Rusiyalı milyarderlər ümid edirlər ki, bank və sığorta şirkətinin satışı onlara Aİ sanksiyalarına qarşı çıxmağa kömək edəcək.
Sanksiyaya məruz qalan rusiyalı milyarderlər Mixail Fridman və Pyotr Aven sanksiyalardan xilas olmaq üçün Rusiyanın ən böyük özəl kreditoru və onun sığorta bölməsindəki paylarını satıblar.
Bu barədə müvafiq sənədləri araşdıran “Financial Times” yazır.
Məlum olub ki, Fridman və Aven keçən il "Alfa-Bank" və "Alfa-Sığorta"nı ortaqları Andriy Kosoqova sataraq, iki şirkəti təxminən 240 milyard rubl (2,5 milyard dollar) dəyərində qiymətləndirən 2023-cü il müqaviləsini tamamlayıblar. Qeyd olunur ki, oliqarxlar bankda ümumi 45%, sığorta şirkətində isə 42% paya malik olublar.
Məqalədə deyilir: "Sanksiyaya məruz qalmayan Kosoqov nisbi naməlumluqdan sanksiyaya məruz qalmış tərəfdaşlarının paylarını satın aldıqdan sonra "Alfa-Bank" və "Mayfair"də yerləşən "LetterOne" konqlomeratının ən böyük səhmdarına çevrildi".
Beləliklə, milyarderlər ümid edirlər ki, bankın və sığorta şirkətinin satışı Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsi ilə əlaqədar Avropa İttifaqının onlara qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalardan şikayət etməyə kömək edəcək.
"Keçən il Aİ-nin Baş Məhkəməsi blokun Fridman və Avenin Ukraynanı sarsıtmaq cəhdlərində iştirak etdiyinə dair kifayət qədər sübut təqdim etmədiyinə qərar verərək, sanksiyaların əsaslarını qismən ləğv etdi. Oliqarxların qələbəsi işğaldan sonra Aİ-nin Rusiyaya qarşı sanksiya rejiminə ən güclü zərbə oldu", deyə FT xatırladıb.
Eyni zamanda, Aİ sanksiyaları hələ də qüvvədə qalır, yəni Fridman və Aven Kreml üçün əhəmiyyətli gəlir mənbəyi təmin edən iqtisadi sektorda iştirak edən aparıcı iş adamları statusu altındadır.
Lakin Fridman və Aven bu iddiaya qarşı çıxırlar. Əgər buna nail olsalar, Aİ-yə üzv ölkələr sanksiyaları ləğv edə, məhkəmə qərarından şikayət verə və ya başqa yeni əsaslandırma əsasında məhdudiyyətləri bərpa edə bilərlər. Məlumdur ki, Latviyada oliqarxların xeyrinə olan ilk qərardan apellyasiya şikayəti verilib.
Öz növbəsində Aİ-nin Xarici İşlər üzrə sözçüsü Anita Gipper vurğulayıb ki, Avropa Komissiyası cari məhkəmə proseslərini şərh edə bilməz:
"Pyot Aven və Mixail Fridmana qarşı məhdudlaşdırıcı tədbirlər qüvvədə qalır - onlar Aİ Şurasının 2023-cü ilin sentyabrında və 2024-cü ilin martında qəbul edilmiş qərarları əsasında uzadılıb".
