Bir sıra KİV-lər, o cümlədən “Euronews” Azərbaycan hökumətindəki mənbələrə istinadən məlumat yayıb ki, Azərbaycan Hava Yollarına məxsus təyyarənin Aktau yaxınlığında qəzaya uğramasına Rusiyanın zenit raketi səbəb ola bilər.

Lent.az vesti.az-a istinadla bildirir ki, ehtimallara görə, raket Qroznı ərazisində pilotsuz təyyarələrdən istifadə etməklə döyüş əməliyyatları zamanı buraxılıb və sərnişin təyyarəsinin yaxınlığında partlayıb.

İlkin məlumatlara görə, raket qalıqları təyyarənin gövdəsinə ciddi ziyan vurub və bu faciəyə səbəb olub. Azərbaycanlı mütəxəssislər daxili araşdırma və təyyarəyə dəyən ziyanın ətraflı təhlili zamanı bu qənaətə gəliblər.

APA-nın araşdırması təyyarənin vurulması ilə bağlı təkzibolunmaz sübutlar təqdim edir.

Xüsusilə, hesabatda pilotun Bakıya qayıtmamaq qərarına gələrək, təyyarəni Aktau istiqamətinə yönəltməsinin səbəbi ətraflı izah edilib. Bunun əsas səbəbi Rusiya hava məkanında təhlükəsizliyə təhdid olub. Pilot Mahaçqaladan Bakıya olan məsafənin Aktaudan 50 km az olmasına baxmayaraq, oranı mümkün qədər tez tərk etməyə çalışıb.

Bir sıra Rusiya mənbələri təyyarənin Rusiya hava limanlarında enişinə icazə verilmədiyini təsdiqləyir və bu, ekipajla dispetçer arasındakı danışıqların stenoqramında qeyd olunur. Təyyarənin raketlə vurulmasından az sonra hava limanlarında “Xalça” rejiminin işə salınması da qeyd olunub.

Əməkdar pilot Tair Ağakuliyev Vesti.az-a müsahibəsində bildirib ki, təyyarə qəsdən Xəzər dənizinə göndərilib. Onun sözlərinə görə, bu qərar təyyarənin Aktauya uça bilməyəcəyi və çox güman ki, Xəzər dənizinə düşəcəyi gözləntiləri ilə bağlıdır. Əlavə çətinləşdirən amil dəniz üzərindəki uçuş marşrutu boyunca GPS naviqasiyasının tıxanması idi ki, bu da pilotları dəqiq naviqasiya etmək imkanından məhrum edirdi.

Sağ qalan stüardessa Zülfüqar Əsədov açıq şəkildə bildirdi ki, təyyarə üç dəfə vurulub.

“Biz Qroznıya enməyə gələndə qatı duman var idi, ərazini görmək mümkün olmurdu. Pilot şəhərin üzərində üç dövrə vurub, sonra başqa istiqamətə dönüb. Məhz bu anda üç partlayış səsi eşitdik. Sərnişinləri sakitləşdirmək üçün kabinəyə girdim, lakin qəfildən kəskin ağrı hiss etdim – qolumdan yaralandım”, - Əsədov bildirib.

Yerli və xarici mediaya müxtəlif açıqlamalarda mənbələr rəsmi Bakının Rusiyanın rəsmi şəkildə üzr istəməsini və faciəyə görə günahını etiraf etməsini gözlədiyini bildirir. Bununla bağlı Azərbaycan Çeçenistanın təklif etdiyi yardımı qəbul etməkdən imtina edib.

Bakı vurğulayır ki, səhvlərə görə məsuliyyət dərk edilməli və “sakit” hərəkətlərin arxasında gizlənməməlidir.

Bundan əlavə, Azərbaycan Rusiya və Qazaxıstanın MDB komissiyasını istintaqa cəlb etməsinə icazə verməkdən qəti şəkildə imtina edib və bunu belə yanaşmanın obyektiv olmaması ilə əsaslandırıb. Əvəzində beynəlxalq araşdırma tələbi irəli sürülüb. Rəsmi Bakı artıq Türkiyəyə müraciət edərək, öz ekspertlərinin faciənin baş vermə şəraitinin öyrənilməsində iştirakını təmin etmək xahişi ilə müraciət edib.

