Avropa Komissiyası (AK) gələn ilin əvvəlində Aİ elektrik enerjisi bazarında islahatlara dair təkliflər təqdim etməyi planlaşdırır.

Bunu Avropa komissarı Kadri Simson bildirib.

“Biz elektrik enerjisi bazarında islahatların aparılması üzərində işləyirik. Gələn ilin əvvəlində təkliflər verəcəyik”, - deyə o, Avropa Parlamentinin plenar iclasında çıxışı zamanı deyib.

Mənbə: 1prime.ru

Son illər Azərbaycanın qiymətli kağızlar, o cümlədən istiqraz bazarında aktivlik müşahidə edilir.

Xüsusilə bank olmayan kredit təşkilatları aktiv şəkildə istiqraz buraxaraq vəsait cəlb edirlər.

Bəs bu istiqrazlara maraq nə dərəcədə yüksəkdir? Ümumiyyətlə, azərbaycanlı investorlar nəyə pul qoyur? "Report" bu məsələləri kapital bazarı üzrə ekspertlərlə müzakirə edib.

"Fiziki şəxslərin daxili istiqraz bazarına marağı azdır"

Onlardan biri Cəfər İbrahimli deyir ki, yerli kommersiya qurumlarının istiqraz emissiyalarına fiziki şəxslərin marağı azdır və həmin qiymətli kağızları əsasən hüquqi şəxslər alır: "Daxili istiqraz bazarına əsasən yerli banklar, sığorta və investisiya şirkətləri maraq göstərir. Dövlət qiymətli kağızlarından asılılığın azalması üçün korporativ istiqraz bazarının inkişafı vacib idi. Amma Maliyyə Nazirliyinin istiqraz emissiyaları da nəzərdə tutulan qrafiklə reallaşdırılır və cəlb olunan vəsaitlərdən dövlət büdcəsinin kəsirinin aradan qaldırılması üçün istifadə olunur. Dövlət istiqrazlarını xüsusilə banklar alır. Bu da onlarda likvidliyin yüksək olması ilə bağlıdır”.

"Azərbaycan vətəndaşları xarici səhm bazarına maraq göstərir"

Onun sözlərinə görə, hazırda Azərbaycan vətəndaşları əsasən xarici səhm bazarına maraq göstərir: "Bunun da səbəbi daxili bazarda ABŞ dolları ilə investisiya qoyuluşunun gəlirliliyinin aşağı düşməsidir. Məsələn, 5 il əvvəllə müqayisədə Amerika valyutası ilə yerləşdirilən əmanətlərin illik faizd dərəcəsində kəskin azalma var. Odur ki, investorlarımız müxtəlif sektorlardan olan xarici şirkətlərin səhmlərini almağa çalışırlar. Maliyyə institutları isə avrobondlara investisiya edirlər. Çünki qlobal bazarlarda baş verən proseslər fonunda xarici ölkələrin mərkəzi bankları faizləri artırır. Son nəticədə xarici ölkələrin avrobondlarının yüksəlir və onlar bu baxımdan diqqəti cəlb edirlər".

"Xarici maliyyə bazarlarına gözləmə mühiti var"

Kapital bazarı üzrə digər ekspert Nəriman Yaqubov isə deyir ki, son vaxtlar xarici maliyyə bazarlarında gözləmə mühiti var: "Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə, dünyada neft-qazın, eləcə də digər əmtəələrin qiymətləri kəskin artıb. Bu da insanların alıcılıq qabiliyyətinə mənfi təsir göstərib. Bunun fonunda mərkəzi banklar inflyasiyanı nəzarətdə saxlamaq üçün uçot dərəcələrini artırırlar. Faizlərin artması isə həmişə böhrana gətirib çıxarır. Hazırda maliyyə bazarları bunu nəzərə alır və gözləmə mövqeyindədir".

"Azərbaycanlı investorlar riski sevmirlər"

Onun sözlərinə görə, azərbaycanlı investorlar demək olar ki, riski sevmirlər və sabit gəlirliliyə malik maliyyə alətlərinə üstünlük verirlər: "Xarici bazarlarda çox az sayda səhmlərə investisya edən investorlarımız ola bilər. Həmin səhmlər pul vəsaitlərinin hərəkəti, hesabatlılığı sağlam olan şirkətlərə məxsusdur. Onlar həm dividend ödəyirlər, həm də uzunmüddətli tarixləri var. Yəni, inkişafa yönəlik yox, daha çox stabil şirkətlər sayılır. Sabit gəlirli məhsullar arasında ən böyük tələb dövlət istiqrazlarınadır. Bunların həm riski çox azdır, həm də gəlirliliyi yüksəkdir. Yerli bazarda da insanlar əsasən dövlət istiqrazları və korporativ instiqrazlara yönəlirlər. Bunların da gəlirliliyi manatda olsa da, yüksək sayıla bilər".

