 |
|
|
Avropa Avtomobil İstehsalçıları Assosiasiyasının (ACEA) dərc etdiyi əhatəli hesabatında elektrikli avtomobil satışlarının mart ayında 134 min ədəd səviyyəsində olduğu bildirildi.
İndex.az xəbər verir ki, bu rəqəm 11,3% azalmanı göstərir. Beləliklə, elektrik modellərinin ümumi bazar payı 13%-ə qədər azalıb.
Digər tərəfdən, hibrid sinfi eyni dövrdə 12,6% əhəmiyyətli bir artım göstərdi. Bu sinfin bazarda ümumi payı 29%-ə çatıb.
Bu rəqəmlər artıq hibrid mühərriklərin gələcəyi ilə bağlı müsbət rəylərə səbəb olub. Qiymətləri düşməyə meylli olan tam elektrikli avtomobil markaları, şarj tutumunda və maksimum məsafədə müxtəlif təkmilləşdirmələr edərək bu mənfi vəziyyəti aradan qaldırmağı hədəfləyir. Ümid edirik ki, bütün bu inkişaflar günün sonunda istifadəçilərə fayda verəcəkdir.
“BlackBerry” mütəxəssisləri çinli hakerləri “iPhone” istifadəçilərinə genişmiqyaslı hücumda ittiham ediblər.
Bundan əlavə, ekspertlər hakerlərin Çin hakimiyyəti ilə əlaqəli olmasından narahatlıqlarını bildiriblər.
Xatırladaq ki, aprelin əvvəlində “Apple” şirkəti istifadəçilərə çinli hakerlərin “LightSpy” adlı mürəkkəb “iOS” implantından istifadə etməklə kiberhücumlar həyata keçirdikləri barədə xəbərdarlıq etmişdi.
Qeyd olunur ki, ilk belə hücum 2020-ci il böhranı zamanı Honkonqda həyata keçirilib. “LightSpy” proqramından istifadə edərək, hakerlər zərərçəkənin telefonu ilə uzaqdan əlaqə saxlayıb və cihaza giriş əldə edərək istifadəçinin şəxsi sənədləri və yazışmalarını ələ keçiriblər. Bundan əlavə, “LightSpy” mikrofondan səs yazmağa, zəngləri təhlil etməyə və geolokasiya məlumatlarını ötürməyə imkan verir.
Mənbə: AppleInsider
Yeni "Apple" telefonlarının buraxılışına təxminən altı ay qalıb, lakin şəbəkədə artıq "iPhone 16" ilə bağlı kifayət qədər şayiələr toplanıb.
Valyuta.az xəbər verir ki, istifadəçiləri ən çox "iPhone 15 Pro" ilə müqayisədə nəzərəçarpacaq təkmilləşmə əldə edəcək proqram təminatı ilə maraqlanır.
Yeni şayiələrə görə, "iPhone Pro 16"da minimum yaddaş tutumu 256 giqabayt olacaq. Beləliklə, "iPhone Pro"nun əsas versiyaları əsas çatışmazlıqlarından birini - 128 GB yaddaşını itirəcək. Bu modellər tez-tez foto və videolar üçün alınır.
Bundan əlavə, smartfonun qiyməti artmayacaq - 256 GB-lıq "iPhone Pro 16"nın başlanğıc modeli hələ də 1000 dollara başa gələcək. "iPhone 15 Pro Max"da qiymət belə deyild.
Yeni proqram təminatının "iPhone 15 Pro" üçün 6,1 düymdən fərqli olaraq 6,3 düymlük daha böyük ekrana sahib olacağı barədə də şayiələr var. Həmçinin, əsas kamerada tetraprizma olacaq - bu, smartfonun ölçüsünü artırmadan qabaqcıl kamera yerləşdirməyə imkan verən xüsusi sistemdir.
"Apple"ın planlarında heç nə dəyişməzsə, iPhone 16-nın rəsmi təqdimatı 2024-cü ilin sentyabrında baş tutacaq.
Estoniyanın e-İdarəetmə Akademiyasının hazırladığı növbəti Kibertəhlükəsizlik üzrə Milli İndeks (National Cyber Security İndex 2024 ) açıqlanıb.
Bu dəfə qiymətləndirmədə cəmi 42 ölkə əhatə olunub.
Bu qlobal indeks kibertəhlükəsizlik sahəsində ölkələrin hazırlığını real vaxt rejimində ölçür.
