyevdir.
Paytaxtın Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev və Şəfaət Mehdiyev küçələrinin kəsişməsində aparılan xətlənmə sürücülərin çaşqınlığına səbəb olub.
Referans.az xəbər verir ki, bu barədə yol hərəkətinin təhlükəsizliyi üzrə mütəxəssis Aqil Rəhimov sosial şəbəkə hesabında paylaşım edib.
O, sözügedən küçədə çəkilmiş torun ardınca avtobus zolağının gəldiyini göstərərək sürücülərin düzgün hərəkət etməsələr, 100 manat +2 bal cərimələnə biləcəyini diqqətə çatdırıb.
Aqil Rəhimov sürücülərin cərimədən yayınması üçün sarı tordan birbaşa sağ zolağa keçid etmələrini bildirib:
“Düz hərəkət edirsinizsə, ən sol zolağı, sağa dönəcəksinizsə avtobus zolağından sağda yerləşən zolaqlardan birinə keçid edə bilərsiniz. Əgər avtobus zolağından çıxaraq düzünə hərəkət etsəniz cərimələnə bilərsiniz”.
Uşaqlar kişinin himayəsinə verildiyi halda qadının pensiyası avtomatik dayandırılacaq.
Nazirlər Kabineti “Əmək pensiyalarının təyin edilməsi, hesablanması, yenidən hesablanması, bir növdən başqa növə keçirilməsi və ödənilməsi Qaydası”nda dəyişiklik edib.
Qərara əsasən, qadın valideynlik hüququndan məhrum edildiyi və ya nikaha xitam verildiyi üçün uşağın (uşaqların) kişinin himayəsinə verildiyi, habelə qadının xəbərsiz itkin düşmüş və ya ölmüş elan edilməsi barədə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qərarının surəti və qadının ölüm haqqında şəhadətnaməsinin surəti olduqda “Pensiya” altsistemi tərəfindən əmək pensiyasının ödənilməsi avtomatik olaraq dayandırılacaq.
Qeyd edək ki, qüvvədə olan qərara əsasən, indiyə qədər bu, ananın ölüm haqqında şəhadətnaməsinin və ya analıq hüququndan məhrum edilməsi barədə məhkəmə qərarının surəti təqdim edildiyi hallara şamil olunub.
Aparıcı Aytən Səfərova iddialı açıqlamaları ilə gündəm olmağa davam edir. O, bu dəfə ailələrə səslənərək qız övladlarına dəyər verməyə çağırıb.
Aparıcı təhsilin insan həyatındakı önəmindən danışıb:
“Qızın ən gözəl cehizi diplomudur. Ona görə də ailələr dilomu olan qızları, məhz diplomu olan oğlanlara ərə verməlidir. İnandırım ki, onda başınız daha az ağrayacaq. Bu klassik düşüncə yox, doğru olan yanaşmadır. Çünki zaman keçdikcə bunun doğru olduğunu görürük. Diplom olanda dünya görüşü daha çox olur. Bu günə qədər yüzlərlə valideyninə qarğış tökən qızların mesajlarını oxumuşuq. Hər biri təhsil almaq istədiyini, amma valideynlərinin onları evləndirdiyini yazıblar. 21-ci əsrdə yaşayırıq, qızlar da, oğlanlar da oxumalıdır”.
Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinin və digər əmək qanunvericiliyinin tələblərinə əməl olunmasına nəzarət və bərpa olunması hansı qurumlar tərəfindən həyata keçirilir?
Yalnız bu qurumlarda baxılan və qəbul edilən qərarlar, tərəflər arasında yaranmış əmək mübahisələrinin sona yetməsi ilə nəticələnə bilər.
Pozulmuş əmək hüquqlarının bərpası yalnız bu ardıcıllıqla həyata keçirilə və bərpa oluna bilər. Eyni zamanda işəgötürən tərəfindən də könüllü olaraq və ya öz iradəsi əsasında əmək hüquqları bərpa oluna bilər. Əlbəttə ki, ədalətli və qanuni baxılsa, ədalətli yanaşma olsa
1.Həmkarlar ittifaqları. işçilərin: əmək, sosial, iqtisadi hüquqlarının, qanuni mənafelərinin təmin olunmasına ictimai nəzarət həmkarlar ittifaqları orqanları tərəfindən həyata keçirilir
2. İşəgötürənlərin: əmək, sosial və iqtisadi hüquqlarının, qanuni mənafelərinin təmin olunmasına ictimai nəzarət - İşəgötürənlərin nümayəndəli orqanları tər-n həyata keçirilir.
3. İşəgötürən, əmək münasibətlərinin digər iştirakçıları tərəfindən həmkarlar təşkilatının fəaliyyətinə, habelə onların qanuni və əsaslı tələblərinə əməl edilməməsi yolverilməzdir.
4. Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti: Əmək Məcəlləsinin və əmək qanunvericiliyinə dair digər normativ hüquqi aktların tələblərinə əməl olunmasına dövlət nəzarəti bu qurum tərəfindən həyata keçirir.
5. Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti: əmək qanunvericiliyinin pozulmasında təqsirkar şəxslərdən yol verdikləri əmək və sair hüquq pozuntularının aradan qaldırılmasını tələb etmək, onları Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinə uyğun inzibati məsuliyyətə cəlb etmək, digər məsuliyyətə cəlb olunması üçün müvafiq dövlət orqanları qarşısında məsələ qaldırmaq hüququna malikdir.
6. Prokurorluq orqanları: Əmək Məcəlləsi və əmək qanunvericiliyi sisteminə daxil olan normativ hüquqi aktların dürüst və eyni cür tətbiq edilməsinə, əmək qanunvericiliyinin tələblərinə düzgün əməl edilməsinə dövlət nəzarəti öz səlahiyyətləri daxilində buqurum tərəfindən həyata keçirir.
7.İstər işçilər,istərsə işəgötürənlər, istərsə də başqa fiziki şəxslər Əmək Məcəlləsi və əmək qanunvericiliyi sisteminə daxil olan normativ hüquqi aktlarla müəyyən olunmuş hüquqları pozmağa, onları hər hansı şərtlə və ya digər qaydada məhdudlaşdırmağa, hüquqlardan sui-istifadə etməyə, əmək müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş vəzifə və öhdəlikləri yerinə yetirməməyə görə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada: maddi, intizam, inzibati və cinayət məsuliyyəti daşıyırlar.
8. Mediasiya təşkilatı. İşçi və İşəgötürən arasında olan mübahisəyə ilkin və məcburi olaraq bu təşkilatda baxılır, tərəflər arasında olan münaqişə səviyyəsinin azaldılması və ya onları razı salacaq şəkildə mübahisənin həllini təmin etmək məqsədilə həyata keçirilir.
9. Məhkəmə orqanları: İşçi və İşəgötürən arasında olan mübahisəyə məhkəmədə baxılması və icra olunması məcburi olan məhkəmə qərarının qəbul edilməsi.
10. Mediasiyada və Məhkəmədə tərəflərin əmək mübahisələrinə baxılması üçün iddia müddətlərinə əməl etməsi məcburidir.
11. Öz səlahiyyətləri sahəsində digər dövlət və hüquq mühafizə orqanları.
Azər Quliyev
TEREF
Çox tez-tez gündəmə gətirilən, amma hələ də tam şəkildə həll yolunu tapmayan əsas məsələlərdən biri də uşaqpuludur. Sözügedən problemin həlli ilə bağlı hansı yeniliklər gözlənilir?
Mövzu ilə bağlı Sonxeber.az-a iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli danışdı.
Ekspert açıqlamasında ölkədəki uşaqların sayını nəzərə alaraq bildi ki, o qədər uşaqa vəsaitin ayrılması büdcə üzərində böyük maddi yük yarada bilər:
"Ümumi adı el arasında "uşaqpulu" adlanan məsələ artıq uzun illərdir həm müzakirə olunur, həm də ciddi bir gözlənti yaradır. Hökumətin mövqeyi bundan ibarətdir ki, müxtəlif sosial lahiyələr çərçivəsində uşaqlara vəsaitlər yönəldilir. Yəni, imkansız ailələrə yardımlar, sosial müavinətlərin verilməsi, valideyinini itirmiş uşaqların saxlanılması üçün, əngəlli insanlar üçün ümumilikdə bir neçə istiqamətdən pul ayrıldığını söyləyir. Hökumətin rəsmi mövqeyi budur. Amma gözlənti də ondan ibarətdir ki, bu birdəfəlik sistem halına gəlsin və bu sistemli şəkildə, anadan olmuş uşaqlara valideyinlər tərəfindən xərclənən vəsaitin bir qismi dövlət tərəfindən qarşılanması sisteminə keçid baş versin. Anlayıram ki, ölkədə 2,7 milyon 0-18 yaşlı uşaqlar var. Bunların hamısına vəsitin ayrılması büdcə üzərində böyük bir maddi yük yarada bilər və hökumətin də çəkindiyi nöqtə bundan ibarətdir. Amma addım-addım bu işi görmək olar və belə şəkildə görmək üçün qanunlarda müəyyən dəyişikliklərə ehtiyac var. Məsələn ilkin addım kimi ailədə ikinci uşağa ayda 100 manat olmaqla vəsaitin verilməsi qanun şəkilində qəbul oluna bilər. Ölkədə təqribən 9000 aildə ikinci uşaq var. Bu qədər uşağa 100 manat vəsitin verilməsi büdcəyə böyük bir yük gətirməz. Yavaş-yavaş ilk addımı atdıqdan və büdcə buna adaptatsiya olunduqdan sonra gələcəkdə 2-ci, 3-cü, 4-cü uşaqlara da eyni qaydada vəsaitlərin verilməsi məsələsi gündəmə gələ bilər".