Bakı şəhərinin mərkəzində yerləşən 2 məşhur gecə klubu "Alibi" və "Jolly Bistro"da aşkarlanan qanun pozuntuları aradan qaldırılmayıb.

Musavat.com xəbər verir ki, bu barədə sakinlər növbəti dəfə Daxili İşlər Nazirliyinə şikayət ünvanlayıblar.

Sakinlər qeyd edirlər ki, gecə klubundan ətrafa yayılan səs-küy barədə şikayətlərindən sonra da vəziyyət dəyişməyib. Klublar "eğlenceye devam" devizi paylaşıblar.

Bu 2 klub ətrafında yaranan vəziyyət artıq bir çox sakinlər üçün ciddi narahatlıq doğurur. Gecə saat 11-dən sonra şəhərin sükutunu pozan bu klubların səs-küyləri ətraf mühitə verdiyi zərərdən əlavə, cəmiyyətin psixoloji sağlamlığına da mənfi təsir göstərir.

Vətəndaşların müraciətləri əsasında Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Bakı şəhəri, Səbail rayonu, Tərlan Əliyarbəyov küçəsi 22 ünvanında yerləşən "Alibi" və Əbdülkərim Əlizadə küçəsi 15 ünvanında yerləşən "Jolly Bistro" adlı gecə klublarından ətraf mühitə yayılan səs-küy və tüstünün yaratdığı narahatlıqları ilə bağlı araşdırma aparıb.

Lakin qeyri-qanuni fəaliyyət davam etməkdədir.

Sakinlər deyir ki, "Alibi" və "Jolly Bistro" klublarının fəaliyyəti yalnız cəmiyyətin narahatlığına səbəb olmaqla qalmır, həm də bu klublarda tətbiq olunan təhlükəsizlik qaydaları heçə sayılır. Səs-küy səviyyəsi normadan qat-qat artıq olan bu klublar ətrafda yaşayan insanların yuxusuzluğuna səbəb olurlar. Gecə klublarının səs-küyü sadəcə musiqi deyil, həm də ətraf mühitin hər bir sahəsinə nüfuz edən, insanı dərin yorğunluğa sürükləyən bir təcavüzdür.

Gecəyarısı baş verən səs-küy şəhərin bir çox ərazisində yaşayan sakinlər üçün ciddi bir problemə çevrilib. Gecə saatlarında narahatlıq yaratmaqla cəmiyyətin sağlamlığına zərər vurulmuş olur.

Bundan əlavə, bu klublarda yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına əməl olunmur. Fərqli növ fişənglərin yandırılması, təhlükəli siqaret və qəlyan tüstüsünün yayılması yerli sakinlərlə yanaşı, klub həvəskarlarının da sağlamlığını təhlükə altına alır.

Bakı sakinlərinin narahatlığını daha da artıran amillərdən biri bu klubların gecə yarısından səhərə qədər fəaliyyət göstərməsidir. Bu gecə həyatı bir çoxlarının cəmiyyətin normal ritminə uyğun olmayan, sərhədləri aşan həyat tərzini təbliğ etməsi ilə nəticələnir.

"Alibi" və "Jolly Bistro" gecə klublarının cəmiyyətdə yaratdığı bu mənfi təsirlər artıq yalnız bir neçə şəxs üçün deyil, bütöv bir şəhərin sakinləri üçün ciddi problemə çevrilib.

Bu problemlə bağlı rəsmi müraciətlər də mövcuddur və Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən monitorinqlər klublarda səs-küy səviyyəsinin yüksək olduğunu və bu barədə tədbirlərin görülməsinin lazım olduğunu ortaya qoyub.

Bu, yalnız cəmiyyətin həyatına təsir etməklə qalmır, həm də ekoloji balansı pozur. Bakının gecə həyatı gənclər və böyüklər arasında sosial və ətraf mühitə zərər verən bir amilə çevrilməməli, bu məsələyə ciddi yanaşılmalı və qanunla tənzimlənməlidir. Səslərin sükut içindəki cəhdi, ətraf mühitə verilən zərər və təhlükəsizlik qaydalarına riayət etməyin yaratdığı fəsadlar artıq cəmiyyətin narahatlığını doğurur.