Rəsmi üzr və etiraflar gözləntisi ilə paralel olaraq, bir sıra Rusiya federal KİV-ləri, eləcə də Rusiyayönlü Qazaxıstan nəşrləri təyyarənin göyərtəsində qaz balonunun partlaması versiyasını təbliğ etməyə başlayıblar. Bu, açıq şəkildə istintaqı faciənin əsl səbəblərindən yayındırmaq və ictimai rəyi çaşdırmaq məqsədi daşıyır.

Maraqlıdır ki, bu versiyanı dəstəkləmək üçün media Manqistau vilayətinin səhiyyə nümayəndəsinə istinad edir, lakin onun belə bəyanatlar vermək səlahiyyəti yoxdur.

Sağ qalan stüardessa Zülfüqar Əsədov bu versiyanı qəti şəkildə rədd edir: “Kabində qaz balonunun partlaması ideyası tamamilə ağlasığmazdır”.

Faciədən sonra ilk gündə sağ qalan sərnişinlərdən biri eyni Rusiya mətbuatına müsahibəsində "təyyarənin sağ qanadının yan tərəfdən zərbə gördüyünü" söylədi. Bu sözləri hadisənin şahidi olan digər sərnişinlər də təsdiqləyir.

Əldə olan bütün faktlar, o cümlədən videomateriallar, zərərçəkmişlərin ifadələri, eləcə də Rusiyanın bir sıra hərbi Teleqram kanallarında dərc olunan məlumatlar bir şeyi göstərir: Bakı-Qroznı reysinin sərnişin təyyarəsi vurulub.

“VChK-OPGU” Telegram kanalında təqdim edilən məlumata görə, təyyarə Çeçenistanın Naurski rayonu üzərində hücuma məruz qalıb, burada bir neçə hərbi hissə, o cümlədən hava hücumundan müdafiə sistemləri olan bölmələr yerləşib.

Çeçenistan hakimiyyətinin qurbanlara və qurbanların ailələrinə yardım təklif etməsi xüsusi diqqət çəkir. Belə bir təklif, deyəsən, mövzunu başqa istiqamətə yönəltmək və ola bilsin ki, geniş ictimaiyyəti cəlb etmədən hadisəni bağlamaq cəhdi kimi görünür.

Əgər Çeçenistan bu işə qarışmayacağına əmin olsaydı, o zaman belə addımlara ehtiyac qalmazdı...

Kapitan İqor Kşnyakin, ikinci pilot Aleksandr Kalyaninov və baş göyərtə bələdçisi Hökümə Əliyeva təcili eniş zamanı həlak olublar. Ekspertlər vurğulayırlar ki, sərnişinlərin həyatının xilas edilməsində onların rolu danılmazdır.

Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə “Euronews” yazıb.

Qeyd olunur ki, Aktauda qəzaya uğrayan “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin (AZAL) J2-8243 saylı reysinin son dəqiqələrinin təfərrüatı ortaya çıxdıqda, daha çox ekspert təyyarənin ekipajını qəhrəman adlandırırlar. Onların fikrincə, sona qədər sərnişinləri xilas etmək üçün əlindən gələni edən pilotların və bələdçilərinin rolu danılmazdır.

“AZAL-ın məlumatına görə, İqor Kşnyakin 15 min saatdan çox uçuş təcrübəsinə malik olub. Mütəxəssislərin fikrincə, o, köməkçi pilot Kalyaninovla birlikdə heyrətamiz pilotluq məharəti nümayiş etdirərək, təyyarəni Xəzər dənizinin üzərindən keçirərək Aktau hava limanının uçuş-eniş zolağından cəmi 3 km aralıda təcili eniş etməyə nail olublar.

Qəza yerinin və təyyarənin qalıqlarının videogörüntülərinə əsaslanaraq, aviasiya mütəxəssisləri belə qənaətə gəliblər ki, “Embraer 190″ın ​​sol üfüqi stabilizatoru böyük ehtimalla, qəlpələrlə deşilib və təyyarə öz hidravlik sistemini, o cümlədən sükanın idarəetməsini itirib. Pilotların yumşaq eniş etmək imkanı olmayıb, onlar qəza rejimində eniş etmək məcburiyyətində qalıblar” – məqalədə deyilir.

Dünyanın onlarla ölkəsi ilə yanaşı ABŞ və NATO çoxsaylı insanın ölümü ilə nəticələnən təyyarə qəzası ilə bağlı Azərbaycana başsağlığı verib.

ABŞ Dövlət Departamentinin AZAL-ın təyyarəsinin Aktau şəhəri yaxınlığında qəzaya uğraması ilə əlaqədar başsağlığı barədə Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller X sosial şəbəkəsində yazıb.

