"Məhkəmə - hüquq sistemində, özəlliklə inzibati məhkəmə sahəsində özbaşınalıq, qeyri-prosessuallıq, icra hakimiyyətindən buyruq gözləmək, məhkəmə təcrübəsinin vahidliyi prinsipinin pozulması Prezidentin 03.04.2019 -cu il tarixli “Məhkəmə- hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında” fərmanından sonra daha da “dərinləşib”". Bu barədə DİA.AZ-a göndərilən məqalədə deyilir.
Məqalədə daha sonra bildirilir: "Elə bil , fərman verilib ki, vətəndaşların Konstitusiyanın 60-cı maddəsi ilə doğrulanan inzibati və məhkəmə təminatı hüququna iddianın mümkün sayılmaması haqqında qərardadla qadağa qoyulması məhkəmə təcrübəsinin vahidliyi prinsipini təşkil etsin! (?) Halbuki məhkəmə təcrübəsinin vahidliyi prinsipinə görə, İDDİANIN MÜMKÜN SAYILMAMASI HAQQINDA QƏRARDAD, YENİDƏN MÜMKÜNLÜK ŞƏRTLƏRİNƏ ƏMƏL ETMƏKLƏ, EYNİ PREDMET ÜZRƏ İDDİA QALDIRMAQ İMKANINI İSTİSNA ETMİR. Ali Məhkəmə Plenumunun 10 aprel 2015-ci il tarixli “ İnzibati məhkəmə icraatında iddianın mümkünlüyünə dair” 5 saylı qərarının 8.3 bəndində belə yazılıb.
Prezident . sözügedən fərmanının 3.2 bəndi ilə Ali Məhkəməyə və Məhkəmə Hüquq Şurasına tövsiyə edib, Ədliyyə Nazirliyinə tapşırıb ki, məhkəmələrin hüquqi məsələlərin həllinə yanaşmasının SABİTLİYİNİ və normativ hüquqi aktların tətbiqi ilə bağlı hüquqi mövqeyinin proqnozlaşdırılan olmasını tətbiq etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin VAHİD MƏHKƏMƏ TƏCRÜBƏSİ formalaşdırmaq vəzifəsinin və həmin vəzifənin İCRA EDİLMƏSİ mexanizminin təsbit edilməsinə dair normativ hüquqi aktların layihələrini hazırlayıb iki ay müddətində Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə təqdim etsinlər. 4 il -24 iki ay keçib hələ də iddianın mümkün sayılmaması haqqında Şəki İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 15.02.2019-cu il tarixli qərardadı Azərbaycan Respublikasının inzibati məhkəmə sistemində Konstitusiya aktı kimi qüvvədədir. Görəsən, Ali Məhkəmə, Məhkəmə-Hüquq Şurası , Ədliyyə Nazirliyi Prezidentin tövsiyəsinə, tapşırığına necə əməl edib ki, hələ də Bakı İnzibati Məhkəməsi, Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin , Ali Məhkəmənin İnzibati Kollegiyası, hətta Konstitusiya Məhkəməsi “Şəki dövləti” adından” 4 il qabaq Vəkillər Kollegiyasının intizam komissiyasının üzvü, fərdi vəkil Əlirza Həbilovun keçmiş həmkarı İlqar Cabbarova qəbul etdirdiyi saxta 15.02.2019-cu il tarixli iddianın mümkün sayılmaması haqqında qərardadı ölkədə ən yüksək hüquqi qüvvəyə malik olan qanun kimi tətbiq edir? !
Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin İnzibati Kollegiyasının Şərafət Məmmədova, Pərviz Hüseynov və Cahangir Yusifovdan ibarət heyətinin tərəflərin hüquq bərabərliyi, çəkişmə prinsipinə əməl etməkdən imtinasından sayılı günlər keçir. Bakı İnzibati Məhkəməsinin hakimi Orxan Həsənovun bir illik süründürməçiliyinə hüquqi qiymət vermək əvəzinə, yuxarı instansiya özü də süründürməçiliklə, hüquq bərabərliyi, məhkəmə təcrübəsinin vahidliyi prinsipini pozmaqla məşğuldur. Yuxarı instansiya məhkəməsi bilmir ki, prosessual müddət şikayətin məhkəməyə daxil olduğu yox, rabitə orqanına verildiyi vaxtdan sayılır. Aşağı – yuxarı məhkəmə hakimləri bilmir ki, prosesin istənilən mərhələsində hər kəsin müdafiə hüququ təmin olunur, iddianın mümkün sayılmaması haqqında qərardad yenidən eyni predmet üzrə iddia qaldırmaq imkanını istisna etmir, iclasının protokolu olmayan məhkəmə aktının ləğvi mütləqdir? ! Yoxsa 1-ci dərəcəli Qarabağ qazisinə ilgidə qərəz sərgiləyirlər? Axı məhkəmə icraatında qərəz, ədalətsizlik, tərəfgirlik yolverilməzdir! Təsəvvür edin, Orxan Həsənovun 8 ay mümkünlük adı ilə süründürməçilikdən sonra üç dəqiqəlik hazırlıq iclasında (İPM-ə görə, hazırlıq icraatında mümkünlük məsələsi həll olunmur) iddianın mümkün sayılmaması haqqında qəbul etdiyi qərardadda nə iclasın protokolu var, nə iclas katibinin və cavabdehlərin nümayəndələrinin adı. Belə savadla necə hakim seçilməni bir qırağa qoyaq, bəs yuxarı məhkəmə? Şərafət Məmmədova, Pərviz Hüseynov və Cahangir Yusifov üçlüyü niyə aşağı instansiyanın qanunsuzluğunu, özbaşınalığını müdafiə edir? Niyə vəkil Əlirza Həbilovun VK-dakı vəzifəsindən sui-istifadə etməklə DİN-in adından məhkəməyə göndərdiyi 3 ilin vəkili Orxan Qılman oğlu Babayev DİN-in nümayəndəsi kimi qəbul edilir, amma 1-ci dərəcəli Qarabağ əlilinə vəkil ayrılmasından imtina edilir? Tərəflərin hüquq bərabərliyi prinsipinə belə əməl edilir? Protokolu olmayan işi ləğv etmək yerinə, qıraqdan sifarişlə apellyasiya baxışından çıxarmaq hansı hüquqdan soraq verir?
Ali Məhkəmənin yeni sədri İnam Kərimovun Prezidentin tövsiyəsinə sözdə yox, işdə əməl edəcəyinə inam böyükdür. Kənd quzusuna göstərilən diqqət və qayğıdan Qarabağ qazilərinə pay düşmür? Qazinin məhkəmədən istəyi yalnız obyektivlik , qərəzsizlik, məhkəmə təcrübəsinin vahidliyi prinsipinə əməl edilməsidir.
Hələ ki, hakimlərin iddiaçı qaziyə ağzını açmağa imkan vermədən birinci sualı “ŞƏKİ İNZİBATİ-İQTİSADİ MƏHKƏMƏSİNİN 15.02.2019-CU TARİXLİ QƏRARDADININ ÜZƏRİNƏ QOYDUĞU “ÖHDƏLİK” barədədir. Vay o günə “yox” deyəsən, yenə də iddianın mümkünsüzlüyü ilə məhkəmə təminatı hüququnun mümkünsüzlüyü qüvvədə olacaq.
P. S. Vurğulamaq yaddan çıxıb ki, Şəki İnzibati-İqtisadi Məhkəməsinin 15.02.2019 tarixli iddianın mümkün sayılmaması haqqında qərardadı iş üzrə tərəf olmayan inzibati orqanların da əsas sübutu, normativ hüquqi aktı rolunu oynayır. “Şəki dövləti” adından qəbul edilən qərardad DİN-ə qarşı olduğu halda, Bakı İnzibati Məhkəməsi (Orxan Həsənov ) və Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin İnzibati Kollegiyası (Şərafət Məmmədova, Pərviz Hüseynov və Cahangir Yusifov) ƏƏSMN tabeliyində DSMF-in Xüsusi Şərtlərlə Təyinat üzrə Mərkəzi Filialının da bu “Konstitusiya aktı”ndan yararlanması təcrübəsini tətbiq edib . Qalır Ali Məhkəmə..."