Bu il reytinq cədvəlində Azərbaycan 70.8 balla 13-cü pillədə qərarlaşıb (https://ncsi.ega.ee/).
Ötən il isə bu reytinqdə Azərbaycanın mövqeyi 31 ölkə arasında 12-ci yerə yüksəlmişdi. Ötən il Azərbaycan bu indeksdə 66.6 bal qazanmışdı.
Bu il əldə olunan 70.8 bal indiyədək Azərbaycanın bu reytinqdə qazandığı ən yüksək nəticədir.
Xatırladıram ki, 2022-ci ilədək Azərbaycanın mövqeyi bu reytinqdə ancaq aşağıya doğru gedirdi.
Bir daha vurğulamaq istərdim ki, son dövrlərdə Azərbaycanın kiber mühitində həyata keçirilən aşağıdakı addımlar bu nəticənin əldə olunmasında mühüm rol oynayıb :
- son bir neçə ildə bu sektorda ciddi keyfiyyət dəyişiklikləri baş verib
- uzun illər müzakirə olunan strategiya qəbul edilib
- kritik sektorla bağlı yeni səlahiyyətlər əldə edən DTX və XRİTDX tərəfindən uğurlu addımlar atılıb
- RİNN İsrailin Technion Universiteti ilə birgə sektorda kadr hazırlığı sahəsində uğurlu addımlar atıb
-son ildə ETX-nin fəaliyyəti də nəzərə çarpacaq dərəcədə artıb
- XRİTDX -nin bu sektorda beynəlxalq (Türkiyə, İsrail ) əlaqələri güclənib, hesabatlığı və aktivliyi xeyli yüksəlib, maraqlı tərəflərin iştirakı ilə ciddi müzakirələr və tədbirlər təşkil edib
- bu sektorda yeni səlahiyyətlər əldə edən DİN-in də fəaliyyəti canlanıb
- Universitetlərdə, xüsusilə AzTU -da iki kiber struktur formalaşdırılıb, yeni kurikulumlar təsdiqlənib, Türkiyə ilə bu istiqamətdə əlaqələr güclənib və s.
Xatırladıram ki, kibertəhlükəsizlik və kibercinayətkarlıqla bağlı məsələlərə ölkəmizdə RİNN-nin Elektron Təhlükəsizlik Xidməti, DTX, Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidməti və DİN cavabdehdir.
Sektorda Prezident fərmanı əsasında formalaşdırılan İnformasiya Təhlükəsizliyi üzrə Koordinasiya Komissiyası da fəaliyyət göstərir.
Yeri gəlmişkən, xatırladıram ki, indiyədək kritik informasiya infrastrukturuna daxil olan qurumların siyahısı hökumət tərəfindən təsdiqlənməyib.
Təkliflər DTX və XRİTDX tərəfindən hökumətə təqdim edilməliydi.
Osman Gunduz
TEREF
Dünyanın ən böyük mobil operatorlarından biri olan "Vodafone" şirkəti İsrailə endikdən sonra telefonlarına "Fələstinə xoş gəlmisiniz" mesajı gələn sərnişinlərindən üzr istəyib.
Bizim.Media xəbər verir ki, bu barədə “Sky News” məlumat yayıb.
“Vodafone” rəhbərliyi mesajların səhvən göndərildiyini vurğulayıb.
Rusiyanın Kapustin Yar poliqonundan qitələrarası ballistik raketin sınaq buraxılışı həyata keçirilib.
"Unikal" xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.
Məlumata görə, Həştərxan vilayətindəki 4-cü poliqondan qitələrarası ballistik raket uğurla buraxılıb.
"Əldə edilən nəticələr Rusiya Federasiyasının strateji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində Rusiya raketlərinin yüksək etibarlılığını təsdiqləyir. Raket buraxılışının tapşırıqları tam şəkildə yerinə yetirilib", - məlumatda deyilir.
Qeyd edək ki, az öncə Azərbaycan, Rusiya və İran səmalarında "naməlum obyekt"in görüldüyü ilə bağlı sosial şəbəkələrdə görüntülər yayılmışdı.
Rusiyada tramvayın piyadaları vurma görüntüsü təhlükəsizlik kamerasına düşüb. Avtosfer.az xəbər verir ki, aprelin 12-də Sankt-Peterburq şəhərində baş verən hadisə sosial şəbəkələrdə yayımlanıb.