Bakı sakinləri daha sakit, sağlam və təhlükəsiz bir şəhər arzulayır, buna görə də hüquq-mühafizə orqanlarının məsələyə diqqət yetirməsi, daha sərt qaydaların tətbiq edilməsi vacibdir.

Xatırladaq ki, vətəndaşların müraciətləri əsasında Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi Bakı şəhəri, Səbail rayonu, Tərlan Əliyarbəyov küçəsi 22 ünvanında yerləşən "Alibi" və Əbdülkərim Əlizadə küçəsi 15 ünvanında yerləşən "Jolly Bistro" adlı gecə klublarından ətraf mühitə yayılan səs-küy və tüstünün yaratdığı narahatlıqları ilə bağlı araşdırma aparıb.

Nazirlikdən vətəndaşlara verilən cavabda deyilir:

"Adı çəkilən iaşə obyektlərində tərəfimizdən 19.04.2025-ci il tarixində Daxili İşlər Nazirliyinin sahə rəisi kapitan Xalid Məmmədov, iaşə obyektlərinin nümayəndələri Kənan Yıldırım (Alibi) və Naif Tiryəkinin (Jolly Bistro) iştirakı ilə birgə monitorinq keçirilmişdir.

Monitorinqlər zamanı hər iki iaşə obyektinin zalında səs-küy səviyyəsinin ətraf mühit üçün yol verilən norma daxilindən artıq olduğu müəyyən edilib, qanunamüvafıq tədbirlərin görülməsi üçün 11 saylı Regional Ekologiya və Təbii Sərvətlər İdarəsinə müraciət olunub.

Məlumat üçün bildiririk ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin "Ətraf mühitə və insan sağlamlığına mənfi təsir göstərən vibrasiya və səs-küy çirklənmələri normaları"nın təsdiq edilməsi haqqında 08 iyul 2008-ci il tarixli 796 nömrəli və "Ətraf mühitə və insan sağlamlığına mənfi təsir göstərən vibrasiya və səs-küy çirklənmələri normalarının icrasının təmin edilməsi barədə" 13 fevral 2009-cu il tarixli 52 nömrəli Fərmanlarına əsasən, mənzil daxilində səs-küy səviyyəsinin ölçülməsi Azərbaycan Respublikasının Səhiyyə Nazirliyinin, gecə saat 23:00-dan 06:00-dək isə Daxili İşlər Nazirliyinin səlahiyyətindədir.

Qeyd olunanları nəzərə alaraq qanunamüvafiq tədbirlərin görülməsi üçün Daxili İşlər Nazirliyinin Bakı şəhər Baş Polis İdarəsinə də müraciət olunub".

E.MƏMMƏDƏLİYEV,
Musavat.com

Diş həkimləri etiraz edir, işləməyəcəklərini bildirirlər; hüquqşünas: "TƏBİB-in plan tələbi qanunsuzdur, bulinqdir"

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir qrup stomatoloq TƏBİB-in (Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi) stomatoloji müəssisələrdən pul tələb etdiyini bildirir. İctimaiyyətə müraciət edən stomatoloqlar qeyd edirlər ki, TƏBİB bu müəssisələrə aylıq 1200 və ya 1800 manatlıq “plan” öhdəliyi qoyur.

Stomatoloqlar adından yayımlanan müraciətdə vurğulanır ki, bu planlar həkimlərə qarşı maddi və psixoloji təzyiq vasitəsinə çevrilib: “Bu gün TƏBİB tərəfindən stomatoloji müəssisələrə tətbiq edilən yeni plan tələbi nə tibbi prinsiplərə, nə də real iqtisadi və sosial şəraitə uyğundur. Ədalətsiz və qeyri-etik bu sistem vicdanla çalışan həkimləri çətin duruma salır, xidmətin keyfiyyətinə zərbə vurur”.