“Azərbaycan Hava Yolları" QSC-yə məxsus təyyarənin Qazaxıstanda qəzaya uğraması xəbərindən dərindən kədərləndik. Düşüncələrimiz və dualarımız həlak olanların ailələri ilə birlikdədir, yaralananlara isə tezliklə şəfa diləyirik. Biz Qazaxıstan və Azərbaycanın hakimiyyət orqanlarına kömək etməyə hazırıq”, Metyu Miller vurğulayıb.

NATO-nun mətbuat katibi Fərəh Daxlallah "X" hesabında paylaşım edib.

"Düşüncələrimiz və dualarımız "Azərbaycan Hava Yolları"nın Bakı-Qroznı aviareysinin qurbanları və ailələri ilə birlikdədir. Qəzada xəsarət alanların tezliklə sağalmasını arzulayırıq və məsələni hərtərəfli araşdırmağa çağırırıq", məlumatda qeyd edilib.

Qeyd edək ki, dekabrın 25-də Bakı-Qroznı marşrutu üzrə uçan "Embraer 190" sərnişin təyyarəsi Aktaunun hava limanından 3 kilometr məsafədə qəzaya uğrayıb.

Aktau şəhərində qəzaya uğrayan Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən “Embraer 190” təyyarəsində 62 sərnişin, 5 ekipaj üzvü olmaqla, ümumilikdə 67 nəfər olub. Qəzaya uğrayan təyyarənin göyərtəsində 37 Azərbaycan, 16 Rusiya, 6 Qazaxıstan və 3 Qırğızıstan vətəndaşı olub, Qazaxıstan Nəqliyyat Nazirliyi məlumat yayıb.

Qazaxıstanın nəqliyyat naziri Marat Karabayev “Azərbaycan Hava Yolları” aviaşirkətinə məxsus Bakı-Qroznı reysini yerinə yetirən “Embraer 190” təyyarəsinin təcili eniş edərkən Aktau şəhərində qəzaya uğraması nəticəsində 38 nəfərin həyatını itirdiiyini, 29 nəfərin sağ qaldığını bildirib.

"Azərbaycan Hava Yolları" (AZAL) aviaşirkətinə məxsus təyyarənin Aktauda qəzaya uğraması faktı ilə bağlı Cinayət Məcəlləsinin 262.3 (hava nəqliyyatının hərəkət təhlükəsizliyi və istismarı qaydalarını pozma - ehtiyatsızlıqdan iki və daha çox şəxsin ölümünə səbəb olduqda) və 314.3-cü (səhlənkarlıq - iki və daha çox şəxsin ölümünə səbəb olduqda) maddələri ilə cinayət işi başlanıb.

Təyyarə qəzasının səbəblərinin araşdırılması üçün baş nazir Əli Əsədovun sədrliyi ilə dövlət komissiyası yaradılıb.

Öz növbəsində insidentlə bağlı istintaq Qazaxıstan Baş Prokurorluğunun nəzarəti altında aparılır.

Qazaxıstanın baş nazirinin müavini Kanat Bozumbayev Aktauda keçirdiyi brifinqdə bununla bağlı deyib ki, qara qutu tapılaraq araşdırmaya təqdim edilib: “İdarələrarası istintaq qrupu yaradılıb. Mənimlə həm məhkəmə ekspertləri, həm də Aviasiya Administrasiyamızın ekspertləri gəlib. Məhz bu hava insidenti araşdırılır. Cinayət işinin tərkib hissəsi kimi bütün sübutları toplayacaqlar, lazımi ekspertiza aparacaqlar və müvafiq olaraq təyyarənin düşmə səbəbi öyrəniləcək. Qara qutu deşifrə ediləcək. Və təbii ki, biz bununla bağlı məlumat dərc edəcəyik”, o qeyd edib.

Sosial şəbəkələrdə yayılan videogörüntülərdə əks olunanlara və sağ qalmış sərnişinlərin dediyinə görə, təyyarənin quyruğunda mərmi izlərini xatırladan deşiklər var.

İstintaq prosesi başa çatana qədər "Azərbaycan Hava Yolları" (AZAL) aviaşirkətinin Bakı-Qroznı-Bakı və Bakı-Mahaçqala-Bakı marşrutları üzrə reysləri dayandırılıb.

Dekabrın 26-da Azərbaycanda matəm elan edilib.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bununla bağlı Sərəncam imzalayıb.