Yazıda iddia olunanlarla bağlı TEREF.az olaraq bütün maraqlı tərəfləri dinləməyə hazırıq...

Vətəndaş və İnkişaf Partiyasının (VİP) sədri Əli Əliyevin azadlığa çıxması üçün əfv ərizəsi yazması birmənalı qarşılanmadı. Bu addımına görə onu qınayanlar, tənqid edənlər var. Partiya sədri bəziləri tərəfindən “sınmaqda”, “iqtidara təslim olmaq”da suçlanır.

Əli Əliyev azadlığa çıxdığı gün mətbuat konfransında bu məsələyə aydınlıq gətirib. Əfv ərizəsi yazsa da barəsindəki ittihamları əsassız saydığını deyib. O, jurnalistlərə deyib ki, mübarizəsini davam etdirəcək. Bərait almaq üçün lazımı hüquqi prosedurlara baş vuracaq.
Siyasətçilərdən Ə.Əliyevin əfv ərizəsi yazaraq azadlığa çıxmasına münasibət bildirənlər var.

Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri, deputat Qüdrət Həsənquliyev də Ə.Əliyevin əfv ərizəsi yazması ilə bağlı tənqidlərə münasibət bildirib:

“Əli Əliyevin əfv olunmaq üçün müraciət etməsini, Prezidentin də onun partiya sədri olmasını və müraciətini nəzərə alaraq bağışlamasını düzgün hesab edirəm. Bəzi adamlara iqtidarı ittiham etmək üçün “qurbanlar” lazımdır. Onları həbs olunan şəxslərin və ailə üzvlərinin üzləşdiyi məhrumiyyətlər düşündürmür. Belələrinin nə dediyinə əhəmiyyət vermək lazım deyil”.

Bəs bir partiya sədrinin əfv üçün ərizə yazmasının bu kimi reaksiyalara səbəb olmasının səbəbi nədir? Niyə onun azadlığa çıxması bu qədər müzakirələrə səbəb oldu?

Mövzu ilə bağlı Globalinfo.az-a danışan AĞ Partiyanın başqanı Tural Abbaslı bu mövzunun müzakirəsinin ümumiyyətlə doğru olmadığını söyləyib:

“Ümumilikdə əfv sərəncamını müsbət qiymətləndirirəm. Könül istərdi ki, bunun nəticəsində azadlığa çıxanların sayı daha çox olsun. 801 məhkumu əhatə edib, bu say 1500-2000 olsa lap gözəl olardı. İstənilən halda əfv fərmanları humanist addımdır və müsbət qarşılanır. Səhv etmirəmsə, adı siyasi məhbuslar siyahısında olan 2-3 nəfər şəxslər də bunun nəticəsində azadlığa buraxıldılar.