"Faiz dərəcələri artanda qızılın qiyməti adətən azalır. Hazırda belə bir tendensiya var və bir müddət, yəni istiqrazların gəlirliliyi azalmağa başlayana qədər davam edəcək. Onda da qızıla yönəlmə olacaq. Qızıl istiqrazlar kimi portfeli qorumaq üçün istifadə edilən bir aktiv növüdür, eyni zamanda onun riski də azdır. Hazırkı şəraitdə bir az ehtiyatlı olmaq lazımdır. Hesab edirəm ki, təqribən 6 aydan sonra qızılı dəyərləndirmək və qızıla investisya etmək olar”, - deyə ekspert əlavə edib.

Fransa və Rumıniya sentyabrın 12-də Ukrayna taxılının Avropaya və inkişaf etməkdə olan ölkələrə əlavə ixracına dair saziş imzalayacaqlar.

Bu barədə bazar günü Fransanın nəqliyyat naziri Klement Bon məlumat verib.

O qeyd edib ki, əlavə ixrac Avropa və inkişaf etməkdə olan ölkələr, o cümlədən Aralıq dənizi regionu üçün nəzərdə tutulub.

Nazirin sözlərinə görə, Aİ-nin səyləri Ukraynaya faktiki olaraq münaqişənin başlanmasından əvvəlki taxıl ixracı həcminə qayıtmağa imkan verəcək.

Qeyd edək ki, Ukraynadan taxıl ixracı iyulun 22-də İstanbulda Rusiya, Türkiyə, Ukrayna və BMT tərəfindən imzalanan razılaşmalara əsasən tənzimlənir. Prosesə Türkiyədə fəaliyyət göztərən Birgə Koordinasiya Mərkəzi nəzarət edib.

Mənbə: TASS

Fransa və Rumıniya sentyabrın 12-də Ukrayna taxılının Avropaya və inkişaf etməkdə olan ölkələrə əlavə ixracına dair saziş imzalayacaqlar.

TEREF.AZ "Report"-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Fransanın nəqliyyat naziri Klement Bon "France Inter" radiostansiyasına müsahibəsində deyib.

Bon qeyd edib ki, əlavə ixrac Avropa və inkişaf etməkdə olan ölkələr, o cümlədən Aralıq dənizi regionu üçün nəzərdə tutulub.

Onun sözlərinə görə, Fransa öz dəstəyi ilə taxılın çay, dəniz və quru yolları ilə bu cür təchizata ehtiyacı olan ölkələrə ixracı prosesini gücləndirəcək.

Xatırladaq ki, iyulun 22-də İstanbulda dünya bazarlarına ərzaq və gübrə tədarükü ilə bağlı sənədlər paketi imzalanıb. Sazişlərdən biri Kiyevin nəzarətində olan Qara dəniz limanlarından taxılın ixracı prosedurunu tənzimləyir. İstanbulda Rusiya, Türkiyə, Ukrayna və BMT tərəfindən yaradılan dördtərəfli mərkəz silah qaçaqmalçılığı və təxribatların qarşısını almaq üçün taxıl daşıyan gəmiləri yoxlamaq üçün nəzərdə tutulub.

Son günlər Ukraynada davam edən döyüşlərdə məğlubiyyətə uğrayan Rusiya gözlənildiyi kimi ən önəmli “silahlarından” olan qaz şantajını işə salmağa başlayıb. Kreml bununla Avropanı güzəştə məcbur etməyə çalışır. Kremlin planına görə, mavi yanacaqdan məhrum olan avropalılar qış ayları yaxınlaşdıqca yumşalacaqlar və inadlarından əl çəkib sanksiyaları götürəcəklər.

Amma rusların fikirləşdiyinin əksinə olaraq, qaz nəqlinin kəsilməsi avropalılardan daha çox onların özlərinə ciddi zərbə vura bilər. Digər yandan isə Avropanın Rusiyadan ən çox qaz alan ölkəsi olan Almaniya mavi yanacağın idxalını tədricən diversifikasiya edərək, “Şimal axını”ndan gələn qazdan asılılığını azaldır.