Azərbaycandan olan hökumət nümayəndə heyətinin nümayəndələri göstərilən köməyə görə Qazaxıstan xalqına minnətdarlıqlarını bildirib.

Politoloq: “Zurabişvili öz səlahiyyətlərini təhvil verməsə, onun həbs edilməsi mümkündür”

Dekabrın 29-da qonşu Gürcüstanda siyasi böhran gərgin fazaya qədəm qoya bilər. Həmin gün Gürcüstanın yeni Prezidenti Mixeil Kavelaşvilinin andiçmə mərasimi keçiriləcək. Gürcüstan Parlamentinin sədri Şalva Papuaşvili bildirib ki, andiçmə mərasiminə xarici ölkələrin nümayəndələri dəvət edilməyiblər. O, mərasimin keçiriləcəyi parlamentin iclas zalında müəyyən məhdudiyyətlərin olduğunu, seçicilər kollegiyasının üzvlərinin iştirakının, həmçinin konstitusiya orqanlarının tam təmsil olunmasının vacib olduğunu qeyd edib.

Gərginlik ona görə gözlənilir ki, oktyabrın 26-da keçirilən parlament seçkilərinin və dekabrın 14-də keçirilən prezident seçkilərinin nəticələrini tanımır. Etiraz aksiyaları keçirən müxalifət yeni parlament seçkilərinin keçirilməsini tələb edir.

Müxalifətin tərəfində dayanan hazırkı Prezident Salome Zurabişvili prezident seçkilərini “qeyri-legitim” sayır və postundan ayrılmayacağını bildirmişdi. Dünən isə "İnterpressnews"a videomüraciəti zamanı Zurabişvili qeyd edib ki, hakim “Gürcü Arzusu – Demokratik Gürcüstan” Partiyası və müxalifət yeni parlament seçkilərinin təyin edilməsi ilə bağlı kompromis əldə etməsələr, o zaman Gürcüstan “rejimin devrilməsi” ilə üzləşəcək: “Böhran elə bir mərhələyə çatıb ki, bizim başqa seçimimiz qalmayıb".

Zurabişvili hesab edir ki, mövcud vəziyyətin iki həll yolu var: ya dekabrın 29-na qədər yeni seçkilərin vaxtını təyin etmək və “seçicilərin etimadını bərpa etmək”, ya da “indiki rejimi devirmək”.

“Bu rejim öz-özünə dağılır və heç kim buna qarışmır. Bu, sizin günahınızdır".

Hakim “Gürcü Arzusu” Zurabişvilinin çağırışına məhəl qoymur və Prezidenti “xaricə işləməkdə”, “ölkədə inqilaba cəhddə” günahlandırır.

Qeyd edək ki, gürcü müxalifəti andiçmə gününə Tiflisin mərkəzində mitinq təyin edib. Gözlənilir ki, mitinqdə böyük etirazçı kütlə iştirak edəcək, gürcü polisi mitinqi zorakılıqla dağıdacaq. Ekspertlər hesab edirlər ki, bu siyasi böhran inqilabla əvəzlənə bilər ki, ölkədə qarışıqlıq daha ciddi vüsət ala bilər.

Azərbaycanlı politoloq İlyas Hüseynov AYNA-ya bildirib ki, həqiqəqtən də qonşu ölkədə baş verənlər, gərginlik kifayət qədər ciddidir: “Bunun da günahı hesab edirəm ki, daxili proseslərə xarici müdaxilədir. “Xarici agentlər” haqqında qanunun qəbul edilməsi və parlament seçkiləri ərəfəsində Qərbin Gürcüstanda baş verən proseslərə açıq müdaxiləsi müşahidə edilirdi. Özünü müxalifətin lideri kimi təqdim edən Prezident Zurabişvili hakimiyyəti təhvil vermək istəmir. Zurabişvili parlamentin legitimliyini şübhə altına alaraq təkrar seçki tələb edir. Hesab edirəm ki, xanım Zurabişvili bununla gürcü xalqının siyasi iradəsinə hörmətsizlik edir”.

“Zurabişvilinin postundan getmək istəməməsi, onun hansısa formada postunu qorumaq istəyi Gürcüstanda böyük toqquşmalara gətirib çıxara bilər. Çünki hakim "Gürcü Arzusu" geri çəkilmək niyyətində deyil. Bu isə böhranın dərinləşəcəyi ehtimalını artırır”, - analitik qeyd edib.