Təbii ki, Əli Əliyevin azadlığa çıxması müsbət haldır, sevindiricidir. Heç bir siyasətçi, partiya sədri öz fikirləri və siyasi fəaliyyətinə görə həbsdə olmamalıdır. Ə.Əliyevin əfv ərizəsi ilə müraciət edib-etməməsi onun şəxsi işidir və kimsə buna müdaxilə edə bilməz. Öz siyasi fəaliyyətini, şəxsi həyatını, karyerasını ölçüb-biçib və belə bir addım atıb.

O baxımdan bu məsələ ilə bağlı partiyaların, siyasi kəsimlərin nə isə deməsini etik hesab etmirəm. Seçicilər, vətəndaşlar isə necə reaksiya verəcəklərini özləri bilərlər. Hər halda bunun Əli bəyin şəxsi seçimi olduğunu düşünürəm və rəqiblərinin də bunu kənardan mənfi, yaxud müsbət qiymətləndirməsi doğru deyil. O, ailəsindən, partiyasından uzaqda həbsdə qalsaydı yaxşı olardı? İndi ən azından azadlıqdadır, fəaliyyətini ölçüb-biçəcək. Ailəsi ilə birlikdə olacaq, nəticədə bir insan azaddır. Ona görə də bu məsələni ümumiyyətlə media və siyasi kəsimdə müzakirə etmək belə yanlışdır. Bu, onun hüququdur”.

“Elə Əli Əliyev başda olmaqla azadlığa çıxan bütün məhkumları ailələrinə qovuşmaları münasibətilə təbrik edirəm. Həbsdə olan digər məhkumlara da tezliklə azadlığa çıxmağı arzulayıram” – deyə, o bildirib.

Qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyev məhkum edilmiş bir sıra şəxslərin Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin 100 illik yubileyi münasibətilə əfv olunması haqqında Sərəncam imzalayıb.

Azərbaycanda pensiyalar yenidən artırıla bilər. Buna səbəb "Sosial Sığorta haqqında" qanuna edilən dəyişiklikdir. Yenilik nəticəsində Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun sərbəst vəsaitləri investisiyalara yönləndiriləcək. Yəni fondun gəlirləri xərclərindən çox olarsa, əldə qalan sərbəst kapital əlavə gəlir mənbəyinə çevriləcək. Bu həm pensiyalar, həm də pensiya kapitalının artımına şərait yaradır.

Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun İdarə Heyətinin sədr müavini Zəka Mirzəyev İTV-yə bildirib ki, bu əməliyyatların qanunauyğunluğuna, şəffaflığına, gəlirliliyinə, maliyyə və əməliyyat risklərinə nəzarət etmək üçün Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə İnvestisiya Şurası formalaşdırılır: "Hansı istiqamətlərə investisiya yönləndiriləcək, hansı hədəflər müəyyənləşdiriləcək, maliyyə və əməliyyat risklərinin nədən ibarət olacağı ilə bağlı İnvestisiya Şurası hər il bir dəfə investisiya sənədini təsdiqləyəcək". Qeyd edək ki, yeniliklərdən əlavə əhalini sevindirəcək təkliflər də mövcuddur. Əhalinin istəyini nəzərə alaraq pensiya kapitalının fərqli istiqamətlərdə istifadəsi nəzərdə tutulur.

Millət vəkili Vüqar Bayramov isə hesab edir ki, Azərbaycan vətəndaşları öz yığımlarından yalnız pensiya almaq üçün istifadə edirlər. Amma bir sıra ölkələrdə pensiya kapitalından digər məqsədlər üçün istifadə etmək hüququ var.

Onun sözlərinə görə, bəzi ölkələrdəki kimi vətəndaşların yığımlarının səhiyyə xidmətini almaq, kommunal xidməti ödəmək, kredit öhdəlikləri olan vətəndaşların borcunu ödəmək üçün pensiya kapitalının bir hissəsinin bu istiqamətə yönləndirilməsi daha məqsədəuyğun olardı".

Bəzi vətəndaşların pensiya kapitalının kifayət qədər böyük olduğunu vurğulayan V.Bayramov hesab edir ki, əgər vətəndaş tələb olunan pensiya kapitalını toplayıbsa, o zaman ona əlavə vəsaitinin 30 faizinin başqa məqsədlər üçün istifadə etməsinə şərait yaradılmalıdır:

“Bu həm yığımlara marağı artıra və qeyri-rəsmi məşğulluğun daha da leqallaşdırılmasına səbəb ola bilər".

Mayın 8-də Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə 801 məhkum əfv olunub, 463 şəxs azadlıqdan məhrumetmə cəzasından azad edilib. Əfv olunanlar sırasında Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin (MTN 2015-ci ildə ləğv edilib - E.M.) 2 əməkdaşı da var. Bunlar MTN-in Antiterror Mərkəzinin şöbə müdiri Azər Mehdiyev və Əməliyyat-Texniki İdarənin şöbə rəisi Zaur Məmmədovdur. Hər iki MTN-çi 2015-ci ilin oktyabrında milli təhlükəsizlik naziri Eldar Mahmudov vəzifəsindən çıxarılandan dərhal sonra istintaqa cəlb edilmişdi.

