Rauf Mirqədirov: “Putinin ətrafı başa düşdü ki, o, istənilən yaxın adamını təslim etməyə hazırdır”
Rusiyada maraqlı hadisələr baş verir. “Vaqner” özəl hərbi şirkətinin (ÖHŞ) rəhbəri Yevgeni Priqojin üsyan qaldırdı, Rostov-Dondakı hərbi obyektləri bağladı, Baş Qərargah rəisinin, Rusiya Federasiyasının müdafiə nazirinin ona təhvil verilməsini tələb etdi və Moskvaya yürüşə çıxdı.
Baş verənləri AYNA-ya tanınmış politoloq Rauf Mirqədirov şərh edib:
“Əvvəla, mən Priqojinin üsyanının uğuruna inanmıram. Rusiyada bu üsyanı darmadağın edə bilən döyüşə hazır bölmələr var ki, Putin və onun ətrafı axmaq deyil. Rusiya ordusunun bütün elit bölmələri Ukraynada döyüşmür. Mövcud hakimiyyəti qorumaq üçün ayrı-ayrı hərbi hissələr var, bu cür ssenarilər prinsipcə indiki hökumət tərəfindən proqnozlaşdırılır, ona görə də mümkün üsyanları yatırmaq üçün ehtiyatda olan qoşunların olması tamamilə təbiidir.
Bu təcrübə bütün ölkələrdə var və hesab edirəm ki, Rusiyada da fəaliyyət göstərir. Xüsusilə nəzərə alaq ki, Putin öz təhlükəsizliyini təmin etmək məsələsində ciddidir. Bu səbəbdən Priqojinin bölmələrinin məqsədlərinə çatmasının çox çətin olacağına inanıram.
Priqojinin aviasiyası yoxdur. Bu, çox ciddi çatışmazlıqdır və bu amil vacib olacaq və onun ordusu havadan hücuma məruz qalacaq. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, rəy sorğuları Rusiyada Ukrayna ilə müharibəyə qarşı çıxanların sayının hər gün artdığını göstərir, lakin bu, ölkə əhalisinin əksəriyyəti deyil.
Rusiyada bir çox insan Ukraynaya qarşı müharibəyə başlamağın səhv olduğunu düşünür, lakin eyni zamanda, həmin insanlar hesab edir ki, bu gün Rusiya ordusu qələbə qazanmalıdır. Bu, olduqca qəribə mənzərədir, amma reallıq belədir. Bu, rus cəmiyyətinin imperiya təfəkkürü ilə bağlıdır. Onlar hesab edirlər ki, hərbi məğlubiyyət halında Rusiya sadəcə olaraq dövlət kimi mövcudluğunu dayandıracaq. Bu vəziyyət onları Rusiyanın müharibədə qələbəsinin tərəfdarı olmağa məcbur edir. Rusiya cəmiyyətinin sağlam düşüncəli hissəsində bu tendensiya kifayət qədər ciddidir. Eyni zamanda, Rusiya əhalisinin əksəriyyəti hakim rejimə az-çox müqavimət göstərmək üçün təşkilatlanmayıb.
Priqojinin şəxsiyyətini də nəzərə almaq lazımdır. Bu odioz fiqurun Rusiya cəmiyyətində ciddi dəstəyi yoxdur. Hətta Putinə nifrət edənlər belə, çox mübahisəli keçmişi olan Priqojin kimi bir adamın ölkəyə başçılıq etməsini istəməzdilər.
Mən uzağa getməyəcəyəm, sadəcə son 200 ilə diqqət yetirin. Krım müharibəsindəki məğlubiyyətdən sonra Rusiyada ciddi siyasi və iqtisadi dəyişikliklər baş verdi, təhkimçilik hüququ ləğv edildi, münsiflər məhkəməsi yaradıldı, imperator II Aleksandr hətta konstitusiya monarxiyası tətbiq etmək, parlament yaratmaq və s. istəyirdi. Lakin onun öldürülməsi sonrakı islahatların qarşısını aldı.
Sonradan Rusiya Yaponiyaya qarşı müharibədə məğlub oldu. Məhz bundan sonra 1905-ci il inqilabı baş verdi və yatırıldı. Dövlət Duması yaradıldı, Stolıpin islahatları baş verdi, sonra Stolıpin öldürüldü. Sonra Rusiyanın uduzduğu Birinci Dünya müharibəsi başladı. Onun ordusu dağıldı, Fevral İnqilabı baş verdi, respublika idarəetmə forması yaratmaq üçün uğursuz cəhd oldu. Sonra bolşeviklər hakimiyyətə gəldi və Rusiya yenidən tarixin qaranlıq tərəfində qaldı.
Gələcəkdə SSRİ-nin dağılması daha çox Əfqanıstanda məğlubiyyət və sovet qoşunlarının oradan çıxarılması ilə bağlı idi. Bundan sonra SSRİ-nin demək olar ki, sürətlə süqutu baş verdi.