İ.Hüseynov hesab edir ki, Zurabişvili öz səlahiyyətlərini təhvil verməsə, onun həbs edilməsi mümkündür: “Çünki hakim partiya başqa yolu qalmadığını bəyan edə, xanım ölkə başçısını cinayət məsuliyyətinə cəlb edə bilər. Zurabişvilinin məqsədlərinə çatmaq istəyi, özünü müxalifətin lideri kimi təqdim etməsi sabiq Prezident Mixail Saakaşvilinin addımlarını xatırladır. Bu günlərdə Baş nazir İrakli Kobaxidzenin “Zurabişvilinin dəmir barmaqlılar arxasında ola biləcəyi” barədə söylədiyi fikir də təsadüfən deyilməyib. Düşünürəm ki, bu, bir xəbərdarlıq mesajıdır”.

“Azərbaycan dövləti və vətəndaşları Gürcüstanda gərginliyin olmasında maraqlı deyil. Bizim üçün maraqlı oldur ki, qonşu və tərəfdaş olan Gürcüstanda sabitlik bərpa olunsun. Hər halda, 29 dekabr Gürcüstan tarixi üçün kritik gündür. Andiçmə günü hər şeyin baş verməsi mümkündür”, - deyə analitik fikrini tamamlayıb.

Müəllif: Turan Abdulla

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko Avrasiya İqtisadi İttifaqının (Aİİ) sammitində Ermənistan nümayəndə heyətinin növbəti görüşdə iştirak formatı ilə bağlı mübahisə ediblər.

TASS xəbər verir ki, mübahisə Paşinyanın Ermənistan nümayəndə heyətinin Ali Avrasiya İqtisadi Şurasının 2025-ci ilin mayında Minskdə keçiriləcək növbəti iclasında distant formatda iştirak edəcəyini bildirməsindən sonra başlayıb.

“Burada nə problem var? Məgər Minsk bu qədər uzaqdır? Sizi gətirəcək kimsə yoxdur?! Ehtiyac olsa, sizin nümayəndə heyətinizi biz gətirərik”, - Lukaşenko bildirib.

Paşinyan buna cavab olaraq deyib ki, bu barədə artıq bəyanatla çıxış edib və o, qüvvədədir.

"Hesab edirəm ki, bu, məsələləri müzakirə etmək üçün düzgün format deyil. Siz bu məsələyə toxundunuz və mən dərhal reaksiya verməli idim ki, heç bir anlaşılmazlıq olmasın", - o əlavə edib.

Qeyd edək ki, Ermənistanın baş naziri bundan əvvəl koronavirusa yoluxduğu üçün indiki Aİİ sammitində videoformatda çıxış edib. Lukaşenko tədbirdə şəxsən iştirak edib.

Belarus-Ermənistan münasibətləri Aleksandr Lukaşenkonun Bakı və İrəvan arasında Qarabağla bağlı münaqişə ilə bağlı verdiyi bəyanatdan sonra pisləşib. Belarus Prezidenti Qarabağdakı əməliyyatı azadlıq müharibəsi adlandırıb. Daha sonra Paşinyan bəyan edib ki, Lukaşenko Belarusa rəhbərlik etdiyi müddətdə bu ölkəyə səfər etməyəcək.

Gürcüstanın Batumi şəhərindən Moskvaya uçmalı olan Rusiyanın "Azimut" aviaşirkətinin təyyarəsi havaya qalxa bilməyib.

Bu barədə "Report" təyyarənin göyərtəsində çəkildikdən sonra sosial şəbəkələrdə yayılmış videokadrlara istinadən xəbər verir.

Məlumatda qeyd olunub ki, pilotlar uçuşa hazırlıq prosesində əyləci sıxıblar.

"A4 7054 Batumi-Moskva reysi qalxmazdan əvvəl dayandı. Bundan dərhal sonra sərnişinlərdən “Sukhoi Superjet 100”ü tərk etmək və baqajlarını götürmək xahiş olunub", - məlumatda bildirilib.

"Səbəb açıqlanmayıb. Hazırda bütün sərnişinlər terminal binasındadır, əlavə məlumat gözləyirik. Təxminən 40 dəqiqə əvvəl yola düşməli olan reys saat 16:55-ə qədər gecikdirilib. Sərnişinlər hələ də Moskvaya necə uça biləcəklərini bilmirlər", - sərnişinlərdən biri bildirib.