O zaman tutulan MTN əməkdaşlarının Eldar Mahmudovun ən yaxın çevrəsinə daxil olduqları xüsusi olaraq vurğulanırdı. Sonradan hər iki MTN-çiyə istintaqa cəlb olunan digər iş yoldaşları kimi vəzifə cinayətləri ilə əlaqədar ittihamlar irəli sürüldü. Azər Mehdiyev məhkəmə qarşısına MTN-in Antiterror Mərkəzinin rəisi Elçin Əliyevlə birgə çıxarılmışdı. Onlarla bərabər həbs olunan Antiterror Mərkəzinin rəis müavini İlqar Əliyev isə saxlanıldığı Bakı İstintaq Təcridxanasındakı kamerasında asılmış vəziyyətdə aşkarlanmışdı.

Azər Mehdiyevlə rəisi Elçin Əliyevə qarşı Cinayət Məcəlləsinin adam oğurluğu ilə bağlı olmayan qanunsuz azadlıqdan məhrum etmə maddəsinin 3-cü bəndi - qanunsuz azadlıqdan məhrum etməklə ehtiyatsızlıqdan zərərçəkmiş şəxsin ölümünə və ya digər ağır nəticələrə səbəb olma, mütəşəkkil dəstə tərəfindən quldurluq törətmək, külli miqdarda əmlak əldə etmək məqsədi ilə quldurluq törətmək, mütəşəkkil dəstə tərəfindən hədə-qorxu yolu ilə tələb etmə, külli miqdarda əmlak əldə etmək məqsədi ilə hədə-qorxu yolu ilə tələb etmə, əməliyyat-axtarış fəaliyyəti haqqında qanunvericiliyi pozma, eyni əməllər informasiyanın gizli yolla götürülməsi üçün nəzərdə tutulan xüsusi texniki vasitələrdən istifadə edilməklə törədildikdə, vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmək, vəzifə səlahiyyətlərini aşmaqla, zor tətbiq etməklə və ya zor tətbiq etmə hədəsi ilə törədildikdə, yaxud silah və digər xüsusi vasitələrdən istifadə etməklə törədildikdə və ya ağır nəticələrə səbəb olma, qabaqcadan əlbir olan bir qrup şəxs və ya mütəşəkkil dəstə tərəfindən rüşvət alma, külli miqdarda rüşvət alma maddələri ilə ittiham irəli sürülmüşdü.

Azər Mehdiyevin həbsi barədə məlumat yayılandan sonra mətbuata onun əməllərindən zərərçəkənlər şikayətlər etməyə başladı. Məlum oldu ki, Azər Mehdiyev sahibkarları MTN-ə çağıraraq orada onları həbslə hədələməklə külli miqdarda pul tələb edib. Belə sahibkarlardan biri də M.Mahmudov idi. O, Musavat.com-a videomüsahibəsində MTN-ə aparılması, orada hansı üsullarla şantaj edilməsinin təfərrüatlarını da açıqlamışdı.

Demişdi ki, 2015-ci il iyulun 4-də ona zəng gəlib, özünü MTN-in əməkdaşı kimi təqdim edən şəxs növbəti gün səhər 10-da MTN-in Antiterror İdarəsinə gəlməsini tələb edib. Sahibkar deyilən saatda nazirliyə gedib, şəxsiyyət vəsiqəsini birinci mərtəbədə növbətçiyə təqdim edib. Daha sonra onu nazirliyin üçüncü mərtəbəsinə aparıblar. Burada onu özünü polkovnik Azər Mehdiyev kimi təqdim edən şəxs qarşılayıb. Sahibkar bura dəvət edilməsinin səbəbini soruşduqda, polkovnik ona terrorçu olduğunu deyib. Bildirib ki, daima Ukraynaya gedib-gəlir, min oyundan çıxır. Daha sonra polkovnik otağı tərk edib və 15 dəqiqədən sonra bir nəfərlə geri qayıdıb, yanındakı şəxsi Antiterror İdarəsinin rəis müavini İlqar Əliyev kimi təqdim edib. İlqar Əliyev isə sahibkarı gördükdən sonra göstəriş verir ki, bu şəxsi dərhal uçota alsınlar. Sahibkar nə etdiyini, hansı səbəbdən bura dəvət olunduğunun səbəbini soruşmağa cəhd edir. Bu zaman ona deyirlər ki, telefonu izlənilir, daima diqqətdədir, bilirlər ki, iş adamı olaraq güclü biznes fəaliyyəti göstərir, daima Ukraynaya gedib-gəlir. İş adamı bunların doğru və normal olduğunu bildirir, lakin cinayət etmədiyini xatırladır. Bu zaman ondan tələb olunur ki, 250 min manat versin. Bu an biznesmenin qan təzyiqi qalxır, durumu pisləşir. Amma buna baxmayaraq, ona deyilir ki, əgər 250 min manat gətirməsə, onu İŞİD-in üzvü və ya narkobaron elan edəcəklər, özü isə bu ittihamı boynuna almalı olacaq.

Biznesmen bu zaman 250 min manatı olmadığını deyir və 3 saat orada saxlanılır. Ondan tələb olunur ki, 200 min manat versin. Lakin iş adamı bundan da imtina edir. Bu zaman iş adamı telefonla təmas qurduğu xanımla şantaj edilir, bildirilir ki, bu məsələ açıqlanacaq.

