Təcavüzkarların istifadəçiləri şəxsi foto və videoları dərc etmək təhdidləri ilə şantaj etməyə çalışdıqları fırıldaqçılıq növü var və hətta fiziki olaraq onların iştirakı ilə heç bir kompromat ola bilməyəcəyini dəqiq bilən insanlar belə bu cür tələlərə düşə bilərlər. Bu cür saxtakarlığın bütün müasir növlərinə və ona qarşı mübarizə yollarına nəzər salaq.
"Həyat yoldaşınız sizi aldadır"

Dələduzluğun yeni növü həyat yoldaşı yerinə qısqanclıq mövzusunda təzyiq edir. Həyat yoldaşlarından biri müəyyən bir "təhlükəsizlik şirkətinin" ikinci həyat yoldaşının şəxsi cihazlarında olan bütün məlumatlara giriş əldə etdiyini (oxu: sındırıldığını) və bu məlumatlarda xəyanət haqqında ətraflı sübutlar olduğunu bildirən bir e-poçt alır. Daha ətraflı məlumat və yüklənmiş məlumatların arxivini əldə etmək üçün linkə keçid etmək istənilir. Əlbəttə ki, reallıqda təcavüzkarların iki həyat yoldaşının adları və e-poçt ünvanlarından başqa heç bir məlumatı yoxdur və linkə keçid edərək yalnız pulunuzu itirə bilərsiniz.

"Videonuzu çəkmişəm"

Qurban müəllifin onun kompüterinə və ya smartfonuna müdaxilə etdiyini və veb-kameradan istifadə edərək böyüklər üçün saytlara baxarkən nə ilə məşğul olduğunu qeydə aldığına dair məktub alır. Bütün tanışların və dostların bu videoya baxmasının qarşısını almaq üçün təcili olaraq hakerə bir qədər kriptovalyuta köçürmək tələb olunur. İnandırıcı olmaq üçün qurbana adı ilə müraciət edilə, məktubda isə tez-tez məktubu alanın real olaraq hansısa hesablarda istifadə etdiyi şifrə yer ala bilər. Əslində isə şantajçılar sadəcə olaraq qaranlıq internetdə minlərlə oğurlanmış hesab məlumatları bazasını alır və oradan şifrələri ümumi e-poçtla lazımi şifrəyə uyğun gələn e-poçt ünvanlarına göndərirlər.

"Gözəl eviniz var"

Naməlum ziyankarlar şifrələrinin bilinməsindən qorxmayanlar üçün yeni bir sxem icad ediblər. Burada təcavüzkar qeyd edir ki, qurban məlumatın açıqlanmaması üçün ödəniş etmək məqsədilə onunla əlaqə saxlamasa, bu məsələni şəxsən həll etməli olacaq. Etibarlılıq üçün məktub qurbanın evinin “Google” xəritələrindən götürülmüş fotoşəkili ilə müşayiət olunur. Aydındır ki, bu hiylə üçün hakerlərə e-poçt və şifrədən əlavə, şantajçıların getdikcə daha çox sındırılan onlayn mağazaların məlumat bazalarından əldə etdikləri ev ünvanı lazımdır.

"Sizi lentə almışam, özünüz görün"

Digər məşhur şantaj sxemi bitkoinlə dərhal ödənişlərə deyil, əksinə qurbanların kompüterlərinə zərərli proqramlar quraşdırmağa köklənir. Məktubun mətnində təhlükənin ciddiliyindən əmin olmaq üçün kompromat videolara baxmaq təklif edilir, lakin bunun üçün sayta daxil olub xüsusi videopleyer quraşdırmaq lazımdır. Təbii ki, bu videopleyer cihazı yoluxdurmaq məqsədi daşıyır.

“Deepfake-ə məruz qalmısınız”

Fırıldaqçılığın bu, nisbətən yeni versiyası kompromat videolarının olmadığına əmin olanlar üçün yaxşı işləyir. Axı təcavüzkarın simalarının “deepfake” texnologiyası məşhur insanların simaları ilə əvəz olunduğu videolar dəfələrlə mediada yer alıb. Sxemin iki variantı var: birində məktubun müəllifləri əsassız olaraq "deepfake" etdiklərini iddia edirlər, digərində isə əslində onları düzəldirlər. Birincini ikincidən ayırmaq çox asandır - ikinci sxemdə “deepfake” material dərhal qurbana, bəzən hətta iş ünvanına çatdırılmaqla fiziki məktub şəklində təqdim olunur. Belə bir hiylə üçün əvvəlcə qurbanın kifayət qədər yaxşı foto və videolarını əldə etmək lazım gəlir. Sosial şəbəkələrdə çoxsaylı selfilər və üzün aydın göründüyü digər şəkillər yerləşdirməməklə belə bir hücum ehtimalını azalda bilərsiniz.

Pul oğurlamaq məqsədilə məktub göndərilsə, nə etməli?

