 |
|
|
Cənubi Qafqazda uzunmüddətli sülh və sabitlik regional təhlükəsizliyin vacib prioritetləridir.
İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticəsi bu məqsədə çatmaq üçün münasib imkanlar yaradıb.
Bunu Türkiyənin Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı Parlament Assambleyasındakı (QDİƏT PA) nümayəndə heyətinin rəhbəri Fatih Dönmez Zonquldaqda QDİƏT PA-nın İqtisadi Siyasət və İnkişaf Komitəsinin 62-ci iclasında deyib.
F.Dönmezin sözlərinə görə, Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin olmaması Cənubi Qafqazda sülh yolunda əsas maneədir.
“Türkiyə sülh sazişi layihəsi üzrə fikir ayrılıqlarının (Bakı ilə İrəvan arasında – red.) aradan qaldırılmasına töhfə verməyə çalışır”, - deyə Türkiyə nümayəndə heyətinin rəhbəri bildirib.
Eyni zamanda, o, ABŞ, Avropa İttifaqı (Aİ) və bir sıra Qərb ölkələrinin Cənubi Qafqazdakı proseslərə münasibətini balanslaşdırılmamış və birtərəfli adlandırıb. “Avropa İttifaqı ölkələri, Amerika Birləşmiş Ştatları və bəzi digər Qərb dövlətləri Azərbaycan və Ermənistan arasındakı fikir ayrılıqları məsələsində obyektivlikdən uzaqdırlar. Tərəflərdən birinin mövqeyini dəstəkləməklə, digər dövlətin narahatlığına məhəl qoymurlar və bu, şübhəsiz ki, Türkiyənin də narazılığına səbəb olur. Bu münasibət Cənubi Qafqazda problemlərin həllinin açarına çevrilməli olan qərəzsizlik və bütün tərəflərin mövqeyinin nəzərə alınması prinsiplərinə ziddir”, - deyən Dönmez qeyd edib ki, Qərb ölkələrinin yanaşmaları regionda sülh proseslərini ləngidə bilər.
O bildirib ki, Ankara bundan sonra da bütün regionda, o cümlədən Yaxın Şərqdə və Ukraynada ziddiyyətlərin, münaqişələrin həllinə töhfə verməyə çalışacaq.
Böyük Britaniyanın hakim Mühafizəkarlar Partiyasının bir neçə deputatı mayın 2-də bələdiyyə, yerli və regional hakimiyyət orqanlarına seçkilər keçirildikdən sonra Baş nazir Rişi Sunakı vəzifəsindən uzaqlaşdırmaq niyyətindədir.
Bu barədə “Financial Times” nəşri məlumat yayıb.
"Aparılan sorğular və qrup araşdırmaları göstərdi ki, Rişinin etdiyi heç bir şeyin əhəmiyyəti yoxdur. Söhbət siyasətdən yox, insandan gedir. O, insanların sadəcə xoşuna gəlmir", - parlamentarilərdən biri deyib.
Qeyd edək ki, bundan əvvəl “The Telegraph” Britaniyanın hazırkı Baş nazirinin Mühafizəkarlar Partiyasının qarşıdakı seçkilərdə ağır məğlubiyyətə uğrayacağını bildirib. On dörd min nəfərin iştirak etdiyi araşdırma mühafizəkarların parlamentdə yalnız 169 yer tutacağını, müxalif Leyboristlər Partiyasının 385 yer qazanacağını təxmin edir.
Məqalədə qeyd olunur ki, belə bir nəticə hakim partiyaya 1906-cı ildən dəstəyin ən böyük azlığını nümayiş etdirəcək.
Yunanıstanın Baş naziri Kiriakos Miçotakis yaxın zamanda Türkiyəyə səfər edəcək.
Bu barədə Türkiyə XİN-nin sözçüsü "X" sosial şəbəkə hesabında məlumat verib.