Müraciətdə narahatlıq doğuran başqa bir məqam da - təhsilsiz və lisenziyasız şəxslərin diş müalicəsi ilə məşğul olmasına qarşı tədbir görülməməsi, əvəzində isə rəsmi stomatoloqlara qarşı təzyiqlərin artırılmasıdır. Həkimlər bildirirlər ki, qanunsuz fəaliyyət göstərən şəxslərə qarşı susqunluq nümayiş etdirilir, peşəkar stomatoloqlar isə işdən çıxarılma təhdidi ilə üzləşirlər.

Onlar TƏBİB-in tətbiq etdiyi plan tələblərinin dərhal ləğv olunmasını tələb edirlər. Bildirilir ki, TƏBİB rəhbərliyi stomatoloqları qəbul edəcəyini bəyan edib.

Qeyd edək ki, sosial şəbəkələrdə də stomatoloqlar etirazlarını bildiriblər.

Stomatoloq Mehman Əliyev yazır: “Bu etirazı dəstəkləyirəm. Bir həkim-stomatoloq olaraq TƏBİB-in stomatologiyaya ögey münasibəti, faktiki olaraq Azərbaycanda stomatologiyanı qanundankənar elan etməsi, "əldəqayırma stomatoloqlar"ın cinayətkar fəaliyyətinə şərait yaratmaqla onların fəaliyyətini qanuniləşdirməsi məni də incidir və təhqir edir..."

Həkim Vəfa Nəbiyeva isə bildirir: “Dövlət poliklinikalarında təminat qəti şəkildə yoxdur. Bütün cihaz, avadanlıq, dərman və materiallar həkimin öz hesabına alınır. Üstəlik, aztəminatlı ailələr, qazilər, şəhid ailələri və sosial müəssisələrdən gələnləri də öz hesabımıza müalicə edirik. Hansı 1800 manatla biz TƏBİB-i razı salaq?! Bu qədər özbaşınalıq olmaz. Artıq bu qanunsuzluqlara "yox" deməyin vaxtı çatıb".

Stomatoloq Gövhər Musayeva da fikrini bölüşür: “Bizdə stomatoloji şöbədir. Rayonda əhalinin əksəriyyəti kasıb kənd adamlarıdır. Biz pulsuz xəstələrin hamısına baxırıq. Xəstələr ölməlidirmi?! Dişlər irinləyir, abses, flegmonaya keçir, tromboz və mediastenit kimi ağırlaşmalar yaranmasın deyə biz müalicəmizi edirik. Biz stomatoloqlar olmasaq, xəstələrin pul ödəməyə də imkanı yoxdur”.

Stomatoloq Alik Əliyev isə belə yazıb: “Şəkidə də həkimləri yığdılar və tələblərini bildirdilər. Dedilər ki, hər ay 1200 manat TƏBİB-ə pul verilməlidir. Bu, absurddur. Mən öz cibimdən material alım, işləyim və qazancımı TƏBİB-ə verim?! Dedilər ki, ödəməsəniz, işdən çıxarılacaqsınız”.

Hüquqşünas Ramil Süleymanov isə məsələ ilə bağlı “Yeni Müsavat”a fikrini bölüşüb: “Bu, əlbəttə ki, biabırçılıqdır. Çünki dövlətin adından fəaliyyət göstərən bir qurum - istər publik hüquqi şəxs olsun, istər başqa statusda - tabeliyində olan rəsmi əməkdaşlardan bu cür öhdəliklər tələb edə bilməz. Bu, sovet təfəkküründən çıxılmadığını göstərir. Sovet dövründə necə plan və uçot müəyyən edilirdisə, eyni yanaşma ilə hərəkət edirlər. Halbuki dünya dəyişib. Vətəndaşın özəl tibb müəssisəsinə müraciət etmək hüququ var. TƏBİB-in tabeçiliyində olan həkimlərə bu cür münasibət - onları əzici, təhdidedici mövqedən yönəltmək - tamamilə yolverilməzdir.

