"Gənclərdə A qripindən ağırlaşmaların inkişafı ehtimalı çox azdır. Buna görə də 21 yaşlı konkisürən Anastasiya Seredanın ölüm səbəbini çox diqqətlə öyrənmək lazımdır”.

“Cebhe.info” xəbər verir ki, bunu Rusiyada çox müzakirə olunan 21 yaşlı konkisürən Anastasiya Seredanın ölümü ilə bağlı məsələyə münasibət bildirən tibb elmləri namizədi, immunoloq Nikolay Kryuçkov deyib. O, “Lenta.ru” ilə söhbətində A qripinin xüsusiyyətlərindən danışıb:

“Bu xəstəlik üç yaşa qədər uşaqlar, qocalar, xroniki xəstəlikləri olan insanlar və hamilə qadınlar üçün ən böyük təhlükədir”.

Xüsusi əsas risk faktorları olmayan yeniyetmələr, gənclər və hətta orta yaşlı insanlar üçün fəsadların riski çox aşağıdır:

“Bu, xüsusilə diqqətlə öyrənilməli olan bir işdir. Çünki bu, qrip üçün çox xarakterik deyil”.

İmmunoloqun sözlərinə görə, idmançının orqanizmində A tipli qripin aşkarlanması onun fəsadlara səbəb olan başqa, daha ciddi infeksiyaya yoluxma ehtimalını istisna etmir.

“Bundan əlavə, A qripinin özü zamanla ikincil bakterial infeksiya ilə əvəz edilə bilər ki, bu da proqnozun pisləşməsinə əhəmiyyətli dərəcədə kömək edə bilər. Bundan əlavə, ürək-damar sisteminə təsirlər ola bilər ki, bu da riskləri artırır. Pnevmoniya da inkişaf edə bilər”, - deyə o, sözlərini bitirib.

Xatırladaq ki, yanvarın 7-nə keçən gecə rusiyalı konkisürən Anastasiya Sereda 21 yaşında vəfat edib. O, rus şort-trek konkisürməsində ən perspektivli gənc idmançılardan biri idi. Sankt-Peterburq Konkisürmə Federasiyasının nümayəndəsi Nikolay Tretyakov bildirib ki, ölümün ilkin səbəbi beyində fəsadlar yaradan A qripi olub. Tretyakovun sözlərinə görə, idmançı təxminən bir aya yaxın komada olub.

7 günlük bayram tətili başa çatdı. Etiraf etməliyik ki, bayramlarda evdə olduğumuz zaman ən əsas işimiz yemək olur. Çünki bayram günlərində hamı çalışır ki, bacardığı qədər fərqli yeməklər, salatlar və şirniyyatlar hazırlasın. Bayramda çox yeyənlər 2-3 kq kökəlmiş ola bilər. Dietoloqların fikrincə, alınan yeni çəkiləri onlar yağa çevrilməmişdən öncə atmaq daha asandır.
Bizimyol.info bayramdan dərhal sonra forma almağınızı asanlaşdıracaq bəzi təklifləri təqdim edir:

1. Əgər bayramda nə yediyinizə fikir vermədiyinizi düşünürsünüzsə, maddələr mübadiləsinin işləməsinə indidən töhfə vermək vacibdir. Çox güman ki, siz çox şəkər və yağlı qidalar qəbul etmisiniz. Tərəvəz və meyvələrdən isə demək olar ki, istifadə etməmisiniz. Bunun üçün əskik olan qidaları kiçik hissələrdə gündəlik rasionunuza əlavə edə bilərsiniz.

2. Meyvə, süd, pendir, qatıq, tam buğda çörəyi, quru meyvələr, qoz və ya fındıq yaxşı alternativ ola bilər.

3. Axşam yeməyində ağır yeməklər yerinə yüngül yeməklər yemək vacibdir. Yeməklərinizin yağ və duzunu azalda, ədviyyatlarla zənginləşdirə bilərsiniz.

4. Yeməklərinizi yavaş-yavaş yemək və porsiyalarınızı azaldaraq mədənizə kömək etmək faydalı olacaq.

5. İdman etməyi unutmayın. Gündə 30-40 dəqiqə gəzinti çox vacibdir. Ancaq bunu açıq havada edirsinizsə, səhər tezdən və ya axşam edin. Hərəkəti artırmaq önəmlidir. Yəni yalnız qəbul etdiyiniz kalorilərə deyil, yandırdığınız kalorilərə diqqət yetirmək vacibdir.