O qeyd edib ki, səfərə hazırlıq çərçivəsində Türkiyə və Yunanıstanın xarici işlər nazirləri bu gün Londonda görüş keçirib.//APA
Türkiyədə müxalifətdə olan “İYİ” Partiyasının yeni sədri məlum olub. “Report” “Haber Global”a istinadən xəbər verir ki, siyasi təşkilatın bu gün keçirilən 5-ci qurultayında Türkiyə Böyük Millət Məclisində (TBMM) İzmiri təmsil edən deputatı Müsavat Dervişoğlu sədr seçilib.
Belə ki, dörd namizədin çıxışından sonra səsvermə başlayıb. 1 302 nümayəndədən 1 178-i səs verib. 7 səs etibarsız hesab edilərkən, 1 171 səs etibarlı sayılıb.
Birinci turda mütləq səs çoxluğu əldə olunmadığından seçki ikinci tura keçib. Daha sonra Tolqa Akalın namizədliyini geri götürüb. Müsavat Dervişoğlu 570, Koray Aydın isə 565 səs toplasa da, sədr üçüncü turda müəyyən edilib.
Üçüncü turda mütləq səs çoxluğu tələb olunmadığından ən çox səs toplayan namizəd Müsavat Dervişoğlu “İYİ” Partiyasının sədri olub. Üçüncü turda Müsavat Dervişoğlu 611, Koray Aydın isə 548 səs toplayıb.
Xatırladaq ki, Meral Akşener “İYİ” Partiyanın sədrliyinə namizədliyini verməməsini bələdiyyə seçkilərindəki uğursuzluqla əlaqələndirib.
Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müstəvisində müsbət irəliləyişlər var. İki ölkənin sərhədində sərhəd dirəklərinin basdırılması, delimitasiyanın başlaması bunun əlamətidir. Çünki delimitasiyanın başlaması sülh prosesinin bir hisəsisidir. Qonşu ölkələr arasında konkret sərhəddin olması vacibdir.
Bunu Teleqraf.com-a sabiq xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov deyib.
O qeyd edib ki, delimitasiya heç də asan proses deyil:
“Yollar, sərhəd, gömrük və s amillər var. İlkin olaraq Almatı razılaşması əsasında proses başlayıb. 1991-cü il dekbarın 21-də imzalanmış Almatı razılaşması ölkələr arasındakı administrativ sərhədlərin müəyyənləşməsini şərtləndirir”.
Sabiq nazir hesab edir ki, hazırda sülh mətni üzərində intensiv iş gedir:
“Hər iki tərəfdən olan komissiya bu müstəvidə əməkdaşlıq edir. Əslində qısa zamanda sülhün əldə olunması Ermənistan üçün daha sərfəli seçimdir. Qarşı tərəf bunu başa düşməlidir. Eyni zamanda Ermənistan qanunvericiliyi, konstitusiya aktında olan bəzi müddəalara düzəlişlər edilməlidir. Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları Ermənistan qanunvericiliyindən çıxarılmalıdır”.
Elmar Məmmədyarova görə, bu qanunlarda olan iddialar sülh sazişinin prinsiplərinə uyğun gəlmir:
“Avropa İttifaqında qəbul edilmiş bəzi qanunların milli qanunlardan üstün olduğu deyilir. Bu elə də ciddi arqument deyil. Ona görə də, Ermənistan referendum yolu ilə qanunvericiliyində Azərbaycana qarşı olan iddiaları ləğv etməldiir. Erməni xalqı buna dəstək vermiş olsa, bu Nikol Paşinyana sülh sazişi imzalamaqla bağlı verilmiş imtiyaz hesab olunacaq”.
ABŞ prezidenti Co Bayden siyasi rəqibi, keçmiş Amerika lideri Donald Trampla debatlarda iştirak etməyə hazır olduğunu bildirib.
İqtisadiyyat.az xəbər verir ki, bu barədə Ağ Evin mətbuat xidməti məlumat yayıb.
"Mən onunla haradasa mübahisə etməkdə məmnun olardım, nə vaxt olduğunu bilmirəm", - Bayden qeyd edib.