Qeyd edilir ki, əgər bu baş versə, həm dostluq etdiyi xanımın valideynləri, həm də özünün ailə üzvləri bundan xəbər tutacaq. Bundan sonra iş adamına deyilir ki, Səməd Vurğun küçəsi ilə İnqilab küçəsinin kəsişdiyi ərazidə obyekti var, onu satsın və məbləği gətirsin. İş adamı şantajın qurbanı olaraq həmin gün gecə ikən 600-700 min manat dəyərində olan obyektini 290 min manata satır və bunun 120 min manatını MTN-in məlum şantajçı qrupuna verir. Ona Bakıdakı mülkləri və avtomobillərinin markalarını deyirlər və məsləhət görürlər ki, sussun, bu haqda heç vaxt danışmasın. Beləcə, iş adamı şantajın qurbanı olaraq obyektini satmağa məcbur edilir. Alqı-satqı prosesi isə 14 saylı notariat kontorunda gerçəkləşdirilir.

2017-ci ildə Bakı Hərbi Məhkəməsinin hökmü ilə Elçin Quliyev general rütbəsi alınmaqla 10 il 6 ay, Azər Mehdiyev polkovnik rütbəsi alınmaqla 8 il azadlıqdan məhrum olunublar.

Əfvlə azadlığa çıxan Zaur Məmmədov MTN Monitorinq Mərkəzinin sabiq rəisi, general-mayor Teymur Quliyev, Transmilli İqtisadi Cinayətkarlığa Qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin sabiq rəisi, general-mayor Sübahir Qurbanov, həmin qurumun digər vəzifəli şəxsləri ilə birgə məhkum olunmuşdu. Zaur Məmmədov mütəşəkkil cinayətkar quldur dəstə tərkibində iş adamlarının ofislərinə basqında, həmin şəxslərin psixi və fiziki zorakılıqlara məruz qalmaqla xəsarətlər yetirməkdə, sərbəst buraxılmaları müqabilində tələb olunan vəsaitin əldə olunması üçün ayrı-ayrı şəxslərə və kommersiya banklarına qarşı külli miqdarda borc və kredit öhdəliklərinin yaranması kimi ağır nəticələrə səbəb olan, özlərinin və yaxın qohumlarının şəxsiyyəti üzərində zor göstərmə, tutma, həbsə alma və barələrində rüsvayedici məlumatlar yayma hədəsi ilə fiziki və psixi təsirlər göstərilməklə 162 zərər çəkmiş şəxsin ümumilikdə 18 milyon 437 min manat və daşınmaz əmlaklarını quldurluq, hədə-qorxu ilə tələb etməklə ələ keçirmədə, dövlət büdcəsindən xidməti vəzifələrinin icrası üçün ayrılmış 1 milyon manat məbləğində pul vəsaitlərini vəzifə saxtakarlığı ilə mənimsəmə ittihamları ilə həbs olunmuşdu.

Bakı Hərbi Məhkəməsinin hökmü ilə 2017-ci ildə polkovnik rütbəsi alınmaqla 10 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilmişdi.

Əfv sərəncamına düşənlər siyahısında keçmiş deputat Hüseyn Abdullayevin, “MTN işi”nə dolayısı ilə aidiyyəti olan Beynəlxalq Bankın sabiq rəhbəri Cahangir Hacıyevin adı isə yoxdur.

Hüseyn Abdullayev 2018-ci ilin aprelində Türkiyədə həbs olunaraq Azərbaycana gətirilib, 1 il sonra isə Bakı Hərbi Məhkəməsində xeyli miqdarda maddi ziyan vurmaqla dələduzluqda suçlu bilinərək 6 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.

Sabiq milli təhlükəsizlik nazirinin qudası olan Cahangir Hacıyev isə 2015-ci ilin dekabrında həbsə alınıb. 2017-ci ildə o, külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluqda, külli miqdarda mənimsəmədə təqsirli bilinərək 15 il 6 ay müqddətinə azadlıqdan məhrum olunub. Həbsdə ikən ona Beynəlxalq Bankın törəməsi olan Moskva filialının layihələri ilə bağlı mənimsəmə ittihamı verilib. Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə Cahangir Hacıyev bu ittiham üzrə də suçlu bilinib və əvvəlki cəzası toplanmaqla qəti olaraq 16 il 6 ay müddətinə həbsə məhkum edilib.

Əfv gözləntisi doğrulmayan Hüseyn Abdullayevlə Cahangir Hacıyevdən fərqli olaraq sabiq mədəniyyət nazirinin müavini Rafiq Bayramov əfv olunub. Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 2021-ci il 17 avqust tarixli hökmü ilə məhkum edilmiş sabiq nazir müavini 2020-ci ildə Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) tərəfindən keçirilən əməliyyatla həbs olunub. O, 1,8 milyon manat rüşvət almaqda ittiham edilib. Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə 8 il müddətə azadlıqdan məhrum olunub. Bakı Apelyasiya Məhkəməsi onun cəzasını 4 il 6 aya endirmişdi.

Habelə əfv müraciəti edən sabiq səfir Eldar Həsənov da əfv edilənlər arasında yoxdur.
“Yeni Müsavat”

Azərbaycanda pensiyalar yenidən artırıla bilər. Buna səbəb “Sosial Sığorta haqqında” qanuna edilən dəyişiklikdir.

Yenilik nəticəsində Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun sərbəst vəsaitləri investisiyalara yönləndiriləcək.

Yəni fondun gəlirləri xərclərindən çox olarsa, əldə qalan sərbəst kapital əlavə gəlir mənbəyinə çevriləcək. Bu həm pensiayalar, həm də pensiya kapitalının artımına şərait yaradır.

Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun İdarə Heyətinin sədr müavini Zəka Mirzəyev İTV-yə bildirib ki, bu əməliyyatların qanunauyğunluğuna, şəffaflığına, gəlirliliyinə, maliyyə və əməliyyat risklərinə nəzarət etmək üçün Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə İnvestisiya Şurası formalaşdırılır: “Hansı istiqamətlərə investisiya yönləndiriləcək, hansı hədəflər müəyyənləşdiriləcək, maliyyə və əməliyyat risklərinin nədən ibarət olacağı ilə bağlı İnvestisiya Şurası hər il bir dəfə investisiya sənədini təsdiqləyəcək”.

Yeniliklərdən əlavə əhalini sevindirəcək təkliflər də mövcuddur. Əhalinin istəyini nəzərə alaraq pensiya kapitalının fərqli istiqamətlərdə istifadəsi nəzərdə tutulur. Millət vəkili Vüqar Bayramov bildirib ki, səhiyyə xidmətini almaq, kommunal xidməti ödəmək, kredit öhdəlikləri olan vətəndaşların borcunu ödmək üçün pensiya kapitalının bir hissəsinin bu isitqamətə yönləndirilməsi məqsədəuyğun olardı”.

Ətraflı videoda:

Xəzər rayon sakini, 44 günlük müharibə iştirakçısı, qazi Hüseynzadə Elçin Xalid oğlunun əlilliyini ala bilmədiyi və süründürməçiliyə məruz qaldığı üçün intihar etdiyi bildirilir. Gununsesi.info bildirir ki, intihar edən qazinin cibindən məktub tapılıb.
Həmin məktubda qazimiz üzləşdiyi haqsızlıqdan yazıb.

Bildirilir ki, məktub prokurorluğa verilib.

Azərbaycanda daşınmaz əmlakın sığortalanması üçün qurulan yeni elektron sistem yaxın gələcəkdə işə düşəcək.

DİA.AZ xəbər verir ki, yeni sistem həm əmlakın sığortalanması prosesini sadələşdirəcək, həm də əmlakın sığortalı olub olmadığına daha yaxşı nəzarət etməyə imkan verəcək.
Türkiyədə zəlzələnin Bakıdakı effekti

Qeyd edək ki, hazırda Azərbaycanda icbari sığortalar sahəsində ən çox gerilik və boşluq olan istiqamətlərdən biri mənzil və evlərin sığortasıdır.

İndiyədək bu istiqamət sığorta bazarının genişləndirilməsi baxımından vacib sayılırdı, amma fevralın 6-da Türkiyədə baş verən zəlzələ və onun ağır nəticələri, xüsusilə də dağılan evlərin böyük hissəsinin sığortalı olmadığına görə ödəniş almaması riski hökuməti bu sahədə işləri sürətləndrməyə vadar edib.

50 milyard manatlıq əmlak riski

Təqribi hesablamalara görə, Azərbaycanda sığortalana bilən 1 milyondan artıq ev var. Orta hesabla qiymətləndirməyə görə, təkcə Bakı şəhərindəki mənzil və evlərin qiyməti 50 milyard manata yaxındır, mümkün zəlzələ baş verərsə, digər nəticələrdə yanaşı, əmlak sahiblərini belə miqyasda zərər də gözləyir.

Ev və mənzillərin cəmi cəmi 15%i sığortalanıb

Azərbaycanda icbari sığortalara nəzarəti həyata keçirən qurum- İcbari Sığorta Bürosunun açıqladığı yeni məlumatlara görə, 2022-ci ilin sonuna ölkədə ümumilikdə 151 min ev və mənzil sığortalanıb. «Biz hesab edirik ki, sığortalana bilən əmlakların potensial sayı 1 milyondur, bu da o deməkdir ki, əmlak sığortasında penetrasiya (yəni bazarın əhatə) göstəricisi 15% ətrafındadır. Dəyişikliklər bu rəqəmi azı 2 dəfə artırmağa imkan verəcək»- deyə İSB-nin rəhbəri Rəşad Əhmədov mayın 2-də jurnalistlər üçün keçirilən təlimdə bildirmişdi.

Evlər üçün «Sığorta radarı» hazırlanır

Mayın 3-də isə, bu dəfə Mərkəzi Bank sığorta, xüsusilə də mənzillərin icbari sığortasıf ilə bağlı planlarını və bu sahədə gözlənilən yenilikləri açıqladı. AMB-nin baş direktoru Ziya Əliyevin sözlərinə görə, ölkədə qeyri-yaşayış (yəni kommersiya) obyektlərinin sığortalı olub-olmamasına nəzarəti Fövqəladə Hallar Nazirliyi həyata keçirir.

Yaşayış evlərinin sığortasına nəzarət isə qanunla rayon icra hakimiyyəti orqanlarına həvalə edilib. Qanuna görə əmlakını sığorta etməyənlərin cərimələnməsi də nəzərdə tutulur, amma indiyədək bu sistemi işə salmaq mükün olmayıb.

FED.az xağtırladır ki, çünki bunun üçün bütün evlər daimi monitoriq edilməli, sığortası olmayanlar tapılmalı və cərimələnməli idi. İcra hakimiyyətlərinin isə buna nə vaxtı, nə həvəsi, nə də resursları var.

Nəticədə hökumət evlərin sığortasına nəzarətdə elektron sistem tətbiq etməyi qərara alıb. Bu üsul avtomobil sığortasında uğurla tətbiq edilib və nəticədə – hazırda avtomobillərin 100 faizinin icbari sığortası var.