Kadrlarda, hərəkətdə olan tramvayın piyada keçdindən keçməyə çalışan piayadaların üzərinə hərəkət etdiyi görülür. Videoda, bir neçə nəfərin isə qaçaraq tramvayın altında qalmaqdan son anda xilas olduğu da qeyd olunur.
Yerli KİV-lərin məlumatına görə, nəticədə 3 nəfər xəsarətlər alıb.
Bildirilir ki, qəza tramvayın əyləc sistemində yaranan nasazlıq səbəbindən baş verib.
O da qeyd edilir ki, tramvay süni intelektlə təchiz olunub.
Hansı vərdiş telefonun batareyasını öldürür?
Telefonunuzun batareyasına bir çox amillər təsir edir, lakin onu yavaş-yavaş öldürə biləcək bir vərdiş var.
TEREF lent.az-a istinadən bildirir ki, istifadəçilərin bəziləri belə hərəkətləri ilə batareyaya ciddi ziyan vurduqlarının fərqinə varmadan batareyanı daim sıfır faizə boşaldır. Hər bir cihaz batareyasının müəyyən bir xidmət müddəti olduğunu xatırlamaq vacibdir. Buna görə də telefonun daha uzun və normal işləməsi üçün onu düzgün idarə etmək lazımdır.
İstifadəçilərə akkumulyatoru uzun müddət boşalmış vəziyyətdə qoymamaq barədə xəbərdarlıq edilir. Çünki o, "dərin boşalma vəziyyətinə" keçə və işini dayandıra bilər. Bunun qarşısını almaq üçün şarj 20 faizə və ya daha da aşağı düşdükdə "aşağı güc rejimini" yandırmalısınız.
Yetkinlər tərəfindən uşaqlıqda şifahi zorakılıq bütün dünyada cəmiyyətlərə hər il 300 milyard dollara başa gəlir.
Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə uşaqlara qarşı şifahi zorakılıq probleminə həsr olunmuş birinci beynəlxalq konfransda təqdim olunan məruzədə deyilir. Tədbir London Universitet Kolleci (UCL), Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) və Words Matter xeyriyyə təşkilatı tərəfindən təşkil olunub.
Şifahi təhqirə şifahi təhqir, təhdid, qışqırma və uşağın rifahına zərər verə biləcək digər davranışlar daxildir. Bu problemdən qlobal iqtisadi itkilərin miqdarı Pekindəki Çin Kənd Təsərrüfatı Universiteti və ABŞ-ın Corciya Dövlət Universitetinin mütəxəssisləri tərəfindən hesablanıb.
Alimlər psixi sağlamlıq problemləri, özünə zərər vermə, alkoqol və narkotik istifadəsi də daxil olmaqla, uşaqlıq dövründə şifahi təhqirin sağlamlıq nəticələrini təhlil edib. Komanda dörd ölkənin - Kamboca, Keniya, Kolumbiya və Moldovanın məlumatlarından yararlanıb. Mütəxəssislər bu problemlərin dəyərini bu ölkələrin ÜDM-də payı kimi hesablayıb və sonra ortaya çıxan nisbəti qlobal ÜDM-ə tətbiq ediblər.
"Bizim kəmiyyətcə qiymətləndirdiyimiz böyüklər tərəfindən uşaqlıqda şifahi zorakılığın iqtisadi yükü, onların həyatı boyu uşaqlara vurduğu zərərin şokedici gizli dəyərini açıq şəkildə vurğulayır. Lakin uşaqlıqda şifahi zorakılığın bəzi nəticələrə, o cümlədən məlumatların olmaması səbəbindən təhlilə daxil edilməyən səhiyyə xərcləri və məhkəmə sisteminin xərclərinə təsirini nəzərə alsaq, bu təxmin əhəmiyyətli dərəcədə aşağı qiymətləndirilib", deyə hesabat müəllifi, professor Syanmin Fan bildirib.
Astronomlar ilk dəfə olaraq ekzoplanetin atmosferində qloriya adlı optik hadisə aşkar ediblər. Bu barədə Astronomy & Astrophysics jurnalında dərc olunan məqalədə deyilir.Müşahidələr ESA-nın ExOplanet Cheops, eləcə də bir sıra digər ESA və NASA missiyaları tərəfindən aparılıb. Yerdən 637 işıq ili uzaqlıqda yerləşən super isti qaz nəhəngi WASP-76b-nin atmosferində qloriya əlamətləri aşkar edilib.Qloriya göy qurşağı halosuna bənzəyir və günəş işığının duman və ya buludları təşkil edən kiçik su damlaları ilə qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində yaranır. WASP-76b vəziyyətində işıq tamamilə homojen, lakin hələ məlum olmayan maddədən ibarət buludlardan əks olunur.WASP-76b Yupiterə bənzər super isti planetdir. Günəş sisteminin ən böyük planetindən 10 faiz az kütlə olsa da, ölçüsündən təxminən iki dəfə böyükdür. Merkurinin Günəşə olduğundan öz ulduzuna on iki dəfə yaxın olduğu üçün ekzoplanet güclü şüalanma ilə “şişir”. Onun gündüz tərəfinin temperaturu 2400 dərəcədir.