Gipperin sözlərinə görə, Aİ-yə üzv dövlətlərin Şurası mütəmadi olaraq siyahıları nəzərdən keçirir.\\Valyuta.az
Marketlərdə 55 qəpiyə satılan 510 qramlıq zavod çörəyi ilə yanaşı, yeni qiymətə - 65 qəpiyə 620 qramlıq zavod çörəyi ikinci çeşid kimi tədarük ediləcək. TEREF Baku TV-yə istinadla xəbər verir ki, diqqətçəkən məqam 55 qəpiyə satılan çörəyin çəkisinin 510 qram olması, yəni azaldılmasıdır. Söhbət ondan gedir ki, Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinin 2022-ci ilin yanvar ayında çörəyin qiymətinin 50 qəpikdən 65 qəpiyə yüksəlməsi ilə bağlı açıqlamasında çörəyin çəkisinin 650 qram olacağı bildirilmişdi. Eyni zamanda, həmin ilin avqustunda Azərbaycanın iri un və çörək istehsalçılarının qiymətin 65 qəpikdən 70 qəpiyə qaldırılması ilə bağlı birgə məlumatında da çörəyin çəkisinin 650 qram olacağı vurğulanmışdı. Ötən müddətdə bir kisə unun topdansatış qiymətinin 40 manat 70 qəpikdən 25 manatadək, yəni 40 faizə yaxın ucuzlaşması əsas gətirilərək çörəyin qiyməti də aşağı salınıb. Belə ki, 650 qramlıq çörəyin qiyməti mərhələlərlə 70 qəpikdən 55 qəpiyə, yəni 21,5 faiz endirilib. Lakin son açıqlamadan belə məlum olur ki, istehsalçılar çörəyin qiymətindəki endirimi, əslində, onun çəkisi ilə kompensasiya ediblər. Bununla da çəki 21,5 faiz, yəni 650-dən 510 qrama qədər azaldılıb. Unun ucuzlaşmasının isə qiymətə real təsiri olmayıb. Məsələ ilə bağlı Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətindən bildirilib ki, çörəyin çəkisini sahibkarlar özləri sərbəst müəyyən edirlər: “Sahibkarlar müxtəlif qiymətə müxtəlif çeşiddə çörəklər təklif edirlər. İstehsalçılar onların arasından qiyməti və istehlak xassələri daha uyğun olan məhsulu sərbəst seçərək ala bilərlər. Qanunvericilikdə və müvafiq dövlət standartında çörəyin konkret çəki meyarı ilə bağlı tələb müəyyən edilməmişdir. Çörəyin çəkisi sahibkarlar tərəfindən sərbəst müəyyən edilir. Lakin qablaşdırılmasında onun çəkisi göstərilməlidir”. Deyilənlərdən belə nəticəyə gəlmək olur ki, sahibkar un bahalaşanda çörəyin qiymətini artırdığı halda xammal ucuzlaşanda qiyməti çəkini azaltmaq hesabına endirir. Əksər marketlərdə müşahidələr zamanı isə zavod çörəyi olaraq əsasən qiyməti 55 yox, 65 qəpiyə olan məhsullara rast gəlmək olur. Daha ətraflı:
İran daha bir korrupsiya hadisəsi səbəbindən çalxalanır. Tribunainfo.az xəbər verir ki, bu dəfə xaricdən düyü alınması zamanı yeyilən puldan söphbət gedir.
İranlı deputat Mehrdad Lahoti bəyan edib ki, düyü idxalında 1,4 trilyon tümənlik (təxminən 300 milyon dollarlıq) korrupsiyaya yol verilib. O qeyd edib ki, dövlət tərəfindən ayrılan pulun bir qismi xaricdən düyü alınmasına xərclənib. “Rəsmi sənədlərdə bir ton düyü 300 dollara alınıb. Rəsmi sənədlərdəki müqayisə isə təsdiq edir ki, təxminən 300 milyon dollar yeyinti olub. Yəni, həmin pullar kimlərinsə cibinə axıb”.
Qeyd edək ki, bundan öncə də İranda qalmaqallı korrupsiya hadisəsi baş vermişdi. Rəisi dövründə xaricdən çay alınması adı altında büdcədən 1.3 milyard dollar pul çıxarılmışdı. Lakin həmin pulun 10 faizi qədərində çay alınmışdı.
Hazırda həmin işlə bağlı məhkəmə prosesi gedir. Lakin mühakimə olunanlar arasında keçşmiş hökumətin heç bir rəsmisi yoxdur.