Əvvəlcə Reyestrlə İSB «bir-birini görməlidir»

AMB-nin baş direktoru Ziya Əliyev bildirir ki, evlərin sığorta olunub-olunmadığı elektron şəkildə müəyyən ediləcək. Bunun üçün Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətini tabeliyindəki Daşınmaz Əmlakın Reyestri Xidməti ilə İcbari Sığorta Bürosu inteqrasiya olunmalıdır: «Bu proses artıq başlayıb yaxın aylarda bitəcək».

Bu birləşmə nəticəsində Azərbaycan Mərkəzi Bankı və İSB ölkədəki bütün qeydiyyat şəhadətnaməli – yəni «kupçalı evləri» görsünlər. Nəticədə həmin evlərin sığortalanması asanlaşacaq. Ev sahibi elektron sistemə daxil olub sığorta ala biləcək, avtomobillərdəki kimi.

Sonra cərimələr başlayacaq...

Bu birləşmə başa çatdıqdan və evləri elektron sığortalamaq mümkün olduqdan sonra ikinci mərhələ başlayacaq – yəni sığortasız evləri aşkar etmək sistemi işə düşəcək.

Bunun üçün İSB-nin sistemi ilə bu sahəyə nəzarət edən dövlət orqanlarının, yəni rayon icra hakimiyyətlərinin sistemləri inteqrasiya olunacaq.

Beləliklə İcra hakimiyyətləri həm ölkədəki «kupçalı evləri» həm də onardan hansının sığorta edilib-edilmədiyini görə biləcəklər. Bu da onlara imkan verəcək ki, sığortası olmayan evlərə kabinetdən çıxmadan elektron şəkildə cərmimə yazılsın. Avtomobillərdə olduğu kimi, sadəcə bu halda sığorta radarı küçələrdə deyil, icra hakimiyytlərinin kompüterlərində fəaliyyət göstərəcək.

«Bu çalışmalardan sonra biz artıq daşınmaz əmlak sığortasında penetrasiyanın bir neçə dəfə artmasının şahidi ola bilərik»-deyə AMB rəsmisi yeniliyin sığorta bazarına gətirəcəyi canlanmanın miqyasını açıqlayıb.

Azərbaycanda daşınmaz əmlakın sığortalanması üçün qurulan yeni elektron sistem yaxın gələcəkdə işə düşəcək.

Yeni sistem həm əmlakın sığortalanması prosesini sadələşdirəcək, həm də əmlakın sığortalı olub- olmadığına daha yaxşı nəzarət etməyə imkan verəcək. Hazırda Azərbaycanda icbari sığorta sahəsində ən çox gerilik və boşluq olan istiqamətlərdən biri mənzil və evlərin sığortasıdır. Təqribi hesablamalara görə, Azərbaycanda sığortalana bilən 1 milyondan artıq ev var.

Orta hesabla qiymətləndirməyə görə, təkcə Bakı şəhərindəki mənzil və evlərin qiyməti 50 milyard manata yaxındır, mümkün zəlzələ baş verərsə, digər nəticələrdə yanaşı, əmlak sahiblərini belə miqyasda zərər də gözləyir. Azərbaycanda icbari sığortalara nəzarəti həyata keçirən qurum- İcbari Sığorta Bürosunun açıqladığı məlumatlara görə, 2022-ci ilin sonuna ölkədə ümumilikdə 151 min ev və mənzil sığortalanıb:

“Biz hesab edirik ki, sığortalana bilən əmlakların potensial sayı 1 milyondur, bu da o deməkdir ki, əmlak sığortasında penetrasiya (yəni bazarın əhatə) göstəricisi 15% ətrafındadır. Dəyişikliklər bu rəqəmi azı 2 dəfə artırmağa imkan verəcək”.

AMB-nin baş direktoru Ziya Əliyevin sözlərinə görə, ölkədə qeyri-yaşayış (yəni kommersiya) obyektlərinin sığortalı olub-olmamasına nəzarəti Fövqəladə Hallar Nazirliyi həyata keçirir. Yaşayış evlərinin sığortasına nəzarət isə qanunla rayon icra hakimiyyəti orqanlarına həvalə edilib. Qanuna görə, əmlakını sığorta etməyənlərin cərimələnməsi də nəzərdə tutulur, amma indiyədək bu sistemi işə salmaq mükün olmayıb. Ziya Əliyev bildirir ki, evlərin sığorta olunub-olunmadığı elektron şəkildə müəyyən ediləcək. Bunun üçün Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətini tabeliyindəki Daşınmaz Əmlakın Reyestri Xidməti ilə İcbari Sığorta Bürosu inteqrasiya olunmalıdır: “Bu proses artıq başlayıb yaxın aylarda bitəcək”. Beləliklə, icra hakimiyyətləri həm ölkədəki “kupçalı” evləri, həm də onlardan hansının sığorta edilib-edilmədiyini görə biləcəklər. Bu da onlara imkan verəcək ki, sığortası olmayan evlərə kabinetdən çıxmadan elektron şəkildə cərimə yazılsın.

Yeni qaydalara görə, sığorta olunmayan evlər cərimələnəcəksə, ölkədə 500 minə yaxın kupçasız evlərin olduğunu nəzərə alsaq, onların taleyi necə olacaq?