Təlaşlanmayın. Demək olar ki, bütün bu cür sxemlər boş hədə-qorxu ilə boldur. Fırıldaqçılar milyonlarla oxşar məktublar göndərir və heç nə etmirlər və onlara məhəl qoymayanlara heç nə edə bilmirlər!. Ona görə də belə bir məktuba reaksiya vermənin ən düzgün yolu onu silmək və onu spam kimi qeyd etməkdir. Yeri gəlmişkən, “Kaspersky Plus” və “Kaspersky Premium” istifadəçiləri əksər spamlardan, eləcə də bu cür spam adı altında yayılan zərərli sayt və proqramlardan qorunur.

İstisna hallar göndəricini şəxsən tanıdığınız və ya real kompromat fotoşəkillər və videoların birbaşa məktuba əlavə edildiyi vəziyyətlərdir. Belə olan halda təkcə şantajdan deyil, həm də böhtan xarakterli “deepfake” materiallarından danışmaq olar – hər iki əməl dünyanın əksər ölkələrində ağır cinayətlərdir. Bu zaman utanc hissini aradan qaldıraraq təcili olaraq polisə müraciət etməlisiniz.

Mənbə: Kaspersky

Noyabrın 11-22-də Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) tədbirlərinə hazırlıq çərçivəsində sərnişindaşıma xidmətinin təhlükəsiz və vaxtında həyata keçirilməsi üçün profilaktik tədbirlərin görülməsi məqsədilə Abşeron dairəvi dəmiryol xətti üzrə texniki fasilə verilir.

Bu barədə "Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC məlumat yayıb.

Qeyd edilib ki, 30 oktyabr-7 noyabr tarixlərində Bakı-Pirşağı-Sumqayıt-Bakı marşrutu ilə qeyri-pik saatlarda yola düşən qatarların hərəkət cədvəlinə müvəqqəti dəyişiklik edilir: "Həmin tarixlərdə bu marşrut üzrə Bakıdan saat 09:30 və saat 10:00-da, Sumqayıtdan isə saat 10:00 və saat 11:00-da yola düşən sürət elektrik qatarlarının reysləri müvəqqəti olaraq ləğv edilir.

Digər qatarlar 16 sentyabrda elan edilən qrafik üzrə hərəkətdə olacaq".

Bakıda erməni əsilli vətəndaş inzibati məsuliyyətə cəlb edilib.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə Avokyan Artur Avakoviç barəsində İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 227-ci maddəsi ilə inzibati protokol tərtib edilib.

227-ci maddə xırda talama, yəni oğurlama, mənimsəmə, israfçılıq, qulluq mövqeyindən sui-istifadə və ya dələduzluq yolu ilə özgəsinin əmlakını talamaqla bağlıdır.

Maddədə inzibati cəza növü kimi 160 saatdan 248 saatadək ictimai işlər və ya işin hallarına görə, xətanı törədənin şəxsiyyəti nəzərə alınmaqla, bu tədbirlərin tətbiqi kifayət sayılmadıqda isə üç ayadək müddətə inzibati həbs nəzərdə tutulur.

İşə Səbail Rayon Məhkəməsində baxılacaq. Günel Səmədova iş üzrə hakim təyin edilib.

Bakıda kirayədə yaşayan tələbə oğlan faciəli şəkildə həyatını itirib.

Xezerxeber.az-ın məlumatına görə, Bakının "Tarqovı" kimi tanınan ərazisinə yaxın, Tolstoy küçəsi, 156 ünvanında kirayədə qalan beş gəncdən biri - Ramal Hüseynov hamamda dəm qazından boğulub.

Onlar Bakıya təhsil dalınca gəliblər. Beyləqan rayonu, Şahsevən kəndindən gələn bu gənclər təhsildən artıq qalan vaxtlarında da gecə növbəsində işləməyə başlayıblar.

Ramal hamamda aşkar olunanda özündə deyilmiş.

Məsələ ilə bağlı Baş Prokurorluqdan "Xəzər Xəbər"ə bildirilib ki, faktla bağlı araşdırma aparılır.

Qeyd edək ki, Ramal Hüseynov Azərbaycan İdman Akademiyasının tələbəsi olub. O, İdman menecmenti və kommunikasiya ixtisası üzrə təhsil alırmış.

Mövzu ilə bağlı daha ətraflı videomaterialı təqdim edirik.

Bakı Kənar Dairəvi-1 avtomobil yolunun sol tərəfindəki yamacda uçqun hadisəsi baş verib.

Bunu İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında Geoloji Kəşfiyyat Agentliyinin idarə heyətinin sədri Əli Əliyev bildirib.

O qeyd edib ki, proses üç gün bundan əvvəl başlasa da, bu gün son mərhələsi olub:

"Səhər saatlarında əraziyə baxış keçirilib və müvafiq araşdırma aparılıb. Yamacın üst hissəsində, helikopter meydançasının arxasında asılı karniz struktur süxur kütləsi qoparaq 50 sm yerini dəyişib və stabil vəziyyətdə qalıb".