“AzPolitika.info” xəbər verir ki, Ukraynanın “Obozrevatel.com” portalı “Kreml Avropa Birliyinə gedən qazı kəsib və onun özü də bundan ziyan görür” başlıqlı məqaləsində sözügedən mövzuya toxunub. Həmin məqaləni təqdim edirik: ”Rusiya “Şimal axını”nı dayandırıb və beləliklə də Almaniyaya ixrac etdiyi qazı kəsib. Qaz nəqli 3 sentyabrda bərpa edilməliydi, amma indi qaz boru kəmərinin işini qeyri-müəyyən müddətə kimi təxirə salıblar. Kreml gizlətmədən deyir ki, sanksiyalar götürüldükdən sonra qaz nəqlini bərpa etməyə hazırdır.

Rusiya təbliğatı avropalılara təlqin etmək istəyir ki, onları sərt qış gözləyir, amma iş ondadır ki, Rusiyanın özünün ərazisinin üçdə biri qazlaşmayıb. Rusların Avropa Birliyinə satdıqları qazı texniki baxımdan harasa yönəldə biləcəkləri yer yoxdur, onu sadəcə yandırırlar. Avropaya gedən qazın kəsilməsi ən çox Rusiya Fedrasiyasının özünə zərbə vuracaq.

Rusiya “Şimal axını”nı işə salmayacaq

“Naftaqaz”ın inteqrasiya kommunikasiyasının keçmiş direktoru, enerji məsələləri üzrə ekspert Maksim Belyavski deyib: ”Kreml “Şimal axını”nı işə salmağı planlaşdırmır.


İlk əvvəl Rusiya bildirirdi ki, ona turbin lazımdır, amma sanksiya üzündən Kanadadan bu turbini ala bilmir. Almaniya güzəştə getdi və turbinlər gətirildi. Onda “Qazprom” öncə bəyan etdi ki, turbinlər tam təmir olunmayıb, sonra isə bunların sanksiyaya aid olmaması barədə arayış istədi.”

Rusiyalılar Almaniyaya qaz göndərə bilməyəcəkləri ilə bağlı yeni səbəb fikirləşib tapıblar. İndi deyirlər ki, qaz sızıntısı var və təmir işləri aparacaqlar, ancaq təmiri nə vaxt bitirəcəklərini söyləmirlər. Əgər problem həqiqətən də qaz kəmərində olsaydı, Rusiya Almaniyaya qazı Ukraynanın qaz nəqliyyat sistemi vasitəsi ilə yollayardı. Hazırkı vəziyyətdə Rusiya gündəlik 4 milyon kub metr qaz itirir. Bu da ayda təxminən 300 milyon dollar edir.

Maksim Belyavski daha sonra əlavə edib: “Mənim yaxın üç ay üçün proqnozum belədir ki, Rusiya “Şimal axını”nı işə salmayacaq. Əgər üç aydan sonra da vəziyyət dəyişməzsə, tədarük bərpa olunmaya bilər.

Rusiya eyni zamanda öz yataqlarını dayandırmır və qazın həcmini dəyişmir. Buna infrastrukturun gücü mane olur. O, Avropa Birliyinə satılan qazın həcmini Asiyaya yönəldə bilmir. Rusiya Federasiyası nə edir? Avropa bazarına gedən qazın 80 faizini yandırır”.


Rusiya təbliğatı “soyuq qış” haqqında car çəkir

İndi artıq Fransadakı, Almaniyadakı və digər dövlətlərdəki siyasi güclər Rusiyanın fikirlərini təkrarlayırlar. Onlar deyirlər ki, Rusiya ilə razılaşmaq lazımdır, yoxsa qışda soyuqdan donmaq riski var.

Məsələn, Macarıstanın Avropa parlamentindəki deputatı yığıncaq zamanı Avropa Birliyinin baş diplomatı Jozef Borrelə müraciət edərək deyib ki, qışda seçicilər dona bilər. Borrel isə cavabında söyləyib ki, Macarıstan Rusiya ilə razılaşıb və ona təhlükə yoxdur. Hazırda Avropa ölkələrində havalar isti keçir, ona görə də hələ qışın necə olacağı məlum deyil.