Digər sərnişinin sözlərinə görə, aviaşirkətin əməkdaşı texniki xəta barədə məlumat verib: "Hazırda sistemin test edilməsi aparılır. Gözlənilən sınaq müddəti 1 saatdır".

Qazaxıstanın Baş nazirinin müavini Kanat Bozumbayev, qəzanı araşdıran komissiyanın rəhbəri AZAL-ın qəzaya uğrayan təyyarəsinin quyruq hissəsində atəş izlərinə bənzəyən dəliklərin olduğunu əks etdirən görüntülərə münasibət bildirib.

TEREF APA-ya istinadən xəbər verir ki, brifinqdə bu barədə suala cavab verən K. Bozumbayev xüsusi istintaq qrupunun hadisə yerini müayinə etdiyini, bütün dəlillər toplandıqdan sonra yekun nəticələrin açıqlanacağını bildirib.

“Buraya həmçinin “qara qutu”nun oxunması da daxildir. Qəzanın səbəbləri dəlillər toplandıqdan və ekspertizaların nəticələri açıqlandıqdan sonra müəyyən ediləcək. Nəticələr ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılacaq”, - deyə o vurğulayıb.

Qəzaya uğrayan təyyarənin qara qutusu tapılıb.

Bu barədə Qazaxıstanın baş nəqliyyat prokuroru Timur Süleymanov brifinqdə bildirib. “Orda” nəşri əlavə edir ki, registrator artıq müstəntiqlərə təhvil verilib.

TASS xəbər verir ki, bundan əlavə, Qazaxıstanın nəqliyyat naziri bildirib ki, təyyarə qəzasında 7 Rusiya vətəndaşı həlak olub, 9 rusiyalı sağ qalıb

Məşhur "Mercedes” emblemi — üçguşəli ulduzu istehsal edən alman Gerhardi Kunststofftechnik GmbH şirkəti iflasını elan edib. Gerhardi Kunststofftechnik 1796-cı ildə yaradılıb, Napoleonun basqınını, Böyük Depressiyanı və iki dünya müharibəsini görüb. Lakin hazırkı avtomobil sənayesindəki böhran şirkəti çökdürüb.

Bu barədə Bloomberg ⁩yazır.

Gerhardi metal və plastik məhsullarının istehsalı sahəsində ixtisaslaşıb və Almaniyadakı müharibə sonrası avtomobil bumundan istifadə edərək irəliləyib. Şirkət Mercedes-Benz Group AG üçün radiator şəbəkələri, tutacaqlar və xromlaşdırılmış örtüklər istehsal edirdi.

2024-cü ilin noyabrında şirkət, artan xərclər və tələbin azaldığı bir dövrdən sonra təxminən 1500 işçisinə sahib olaraq iflasını elan edib.

Nəşr qeyd edir ki, bununla yanaşı, o tək deyil; digər kiçik avtosənaye istehsalçıları da bərpa olmağa çalışırlar.

Avtomobil şirkətləri zəif satışlar və elektrik avtomobilləri istehsalına keçid çətinlikləri ilə mübarizə apararaq istehsalını azaldır. Volkswagen, Stellantis və Ford Motor şirkətlərində böyük ixtisarlar gözlənilir, onların vəziyyəti əhəmiyyətli dərəcədə pisləşə bilər.

2024-cü ildə Avropada avtomobil ehtiyat hissələri istehsal edən şirkətlər 53,3 min iş yerinin ixtisarı barədə elan ediblər, onların çoxu Almaniyada baş verib. Bu, koronavirus pandemiyası zamanı fabriklər bağlandığı dövrdən daha çoxdur.

Avtomobil hissələri tədarükçüləri Avropa İttifaqında təxminən 1,7 milyon insanı işə götürür və hər il 30 milyard avro ($31,2 milyard) arası elmi tədqiqat və inkişafa xərcləyir. Onlar arasında Robert Bosch GmbH kimi böyük holdinqlərdən tutmuş, yerli icmaların iqtisadi əsasını təşkil edən yüzlərlə kiçik şirkətlərə qədər çoxsaylı firma var.

McKinsey konsaltinq şirkətinin məlumatına görə, hər beşinci avtomobil ehtiyat hissələri tədarükçüsü 2025-ci ilə zərər gözləyir, çünki onların üçdə ikisi 2024-cü ildə 5%-dən aşağı olan mənfəət marjası barədə məlumat verib.