O əlavə edib ki, yol infrastrukturuna təhlükə törədə biləcəyi nəzərə alınaraq müvafiq qurumlar tərəfindən bu süxur kütləsinin ləğv edilməsi istiqamətində işlər aparılır:

"Hazırda da bu işlər davam etdirilir və bu süxur kütləsinin daşınması həyata keçirilir. Yol infrastrukturunda heç bir problem olmamış, nəqliyyatın hərəkətinə maneə yaranmayıb".

Bakı Kənar Dairəvi yolda ehtimal olunan təhlükənin qarşısı alınıb.

Bu barədə İqtisadiyyat.az-a Daxili İşlər Nazirliyindən (DİN) məlumat verilib.

Bu gün saat 16 radələrində Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin Ekoloji Nəzarət üzrə YPX Bölüyünün əməkdaşları tərəfindən Bakı Kənar Dairəvi yolunun 6-cı kilometrliyində iri qaya parçalarının yola doğru sürüşməsi müşahidə edildiyindən dərhal aidiyyəti üzrə məlumat verilməklə ərazi nəzarətə götürülüb. Hazırda DYP əməkdaşları tərəfindən aidiyyəti qurumlarla birgə ehtimal olunan təhlükənin qarşısının alınması, eləcə də nəqliyyat vasitələrinin təhlükəsiz hərəkətinin təmin edilməsi istiqamətində qabaqlayıcı tədbirlər görülür, hərəkətin nizamlanması həyata keçirilir.

“Bakı Metropoliteni” QSC-nin sabiq rəisi Tağı Əhmədovun ölümündən öncə həyatının son saatlarına aid görüntüsü yayılıb. Kadrlarda mərhum saz ifaçısının müşaiyəti ilə şeir deyir.

T.Əhmədovun dediyi şeirdə “Görünür çatıbdır ömrümün sonu” sətrindən sonra qəhər onu boğub, bir neçə saniyəlik pauza verib, sonra davam edib.

Bu da T.Əhmədovun həyatının son günlərinə aid son kadr:

"Çox təəssüf ki, Azərbaycandan gedən həkimlərin qarşısını ala bilmirik. Elə şərait yaratmalıyıq ki, həkim başqa ölkəyə getməsin, öz vətənində işləsin".

Bunu Qaynarinfo-ya açıqlamasında tanınmış həkim Aydın Əliyev deyib.

Ekspert bildirib ki, Azərbaycandan həkimləri Avropaya aparan səbəblər çoxdur:

"Tibb Universitetində oxuyan tələbə Azərbaycanda yaşayır və tibb işçilərinin və tanıdığı həkimlərin vəziyyətini görür. Bu dəqiqə internet, sosial şəbəkələr var. Almaniyada, İngəltərə, Türkiyədəki həkimlərin vəziyyətini, onların aldığı maaşları müqayisə edir. Baxır ki, həkim Almaniyada 3 min avro alır, Azərbaycanda isə 450 manat. Bu maaşla normal olaraq bir gənc inkişaf edə bilməz. O isə inkişaf etmək etmək istəyir. Baxır ki, alman dilini bilsə, rahat şəkildə orada işə düzələ bilər. Baxır, müqayisə edir və Azərbaycanda gedir".

Aydın Əliyev bildirib ki, həkim renginoloq Azərbaycanda bir gündə 120-140 xəstəyə baxır və onlaradan ancaq 35-nin ödənişini ala bilir:

"Həkim gün ərzində təxminən 95 xəstəyə pulsuz baxır. Halbuki Azərbaycanın imkanları genişdir. Hazırda Azərbaycanda kadr böhranı var. Biz bunu illərlə desək də, artıq hiss olunası həddədir. Xəstəxanaların qarşısında görün nə qədər növbələr var. Niyə? Çünkü kadr çatışmazlığı var. Xəstəxanaların maddi-texniki bazası zəifdir. Əksəriyyəti sovet dövründən qalıb. Əhalinin sayı isə sovet dövrünə nisbətən iki dəfə artıb. Problemlər bitmək bilmir".

Aydın Əliyevin sözlərinə görə, bu gün Azərbaycanı tərk edənlərin çoxu savadlı tibb işçiləridir:

"Çox təəssüflər olsun ki, bu belədir. Əgər tədbir görülməsə, bu böhran getdikcə dərinləşəcək. Dövlət tibb müəssisələrində işləyən həkimlər bunu deyə bilmirlər. Çünki onları gözümçıxdıya salırlar".

Qeyd edək ki, Azərbaycanda tibb mütəxəssislərinin Almaniyaya kütləvi şəkildə köçü ilə bağlı məlumatlar var. Son 5 il ərzində Almaniyaya köçən azərbaycanlı tibb işçilərinin sayı 3 mini ötüb.

Bahar Rüstəmli