Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan Azərbaycanın 2024-cü ilin noyabrında Bakıda keçiriləcək COP29 iqlim konfransında sülh müqaviləsinin imzalana biləcəyi ilə bağlı bəyanatlarına cavab verib. Deyib ki, tərəflər mətn üzərində işi tam başa çatdıra bildikdən sonra yer və vaxt daha çox müzakirə oluna bilər.

“Əsas prinsiplər razılaşdırılıb, qalan yalnız onları sülh müqaviləsinin mətnində təkrarlamaqdır. Düşünürəm ki, bizim bu işi ən qısa zamanda başa çatdırmaq şansımız var”, - deyə Paşinyan bildirib.

Sülhün cari il ərzində baş tutması ehtimalı nə qədərdir? Erməni Baş nazirin sözlərindən belə çıxır ki, tərəflər artıq bütün vacib məsələlərdə razılığa gəliblər. Bu, reallıqla nə dərəcədə oxşardır?

AYNA mövzunu tanınmış ekspertlərlə müzakirə edib.

Ermənistanlı ictimai xadimi, hüquq müdafiəçisi, publisist, sovet dövrünün siyasi məhbusu Vardan Arutyunyan:

“Ölkələrimizin düşmənçiliyə son qoymağın vaxtı gəldiyi qənaətinə gəlmək üçün üç onillik lazım oldu. Bu il sülh müqaviləsi imzalanacaq, ya yox - deyə bilmərəm. 2021-ci ildən bəri biz eşidirik: "Bu il sülh müqaviləsi imzalanacaq", lakin həmişə nəsə mane olur.

İndi deyəsən, vacib məqamlar razılaşdırılıb. Bu barədə həm Bakı, həm də İrəvan danışır. Eyni zamanda əlavə edirlər ki, iş hələ də davam edir. Mən sazişin imzalanmasını istərdim. Xalqlarımız müharibələrdən, düşmənçilikdən yorulub”.

Ukraynalı analitik, Yaxın Şərq Araşdırmaları Mərkəzinin (Kiyev) icraçı direktoru İqor Semivolos:

“Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşmasına bu il nöqtə qoymaq mənə məntiqli görünür. Birincisi, Rusiya qoşunlarının Azərbaycanda mövcud olmaq hüququna malik olduğu İkinci Qarabağ müharibəsinin dayandırılması ilə bağlı müqavilənin beş illik müddəti başa çatır. Və onlar Azərbaycanın suveren ərazisini tərk etdikləri kimi görünsələr də, geri qayıtmaq üçün hər cür şirnikləndiricilərdən və qalma səbəblərindən xilas olmaq arzuolunandır.

İkincisi, bu ilin ikinci yarısı dünyanın əsas paytaxtlarında və güc mərkəzlərində seçkilər kimi bir çox siyasi risklərlə bağlıdır. Bu gün nə edilə biləcəyini sonraya buraxmamalısınız - bu məşhur ifadə burada uyğundur.

Ermənistan daxilində gərginlik artır, revanşizm boş söz deyil, bu, o deməkdir ki, belə bir imzanın bütün tərəflər üçün faydalı olduğu məqamdan istifadə etməliyik. Paşinyanın açıqlamalarına əsasən, bu, məhz belədir. Ona görə də hesab edirəm ki, belə bir addımın atılma ehtimalı kifayət qədər yüksəkdir”.

Azərbaycan Milli Məclisinin üzvü, politoloq Rasim Musabəyov:

“Mühakimə edə bildiyim qədər, tərəflərin fikir ayrılığına düşdüyü fundamental məsələlər sadəcə olaraq ortadan qaldırılıb - Qarabağ erməniləri, onların hüquqları və təhlükəsizliyi məsələsində olduğu kimi. Ermənilərin hansısa qarantlarla bağlı irəli sürdüyü sual ortadan qaldırıldı - nəinki zaminlər, hətta vasitəçilər də ortada yoxdur.

Alma-Ata bəyannaməsinə gəldikdə, Paşinyan özü bildirib ki, tərəflər razılaşıblar ki, bu müddəa sazişdə olmalıdır. Müqavilədə konkret xəritələrin göstərilməsi məsələsi də ortadan qalxıb. Amma o barədə sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası üzrə dövlətlərarası komissiyanın işi zamanı qərar verilib. Görünür, nəqliyyat dəhlizlərinin açılması məsələlərində də müəyyən kompromislər axtarılır.