Tramp aprelin 23-də "Action News"a verdiyi müsahibədə yaxın gələcəkdə Baydenlə debata hazır olduğunu söyləyib. Bundan əvvəl Amerikanın aparıcı televiziya şirkətləri və kanalları, o cümlədən ABC, CBS, CNN, NBC və Fox News, Bayden və Trampı noyabrın 5-də keçiriləcək prezident seçkiləri ərəfəsində teledebatlarda iştirak etməyə çağırıb.
Sərhəd dirəyinin quraşdırılması o deməkdir ki, Ermənistan və Azərbaycanın bir-birinə qarşı ərazi iddiası yoxdur. Bu barədə jurnalistlərə açıqlamasında Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan bildirib. Spiker qeyd edib ki, sərhəd dirəyinin quraşdırılmasına görə çox şaddır. A.Simonyan hesab edir ki, bu gün Tavuş vilayəti əvvəlkindən daha çox qorunur: "Mənim zəmanətim qanuni sərhəddir. Zəmanət ondan ibarətdir ki, Azərbaycan tanıyıb ki, bu sütundan sonra Ermənistan var. Dünyada heç kim bundan böyük zəmanət fikirləşməyib. Biz, ümumiyyətlə, müharibə haqqında fikirləri həm erməni, həm də Azərbaycan gündəliyindən çıxarmalıyıq - bax bu, əsl zəmanətdir". Simonyan qeyd edib ki, etirazçılar üçüncü tərəfin təhriki ilə Ermənistan və Azərbaycan arasında münaqişəni qızışdırmağa çalışır: "Dayanmadan mövqelər qura və gücləndirə bilərik, sonra onlar “Bayraqdar”ları və tankları ilə bizə hücum edəcəklər. Bu, zəmanət deyil. Zəmanət qanuni, qarşılıqlı tanınan sərhəddir. Doğrudanmı kimsə bizim yaxşı mövqelərimizdən Azərbaycana, Türkiyəyə, Pakistana qarşı döyüşə biləcəyimizi düşünür? Bu, kəmiyyət məsələsidir". Xatırladaq ki, aprelin 23-də Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə yerdəki geodeziya ölçmələrinə əsaslanaraq koordinatların dəqiqləşdirilməsi prosesi çərçivəsində ilk sərhəd dirəyi quraşdırılıb.
"Turan" İnformasiya Agentliyinin rəhbəri, politoloq Mehman Əliyev "Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, ümumiyyətlə, müharibədən sonra baş verənlərə nəzər yetirsək, prosesin doğru istiqamətdə getdiyini söyləmək mümkündür. Analitik hesab edir ki, proses nisbətən ləngisə də, hətta İrəvanın özü də zaman-zaman gedişatı yubatmağa çalışsa da, ümumən proses həm Azərbaycanın, həm də beynəlxalq cəmiyyətin istədiyi kimi irəliləyir: "Çox vacib məsələ odur ki, müəyyən güclər - ABŞ, Avropa Birliyi, Rusiya, Türkiyə, İran, Gürcüstan, Orta Asiya ölkələri, MDB dövlətləri bu məsələdə Azərbaycanı dəstəkləyirlər. Ermənistanın son 4 ildə manevrləri, gah Qərbə, gah da Rusiyaya tərəf yönəlməsi heç bir nəticə verməyib. Əksinə, İrəvana etimadı azaldıb. Ona görə də indi erməni tərəfi demarkasiya prosesinə başlayıbsa, bunu xoş niyyətdən daha çox məcbur qaldıqları üçün edirlər. Hesab edirəm ki, bundan sonra proses sürətli şəkildə gedəcək və məsələ öz həllini tapacaq. Açığı, mən bu prosesdə hansısa problemin yaranacağını düşünmürəm. Hətta prosesin bu il ərzində sülh müqaviləsinin imzalanması ilə nəticələnəcəyini demək mümkündür. Düzdür, Ermənistanda müəyyən aksiyalar təşkil olunur. Ötən gün qondarma soyqırımın ildönümünə həsr olunmuş aksiya keçirtdilər. Amma bunlar sonuncu cəhdlər idi və onunla da bitdi. Bundan sonra hansısa ciddi müqavimətin olacağını düşünmürəm".