“İnternetdə mövcud saxtakarlıq sxemləri çox deyil. Bir qayda olaraq, bu sxemlərdə yalnız məlumat paketi dəyişir, lakin mahiyyət eyni olaraq qalır”.
KONKRET.az xəbər verir ki, bu sözləri rus mütəxəssis Aleksandr Vurasko bildirib. Ekspert bu sxemlərin ən populyarının adını çəkib:
“Qlobal olaraq aktual olan İnternet fırıldaqlarını iki böyük qrupa bölmək olar: müsbət motivasiyadan istifadə edənlər və əksinə, qorxudan istifadə edənlər. Hər iki halda, fırıldaqçıların vəzifəsi mahiyyətcə eynidir – qurbanı tələsik hərəkətlərə təhrik etmək.
Birinci kateqoriya ən geniş yayılmışdır – müxtəlif hədiyyələr və lotereyalarla bütün saxta sxemləri özündə ehtiva edir. Son iki il ərzində ən çox yayılmış variantlardan biri müxtəlif markaların hədiyyələri olan bir sxem olub: istifadəçiyə virtual qutu açmaq və mükafat almaq təklif olunur, baxmayaraq ki, bunun üçün bank kartı məlumatlarının daxil edilməsi tələb olunur. Rusiya banklarının adına hədiyyələr də mövcuddur – bu cür saxta resurslar sözün əsl mənasında hər gün peyda olur”.
Onun sözlərinə görə, mənfi motivasiyadan istifadə edən ən populyar variantlar müxtəlif növ telefon fırıldaqlarıdır. Ekspert qeyd edib ki, fırıldaqçılar özlərini zərərçəkən kimi təqdim edir.
“2023-2024-cü illərdə telefon fırıldaqçılığı kriminal biznesin ən gəlirli sahəsidir. Bəzi hallarda bir qurbana dəyən ziyan milyonlarla ölçülür. Bu gün fırıldaqçılar tərəfindən istifadə edilən təxminən 3-4 aydan bir yenilənən təxminən onlarla skript var”, – deyə ekspert vurğulayıb.
Hal-hazırda ən aktual olan guya hər hansısa təhlükəli zəng barədə xəbərdarlıq edən saxta Telegram mesajıdır. Təəssüf ki, bu ssenari son dərəcə yüksək səmərəlilik nümayiş etdirir.
Mütəxəssis digər məşhur fırıldaqçılıq sxemlərini də sadalayıb:
telefon fırıldaqçıları ilə də əlaqəli olan, lakin əlavə gəlir şəklində müsbət motivasiyadan istifadə edən saxta investisiya platformaları;
fırıldaqçılar tərəfindən oğurlanmış pulların qaytarılmasında “kömək edən” saxta vəkillər;
WhatsApp və Telegram hesablarını sındırmaq və sonra pul borc almaq istəyən mesajlar və ya hesabı oğurlamaq üçün nəzərdə tutulmuş fişinq saytına keçidlər göndərmək.
Ən təhlükəlisi isə odur ki, fırıldaqçılar sizin razılığınız olmadan maliyyə əməliyyatlarını təsdiqləmək və ya müqavilələr bağlamaq üçün səsinizdən istifadə edə bilərlər. Ona görə də sizə qarşı sadə bir “hə” sözü belə işlədilə bilər”.
Şəbəkə təhdidləri üzrə ekspert Konstantin Şulen bildirir ki, tanımadığınız nömrələrdən zəng gələrsə, cavab verməyə tələsməyin. Çünki şübhəli telefon zəngində səsiniz yazıla bilər. Ekspert tövsiyə edir ki, əgər danışırsınızsa, “sizi dinləyirəm”, “imkanım yoxdur” və “inkar edirəm” ifadələrindən çox istifadə edilsin.