Hesab edirəm ki, sənəd, prinsipcə, çox qısa müddətdə paraflana və sonra imzalana bilər. Hesab edirəm ki, bu, Paşinyanın əleyhdarlarının Ermənistanda yaratdığı gərginlik aradan qalxan kimi (və Baqrat hərəkatının gücü tükənən kimi) baş verə bilər. İmzalanma COP29 ərəfəsində və ya bəlkə də sammit zamanı baş tuta bilər, çünki Ermənistan Azərbaycanın razılığı ilə iqlim sammitində Şərqi Avropa ölkələri qrupunun bürosuna seçilib.

Bu mənada COP29-da Ermənistanın nümayəndə heyəti iştirak etməlidir və bu nümayəndə heyətinə Baş nazir rəhbərlik etsə, düzgün olardı. Və bunun baş verməsi üçün ya Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin artıq imzalanması, ya da müqavilənin birbaşa sammit zamanı, dünyanın bir çox dövlətlərinin nümayəndələrinin iştirakı ilə imzalanması vacibdir. Bu, COP29 üçün mühüm hadisə olardı”.

Hazırda İran Prezidentinin səlahiyyətlərini icra edən Məhəmməd Möhbər növbədənkənar prezident seçkilərində iştirak etmək niyyətində deyil.
Bakupost.az xəbər verir ki, bu barədə məlumatı “Tasnim” agentliyi yayıb.
Agentliyin mənbəsinin sözlərinə görə, M.Möhbər tərəfdarlarının çağırışlarına baxmayaraq, namizədliyini irəli sürməməyə üstünlük verib.
Onun qərarının səbəbləri açıqlanmayıb.
Xatırladaq ki, İranda növbədənkənar prezident seçkilərinə namizədlərin qeydiyyat bu gün başa çatır.

İranın eks-prezidenti Mahmud Əhmədinejad 14-cü çağırış prezident seçkilərinə namizədliyini irəli sürüb.
"Təsnim" agentliyi xəbər verir ki, o, bir müddət əvvəl hakimiyyəti dövründə vitse-prezident işləmiş Həmid Bəqayinin namizədliyini dəstəklədiyini bildirmişdi.
Xatırladaq ki, Mahmud Əhmədinejad 2005 və 2009-cu illərdə iki dəfə ardıcıl prezident seçilib.

Qeyd edək ki, İranda növbəti prezident seçkisinin bu il mayın 19-da keçirilməsi planlaşdırılıb.

Rusiya Təhlükəsizlik Şurası sədrinin müavini Dmitri Medvedev deyib ki, Qərb Rusiyanın nüvə silahından istifadə məsələsində ölümcül səhvə yol verə bilər.
Qərb Moskvanın heç vaxt nüvə silahından istifadə etməyəcəyini düşünərək səhvə yol verə bilər.
Bu barədə Rusiya Təhlükəsizlik Şurası sədrinin müavini Dmitri Medvedev özünün "Telegram" kanalında məlumat verib.
Siyasətçi vurğulayıb ki, bir müddət əvvəl Qərb siyasətçiləri Rusiyanın Ukrayna ilə açıq hərbi münaqişəyə girməyəcəyinə əminlik ifadə etsələr də, səhvə yol veriblər.
"Taktik nüvə silahlarının istifadəsi məsələsində də səhvə yol verilə bilər. Həm də, bu ölümcül səhvə bərabər ola bilər" - Medvedev yazıb.
Daha əvvəl Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının sədr müavini qeyd edib ki, Qərblə münaqişə hazırda ən pis ssenari üzrə inkişaf edir və heç kim onun "son mərhələyə" keçidini istisna edə bilməz.

Rusiya elitası Aleksey Dyuminin Dövlət Şurasının katibi təyin edilməsindən həyəcanlanır. Bu, Rusiya lideri Vladimir Putinin seçimi ilə Dyuminin Rusiyanın gələcək prezidenti olmasının təsdiqi hesab olunur.

Bunu rusiyalı politoloq Sergey Markov deyib.