M.Əliyev vurğulayıb ki, Ermənistan kənar güclərin də dəstəyindən ümidi kəsib: "Fransa Ermənistanın müttəfiqi olduğunu deyir. Erməni tərəfi Fransaya çox böyük ümidlər bağladı ki, guya, Paris hər şəraitdə İrəvanı müdafiə edəcək, onun təhlükəsizliyini təmin edəcək və s. Hadisələrin gedişatı isə göstərdi ki, Fransa Ermənistana heç nə vermək iqtidarında deyil. İrəvanın son ümidi Fransa idi və o da puç oldu. Əksinə, Fransa Ermənistana yardım məqsədilə heç nə bacarmadığını göstərmək üçün əlindən gələni etdi. Sonda dedi ki, gedin, öz probleminizi özünüz həll edin. Təxmini vəziyyət budur".
Füzuli Beynəlxalq Hava Limanından Almaniyanın paytaxtı Berlində uçuş baş tutacaq.
Bu barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin köməkçisi - Azərbaycan Prezidentinin Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev özünün "X" hesabında yazıb.
"Unudulmaz və tarixi uçuş: Füzulidən Berlinə! Möcüzələr inandığınız zaman baş verir!", - paylaşımda deyilir.
Qeyd edək ki, sabah Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Almaniyaya səfəri gözlənilir. Səfər çərçivəsində Almaniya kanslero Olaf Şoltsla danışıqlar aparılacaq.
Dövlət başçısının Belinə Füzulidən yola düşəcəyi ehtimal edilir.
Xatırladaq ki, Prezident İlham Əliyev bu gün Qırğız Respublikasının Prezidenti Sadır Japarovla birlikdə Füzuli və Ağdam şəhərlərində səfərdə olub.
Macarıstanın xarici işlər və ticarət naziri Peter Siyartonun Azərbaycana rəsmi səfəri başlayıb.
Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə nazir sosial şəbəkə hesabında məlumat verib.
“Xüsusilə uzun bir gecə oldu, amma ən azı burada səhərə yaxındır və biz başlaya bilərik. Bir neçə saatdan sonra Bakıda Azərbaycan-Macarıstan Hökumətlərarası Komissiyasının iclası keçiriləcək”, - Siyarto vurğulayıb.
Qeyd edək ki, bu gün Bakıda Azərbaycan-Macarıstan Hökumətlərarası Komissiyasının 10-cu iclası baş tutacaq.
Yaxın zamanda Astanada Azərbaycan və Ermənistan XİN rəhbərləri Ceyhun Bayramov və Ararat Mirzoyanın görüşü keçirilə bilər.
Prezident İlham Əliyev aprelin 23-də ADA Universitetində təşkil olunan “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” mövzusunda beynəlxalq forumda çıxışında Azərbaycan və Ermənistan XİN rəhbərlərinin növbəti görüşü barədə məlumat verib. Dövlət rəhbəri qeyd edib ki, rəsmi Bakı Qazaxıstanda Azərbaycan və Ermənistan XİN başçılarının görüşünə razılıq verib. “Əgər Ermənistan da buna razılaşsa, XİN rəhbərlərinin növbəti görüşü Qazaxıstanda keçiriləcək,” – deyə Prezident vurğulayıb.
Bununla, Prezident İlham Əliyev bir daha beynəlxalq ictimaiyyətə Azərbaycanın Ermənistanla sülh sazişinin imzalanmasında və münasibətlərin normallaşmasında maraqlı olduğunu bəyan edib. Dövlət başçısı, həmçinin nəzərə çatdırıb ki, rəsmi Bakı istənilən məkanda Ermənistanla görüşə hazırdır. Rəsmi İrəvan razılıq verərsə, şübhəsiz ki, Azərbaycan və Ermənistan XİN rəhbərləri -Ceyhun Bayramov və Ararat Mirzoyan arasında növbəti görüş Astanada baş tutacaq. Eyni zamanda, hesab etmək olar ki, əgər iki ölkənin XİN rəhbərinin görüşü uğurlu keçərsə, Astanada Prezident İlham Əliyev və Baş Nazir Nikol Paşinyan arasında da görüş keçirilə bilər. Təbii ki, Astanada ikitərəfli görüşlərin keçirilməsi indiki halda İrəvandan asılıdır. Azərbaycan hər zaman nəticəyönlü danışıqlara hazırdır. Yəni həm Azərbaycan, həm də Ermənistanın birgə razılaşması əsnasında Astanada sülh prosesi üzrə mütəmadi ikitərəfli görüş və danışıqların keçirilməsi mümkündür. Hətta Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesinin nizamlanması üzrə Astana formatının mümkünlüyündən də danışılır.
