 |
|
|
ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsünün müavini Vedant Patel Azərbaycan-Ermənistan arasındakı sülh danışıqlarından danışıb.
O, rəsmi Vaşinqtonun Ermənistan-Azərbaycan arasındakı sülh danışıqlarına sadiq olduğunu vurğulayıb. Patel ABŞ Dövlət katibinin də dəfələrlə bunu söylədiyini diqqətə çatdırıb. O, bildirib ki, birbaşa dialoq bu problemi həll etmək və davamlı sülhə nail olmaq üçün olduqca vacibdir:
“Biz Ermənistan və Azərbaycan arasında ikitərəfli və çoxtərəfli təşkilatlar çərçivəsində müzakirələrə köməyə davam edəcəyik”.
Beləliklə, ABŞ bölgədə təşəbbüsü ələ almağa çalışır?
TEREF.AZ-ın məlumatına görə, Cebhe.info-ya açıqlama verən politoloq Turan Rzayev bildirib ki, Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsində ABŞ-ın mövqeyi birmənalı deyil:
“Əlbəttə ki, hər iki ölkə ABŞ üçün olduqca vacibdir və strateji əhəmiyyət daşıyır. Xüsusilə də mövcud Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Kremlin Cənubi Qafqazdakı təsir dairəsi azalır. Rusiyanın təsir dairəsinin azalması ilə ABŞ regionda nüfuz qazanmağa çalışır. Rəsmi Vaşinqton bunu isə regionun əsas “yarası” olan Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi üzərindən etmək istəyir.
Nəzərə almaq lazımdır ki, mövcud İran-Azərbaycan gərginliyi fonunda ABŞ Azərbaycanı dəstəkləyir. Hətta bu istiqamətdə 907-ci düzəlişin ləğvi məsələsi də hazırda gündəmdədir. Amma Ermənistan-Azərbaycan məsələsində belə deyil. Çünki erməni lobbisi və diasporu ABŞ-da kifayət qədər nüfuza malikdir. Həmçinin, ABŞ Konqresindəki bir çox konqresmenlər də ABŞ-Ermənistan Dostluq Qrupunun üzvüdürlər. Onlar, erməni lobbisinin “konyak diplomatiyası”nın təsiri altındadırlar. Lakin təbii ki, onlar bütövlükdə ABŞ siyasəti demək deyil”.
Politoloq vurğulayıb ki, ABŞ tərəfindən dəfələrlə belə ifadələr istifadə olunsa da, reallıqda bunlara əməl edilmir:
“Məsələ ondadır ki, iki ölkə arasındakı münaqişənin yekunlaşması üçün Moskva və Vaşinqton planı var idi. Amma Vaşinqton planı da Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir. ABŞ Ermənistana Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımağı məsləhət görür. Ancaq Ağ Ev gələcəkdə Azərbaycanın daxili işlərinə müdaxilə etməyəcəyinə və ermənilərə hansısa formada statusun verilməsi üçün təzyiqlər göstərməyəcəyinə dair zəmanət verməlidir. Biz bu zəmanəti almayacağımız təqdirdə, ABŞ-ın proseslərdə iştirakı o qədər də konstruktiv olmayacaq.
Yəni ABŞ-ın vasitəçiliyə ilə Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh müqaviləsi imzalansa belə risk tam aradan qalxmayacaq. Çünki bütün bu hadisələrdən sonra ABŞ Azərbaycana rəsmi və ya qeyri-rəsmi formada ermənilərin hüquq və azadlıqlarının təmini adı altında onlara status verilməsini tələb edə bilər. Rəsmi Bakı bu tələbi yerinə yetirmədikdə isə ciddi sanksiya və təzyiqlərlə üzləşə bilər. Ona görə də ABŞ-ın prosesdə iştirakını müsbət qiymətləndirmirəm. Lakin mövcud Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda Azərbaycan tərəflər arasında diplomatik manevrlər edə və prosesi özü maraqları çərçivəsində tənzimləyə bilər”.
Ekspertin sözlərinə görə, ABŞ indiki məqamda bölgədə təkbaşına təşəbüssü ələ ala bilməz:
“Çünki ABŞ regiondan xeyli uzaqdır. Nəzərə almaqdır ki, prosesin özəyi Rusiya ilə bağlıdır. Münaqişəni yaradan və həllinə dən böyük problemi yaradan ölkələrdən biri Rusiyadır. Rəsmi Bakı indiki məqamda balans diplomatiyasından istifadə etməlidir. Yəni Rusiya proseslərə müdaxilə etsə, ABŞ-la əməkdaşlıq etmək lazımdır. Əgər ABŞ məsələlərə konstruktiv yanaşsa, Rusiya ilə əməkdaşlıq etmək lazımdır. Bu iki böyük gücün toqquşan maraqları fonunda öz maraqlarımızı təmin edə bilərik”.