Niyə su içməlisiniz?

Su istehlakı bədənimizi toksinlərdən azad edir, ödəmi azaldır, bədən istiliyini və böyrəklərin fəaliyyətini tarazlaşdırır. Odur ki, su istehlakınıza laqeyd yanaşmayın.

Bayramdan sonra pəhriz nümunəsi
Səhər:
1 dilim tam buğda çörəyi

Pomidor, xiyar, çoxlu göyərti

Arada:
2 təzə ərik, 15 badam

Günorta:
Səhər salat yeyə bilərsiniz.

Arada:
Meyvə-tərəvəz

1 dilim pendir

1 dilim buğda çörəyi

Axşam:
Limitsiz soyuq pomidor şorbası

1 dilim tam buğda çörəyi

Qatıq

Arada: qatıq, 3 qoz, alma.
QEYD: Bu pəhriz heç bir sağlamlıq problemi olmayan şəxslərə nümunə olaraq hazırlanmışdır. Zəhmət olmasa 3 gündən artıq müddətə müraciət etməyin və hər hansı bir sağlamlıq probleminiz varsa həkiminizlə məsləhətləşin.

Havalar soyuqduqda ilkin olaraq xəmir xörəklərinə müraciət edirik. Mütəxəssislər isə xəmir xörəklərinin zərərli olduğunu və lazım olmadığı təqdirdə xəmir xörəklərindən istifadə etməməyimizi tövsiyə edir.

Mövzu ilə bağlı "Ankara” klinikasının baş həkimi Zülfüqar Yusifov Moderator.az-a açıqlamasında xəmir yeməklərinin zərərlərindən danışıb.

Xəmir yeməklərinə gündəlik həyatda çox üstünlük verildiyini və havalar soyduqca buna diqqətin daha çoxaldığını qeyd etdi:

"Xüsusən sulu xəmir yeməklərinə, daha çox ərişdə, düşbərə kimi yeməklərə bizim tərəfdə üstünlük daha çoxalıb. Bunlar daha çox isti yemək anlamına gələn, soyuqdan kompensasiya istəyindən, eyni zamanada enerji itkisini tez önləmək məqsədindən insanlar tərəfindən üstünlük verilən qidalardır. Həm də zaman-zaman ekonomik durumun o qədər də yaxşı olmadığı illərdə bu xəmir yeməkləri öz əlçatanlıqlarına görə nisbətən daha çox istifadə edilib. Bu da havalar soyuyan kimi insanlarda bir vərdiş halına çevrilib.

Xəmir yeməklərinin əsasən zərərli tərəfi, mədə bağırsaq sisteminə verdiyi ağırlıqdan ibarətdir. Həzm olunma prosesi xəmir yeməklərində o qədər də yaxşı getmir və əgər mədə bağırsaq sisteminin müəyyən disfunksiyaları varsa, xeyli ciddi narahatçılıq verə bilər. Bu baxımdan həmin yeməkləri günün birinci yarısında və ya erkən vaxtlarda yemək məsləhət görülür. Digər tərəfdən, bu yeməklərin tərkibində olan maddələr xüsusən şəkəri, təzyiqi olan insanlarda səhətin pisləşməsinə gətirib çıxara bilər. Çünki, xüsusən ağ undan olan məhsullar qanda şəkərin miqdarını artırır. Bunlar xaricində davamlı olaraq eyni xəmir yeməklərindən istifadə olunarsa müəyyən vitamin çatışmazlıqları yarana bilər. Amma günümüzdə bunlar davamlı istifadə olunmur. Epizodik hallarda, məsələn qar yağanda və yaxud çox soyuqdursa daha çox istifadə edilir. Bu baxımdan düşünürəm ki, bu yeməklər milli mətbəximizin ləziz təamlarındandır və bunlardan qədərində istifadə etmək olar. Çox böyük sıxlıqla istifadə edilmədikdə fikirimcə, ciddi bir problemlə üzləşmərik".