“Bu cür söz-söhbətlər uzun müddətdir ki, davam edir. Dyumin Putinin təhlükəsizlik xidmətindən, xüsusi xidmət əməkdaşlarındandır. Sonra Dyumin Tula vilayətinin qubernatoru kimi özünü çox yaxşı göstərdi. İndi isə Dyumin Dövlət Şurasının katibi kimi Rusiyanın əsas elitasına federal səviyyədə nəzarət edəcək. Dövlət Şurası isə yeni Konstitusiyaya görə, kollektiv prezident rolunu oynaya bilər. Əsas odur ki, bu gün çoxları Putinin Dyumini Rusiyanın gələcək prezidenti kimi gördüyü fikrini gücləndirdi”, – o bildirib.

Qeyd edək ki, Putin bu gün general-polkovnik Dyumini Dövlət Şurasının katibi təyin edib. Dyumin bir neçə gün öncə Putinin köməkçisi gətirilmişdi.

Əksər NATO ölkələri hesab edir ki, Rumıniya prezidenti Klaus İohannis alyansın baş katibi postu uğrunda mübarizədən çəkilməlidir.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə “Politico” məlumat yayıb.

İohannis namizədliyini elan edəndən bəri yalnız bir ölkənin, yəni Macarıstanın dəstəyini qazana bilib.

Slovakiya öz favoriti barədə hələ qərar verməyib, lakin digər 29 ölkə açıq şəkildə Niderlandın baş naziri Mark Rütteyə dəstək nümayiş etdirib. Bununla belə, onun Yens Stoltenberqin varisi olmaq üçün bütün Alyans ölkələrinin tam dəstəyi lazımdır.

İohannisin ofisi Rumıniya liderinin mübarizəni tərk etməsi üçün təzyiq altında olması ilə bağlı iddiaları rədd edib.

“Namizədliyi geri götürmək üçün heç bir təzyiq yoxdur. Bu, prezident administrasiyasının rəsmi cavabıdır”, – nəşrin aldığı elektron məktubda deyilir.

Anonim iki avropalı yüksək vəzifəli məmurun sözlərinə görə, İohannis əsas müttəfiqləri ilə NATO-nun Vaşinqtonda keçiriləcək sammitinə bir ay qalmış iyunun əvvəlinə qədər mübarizədən çəkilməsi barədə razılığa gəlib.

“Politico” yazır ki, sammitdən əvvəl baş katiblik yarışından çıxmaq İohannisə Qərb müttəfiqlərindən bəzi üstünlüklər qazandıracaq ki, o, bunu digər yüksək vəzifələrlə bağlı müzakirələr zamanı istifadə edə bilər.

Qeyd olunur ki, Brüsseldə İohannis üçün bir neçə senari müzakirə olunur. Ursula fon der Lyanenin ikinci mandat qazanmayacağı təqdirdə onun Avropa Komissiyasının sədri təyin olunacağı ehtimalı azdır.

İohannis üçün müzakirə edilən ikinci variant onun Aİ-nin müdafiə üzrə komissarı olmasıdır. Fon der Lyayen artıq bildirib ki, yaratmaq istədiyi bu vəzifədə şərqi avropalı birinin olması yaxşı olardı.

Nəşr qeyd edir ki, bu vəzifəyə ən çox adı çəkilən namizəd Polşanın xarici işlər naziri Radoslav Sikorskidir. Bununla belə, sürprizləri nəzərə alsaq, bu vəzifəni İohannis ala bilər, deyə adı açıqlanmayan digər iki Aİ rəsmisi bildirib.

Xatırladaq ki, martın 12-də Klaus İohannis NATO-nun baş katibi postuna namizədliyini irəli sürəcəyini açıqlayıb.

Ötən il noyabrın əvvəlində “Politico” qeyd edib ki, Rütte NATO-nun baş katibi postunun favoritdir.

Bundan başqa, Latviyanın xarici işlər naziri Krişyanis Karinş də NATO-nun baş katibi postuna namizədliyini irəli sürməyə hazır olduğunu açıqlayıb və bir qədər sonra Estoniyanın baş naziri Kaya Kallas da oxşar bəyanatla çıxış edib.

NATO-nun hazırkı baş katibi Yens Stoltenberqin səlahiyyət müddəti oktyabrda başa çatır.

O, səlahiyyət müddətini 2023-cü ilin sentyabr ayının sonunda bitirməli idi, lakin varislə bağlı konsensusun olmaması səbəbindən NATO üzvləri ondan səlahyyətlərinin uzadılmasını qəbul etməyi xahiş ediblər.