COP29-a qarşı kampaniyanın genişlənməsinin səbəblərindən biri PR sahəsində ixtisaslaşmış şirkətlərin cəlb edilməsi və mənfi imic formalaşdırılması idi. Bu barədə Milli Məclisin xarici müdaxilə və hibrid təhdidlərə qarşı mübarizə üzrə komissiyasının hesabatında deyilir. Report.az verir ki, David Vardanyan (Ruben Vardanyanın oğlu) və Nubar Afeyan kimi varlı iş adamlarının maliyyə imkanlarından və şəxsi əlaqələrdən istifadə edərək Azərbaycana qarşı hibrid hücumlar təşkil etdikləri üzə çıxıb.

“Vardanyan-Afeyan duetinin anti-Azərbaycan kampaniyasında taktikası öz layihələrinə tanınmış PR şirkətlərini, Hollivud ulduzlarını, varlı amerikalı iş adamlarını, nüfuzlu ailələrin nümayəndələrini və məmurları cəlb etməkdən ibarət idi. Onlar insanların etibarından sui-istifadə edərək, təsis etdikləri "Avrora" Humanitar Təşəbbüs Fondu və “Avrora Mükafatı” vasitəsilə xeyriyyəçilik adı altında fəaliyyətlərini həyata keçiriblər.

Xüsusilə, Klinton cütlüyünün qızı Çelsi Klinton Avrora Mükafatı üçün seçim komitəsinə qatılıb. Komitənin üzvləri arasında Azərbaycan əleyhinə fəaliyyətdə və Azərbaycanda keçirilən COP29-un ləkələnməsi ilə məşğul olan şəxslər də var. Milli Məclisin hesabatında göstərilir ki, Vardanyanlar ailəsi bu işə adları bir sıra qalmaqallarda hallanan “Edelman” PR şirkəti və “Perseus Strategies” hüquq firmasını cəlb edib. Məqsədləri Azərbaycana qarşı kütləvi hücumlar təşkil etmək, beynəlxalq dəstək almaq, petisiya və məktublar şəklində təzyiq göstərmək, müxtəlif məmurları, özəl qurumları və media strukturlarını cəlb etməkdir. Onların yaratdıqları www.freearmenianprisoners.com saytında inandırıcı olmaq üçün Ruben Vardanyanın müdafiə kampaniyasına guya 109 ölkədən, o cümlədən Azərbaycandan dəstək görüntüsü yaradırlar. Sadəcə olaraq, ölkələrin adlarını və qondarma adları yazmaqla, onlar kütləvi iştirak görüntüsü yaratmaq istəyirlər", - deyə hesabatda bildirilir.

Hesabatda qeyd olunur ki, “Ruben Vardanyan və digər erməni liderlərin Azərbaycanda siyasi həbslərinin ildönümünü qeyd edirlər” mesajı Edelmanın hansı dövlət və təşkilatlarla işlədiyini göstərir. “Fransa PR şirkəti Havas da bu məsələdə Vardanyan ailəsinə xüsusi dəstək verir. Yeri gəlmişkən, adı bir çox qalmaqallarda hallanan Edelman şirkəti ilə bağlı maraqlı bir fakt, "The Guardian"ın araşdırmasının sübut etdiyi kimi, 10 il əvvəl o, iqlim dəyişikliyi və qlobal istiləşməni inkar edən şirkətlərə xidmət göstərirdi", - deyə hesabatda bildirilir.

"Perseus Strategies" və onun lideri Jared Genserə gəlincə, o, Vardanyanlar ailəsinin hüquq müşaviri kimi anti-Azərbaycan fəaliyyəti ilə yanaşı, yaratdığı beynəlxalq insan haqları “Freedom Now” qeyri-hökumət təşkilatı vasitəsilə Azərbaycana qarşı geniş kampaniya aparır. “Freedom Now” digər “tanınmış” QHT-lərlə birləşərək ardıcıl olaraq anti-COP və anti-Azərbaycan fəaliyyətlərini davam etdirirdi. Bunu fotofaktlar da təsdiqləyir.