Rusiya öz lobbiçiləri vasitəsi ilə avropalıları gələcək böhran və soyuq məktəblər barəsində xəbərlər yaymaqla qorxutmağa çalışır. “Qazprom” bir qədər də irəliyə gedib və Avropanın qazını kəsməsi və onun necə donması barədə videosüjet hazırlayıb.

Lakin Rusiya qazı olmadan Avropa Birliyinin tamamilə mavi yanacaqsız qalması rusiyalıların təxəyyül məhsuludur. Məsələn, Avropada Rusiya qazının ən böyük alıcısı olan Almaniya iyul ayında (Şimal axınının kəsilməsindən əvvəl) istehlak etdiyi qazın cəmi 26 faizini Rusiyadan idxal edib, qalan qazı Norveçdən, Niderlanddan və ABŞ-dan(sıxılmış qaz) alıb.

Əgər qaz tədarükü razılaşmasından imtina olunarsa, Rusiya Avropa Birliyindən daha çox əziyyət çəkəcək. Almaniyanın hesablamasına görə, diversifikasiya prosesi çətin gedəcək və buna iki il vaxt lazımdır. Amma ruslar xəbərdarlıq etmədən qaz nəqlini dayandırarlarsa, Avropa Birliyi bunun öhdəsindən gələcək. Bunun əksinə, Rusiya nəinki milyardları itrəcək, həm də özünün bütün qaz sektorunun gələcəyini təhlükə altına atacaq.

Kreml sanksiyaların qaldırılmasını tələb edir, lakin bu, mümükün deyil

Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov deyib: ”Əgər Avropa Birliyi sanksiyaları götürərsə, “Şimal axını”nı asanlıqla təmir etmək və tədarükü bərpa etmək olar ”.

Amma bunun baş verməsi mümkün deyil.

Ukrayna Baş nazirinin Avrointeqrasiya məsələləri üzrə məsləhətçisi İvan Naqornyak bildirib: ”Rusiyanın hərəkətləri Avropanı qaz nəqlini şaxələndirməyə sövq edir. Həmçinin, Avropa ABŞ-dan daha bahalı, lakin daha “dostcasına” qaz almağa başlayır. Mənim fikirimcə, sanksiyalar götürülməyəcək. Əksinə, Avropa Birliyi təcavüzkara qarşı yeni məhdudiyyətlər tətbiq edəcək”.
Maraqlıdır ki, bu yaxınlarda “Bloomberg” agentliyi Rusiya hökumətinin daxili sənədlərini dərc edib və orada deyilir ki, Rusiyaya qaz nəql edilməsinin dayandırılması qaz hasilatında təhlükə yaradacaq (yataqları konservasiya etmək lazım gələcək) və hətta daxili istehlakın təminatına əngəllər tördəcək.

Məsələ ondadır ki, Rusiya ərazisinin yalnız 72 faizi qazlaşdırılıb. Göründüyü kimi, Kreml rusiyalılar barədə düşünmək əvəzinə qazı boşu-boşuna yandırır və Avropa Birliyi ölkələrini soyuq qışla təhdid edir. Hazırda Rusiya Federasiyası ərazisinin üçdə biri kömür və odunla qızınır.

Əmanəti olan insanlar pullarını əsasən harada saxlamaları ilə bağlı bir sıra araşdırmalar aparılıb.

Belə nəticəyə gəlinib ki, əmanəti olan insanlar pullarını fondlara və ya birjaya yatırır, zəngin insanlar isə pullarını daşınmaz əmlaka, sənətə, biznesə xərcləyirlər.

Məsələn, İngiltərədə varlıların ən çox üstünlük verdikləri investisiya sahələrindən biri təsərrüfat sahələridir. Dünya əhalisinin artması ilə əlaqədar olaraq ərzaq məhsullarına tələbat artdıqca məhsuldar kənd təsərrüfatı torpaqları gəlirli investisiya hesab edilir.

Şirkət sahibi olduqları üçün varlıların əksəriyyəti pullarını başqa şirkətləri almaq üçün istifadə edirlər. Həmçinin incəsənət, avtomobil, saat, şərab və hətta alətlər kimi maraqlara sərmayə yatırmaq da varlılar arasında geniş yayılıb. Varlılar nağd pullarının bir hissəsini daşınmaz əmlaka yatırırlar. Bəziləri London və Nyu-York kimi məşhur şəhərlərdə bahalı daşınmaz əmlak alır, bəziləri isə pullarını digər investorlarla birləşdirir və kommersiya daşınmaz əmlakına sərmayə qoyurlar.