Azərbaycan Sığortaçılar Assosiasiyasından Cebhe.info-nun sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, daşınmaz əmlakın icbari sığortası ölkədə mövcud olan yaşayış və qeyri-yaşayış əmlakları üçün məcburidir:

“Bu sığorta növü üzrə proseslər 2011-ci ildə qəbul edilmiş “İcbari sığortalar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə tənzimlənir. Qanundan irəli gələn tələblərə görə, yanğın, ildırım düşməsi, məişətdə və istehsalatda istifadə olunan qazın partlayışı, elektrik naqillərində baş verən qısa qapanma, buxar qazanlarının, qaz anbarlarının, qaz kəmərlərinin, maşınların, aparatların və digər oxşar qurğuların və ya cihazların partlayışı, su, istilik, kanalizasiya kəmərlərinin və yanğınsöndürmə sistemlərinin qəzası, habelə qonşu tikililərdən, yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrindən, yaşayış evlərindən və binalarından, mənzillərdən, otaqlardan daxil olan su nəticəsində subasma, hər hansı predmetin və ya onun hissələrinin düşməsi, atılması, dəyməsi, dağılması, axıdılması və digər bu kimi formalarda təsiri, yerüstü nəqliyyat vasitəsinin dəyməsi, təbii fəlakətlər - zəlzələ, vulkan, fırtına, qasırğa, tufan, dolu, sel, daşqın, leysan, yer sürüşməsi, üçüncü şəxslərin hərəkətləri nəticəsində zədələnməsi, məhv olması, yaxud hər hansı digər formada itkisi daşınmaz əmlakın icbari sığortası növü üzrə sığorta hadisəsi hesab olunur.

Müvafiq qanunun digər tələbinə əsasən, yaşayış obyektlərinin icbari əmlak sığortası üzrə tarif və təminat məbləğləri regionlara görə dəyişir. Belə ki, Bakı şəhərində yerləşən yaşayış obyektlərinin icbari sığortası üzrə tarif 50 manat, sığorta təminatı 25 min manata qədər, Gəncə, Sumqayıt və Naxçıvanda sığorta tarifi 40 manat, sığorta təminatı 20 min manata qədər, digər şəhər və rayonlarda yerləşən yaşayış obyektləri üçün sığorta tarifi 30 manat, sığorta təminatı isə 15 min manata qədər müəyyən olunub. Qeyri-yaşayış obyektlərində isə sığorta tarifləri həmin əmlakın yerləşdiyi yerə, təyinatına, həcminə görə müəyyən edilir”.

Assosiasiyadan bildirilir ki, ümumi tələblərə görə, hazırda qeyri-yaşayış obyektlərinin daşınmaz əmlakın icbari sığortası üzrə proseslərinə nəzarəti Fövqəladə Hallar Nazirliyi, yaşayış obyektlərinin icbari əmlak sığortasına nəzarəti isə yerli icra hakimiyyəti orqanları həyata keçirir:

“Bununla yanaşı ölkəmizdə sığorta sektoruna nəzarət və tənzimləmə qurumu olan Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı, habelə Azərbaycan Sığortaçılar Assosiasiyası, o cümlədən digər sığorta iştirakçıları respublika ərazisində daşınmaz əmlakın icbari sığortası növünün təşviqi ilə bağlı ciddi maarifləndirmə tədbirləri həyata keçirir, proseslərin elektronlaşması ilə bağlı əsaslı addımlar atırlar. Hazırda Azərbaycan Mərkəzi Bankının təşəbbüsü ilə daşınmaz əmlakların icbari sığortası üzrə elektron sistemin yaradılması üzərində iş aparılır.

Bu sistem ölkəmizdə mövcud olan və sığortalanmamış daşınmaz əmlakların sığortaya cəlb olunmasını təmin edə biləcək. Azərbaycan Sığortaçılar Assosiasiyası olaraq qeyd etmək istəyirik ki, hazırda ölkə vətəndaşlarının icbari əmlak sığortasına olan yanaşması bizi tam qane etmir. Çünki statsitikaya görə, hazırda respublika ərazisindəki yaşayış obyektlərinin 90%-i, qeyri-yaşayış obyektlərinin isə 70%-i icbari qaydada sığorta edilməyib. Söhbət sənədli əmlaklardan gedir. Bu da onu göstərir ki, bu sığorta növü üzrə bazar potensialı böyükdür və sistemli tədbirlər nəticəsində daşınmaz əmlakın icbari sığorta növü üzrə penetrasiya ən az 2-3 dəfə artırıla bilər. Çıxarışsız əmlaklar da qanunvericiliyə əsasən sənədləşdirildikdən sonra qurulmaqda olan elektron sistem vasitəsilə avtomatik olaraq sığortaya cəlb olunacaqlar.

Onu da vurğulayaq ki, daşınmaz əmlakın icbari sığortası növündən istifadə etməyən mülk sahibləri müəyyən cərimə və məhrumiyyətlərlə də üzləşə biləcəklər. Belə ki, daşınmaz əmlakların satınalması və girov əməliyyatları zamanı bu sığorta növü aidiyyəti qurumlar tərəfindən mütləq tələb olunur.

Bundan əlavə, İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 469-cu maddəsində, daşınmaz əmlakını icbari qaydada sığorta etdirmək vəzifəsi müəyyən edilmiş fiziki və ya hüquqi şəxslər tərəfindən sığortaçı ilə icbari sığorta müqaviləsinin bağlanmamasına görə fiziki şəxslərə 30 manat, vəzifəli şəxslərə 80 manat, hüquqi şəxslərə isə 200 manat məbləğində cərimə müəyyən edilib. Şəxs, bu maddədə nəzərdə tutulmuş icbari sığorta müqaviləsinin bağlanmamasına görə inzibati məsuliyyətə cəlb olunduqda, 20 gün ərzində icbari sığorta müqaviləsini bağlamalıdır”.