Xatırladaq ki, artıq belə bir format mövcuddur, amma başqa bir istiqamətə yönəlib.
Məlumat üçün bildirək ki, 2015-ci ildə Suriyada münaqişənin nizamlanması ilə əlaqədar Rusiya, Türkiyə və İran tərəfindən Astana formatının əsası qoyuldu. Bu format çərçivəsində Suriyada münaqişənin sona çatması, sülh və sabitliyin təmin olunması ilə bağlı bir çox məsələlər müzakirə olunur. Hər il bu formatın müntəzəm görüşləri keçirilir. Astana formatı Suriya münaqişəsinin nizamlanmasında mühüm rol oynayır və tərəflər arasında dialoqun davam etməsi üçün münasib şərait yaradır.
Eyni hal Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesində də yaşana bilər. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, aprelin 15-də Qazaxıstan Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev İrəvanda Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan ilə birgə keçirdiyi brifinqdə Astananın Bakı ilə İrəvan arasında sülh danışıqlarına ev sahibliyi etməyə hazır olduğunu bildirib:
“Astana İrəvanla Bakının sülh müqaviləsi bağlamaq istəyini alqışlayır və xoşməramlılıq missiyasını üzərinə götürərək danışıqlar üçün platforma təqdim etməyə hazırdır. Əsas məqsədimiz dost ölkələrimizi bir-birinə daha da yaxınlaşdırmaq, regionda sülh və davamlı sabitlik üçün yollar açmaqdır”.
Nəzərə alaq ki, Qazaxıstanın Azərbaycanla güclü, əhatəli və dərin diplomatik-siyasi, iqtisadi-ticari və hərbi münasibətləri var. Azərbaycan-Qazaxıstan münasibətlərində iqtisadi-ticari əməkdaşlıq xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Hər iki ölkə enerji, təhsil, elm və mədəniyyət sahələrində də əməkdaşlıq edir. Həmçinin Azərbaycan və Qazaxıstan birgə əməkdaşlıq çərçivəsində regional təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə də töhfə verir.
Bununla yanaşı, Azərbaycan və Qazaxıstan Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB), İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı və Türk Dövlətləri Təşkilatının üzv ölkələridir. Hər iki ölkə arasında ikitərəfli münasibətlər ilbəil daha da şaxələnir və möhkəmlənir. Qazaxıstan Ermənistanla da bir çox sahələrdə münasibətlər qurub. Hər iki ölkə Kollektiv Təhlükəsizlik Müqavilə Təşkilatının və Avrasiya İqtisadi İttifaqının üzvüdür. Bu baxımdan, Qazaxıstanın Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesi üzrə təklif etdiyi Astana platforması istənilən zaman baş tuta bilər. Qazaxıstan həqiqətən Azərbaycan ilə Ermənistan arasında daimi sülh və barışığın bərqərar olunmasında maraqlıdır. Çünki Astana çox yaxşı anlayır ki, Cənubi Qafqaz sabit və təhlükəsiz bir regiona çevriləcəyi təqdirdə “Orta Dəhliz”, o cümlədən Zəngəzur dəhlizi tam şəkildə fəaliyyət göstərəcək.
Bu da Qazaxıstana iki dəhliz vasitəsilə Cənubi Qafqaz üzərindən Türkiyəyə və Avropaya strateji məhsullarını daşımaqla yanaşı, Şərqi Aralıq dənizinə və Şimali Afrikaya da çıxış imkanları yaradacaq.
cebheinfo