Dünən daha bir dələduzluq sxemi isə şirkət rəhbərləri üçün saxta hesabların yaradılmasıdır. Onlar mühasibləri üçüncü şəxslərin hesablarına pul köçürməyə inandırırlar. Qeyd olunur ki, hüquqi şəxsi aldatmaq cəhdləri fiziki şəxslərlə müqayisədə daha az baş verir, lakin belə hallarda oğurlanan məbləğlər daha çox olur.
Hazırladı: Rəsmiyyə Şərifova,
KONKRET.az xəbər verir ki, bu sözləri rus mütəxəssis Aleksandr Vurasko bildirib. Ekspert bu sxemlərin ən populyarının adını çəkib:
“Qlobal olaraq aktual olan İnternet fırıldaqlarını iki böyük qrupa bölmək olar: müsbət motivasiyadan istifadə edənlər və əksinə, qorxudan istifadə edənlər. Hər iki halda, fırıldaqçıların vəzifəsi mahiyyətcə eynidir – qurbanı tələsik hərəkətlərə təhrik etmək.
Birinci kateqoriya ən geniş yayılmışdır – müxtəlif hədiyyələr və lotereyalarla bütün saxta sxemləri özündə ehtiva edir. Son iki il ərzində ən çox yayılmış variantlardan biri müxtəlif markaların hədiyyələri olan bir sxem olub: istifadəçiyə virtual qutu açmaq və mükafat almaq təklif olunur, baxmayaraq ki, bunun üçün bank kartı məlumatlarının daxil edilməsi tələb olunur. Rusiya banklarının adına hədiyyələr də mövcuddur – bu cür saxta resurslar sözün əsl mənasında hər gün peyda olur”.
Onun sözlərinə görə, mənfi motivasiyadan istifadə edən ən populyar variantlar müxtəlif növ telefon fırıldaqlarıdır. Ekspert qeyd edib ki, fırıldaqçılar özlərini zərərçəkən kimi təqdim edir.
“2023-2024-cü illərdə telefon fırıldaqçılığı kriminal biznesin ən gəlirli sahəsidir. Bəzi hallarda bir qurbana dəyən ziyan milyonlarla ölçülür. Bu gün fırıldaqçılar tərəfindən istifadə edilən təxminən 3-4 aydan bir yenilənən təxminən onlarla skript var”, – deyə ekspert vurğulayıb.
Hal-hazırda ən aktual olan guya hər hansısa təhlükəli zəng barədə xəbərdarlıq edən saxta Telegram mesajıdır. Təəssüf ki, bu ssenari son dərəcə yüksək səmərəlilik nümayiş etdirir.
Mütəxəssis digər məşhur fırıldaqçılıq sxemlərini də sadalayıb:
telefon fırıldaqçıları ilə də əlaqəli olan, lakin əlavə gəlir şəklində müsbət motivasiyadan istifadə edən saxta investisiya platformaları;
fırıldaqçılar tərəfindən oğurlanmış pulların qaytarılmasında “kömək edən” saxta vəkillər;
WhatsApp və Telegram hesablarını sındırmaq və sonra pul borc almaq istəyən mesajlar və ya hesabı oğurlamaq üçün nəzərdə tutulmuş fişinq saytına keçidlər göndərmək.
Ən təhlükəlisi isə odur ki, fırıldaqçılar sizin razılığınız olmadan maliyyə əməliyyatlarını təsdiqləmək və ya müqavilələr bağlamaq üçün səsinizdən istifadə edə bilərlər. Ona görə də sizə qarşı sadə bir “hə” sözü belə işlədilə bilər”.
Şəbəkə təhdidləri üzrə ekspert Konstantin Şulen bildirir ki, tanımadığınız nömrələrdən zəng gələrsə, cavab verməyə tələsməyin. Çünki şübhəli telefon zəngində səsiniz yazıla bilər. Ekspert tövsiyə edir ki, əgər danışırsınızsa, “sizi dinləyirəm”, “imkanım yoxdur” və “inkar edirəm” ifadələrindən çox istifadə edilsin.
Dünən daha bir dələduzluq sxemi isə şirkət rəhbərləri üçün saxta hesabların yaradılmasıdır. Onlar mühasibləri üçüncü şəxslərin hesablarına pul köçürməyə inandırırlar. Qeyd olunur ki, hüquqi şəxsi aldatmaq cəhdləri fiziki şəxslərlə müqayisədə daha az baş verir, lakin belə hallarda oğurlanan məbləğlər daha çox olur.
Hazırladı: Rəsmiyyə Şərifova,