Ölkəmizdə də əmanəti olan və varlı insanlar var. Bizdə də varlı insanların seçimi əsasən digər ölkələrdəkilərlə demək olar ki, eynidir. Ancaq əmanəti olan digər qrup isə hazırkı dövrdə pullarını etibar edəcək ən yaxşı vasitənin hara olduğunu bilmirlər.

Bu gün vətəndaşlar öz pulunu hara etibar edə bilərlər? TEREF.AZ-ın məlumatına görə, iqtisadçı-ekspert Əkrəm Həsənov Cebhe.info-ya bildirdi ki, indiki dövrdə böhranın nə vaxt bitəcəyi bizə məlum deyil və elə bir vaxtda ən yaxşı yığım aləti qızıldır:

“Hər bir halda qızılın qiyməti artacaq. Sadəcə olaraq, qızılı yığmaq, harada saxlamaq da problemdir. Başqa bir yerdə, məsələn, bankda saxlamaq böhran dövrü üçün təhlükəli ola blər. Ona görə də insan məcburdur ki, evində və yaxud başqa yerdə saxlasın, o zaman da oğurlanmaq təhlükəsi var.

Digər ikinci alət daşınmaz əmlak - torpaq və evdir. Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanda perspektivdə daşınmaz əmlakın qiyməti düşəcək. Hazırda bəziləri artdığını deyir. Nəzərə alsaq ki, ölkə iqtisadiyyatında neft və qazın rolu getdikcə azalacaq, burada daşınmaz əmlakın qiyməti ən azı artmayacaq. Burada ikinci problem odur ki, Azərbaycanda qanunçuluq olmadığı üçün hər kəsin daşınmaz əmlakını gəlib əlindən ala bilərlər. Hamımız bunun dəfələrlə şahidi olmuşuq. Şəhərin mərkəzində gəlib əlindən alırlar ki, burada başqa obyekt tikiləcək və s. Bu baxımdan da təhlükə var və hamını düşündürməlidir.

Üçüncü isə vəsait yığımı üçün ən yaxşı vasitə puldur. Pulların içərisində ən etibarlısı ABŞ dollarıdır. Ancaq başa düşmək lazımdır ki, dünyada qlobal proseslər gedir. Dünyanın maliyyə modeli, o cümlədən dolların yeri və rolu dəyişə bilər. Digər tərəfdən də inflyasiya prosesləri gedir. Ümumiyyətlə, pul dəyərdən düşür. Bunu da göz önünə almaq lazımdır. Pulların bankda saxlanılmasının özü də təhlükə ola bilər.

Kimin ki, varidatı çoxdur, qeyd etdiyim üç alətə də qoysa daha yaxşı olar. İmkanı varsa xaricdə daşınmaz əmlak ala bilər. İnkişaf etmiş ölkələrdə daşınmaz əmlakın qiyməti düşür-qalxır. Ancaq mülkiyyət hüququ nəinki bizdə, orada daha yaxşı qorunur”.

Qərb bu il dekabrın 5-dən Rusiya neftinin marjinal qiymətlərini məhdudlaşdırmağa cəhd etmək niyyətindədir.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Maliyyə Nazirliyinin dərc etdiyi ilkin qərarlarda deyilir və bu, kollektiv Qərb tərəfindən Rusiya nefti üçün qiymət tavanının müəyyən edilməsinə gətirib çıxarmaq məqsədi daşıyır.

Beləliklə, Amerika maliyyə departamenti dekabrın əvvəlindən ABŞ və Aİ-nin Rusiyadan neftin qiymətini məhdudlaşdırmağa çalışmaq istəyi ilə bağlı əvvəllər dərc edilmiş məlumatların doğruluğunu rəsmən təsdiqləyib.

Türkiyə regional və qlobal problemlərin həlli üçün sıx diplomatiyanı və müzakirələri qətiyyətlə davam etdirəcək.

Axar.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin xəzinə və maliyyə naziri Nurəddin Nəbati taxıl dəhlizi ilə bağlı açıqlamasında deyib.

“Qlobal ərzaq qiymətlərində enmə tendensiyasının müşahidə olunması heç şübhəsiz ki, Rəcəb Tayyib Ərdoğanın təsiridir. Dünyaya nəfəs aldıran bu razılaşmanın müzakirə mərhələsində Türkiyənin üzərinə götürdüyü strateji rol və diplomatik nailiyyət olduqca mühümdür”, - deyə nazir bildirib.