Bakıda nəqliyyat problemləri qartopu kimi böyüyərək şəhər sakinlərinin həyatını ildən-ilə çətinləşdirir. Pik saatlarda yollarda hərəkət yavaşlayır və bəzi yerlərə piyada getmək daha tez olur. Bir çox insan sonsuz tıxaclarda dayanmamaq üçün metroya üz tutur. Lakin o da çoxdan artan sərnişin axınının öhdəsindən gələ bilmir və buna dövlət tərəfindən lazımi sərmayənin qoyulmaması səbəb kimi tez-tez göstərilir. Lakin dövlət büdcəsindən ona ayrılan vəsait, son auditin göstərdiyi kimi, başqa məqsədlər üçün xərclənib.
Bu günlərdə Azərbaycan Hesablama Palatasının “Bakı Metropoliteni” QSC-də apardığı audit zamanı dövlət subsidiyalarından istifadə ilə bağlı bir sıra maliyyə pozuntuları aşkarlanıb. Sərnişin daşınmasından yaranan itkilərin ödənilməsi üçün dövlət tərəfindən vəsait ayrılıb və onlar əməkhaqqı, məcburi sosial ayırmalar, kommunal haqların ödənilməsi və işçilərin mükafatlandırılmasına xərclənib. Bu, xidmətlərin dəyərinə daxil edilib və bu, onların artmasına səbəb olub.
“Metropoliten”in əsas fəaliyyətdən əldə etdiyi gəlirlərin xərclərini 13,5 milyon manat üstələməsinə baxmayaraq, dövlət subsidiyalarının bir hissəsi investisiya xərclərinə, o cümlədən əsaslı təmir və tikinti işlərinə yönəldilib. Bu, maliyyə idarəçiliyində uyğunsuzluqlara səbəb olub. Audit zamanı layihə-smeta sənədləri ekspertizadan keçirilmədən 559,7 min manatlıq iş görüldüyü, 712,9 min manatlıq tikinti normalarına uyğun olmayan işlərin aparıldığı aşkar edilib.
Hesablama Palatası debitor borclarının bərpası, qanunsuz tikinti-quraşdırma işlərinin layihə-smeta sənədlərinə uyğunlaşdırılması, aşkar edilmiş nöqsanların aradan qaldırılması və uzunmüddətli layihələrin başa çatdırılması ilə bağlı müvafiq strukturlara tövsiyələr göndərib.
İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev mövzu ilə bağlı AYNA-ya bildirib ki, əksər sakinlər və paytaxta gələn qonaqlar ən azı vaxtaşırı Bakı metrosundan istifadə edirlər, çoxları isə müntəzəm olaraq istifadə edirlər: “Keçən il metro təxminən 230 milyon insanı daşıyıb və təəccüblü deyil ki, bu nəqliyyat növü ilə bağlı bütün xəbərlər ictimaiyyətin və ekspertlərin diqqətini cəlb edir. Onları metronun göstərdiyi xidmətlərin keyfiyyəti və təbii ki, gediş haqqı narahat edir”.
İlin əvvəlində gediş haqqının 55, hətta bəlkə də 60 qəpiyə qalxacağı ilə bağlı xəbərlər yayılmışdı. Lakin “Bakı Metropoliteni” QSC-nin Mətbuat Xidmətinin rəhbəri Bəxtiyar Məmmədov həmin vaxt bildirib ki, “Bakı Metropoliteni” QSC gediş haqqının artırılması ilə bağlı müvafiq dövlət qurumlarına müraciət etməyib. Metronun özünün gediş haqqını qaldırmaq səlahiyyəti isə yoxdur.
Belə söz-söhbətlər üçün şübhəsiz ki, əsas var, çünki metroda dəfələrlə bir sərnişinə gediş haqqının maya dəyərindən çox olduğu bildirilir. 2018-ci ilin hesabatına əsasən, bir sərnişinin gedişhaqqı 51 qəpik idisə, 2019-cu ildə 50 qəpiyə enib. 2022-ci ildə sərnişin axınını azaldan pandemiya zamanı bir sərnişinin daşınması 68 qəpiyə qalxıb.
R.Qarayev qeyd edib ki, əgər sərnişindaşıma xərcləri artarsa, o zaman metro idarəsi bu əsasda gediş haqlarının qaldırılması ilə bağlı müvafiq quruma müraciət edə bilər: “Bəs bu artım dəqiq necə müəyyən edilib? Göründüyü kimi, bu, yalnız büdcə pullarının təyinatı üzrə istifadə edilməməsi ilə bağlıdır. Yəni süni artım olub. Bir çox yerli ekspertlər dəfələrlə səyahət xərclərinin artırılmasının əsaslandırılmasının olmaması barədə bəyanatlar veriblər, lakin yalnız indi onların arqumentləri rəsmi təsdiqini tapıb”.
Ekspert vurğulayıb ki, yaxşı əməyə görə işçilərin mükafatlandırılması Azərbaycan qanunvericiliyində nəzərdə tutulub: “Lakin bu o demək deyil ki, başqa məqsədlər üçün nəzərdə tutulan dövlət vəsaitləri bu məqsədlə istifadə olunmalıdır”.
Yeri gəlmişkən, iqtisadçının sözlərinə görə, bəzi yerli şirkətlər belə sxemdən istifadə ediblər: işçinin kartına mükafat yazılıb, sonra isə pulun 80%-ni rəhbərliyə nağd şəkildə verməli olub.
“Metronun əsas gəliri sərnişinlərin daşınmasından, bir qədər də reklam və pərakəndə satış məntəqələrindən gəlir. Metronun böyük xərcləri var, lakin onların dövlət tərəfindən ödənilməsi yalnız ciddi nəzarətlə effektivdir. Nəqliyyat infrastrukturunun davamlılığını və inkişafını təmin etmək üçün dövlət maliyyəsinin səmərəli və şəffaf idarə edilməsi zəruridir. İllər keçirsə və problemlər qalırsa, bu o deməkdir ki, biz buna ciddi yanaşmalıyıq. Sistemi və işə yanaşmanı dəyişməliyik. Bütün subsidiya strukturlarında ciddi nəzarət həyata keçirilməlidir. Əks halda, həm dövlətə, həm də lazım olandan artıq ödəniş etmək məcburiyyətində qalan vətəndaşlara ziyan dəyəcək”, - deyə Ə.Qarayev vurğulayıb.
Dayanıqlı İnkişaf Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev isə AYNA-ya metronun faktiki olaraq uzun müddət inkişaf etmədiyini və durğunluq vəziyyətində olduğunu deyib: “Sərnişin daşınması son illərdə əhəmiyyətli dərəcədə artıb. 1960-cı illərdə tutumun 2 milyon nəfər olduğu təxmin edilir. O zaman Bakının əhalisi 1,5 milyona yaxın idi. Və sonra şəhərin əhalisi sürətlə artmağa başladı. Metronun çoxlu xərcləri var - təhlükəsizlik, eskalatorların dəyişdirilməsi, digər infrastruktur və s. Bunun öhdəsindən gəlmək getdikcə çətinləşir. Qatarlar arasındakı vaxt intervalı artıq sərnişinlərin tələbatını ödəmir”.
“Bakı metrosunun müsbət dəyişikliklərə ehtiyacı var və büdcə vəsaitlərinin düzgün istifadə edilməməsi “Bakı Metropoliteni” tərəfindən maliyyə intizamının pozulmasıdır. Hesab edirəm ki, bütün mühüm subsidiyalaşdırılan təşkilatlarda rəhbər vəzifələrə namizədlərdən idarəetmə imtahanı vermələri və ya onların nəzarətində olacaq strukturun inkişafı ilə bağlı öz baxışlarını təqdim etmələri tələb edilməlidir. Bu, digər təbii inhisarçılara da aiddir”, - deyə ekspert fikrini yekunlaşdırıb.
