Qiymətlər yeni rekorda imza atır, məsələn, ətin kiloqramı 20 manat

Qısa müddətdə qiymətlərin sabitləşməsi üçün heç bir səbəb görünmədiyi üçün yeni ildə də ərzaq inflyasiyası davam edəcək. Ölkədə nəinki xaricdən gətirilən ərzaqlar, hətta yerli ərzaqlar da bahalaşır, baxmayaraq ki, nədənsə ötən ilin əsas bəlasının - bahalaşmanın kökündə yalnız idxalın dayandığı hesab olunur.

Yeni ilə qədər yerli mətbuat ölkədə hansı məhsulların daha çox bahalaşdığını sadalamağa başlamışdı. Ən çox "bahalaşan" malların reytinqini bayram çeşidi ilə üstələdiyi gözlənilirdi - bazarlarımızda kənd təsərrüfatı, qənnadı məmulatları, pirotexniki vasitələr, hədiyyəlik məmulatların və dekorasiyaların qiymətləri əsasən artıb. Bir sözlə, şənlik süfrələri, hədiyyələr və bəzək üçün alınan hər şey.

Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) rəhbəri Eyub Hüseynovun sözlərinə görə, bayramqabağı bahalaşma 20 faiz olub və sadə alıcıların fikrincə, qiymət artımı ilboyu dayanmayıb. Eyni zamanda, çoxdan gözlənilən gün ərəfəsində bayram ziyafət səbətinin qiymət etiketləri - düyü, yağ, balıq və ətin qiyməti nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb.

İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, qiymət etiketlərinin dəyişmə sürətinə baxsaq, ərzaq inflyasiyası bu il də davam edəcək: "Deyə bilərik ki, biz qiymət artımı ilinə girmişik. Dekabrın sonu - yanvarın əvvəlindən yuyucu tozların, sabunların, şampunların qiymətində artım müşahidə olunur. İlkin məhsullardan ət əhəmiyyətli dərəcədə bahalaşıb. Qiymətlərə təkcə xarici şərtlər təsir etmir. Məsələn, mal istehsalçılarda bahalaşanda və buraya yeni qiymətlərlə gətiriləndə də qiymət dəyişir. Daxili qiymət artımlarının məntiqini də istisna etmək olmaz”.

Mütəxəssis bildirib, bu gün artıq müəyyən strukturların birləşdirilməsi prosesi gedir və gələcəkdə vergi və gömrük qanunvericiliyinin müəyyən inteqrasiyası mümkündür: “Beləliklə, vahid fiskal siyasət şəraitində, digər şeylərlə yanaşı, qiymət reallıqlarını daha yaxşı proqnozlaşdırmaq mümkün olacaq. Yüksək qiymətlərin əsas çarəsi rəqabət haqqında qanun ola bilər”.

“Axı, belə bir sənəd qəbul olunarsa, yerli bazarda təklifin artmasına kömək edəcək. Əgər biz məhkəmə-hüquq sistemində irəliləyiş əldə etsək və bununla da biznes mühitini yaxşılaşdırsaq, o zaman qiymətlər cilovlanar. Amma indi bütün bunlar sadəcə proqnozdur və hələ ki, inflyasiyaya qarşı heç nə yoxdur”, - deyə Qarayev qeyd edib.

Azərbaycanda son iki ayda inflyasiya sabitləşsə də, hələlik ikirəqəmli səviyyədə qalır, növbəti il üçün ciddi qeyri-müəyyənlik qalmaqdadır. Mərkəzi Bank belə bir əminlik var ki: “Təhlillər göstərir ki, inflyasiya əvvəlki ayda pik həddə çatıb (15,6%) və ola bilsin ki, azalacaq. 2023-cü ildə birrəqəmli inflyasiya proqnozuna baxmayaraq, inflyasiya mühitinin qeyri-müəyyənliyi yüksək olaraq qalır”.

İqtisadçının fikrincə, Mərkəzi Bankın bəyanatı bütövlükdə ölkə iqtisadiyyatını pərdə arxasında qoyaraq apardığı siyasətdən irəli gəlir: “İqtisadi reallıqlar xarici və daxili siyasətlə sıx bağlıdır. Bizdə bu, Türkiyə ilə yaxınlaşma üçün güclü vektordur. Deməli, istehlak bazarında da zaman-zaman oxşar reallıqlar yaranır. Məsələn, Türkiyədə olduğu kimi bizdə də ət bahalaşır”.

“Yeri gəlmişkən, orada süd məhsulları 3 dəfə bahalaşıb və yerli bazar da eyni yolla gedib. Qarşıdan gələn il piştaxtaların ət və süd çeşidi xüsusilə kəskin bahalaşacaq. Kərə yağının qiyməti də qalxacaq və bu prosesdə bazarın inhisarlaşmasının rolu heç də sonuncu deyil”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.

Qardaş ölkədə ətin və südün bahalaşmasına səbəb lirənin ucuzlaşmasıdır. Bu səbəbdən baytarlıq dərmanları və yemlər bahalaşıb. Nəticə yerli fermerlərin məhsulunda kəskin qiymət artımıdır. Amma bütün bunlar bizdə yoxdur və buna baxmayaraq qiymətlər, demək olar ki, birləşərək qalxır.

Yerli mətbuat xəbər verir ki, hazırda paytaxt rayonlarının bəzi yerlərində dana ətinin kiloqramı 14-16 manata satılır, quzu ətinin qiyməti isə 19-20 manatadək bahalaşıb. Satıcılar bahalaşmanın səbəbi kimi bayram günlərində tələbatın artmasını göstərib və qiymət artımının müvəqqəti olduğunu bildiriblər. Onların fikrincə, bu həftədən ətin qiyməti yenidən ucuzlaşacaq. Lakin ötən illərin qiymətqoyma praktikasını nəzərə alsaq, daha çox əminliklə deyə bilərik ki, bahalaşmadan sonra məhsul bir daha ucuzlaşmayacaq.

Müəllif: Emma Rzayeva