Hesab edirəm ki, hələlik Rusiya ordusu Ukraynada sarsıdıcı məğlubiyyətə uğramayıb. Və sarsıdıcı məğlubiyyətə qədər Rusiya cəmiyyəti bütövlükdə Putinə sadiq qalacaq. Bu, mənim fikrimdir. Ona görə də Priqojinin üsyanı çətin ki, uğurlu olsun. Üsyanın əzilməsinin qarşısını ala biləcək yeganə şey Putinin yavaş hərəkət etməsidir. Bu halda Priqojin böyük əraziləri ələ keçirə və lazımi sayda insanı öz tərəfinə çəkə, silahlandıra bilər. Belə olan halda qarşıdurmanın Kreml üçün kifayət qədər ciddi nəticələri olacaq. Əgər Putin cəld hərəkət edib üsyanı yatırsa, o zaman Priqojinin şansı qalmayacaq.
Baş verənlər Ukraynaya qarşı müharibədə acizliyini göstərən Rusiyada təbii hadisədir. İstənilən adam öz ordusunu yaratmağa başladı. Bütün bunlar gec-tez hərbi elita arasında qarşıdurmaya səbəb olmalı idi.
Ukraynada müharibə gözlənildiyi kimi getmir, əmin qələbələr yoxdur. Rusiyada hərbi məğlubiyyətlər üçün günah keçisi tapmağa çalışırdılar və gec-tez bütün bunlar Rusiya siyasi elitasındakı müxtəlif fraksiyalar arasında qanlı toqquşmalara səbəb olmalı idi. Priqojin üsyanının yatırılıb-yatırılmamasından və çox güman ki, yatırılacağından asılı olmayaraq, gələcəkdə bu hadisənin çox ciddi nəticələri olacaq.
İstənilən halda presedent yaranıb. Müasir Rusiyada üsyan mümkündür və əgər Ukraynada hərbi əməliyyatlar Rusiya üçün hərbi məğlubiyyətə qədər ciddi nəticələrə səbəb olarsa, o zaman belə bir üsyan yenidən baş verə bilər. Ola bilər ki, bir neçəsi olsun.
Priqojin Putinin ən yaxın adamlarından biri olub. O, Putinin xaricdəki və daxildəki siyasi rəqiblərini zərərsizləşdirmək də daxil olmaqla, çirkli işləri görüb. İndi üsyandan sonra Putinin ətrafı anlayır ki, vəziyyət bunu tələb edərsə, onlardan hər hansı birini təslim etməyə hazırdır. Yəni, bu presedent sonrakı oxşar hadisələrə səbəb olacaq, çünki Putinə inamı kəskin şəkildə zəiflədəcək.
Üsyan yatırılsa belə, hər halda bunun Rusiya üçün ağır nəticələri olacaq. Digər oyunçular getdikcə daha güclü olmağa çalışacaq, sonrakı tədbirlər üçün öz hərbi hissələrini yaradacaqlar. Güman edirəm ki, Qafqazda maraqlı hadisələr baş verə bilər. Ordusu olan Çeçenistanın rəhbəri, döyüş effektivliyini qoruyub saxlaya bilən və Ukraynada ciddi itkilər olmadan işğal olunmuş ərazilərin təmizlənməsində iştirak edən Ramzan Kadırov öz dövlətini yaratmaq əmrini verə bilər. Azərbaycan üçün bu, ümumiyyətlə, pis deyil, ona görə ki, bizimlə Rusiya arasında sanitar dəhliz yaradılacaq.
Rusiyada daxili qeyri-sabitlik istənilən halda Azərbaycana sərfəlidir. Rusiya öz problemləri ilə məşğul olacaq və az qala öz ərazisi hesab etdiyi qonşuları ilə məşğul olmağa vaxtı olmayacaq. Putinin SSRİ-nin dağılmasının beynəlxalq hüquq nöqteyi-nəzərindən qeyri-legitim baş verdiyi barədə sözlərini xatırlatmaq kifayətdir. Yəni, Putin Rusiyası keçmiş sovet respublikalarının suverenliyini və müstəqilliyini şübhə altına alır.
Daxili qeyri-sabitlik olarsa, bu siyasət dayandırılacaq. Bu şəraitdə Cənubi Qafqaz regionunun həqiqi müstəqillik şansı olacaq. İnanıram ki, Qərb bundan istifadə edib bütün münaqişələri, xüsusən də Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini həll etməyə çalışacaq. Rusiyanın özünün daxili qeyri-sabitliyi halında Cənubi Qafqazda qoşunlarını saxlamasına heç bir əsas yoxdur.
Və indiki qüvvələr nisbəti Azərbaycanın xeyrinə olduğundan, qurulan dünyada ölkəmizin maraqları daha çox nəzərə alınacaq. Ona görə də Rusiyada hər hansı qeyri-sabitlik Azərbaycanın uzunmüddətli maraqlarına zidd deyil”.
Müəllif: Asif Aydınlı