ABŞ-nin Nyu-York şəhərində koronavirusun JN.1 adlı yeni variantına yoluxanların sayı artıb.
Bu səbəbdən son günlər şəhərdə qoruyucu tibbi maskalardan istifadə edənlərin sayının artdığı, kütləvi nəqliyyatlardan, metro və avtobuslardan istifadənin azaldığı bildirilib. İnsanlar sosial məsafə və özünütəcrid mexanizmi ilə virusdan qorunmağa çalışırlar. ABŞ mətbuatında yayılan məlumatlarda şəhərdə virusun aşkarlanmasını təmin edən sürətli testlərin satışı çoxaldığı qeyd olunub.
ABŞ-nin Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzinin yaydığı məlumatda isə sanitariya-gigiyena qaydalarına riayət etməklə yanaşı maskalardan istifadə, mümkün olduqca qapalı yerlərdə havalandırmanın yaxşılaşdırması, xəstələrə evdə qalmaq və ən son koronavirus peyvəndini almasının vacibliyi qeyd olunub.

Mütəxəssislər havaların soyuması ilə virusun bu sıçrayışının gözlənilən olduğunu bildiriblər.

Koronavirus hallarında mövsümi artım olduğunu vurğulayan professor, infeksion xəstəliklər uzmanı Alper Şener isə sosial media hesabında JN1 virusu ilə bağlı təşvişə əsas olmadığını vurğulayıb. Koronavirus ailəsinin hər gün yeni üzvlər qazandığını bildirən Şener qeyd edib ki, Omikronun alt qrup variantı olan JN1-də koronavirus ailəsinin digər alt qrup variantlarına bənzəyir: " Ona görə də əhalinin peyvənd olunmuş təbəqəsinin, xüsusən də gənclər və yanaşı xəstəlikləri olmayan şəxslərin narahatlığına əsas yoxdur. Amma yaşı 65-dən yuxarı olub peyvənd olunmayan, həmçinin də xroniki xəstəlikləri olan insanlar üçün JNq virusu da digər COVİD 19 variantları kimi ciddi təhlükə mənbəyidir. Bu şəxslər virusa yoluxduğu zaman koronavirus infeksiyasə ağır tənəffüs yolu infeksiyalarına səbəb ola bilər. ABŞ, Böyük Britaniya və Yaponiyanın məlumatlarına və təcrübəsinə əsasən koronavirusun JN1 variantı yeni ildə ürək çatışmazlığı pandemiyasına səbəb ola bilər".
Yerli mütəxəssislərimiz isə qeyd edib ki, COVİD-19-un ABŞ-də qeydə alınan yeni ştammının Azərbaycanda yayılması haqqında heç bir məlumat yoxdur.
Lakin bayram günlərində vətəndaşlarımızın digər ölkələrə səyahəti və geri dönüşü ilə əlaqədar ştammın ölkəmizə gətirilməsi istisna deyil.

Professor Adil Qeybulla Covid-19-un yeni, JN1 variantının Amerika, Fransa, İngiltərə, Portuqaliya, İspaniya, Yaponiya, Çin və Avstraliya kimi ölkələrdə sürətlə yayıldığını deyib: "Biz koronavirusun alt variantlarının nisbətən yüngül olduğunu deyirik, lakin özümüzü qorumağı dayandırdığımız zaman virus mutasiyaya uğrayır. Yəni virus təbii olaraq mutasiyaya uğramır, insandan insana keçərək baş verir. Biz tədbir görmədikcə, hərəkət etməyə davam edəcək".

Son illərdə yayılan variantların hamısının
Omicronun alt variantları olduğunu xatırladan A. Qeybulla deyib ki, JN1 virusu da Omikron ilə eyni simptomları göstərir:

"JN.1 infeksiyasının simptomları öskürək, qızdırma, bədən ağrıları və yorğunluq da daxil olmaqla əvvəlki koronavirus variantlarının yaratdığı simptomlara bənzəyir. Xüsusən də yaşlılar, körpələr, immun sistemi zəifləmiş və ya xroniki vəziyyətdə olan insanları üçün virusa yoluxma riski yüksəkdir.
Əlamətlər qızdırma, boğaz ağrısı, burun axması, halsızlıq, yorğunluq, qoxu hissi... Bu virusda diqqəti çəkən bir şey var, ishal, qusma və qarın ağrısı daha çox olur. İshal ümumi bir Covid simptomu olaraq görülməyə başlayır. Son olaraq deyim ki, COVİD-19 pandemiyası artıq bitib və yoluxmanın yenidən eyni həddə alovlanması mümkün deyil. Ən azı ona görə ki, infeksiya zənciri qırılıb, xeyli insan vaksin olunub və yoluxduğu üçün immunitet yaranıb. Ancaq davam edən mutasiya ştammlarının müəyyən epidemik ocaqlar yaratdığı da göz qabağındadır. Bu səbəbdən də əhaliyə mümkün qədər özünü qorunmağı və karantin qaydalarına əməl etməyi tövsiyyə edirəm. Insanların kütləvi toplaşdığı yerlərdə maska taxılması məsləhətdir. Xəstə şəxslərin insanların sıx toplaşdığı yerdə olmaması daha uyğundur. Bundan əlavə, insanlar gigiyenik qaydalara əməl etməlidir”.
sherg.az

