 |
|
|
Ölkədə, xüsusilə də Bakı və Abşeron ərazisində fərdi yaşayış evlərinin sayı davamlı olaraq artır.
Həmin evlərin əksəriyyəti uzun illərdir ki, tikilməsinə baxmayaraq, hələ də onlara çıxarış verilməyib. Sənədsiz evlərə çıxarışların verilməsi ilə bağlı problemlərə dəfələrlə toxunulsa da, bu məsələ həllini tapmır. Bu gün elə ərazilər ki, orada yaşayan sakinlərdən bəziləri yaşadığı ünvana çıxarış alıb, digər qonşu isə hələ də sənədsiz evdə yaşamalı olur. Bəziləri həmin problemin həllinin icra hakimiyyətində, bəziləri isə bələdiyyədə olduğunu desələr də, hələ ki, heç bir nəticə yoxdur.
Mövcud problemin həlli yolu dəfələrlə səslənsə də, reallaşmayan kütləvi çıxarışların verilməsindənmi keçir? DİA.AZ-ın məlumatına görə, daşınmaz əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev Cebhe.info-ya bildirdi ki, Abşeron ərazisində sənədsiz, çıxarışı olmayan evlərin sayı qeyri-rəsmi rəqəmlərə görə, 500 mindən çoxdur:
“Bu evlərə çıxarış ala bilinməməsinin müxtəlif səbəbləri var. Səbəblərdən biri, həmin torpaqların fərqli təyinatlı olmasıdır. Yaşayış massivi olmasına baxmayaraq, həmin torpaqlar əkin sahəsi və yaxud digər təyinatlı torpaqlardır ki, onların özəlləşməsi üçün birinci, mütləq şəkildə torpağın təyinatı dəyişib, yaşayış məntəqələrinə çevrilməlidir. Bir çox qadağan olunmuş ərazilərdə evlər tikilib. Məsələn, vulkanik dağların ətəyi, yüksək gərginlikli cərəyanların altında, dəniz zolağına yaxın məsafələr və digər yerlər var ki, burada tikilən evlərə qanunla sənədlərin verilməsi qadağandır. Ancaq fakt odur ki, həmin evlər artıq uzun illərdir tikilib. Həmin ev sahiblərinin hansısa bir formada əllərində sənədləri var. O sənəd əsasında da evləri tikiblər. Maraqlı odur ki, həmin evlərin hər birində kommunikasiya xətləri, qaz, su, işıq, sayğaclar da var. Oradakı sayğaclar sahibinin adınadır, bir çox evlərə ünvan verilib, burada qeydiyyatda olanlar var. Ancaq çıxarış məsələsi uzun illərdir ki, öz həllini tapa bilmir. Ən çox alqı-satqı prosesləri həmin sənədsiz həyət evləri olan ərazilərdə baş verir ki, digər çıxarışlı evlərə baxsaq, onların qiymətləri çox aşağıdır. Burada da itirən həm iqtisadiyyat, dövlət büdcəsi, həm də vətəndaşlardır”.
Bunun həlli yolu nədir?
Ekspert bildirib ki, həmin ərazilərdə başdan-başa fərdi həyət evləri tikilibsə, o torpaqların təyinatı kütləvi şəkildə dəyişilməlidir:"Bu halda həmin evlərə çıxarışlar verilə bilər”.
Ekspertin sözlərinə görə, qanunvericiliyə görə, vətəndaş bir ünvanda 30 ildən artıq yaşayırsa və bunu hansısa formada sübut edə bilirsə, o məhkəmə yolu ilə həmin ünvana çıxarış ala bilir:
“Bir vaxtlar tikinti ilə bağlı sərəncamı icra hakimiyyətləri verirdi. Daha sonra bələdiyyələr verdi. Bələdiyyənin 2007-ci ilə qədər torpaq satmaq səlahiyyəti olub. Ancaq bələdiyyənin satdığı torpaqlara əksər vətəndaşlar çıxarış ala bilmir. Çünki dövlət bələdiyyəyə torpaq ayırıb, ancaq xəritəsini ayırmayıb. Əslində inkişaf etmiş Avropa ölkələri, Türkiyədə idarəetmə bələdiyyələrdədir. Bizdə bələdiyyələr inkişaf etmir, bələdiyyə institutu yoxdur. Məsələn, Türkiyədə bütün işləri bələdiyyə görür, bizdə isə vətəndaş bələdiyyəni başqa cür tanıyır. Bizdə bələdiyyə, “JEK”, icra hakimiyyələri var və üç natamam qurumu birləşdirib mükəmməl iş görən bir qurum yaratmaq olar”.
Ekspert deyib ki, kütləvi şəkildə çıxarışların verilməsi ilə bağlı təkliflər dəfələrlə olub, ancaq nəticə göz qabağındadır: “Təkcə bələdiyyə torpaqları deyil, Bakının digər əraziləri var, məsələn, Yasamal, “Alatava”, “Papanin” qədim yaşayış massivləridir, onların yaşı 100 ili ötüb, ancaq ərazidə çıxarış yoxdur, həmin torpaqlar bələdiyyə torpağı, əkin sahəsi, neft əraizisi deyil. Sırf yaşayış massivləridir”.