MM hesabatında daha bir maraqlı fakt Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin birinci prokuroru argentinalı Luis Moreno Ocampo ilə bağlıdır: “O, Raoul Wallenberg İnsan Hüquqları Mərkəzinin Beynəlxalq Hüquq Məsləhət Şurasının üzvüdür. Təşkilatın Amerika üzrə sədri "Perseus Strategies"in baş direktoru Jared Genserdir. Eyni zamanda "El Armenio" kimi tanınan erməni əsilli argentinalı milyarder Eduardo Eurnekian Vallenberqin adını daşıyan Beynəlxalq Raoul Wallenberg Fondunun sədridir". Sənəddə qeyd olunur ki, iki təşkilat arasında adların oxşarlığı ilə yanaşı, onların rəhbərləri arasında da yaxın münasibət var: “Okamponun Eurnekyanın həmyerlisi olması şübhələri daha da gücləndirir. Təkcə son bir ayda o, Səhifə X-də Azərbaycana və COP29-a qarşı 120-dən çox qərəzli paylaşım edib. Ehtimal olunur ki, Okamponun beynəlxalq tədbirlərdə və mediada, o cümlədən sosial şəbəkələrdə Azərbaycana və COP29-a qarşı çox aqressiv fəaliyyəti və ölkəmizə qarşı qərəzli reportaj hazırlamasının arxasında məhz bu əlaqələr dayanır”.

Hesabatın ANCA-ya aid hissəsində profillərin əksəriyyətinin saxta hesablardan koordinasiyalı və kütləvi istifadə faktları göstərilir: “Saxta profillər COP29-la əlaqəli yazılara eyni məzmunlu avtomatlaşdırılmış cavablar göndərir, eyni zamanda ictimai rəyi çaşdırmaq üçün bot sistemləri və mövzulardan istifadə edərək məzmunu manipulyasiya edir”. Beləliklə, Bakıda həbsdə olan separatçı Vardanyanın oğlu, ABŞ-ın keçmiş prezidenti Klintonun qızı və digər anti-Azərbaycan mərkəzlər, müxtəlif ermənipərəst şirkətlər total bir hücum kampaniyası təşkil ediblər və COP29-la bağlı ölkəni gözdən salmağa çalışıblar. Azərbaycan bu şəbəkənin ifşasından sonra nə kimi siyasi və hüquqi addımlar ata bilər?

“Yeni Müsavat”ın sualını cavablandıran Siyasi və Hüquqi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Xəyal Bəşirovun sözlərinə görə, COP29 İqlim Dəyişikliyi Konfransı təkcə Azərbaycanın yox, dünyanın tədbiri idi: “Bu tədbir çərçivəsində qlobal mövzular müzakirə edilirdi və Bakı ev sahibi idi. Əgər bu konfransın fonunda Azərbaycana hibrid hücumlar təşkil olunubsa, deməli, yalnız COP29 məsələsi deyil. Çünki daha sonra da hibrid təhdidlər davam etdirildi. Onu da bilməliyik ki, sabah da bu kampaniyalar aparılacaq. Ona görə biz "iqlim dəyişikliyi konfransı geridə qaldı" deyib bu hadisələri unuda bilmərik, yenə də qərəzli münasibət davam edir. Çünki COP29 əleyhinə yox, niyə bu tədbirin Azərbaycanda keçirilməsi ilə bağlı əleyhimizə səfərbər olmuşdular". Hüquqşünas hesab edir ki, Azərbaycan xain qüvvələrin planını pozdu, tədbiri yüksək səviyyədə təşkil etdi: “Məlumdur ki, belə hibrid təhdidlərin arxasında dünyadakı prosesləri idarə edən qüvvələr dayanır. İndi hansı addımlar atmağa başlasaq, onlar bizə müdaxilə edəcəklər. Təbii ki, müttəfiqlərimiz var və onlarla birgə fəaliyyət göstərə bilərik. Məsələn, Frankofoniya təşkilatında Azərbaycan əleyhinə qətnamənin qəbuluna mane olduq. Halbuki təşkilatda Fransanın təsiri altında olan dövlətlər var idi. Yəni biz də boş oturmalı deyilik, bu kimi addımlarımızı davam etdirməliyik. Nəzərə alaq ki, bu hücumların ardı-arası kəsilmir və maneə qoymasaq, yenə hibrid kampaniya olacaq. Biz ən azından ənənənin qarşısını almaq üçün addımlar ata bilərik. Məsələn, həmin şəxsləri "persona non-qrata" elan edə bilərik. Necə ki Şavbe ilə bağlı bu addımı atdıq, COP29-da iştirak edə bilmədi. Ona görə də Azərbaycan beynəlxalq nüfuzundan və əlaqələrindən istifadə edərək həmin güclərin ifşası ilə bağlı prosesi sürətləndirməlidir. Eyni zamanda beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyini də davam etdirməliyik və görməlidirlər ki, onların qara piar kampaniyası nəticə vermir".