"Sabahdan ipoteka kreditlərinin alınması üçün müraciətlər mümkün olacaq. İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu artıq 2025-ci il ərzində ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün banklara limitlər ayırıb. Sabah adi ipoteka kreditlərinə, birisi gün isə güzəştli kreditlərə müraciət aktiv olacaq".
"DogruXeber.az" xəbər verir ki, bunu iqtisadçı deputat Vüqar Bayramov deyib. O bildirib ki, bu il ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün dövlət büdcəsindən əlavə 100 milyon manat ayrılacaq.
"Dövlət büdcəsindən ayrılan bu vəsaitlər sosial ipoteka kreditlərinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə olunur. Praktik olaraq, hər maliyyə ilində güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün ayırmalar olur və həmin ilin payızında vəsait nizamnamə kapitalına əlavə olunur. Güzəştli kreditlər maksimum məbləğ 100 min manat olmaqla 4 faizlə 30 il müddətinə təklif olunur. Bununla yanaşı, bu il yanvarın 21-də Fond 100 milyon manatlıq istiqrazlar emissiya edib. Bu vəsait adi ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün istifadə olunur. Ötən ildə Fondun vəsaiti hesabına müvəkkil banklar tərəfindən 439,8 milyon manat həcmində 4685 ipoteka krediti, o cümlədən, 357,7 milyon manat məbləğində 3609 adi ipoteka krediti və 82,1 milyon manat məbləğində 1076 güzəştli ipoteka krediti verilib".
Deputat qeyd edib ki, 2025-ci ildə dövlət büdcəsindən Fonda ayrılan vəsaitin həcmi 2024-cü il illə müqayisədə 87.7 milyon manatdan 100 milyon manata çatdırıldığı üçün bu il daha çox vətəndaşımızın ipoteka kreditlərindən yararlanacağı gözlənilir: "Bu o deməkdir ki, 2025-ci ildə 5 minə yaxın vətəndaşımız ipoteka hesabına mənzil sahibi ola biləcək".
Qeyd edək ki, indiyədək fond tərəfindən 52 min 798 ipoteka krediti verilib. Verilmiş ipoteka kreditlərinin məbləği isə 3 milyard 338 milyon manatdan çoxdur.
“İnvest-Az İnvestisiya Şirkəti” QSC ilə bağlı növbəti dəfə cərimə protokolu imzalanıb. Şirkət ölkədən külli miqdarda pul çıxarmaqda günahlandırılır.
“İnvest-Az İnvestisiya Şirkəti” İnzibati Xətalar Məcəlləsinin iqtisadi fəaliyyət qaydaları əleyhinə olan 430.4-cü maddəsini pozub.Tələbi pozulan maddəyə əsasən, avans yolu ilə ödənilmiş valyuta vəsaitinin müqabilində müəyyən edilmiş müddətlərdə müvafiq mallar idxal edilmədikdə, işlər görülmədikdə və ya xidmətlər göstərilmədikdə ödənilmiş valyuta vəsaitinin xaricdən geri qaytarılmamasına görə, vəzifəli şəxslər inzibati xətanın bilavasitə obyekti olmuş valyuta vəsaiti məbləğinin on faizindən iyirmi faizinədək məbləğdə, hüquqi şəxslər inzibati xətanın obyekti olmuş valyuta vəsaiti məbləğinin iyirmi faizindən otuz faizinədək məbləğdə cərimə edilir.
İnvestisiya şirkəti ilə bağlı iş baxılması üçün Sabunçu rayon Məhkəməsinə göndərilib. 11 fevral tarixində hakim Vüsal Qurbanovun sədrliyi ilə işə baxılacaq.