Abşeron RMX-nin baş direktoru Azər İsmayılov son zamanlar öz işinə könülsüz yanaşır.

AzFakt.com-un əldə etdiyi məlumata görə Azər İsmayılovun ruhdan düşməsinə səbəb onun əməyinin düzgün qiymətləndirilməməsidir.

"Azər İsmayılov ölkədə icbari tibbi sığorta sistemini quran şəxslərdəndir. Səhiyyə nazirliyində çox adam onu TƏBİB sədri vəzifəsinə təyinat alacağını düşünürdü. Azər İsmayılov da artıq bu qənaətdə idi ki, onu Təbib sədri və ya Səhiyyə nazirliyi sistemində daha yüksək vəzifəyə təyin edəcəklər. Azər İsmayılov Yevlax rayon mərkəzi xəstəxanasının baş direktoru vəzifəsindən Mərkəzi Klinik Xəstəxananın baş direktoru vəzifəsinə gətiriləndə hamı gözləyirdi ki, yaxın zamanda Təbib sədri təyin olunacaq. Ancaq gözləntilər baş vermədi. Azər İsmayılov nəinki yüksək vəzifəyə təyin edildi, hətta onu paytaxtdan uzaqlaşdırdılar"- deyə məlumatda vurğulanır.

Hazırda Abşeron RMX-NİN baş direktorunun kimlərinsə gizli qəzəbə tuş gəldiyi və buna görə də paytaxtdan uzaqlaşdırıldı iddia edilir:

"Azər İsmayılov Türkiyədə təhsil alıb. Həkim ailəsində böyüyüb. Tibbi sığorta sistemini yaxşı bilir. Onun ölkənin mərkəzi tibbi müəssisəsindən uzaqlaşdırılmasının arxasında güman ki, onun gizli rəqibləri dayanır. Bu gün səhiyyə sistemində çox adam Təbib sədri postuna Vüqar Qurbanovdan daha çox Azər İsmayılovun haqqının olduğunu düşünür"- deyə məlumatda bildirilir.

Qeyd edək ki, Azər İsmayılov 1982-ci ildə Naxçıvanda anadan olub. Tibb və hüquq təhsili alan A. İsmayılov bir neçə elmi məqalənin müəllifidir.

Balakənin Katex kəndində xurma ağacı olmayan həyət, demək olar ki, yoxdur.

Xurmaçılıq kənd sakinlərinin həm məşğuliyyəti, həm də gəlir sahəsidir.

Katexlilər xurmadan min bir dərdin dərmanı hesab olunan bəkməz də hazırlayırlar.

Kənd sakini Həqiqət Məmmədova deyir ki, bəkməz üçün adətən, ağacda qalan xurmalardan istifadə edirlər:

“Çox güclü alovda xurmanın şirəsini çıxarmaq olmur, gərək vam odda hazırlayasan. Bir yeşik xurmadan 800 qram bəkməz alınır”.
Qiymətə gəlincə isə xurma bəkməzinin bir litri bazarlarda 10-20 manat arası təklif olunur.

Qeyd edək ki, şəfa mənbəyi hesab olunan xurma bəkməzi beynin və bədənin inkişafına yardımçı olur, quru öskürəyi kəsir, boğaz ağrısını aradan qaldırır. Bronxit və soyuqdəyməyə qarşı olduqca təsirlidir. Ürək və damar xəstəlikləri riskini azaldıcı təsiri var. Mütəxəssislərin fikrinə görə, xurma bəkməzi bədəni xərçəngdən müdafiə edir.

Ətraflı Baku TV-nin süjetini təqdim edirik: