Moskva Ukrayna hücumlarından qorunmaq üçün öz strateji hərbi təyyarələrini Kamçatkanın ən ucqar burnunda Yelizovo aerodromunda yerləşdirməyə qərar verib.
Burda deyiblər ey, "köpək oğlunun qorxusu cənnətdən çıxıb".
Qeyd edək ki, Yelizovo aerodromu Ukraynadan 8 min km aralıdadır. Amma Rusiyanın ən böyük düşməni ABŞ-la həmsərhəd sayılır. Kamçatka ilə ABŞ-ın Alyaskasını Sakit okeanın soyuq suları ayırır.
Ən maraqlısı isə budur ki, Yelizovo aerodromu faktiki olaraq Yaponiyadan belə şərqdə yerləşir. Xəritəyə baxanda sanki belə təəssürat yaranır ki, rus təyyarələri qorxusundan qaçıb Yaponiyanın arxasında gizlənib. Lap "Kəlilə və Dimnə"də deyildiyi kimi: "Cəhənnəmdə insana elə şeylər göstərirlər ki, qorxusundan qaçıb əjdahanın quyruğunun altına sığınır".
Görünən budur ki, Ukrayna da Rusiyaya məhz cəhənnəm əzabı göstərib. Əks halda o qaçıb 2-ci Dünya savaşından indiyədək sülh müqaviləsi bağlamadığı Yaponiyanın gündəyməzinə pənah aparardımı?
Heydər Oğuz
TEREF

İranda tanınmış din xadimi, Tehranın cümə imamı olan Kazım Sadiqinin ailə üzvləri saxlanılıblar.
Bu barədə "Azad İran" "Telegram" kanalı məlumat verib.
Bundan əvvəl onun iki oğlu İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) kəşfiyyat qüvvələri tərəfindən korrupsiya işi üzrə həbs olunub. Daha sonra isə din xadiminin gəlininin də tutulduğu bildirilib.
Məlumata görə, Kazım Sadiqinin özü, iki oğlu və gəlini 2023-cü ildə də Tehranın şimalında dəyəri 20 milyon dollardan çox olan dövlət torpaqlarının qanunsuz mənimsənilməsində ittiham olunublar.

Əgər ABŞ Prezidenti Donald Tramp məktəbdə və ya heç olmasa, universitetdə yaxşı oxusaydı, o zaman dahi alman mütəfəkkiri Georq Hegelin məşhur kəlamını qaçırmazdı: “Tarix iki dəfə təkrarlanır – bir dəfə faciə, ikinci dəfə fars şəklində”.

Yaxud, ən azından, dünyada baş verən siyasi hadisələri izləsəydi, o zaman bilərdi ki, onun hakimiyyətə gəlməsində bilavasitə iştirak edən, onunla hakimiyyəti bölüşməyə can atan və ya ən azı hansısa üstünlüklər əldə etməyə can atan adamlar liderin yeganə hakimiyyəti üçün nə qədər təhlükəlidir.

Vladimir Putini milyarder Boris Berezovski hakimiyyətə gətirib, Volodimir Zelenskini iş adamı İqor Kolomoyski, Adolf Hitleri isə yəhudi bankirlər maliyyələşdirib. Berezovski təbii ölümlə ölmədi, Kolomoyski həbsxanada, yəhudi bankirlər məcburi sürgünə və ya konsentrasiya düşərgələrinə düşdü.

Donald Trampın prezidentlik kampaniyası, planetin ən zəngin adamı olan İlon Mask tərəfindən maliyyələşdirilib (qismən). Trampın inauqurasiyasından sonra o, Prezidentin komandasına daxil oldu və onun ən mühüm müşavirinə çevrildi və yəqin ki, Maskın təşəbbüsü ilə Tramp inzibati aparatda tamamilə islahatlar aparmağa, bürokratik maşını azaltmağa və hətta bir çox ictimai təşkilatları bağlamağa qərar verdi. Bürokratiyanın azaldılması və xərclərin optimallaşdırılması üçün yaradılmış Hökumətin Səmərəliliyi Departamentinin (DOGE) həmsədri vəzifəsini alan Mask səmərəsiz xərclərin aradan qaldırılması və federal işçilərin sayını azaltmaqla 160 milyard dollar qənaət etdi, USAID-in maliyyələşdirilməsinin azaldılması, İstehlakçıların Hüquqlarının Müdafiəsi və Maliyyə Departamentinin dövlət büdcəsinin ləğvi və Səhiyyə Nazirliyinin və elmi tədqiqatların qrantlarının ləğvi və s. Bürokratiyanın azaldılması səyləri çərçivəsində 10 minə yaxın federal işçi, əsasən sınaq müddəti ilə işdən çıxarılıb.

Eyni zamanda, Mask dünyada siyasi proseslərə təsir göstərməyə çalışdı, xüsusən də Avropada ifrat sağçıların (Rumıniyada, Almaniyada, İngiltərədə) hakimiyyətə gəlməsini dəstəklədi.

Maskın Trampla mübahisəsi biznesmenin Prezidentin təklif etdiyi “böyük, gözəl” qanun layihəsini tənqid etməsi ilə başlayıb. Təşəbbüs vergi güzəştlərinin uzadılmasını təklif edir və iqtisadçıların fikrincə, ABŞ büdcə kəsirini təxminən 600 milyard dollar artıra bilər. Mask qanun layihəsini “iyrənc təhrif” adlandırıb. Tramp iş adamına Konqresə təqdim edilən qanunvericilik təşəbbüsünü deyil, onun özünü tənqid etməyi təklif edib. Cavab olaraq Mask “X” sosial şəbəkəsində yazıb ki, o olmasaydı, Tramp seçkiləri uduzardı, Demokratlar isə Nümayəndələr Palatasına nəzarət edərdilər.

Daha sonra Ağ Ev rəhbəri qeyd edib ki, “milyardlarla və milyardlarla” büdcə dollarına qənaət etməyin ən asan yolu “dövlət subsidiyalarına və İlonun müqavilələrinə son qoymaqdır”. Bundan sonra Mask mübahisəni şəxsiləşdirərək, Trampın 2019-cu ildə həbsxanada ölən, azyaşlıların alverində şübhəli bilinən Ceffri Epşteynlə şəklini yerləşdirib. Mask iddia edib ki, məhz Trampın bu işdə əli olduğu üçün onun materialları hələ dərc olunmayıb.

Tramp deyib ki, iş adamı “sadəcə dəli olub”. Milyarder impiçment prosesi vasitəsilə Trampı vitse-prezident Vens ilə əvəz etməyi təklif edib. Üstəlik, Mask qarşıdan gələn Konqres seçkilərində respublikaçıları “sındırmaq” və demokratların seçki kampaniyalarına maddi dəstək vermək qərarına gəlib.

Sual: Dünyanın ən qüdrətli dövlətinin lideri ilə dünyanın ən zəngin adamı arasında münaqişə necə bitəcək?

Bu, bir neçə dəyişən vəziyyətdən asılıdır: ABŞ-dakı siyasi vəziyyət, Trampın strategiyası, Maskın biznes maraqları və investorların, müttəfiqlərin və ictimaiyyətin təzyiqi. Hazırda münaqişənin inkişafı üçün üç əsas ssenari mövcuddur.

Ssenari 1: Elitanın təzyiqi altında barışıq (orta ehtimal)

Şərtlər: Tramp biznes elitasının dəstəyini itirməkdə davam edir. Mask “Tesla” və “SpaceX” səhmlərinin azalması səbəbindən səhmdarların təzyiqi altındadır. Respublikaçılar Partiyası “2026-cı il seçkiləri öncəsi birliyi” müdafiə edir.

Tədbirlərin gedişi: vasitəçilik təşkil edilir (məsələn, Bill Ackman, Peter Thiel və ya Kushner vasitəsilə). Mask və Tramp birgə görüş keçirirlər, onların "döyüş baltasını basdırdıqları" foto dərc olunur. Mask siyasətdən uzaqlaşır, amma açıq şəkildə administrasiyaya qarşı çıxmır.

Nəticə: Münaqişə “dondurulub”, lakin etibar tam bərpa olunmayıb. Mask təsirini saxlayır, lakin hökumətdə birbaşa iştirakdan kənarlaşdırılır.

Ssenari 2: Münaqişənin artması və siyasi müharibə (yüksək ehtimal)

Şərtlər: Tramp “düşmənləri təmizləməyə” vurğu edərək aqressivdir. Mask ictimai hücumları davam etdirir və Konqres üçün alternativ Demokrat namizədləri dəstəkləyir və ya öz siyasi layihəsini işə salır. Təhlükəli məlumatlar yayılır və ya “SpaceX” və “Tesla” ilə bağlı araşdırma başlanır.

Hadisələrin gedişatı: Ağ Ev Maskın Pentaqon və NASA ilə müqavilələrinin auditinə başlayır. Mask “X” vasitəsilə dəstəyi səfərbər edir, ictimaiyyətə açıqlamalar verir. Məhkəmə çəkişmələri və aktivlərin milliləşdirilməsi təhdidləri mümkündür.

Nəticə: Münaqişə açıq informasiya və siyasi-iqtisadi müharibəyə çevrilir. Mask dövlət maliyyələşdirmə imkanını itirir, lakin “texnolibertarian müxalifətin” simvoluna çevrilir”.

Ssenari 3: Qarşılıqlı təcrid və “soyuq müharibə” (Orta-yüksək ehtimal)

Şərtlər: Hər iki tərəf birbaşa münaqişənin zərərli olduğunu başa düşür. Mask biznes və beynəlxalq layihələrə (Hindistan, Yaxın Şərq) diqqət yetirir. Tramp diqqətini digər sadiq iş adamlarına (məsələn, Peter Thiel, Steve Vitman) yönəldir.

Tərəqqi: Mask Trampı birbaşa tənqid etməkdən qaçır, lakin hökumətlə əlaqə saxlamır. Administrasiya Mask şirkətlərinin köhnə müqavilələrə xitam vermədən yeni müqavilələrdə iştirakını məhdudlaşdırır. Tərəflər bir-birinə məhəl qoymurlar.

Nəticə: Mask ABŞ-da müəyyən təsirini itirir, lakin mütərəqqi dairələr və beynəlxalq investorlar arasında öz nüfuzunu qoruyub saxlayır. Tramp “öz” iş adamlarını gücləndirir və ənənəvi podratçılar vasitəsilə “SpaceX”-ə alternativ qurur.

Son nəticə

Ən çox ehtimal olunan ssenarilər eskalasiya (№2) və ya “soyuq müharibə”dir (№3). Barışıq mümkündür, ancaq güclü xarici təzyiqlə - ilk növbədə sağçı elitalar arasında parçalanmadan fayda görməyən maliyyə və partiya strukturları tərəfindən.

“The New York Times” hesab edir ki, İlon Mask da Trampı dəstəkləmək və sosial mediadan qıcıqlandırıcı kimi istifadə etmək üçün vəd edilən məbləğdən son 100 milyon dolları saxlaya bilər. Cümə axşamı Mask “X”-də "Amerikada orta sinfi təşkil edən əhalinin 80%-ni həqiqətən təmsil edəcək yeni siyasi partiya yaratmağın" vaxtının çatıb-çatmadığını soruşan bir sorğu dərc etdi. Respondentlərin 80%-dən çoxu “bəli” cavabını verib.

Mask administrasiyaya narahatlıq yaratmaq üçün öz şirkətlərindən istifadə edə bilər. Mask yazıb ki, o, NASA astronavtlarını və yükləri BKS-ə və oradan geri çatdıran “SpaceX” “Dragon” kosmik gəmisini "dərhal" sıradan çıxaracaq. Bu təhdid Trampın müttəfiqi və Maskın əsas tənqidçilərindən biri olan Stiven Bannonu Trampın sərəncamla “gecə yarısı SpaceX-i ələ keçirməyi” təklif etməyə sövq etdi.

Tramp edə bilər:

Maskın şirkətləri ilə müqavilələrə xitam verir. “Truth Social” platformasında Tramp təklif etdi ki, Maskın müxtəlif şirkətləri, o cümlədən “SpaceX” və “Tesla” ilə hökumət müqavilələrinə xitam verilməsi “büdcəmizə qənaət etməyin ən asan yolu” olacaq. Keçən il Maskın şirkətlərinə 17 dövlət qurumu ilə 100-ə yaxın müqavilədə 3 milyard dollar vəd edilmişdi.

Maskın immiqrasiya statusu və narkotik istifadəsi araşdırıla bilər. Bannon cümə axşamı günü "onun immiqrasiya statusu ilə bağlı rəsmi araşdırma aparmağa çağırıb, çünki onun qeyri-qanuni bir əcnəbi olduğuna və dərhal ölkədən çıxarılması lazım olduğuna əminəm" - dedi. Mask Cənubi Afrikada anadan olmuş ABŞ vətəndaşıdır. Bannon Maskın narkotik istifadəsi və milyarderin Çinlə bağlı hərbi planlar haqqında məxfi məlumat əldə etmək cəhdləri ilə bağlı təhqiqat aparmağa çağırıb.

Maskın təhlükəsizlik rəsmiləşdirilməsi ləğv edilir. Bannon, texnoloji milyarder araşdırılarkən Maskın təhlükəsizlik rəsmiləşdirilməsini dayandırmağı təklif etdi. Lakin Tramp həmçinin Maskın “SpaceX”-in NASA ilə işi ilə bağlı hökumət müqavilələri üçün təhlükəsizlik rəsmiləşdirilməsini tamamilə ləğv edə bilər. Bu, Maskın hökumətlə işləməyə davam etməsini daha da çətinləşdirəcək.

Prezidentlikdən ona qarşı istifadə edilə bilər. Tramp siyasi rəqibləri cəzalandıran icra sərəncamlarını imzalamaq və Ədliyyə Departamenti kimi qurumları araşdırmalara başlamaq üçün istiqamətləndirmək səlahiyyəti də daxil olmaqla geniş səlahiyyətlərə malikdir. O, Maskın bəzi ev heyvanları layihələrinə, məsələn Hökumətin Səmərəliliyi Departamentinə, eləcə də Mask üçün prioritet olan ağ rəngli Cənubi Afrikalılara dəstəyinə son verə bilər.

Beləliklə, hər ikisi üçün imkanlar böyükdür və əgər barışığa və ya ən pis halda “soyuq müharibə” vəziyyətinə nail olmaq mümkün olmadıqda, prossedə iştirak edən insanların miqyasını nəzərə alsaq, Birləşmiş Ştatlar üçün nəticələr gözlənilməz ola bilər.

İzləməyə davam edirik…

AYNA.AZ

Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanla bütün ermənilərin katolikosu II Qaregin arasında mübarizə gərgin fazaya qədəm qoyub. Artıq bu problemlərin ölkə daxilində qarşıdurmaya yol açacağı iddia edilir.

Bu durum Ermənistanda vətəndaş müharibəsinə yol aça bilərmi? Proseslər necə davam edəcək?

Globalinfo.az-a danışan politoloq Mütəllim Rəhimli deyib ki, Paşinyan apardığı siyasi xətti davam etdirməsi üçün ona mane olan bütün qüvvələri neytrallaşdırmaq məcburiyyətindədir:

“Siyasi müstəvidə rəqiblərini xeyli üstələsə də, xalqın inancından istifadə edərək onu təzyiq altında saxlaya bilirlər. Xüsusilə, bu işdə kilsənin köməyindən istifadə olunur. Paşinyan “Böyük Ermənistan” ideyasının iflasına xalqı inandıra bilib, lakin bu yetərli deyil. Sözügedən uydurma ideyanın ideoloji bazasını təşkil edən kilsə olduğu kimi qalır. Ona görə də Paşinyan üçün təhlükə tam sovuşmayıb.

Ötən müddət ərzində Paşinyan II Qareginlə dil tapa bilmədi. Kilsə rəhbərliyi onun rəqiblərinə dəstəyini kəsmədi və absurd ideyalarla yenə də ermənilərin beynini zəhərləməyə davam etdi. Ona görə də Paşinyanın kilsəyə hücumu gözlənilən idi. II Qareginə qarşı irəli sürdüyü ittihamlar isə kifayət qədər ciddidir. Görünür, dövlət təhlükəsizlik xidməti və ya onun hakimiyyətini müdafiə edən hansısa xarici qüvvələr bu məlumatı Paşinyana ötürüblər. Dini inanca görə II Qaregin heç vaxt evlənməməlidir və müqəddəsləşdirilir. Onun inanclara zidd addım atdığı sübut edilsə, indiyədək bütün ermənilərə verdiyi vədlər də şübhə altına düşəcək. Özü dini görüşlərdən tamamilə uzaq olan bir şəxs hansı haqla dini rəhbər ola bilər və onun moizələri nə qədər doğru olacaq – Paşinyan bunu ermənilərin düşüncəsinə hopdurmaq istəyir”.

Politoloq qeyd edib ki, Paşinyan dediklərini sübut edə bilsə, etirazçı din xadimlərinin səsini kəsəcək:

“Ortaya sübut qoya bilməsə, vəziyyəti ağır olacaq. Çünki dini düsüncə sahiblərinin birləşmək və etiraz etmək imkanları daha çoxdur. Çox güman ki, əlində sübutlar olmasaydı, belə ciddi ittiham səsləndirməzdi. Bu isə onun kilsə üzərində qələbəsini təmin edəcək. Bu isə ölkə daxilində vətəndaş qarşıdurmasını istinsa edir”.

Azərbaycan XİN Putinin köməkçisinə kəskin cavab verib, dövlətlərarası münasibətlərə xələl gətirməməyə çağırıb
“Rusiya Federasiyası Prezidentinin köməkçisi Vladimir Medinskinin 9 iyun tarixində Russia Today kanalına müsahibəsi zamanı keçmiş Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı faktların təhrif olunduğu, Qarabağ bölgəsini mübahisəli ərazi kimi təqdim edən açıqlaması təəssüf və təəccüb doğurur.”
Yenixeber.org: XİN-in yaydığı məlumata görə bunu qurumun mətbuat katibi Ayxan Hacızadə Rusiya prezidentinin köməkçisi Vladimir Medinskinin keçmiş Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı iddialarına münasibət bildirərkən deyib.

XİN rəsmisinin sözlərinə görə təəccüblü hal odur ki, Rusiya Federasiyasının Prezidentinin köməkçisi, habelə Rusiyanın Tarix Təhsili üzrə Qurumlararası Komissiyasının sədri olan Medinski Qarabağın heç zaman mübahisəli ərazi olmadığını bilmir.

O bildirib ki, Qarabağ əzəli Azərbaycan torpağıdır. Rusiya özü Qarabağı Azərbaycanın ərazisi kimi tanımışdır və tanıyır.

A. Hacızadə daha sonra sözlərinə belə davam edib:

“Eyni zamanda, sual doğuran məqam ondan ibarətdir ki, Minsk Qrupunun həmsədri olmuş ölkənin Prezidentinin köməkçisi dövlətinin bu məsələ ilə bağlı mövqeyini ya dərk etmir, ya da dərk etmək istəmir.

Təəssüf ki, Rusiya Prezidentinin köməkçisi Rusiya Ukrayna müharibəsini Qarabağda mövcud olmuş vəziyyətlə müqayisə edir. Azərbaycan heç zaman heç bir ölkənin ərazi bütövlüyünü pozmadığına görə və heç bir ölkəyə qarşı aqressiv müharibə aparmadığına görə belə müqayisə yersizdir. Azərbaycan 2020-ci və 2023-cü illərdə öz suveren və beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmış ərazilərində Vətən müharibəsi və antiterror tədbirləri həyata keçirib. 44 günlük Vətən müharibəsi və 1 gündən az olaraq davam etmiş 2023-cü il antiterror tədbirləri Azərbaycanın tam qələbəsi və Ermənistanın məğlubiyyəti ilə nəticələnib və beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə uyğun olaraq Ermənistanın işğalına son qoyulub.”

Sonra diplomat Medinskiyə səlahiyyətinə aid olmayan məsələlərə dair yanlış iddialar səsləndirməklə dövlətlərarası münasibətlərə xələl gətirməməyi tövsiyə edib.

Ukrayna və NATO Rusiya Federasiyasının yeni ərazilərini geri almağa çalışsalar, bu, nüvə müharibəsi ilə nəticələnə bilər.

Demokrat.az xəbər verir ki, bunu RT-yə müsahibəsində Ukrayna tərəfi ilə danışıqlarda Rusiya nümayəndə heyətinin rəhbəri, Rusiya prezidentinin köməkçisi Vladimir Medinski deyib.

"Əgər biz cəbhə xəttində münaqişəni dayandırsaq və real sülhə razı olmasaq, sadəcə olaraq hansısa atəşkəs bağlasaq, o zaman vəziyyət bir vaxtlar Ermənistanla Azərbaycan arasındakı mübahisəli bölgə olan Qarabağı xatırladacaq. Əgər real sülh olmasa, o zaman bu bölgə (Rusiyanın yeni əraziləri-red.) "nəhəng Qarabağa" çevriləcək. Bir müddət sonra Ukrayna NATO-ya daxil olacaq və müttəfiqləri ilə birlikdə həmin əraziləri geri qaytarmağa cəhd edəcək. Bu, planetin sonu olacaq, nüvə müharibəsi deməkdir", - Medinksi bildirib.

Rusiya prezidentinin köməkçisinin sözlərinə görə, Moskva nüvə müharibəsinin başlaması üçün bir bəhanə - heç kim tərəfindən tanınmayan "nəhəng Qarabağ" yaradılmasını istəmir.

"Buna görə də, biz dayanmaq, tam hüquqlu sülh bağlamaq və yeni ərazilərin tanınmasını istəyirik", - o izah edib.

İranın Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının Katibliyi mühüm bəyanat yayıb.
"Azad İran" xəbər verir ki, Təhlükəsizlik Şurasının bəyanatında deyilir:
"İsrailin İranın nüvə obyektlərinə hər hansı mümkün hücumu dərhal İsrailin gizli nüvə obyektlərinə zərbə ilə qarşılanacaq. İsrail hədəfləri (hücum obyektləri) artıq İran silahlı qüvvələrinin masasındadır".
Qeyd edək ki, bu bəyanat İran kəşfiyyat qüvvələrinin İsrailin nüvə obyektləri ilə bağlı məxfi sənədləri əldə etməsi fonunda verilib.