Xatırladaq ki, İXM-nin 430.4-cü maddəsinə əsasən, istənilən şirkət, sahibkar müəyyən mal almaq üçün ölkədən pul çıxarırsa, iki il ərzində həmin mal ölkəyə gətirilməlidir. İki il ərzində mal ölkəyə gəlmirsə, bu sahibkarın ölkədən pul çıxarması anlamına gəlir. Bu maddənin qısa mahiyyəti belədir, sahibkarlar xaricə pul köçürür ki, nə isə alacaq. O pulu köçürəndən sonra iki il ərzində həmin malı ölkəyə gətirməlidir. Əgər malı ölkəyə gətirmirsə, sahibkar cərimələnir. Yəni bu halda hesab olunur ki, şirkət, sahibkar ölkədən pul, valyuta çıxarıb.
Qeyd edək ki, ölkədən pul çıxarmaqda günahlandırılan “İnvest-Az İnvestisiya Şirkəti”nin direktoru Şəhriyar Qurbanzadədir,
Xəbər verdiyimiz kimi, Bakıda ət 3-4 manat ucuzlaşıb. Əvvəl 15-16 manata satılan dana ətinin kiloqramı bəzi yerlərdə 12 manata qədər düşüb. Satıcılar son bir neçə gündə qiymətlərin enməsinin əsas səbəblərindən birinin bazarda təklifin artması ilə əlaqəli olduğunu bildirir.
Referans.az bildirir ki, Globalinfo.az-a danışan iqtisadçı Elçin Qurbanov qırmızı ətin qiymətinin ucuzlaşmasına manşet xəbərlərində rast gəldiyini qeyd edib.
O, hətta bəzi araşdırmalar apardığını bildirib:
“Təxminən bir aydır ki, Qazaxıstan, Monqolustan, Həştərxan və Rusiyanın digər vilayətlərindən diri və kəsilmiş iri və xırda buynuzlu heyvan ətinin idxalı artırılıb. Əlbəttə ki, dövlətin ətin qiymətinin tənzimlənməsi üçün ən mükəmməl tədbirlərindən biri də idxala lazımi şəraitin yaradılmasıdır. Ötən dəfə qeyd etdiyim kimi, kənd təsərrüfatı, xüsusilə də heyvandarlıq sahəsi dövlət qayğısı ilə əhatə olunur. Süni mayalanma üzrə mütəxəssislərin yetişdirilməsi, təsərrüfatların sığortalanması, verilən subsidiyalar, damazlıqların ölkəyə gətirilməsi, doğuşlara verilən subsidiyalar, texniki vasitələrin vergi və gömrük rüsumlarından azad edilməsi və s. təqdirəlayiq haldır”.
İqtisadçının sözlərinə görə, gətirilən iribuynuzlu heyvanlar 400-500 kiloqram çəkisində olan inək və danalardır:
“Monqolustandan isə adətən xırdabuynuzlu heyvanların kəsilmiş hazır cəmdəkləri gətirilir. Mən qətiyyən idxal olunan heyvanların və hazır ətin yararsız olduğunu iddia etmirəm. Lakin yaranmış bolluğa baxmayaraq yerli məhsulların qiymətində heç bir dəyişiklik baş verməyib. Yerli məhsullar ən yüksək keyfiyyətli məhsullar sayılır. Bəzi işbazlar sallaqxanalarda dana əti asıb, səliqəli doğranmış inək əti satırlar. Kəndlərdə yerli quzu ətinin kilosu 20-21 manata, pərakəndə qaydada yerli və cavan dana ətinin kilosu isə 16 manata təklif olunur. Bir daha qeyd edim ki, qiymətlər keyfiyyət meyarları ilə sıx əlaqədardır. İşbazlar isə həmişə iş başındadırlar”.
Qeyd edək ki, əvvəlki aylarda dana ətinin qiyməti 15-15,5 manat, quzu ətinin isə 19-21 manat arasında dəyişirdi. İndi isə dana əti 12 manata, quzu əti isə 17-18 manata alıcılara təklif edilir.