TƏBİB stomatoloji müəssisələr üçün plan öhdəliyi qoya bilməz. Əgər belə bir əmrlə çıxış edilibsə, həmin həkimlər bununla rəsmi şəkildə tanış edilməlidir. Əmrin təqdimatı baş verməlidir. Bundan sonra hüquqi prosedura başlanıla bilər. Bu, əslində əmək münasibətində olan işçinin bulinqə məruz qalmasıdır və psixoloji, mənəvi sarsıntıya səbəb ola bilər. Bu, əmək fəaliyyətinə də ciddi təsir göstərir.

TƏBİB əsasnamə və qanunvericiliyə uyğun olaraq ərazi idarəçiliyini yaxşılaşdırmalı, plan-uçot yanaşmasından uzaqlaşmalıdır. Qurum şəfa verən qurum funksiyasını yerinə yetirməli, vətəndaş özü qərar verməlidir, TƏBİB-ə müraciət etsin, yoxsa özəl klinikaya. TƏBİB, əksinə, tabeliyində olan müəssisələrin nüfuzunu və rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün maarifləndirici və təbliğat yönümlü işlər aparmalıdır".

Mediaya açıqlamasında TƏBİB-dən bildirilib ki, son dövrlərdə stomatoloji xidmətlərin təşkili və bu sahədə şəffaflığın artırılması məqsədilə müəyyən təhlil və qiymətləndirmə işləri aparılıb: “Bu qiymətləndirmələr zamanı müxtəlif regionlarda fəaliyyət göstərən stomatoloqların xidmət həcmi və mövcud şərait araşdırılıb. Ödənişlərin rəsmi nağdsız ödəniş sistemi (POS-terminal, bank köçürməsi və s.) üzərindən keçirilməməsi, yəni müəssisənin maliyyə uçotundan yayınması halları müşahidə edilib.

Qeyd edirik ki, stomatoloji xidmətlər icbari tibbi sığorta təminatına daxil olmayan və ödənişli əsaslarla göstərilən tibbi xidmətlərdir. Say etibarilə 149 sayda tibbi xidmət olub, tarifləri “Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 10-cu maddəsinin 3-cü hissəsinə və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1 may 2023-cü il tarixli 2130 nömrəli fərmanı ilə təsdiq edilmiş TƏBİB-in nizamnaməsinin 3.1.7-ci yarımbəndinə əsasən TƏBİB-in Müşahidə Şurasının “TƏBİB-in tabeliyindəki dövlət tibb müəssisələri tərəfindən Xidmətlər Zərfinə daxil olmayan və ödənişli əsaslarla əhaliyə göstərilən tibbi xidmətlərin, habelə sığortaolunan hesab edilməyən şəxslərə ödənişli əsaslarla göstərilən tibbi xidmətlərin tariflərinə dəyişiklik edilməsi haqqında” 18 sentyabr 2023-cü il tarixli 20-Q/2023 nömrəli qərarı ilə təsdiqlənib".

TƏBİB-dən qeyd edilib ki, hazırda aparılan təhlillərin məqsədi stomatoloji xidmətlərin daha keyfiyyətli təşkili, ədalətli resurs bölüşdürülməsi və tibbi infrastrukturun dayanıqlı maliyyələşdirilməsi yollarını araşdırmaqdır: “Narahatlıqları anlayışla qarşılayırıq və bildirmək istəyirik ki, istənilən qərar hüquqi əsaslandırma və mərhələli tətbiq prinsipi ilə həyata keçiriləcək.

TƏBİB olaraq qarşılıqlı əməkdaşlıq və açıq dialoq prinsiplərinə əsaslanaraq həm stomatoloji xidmət göstərən həkimlərin, həm də pasiyentlərin maraqlarını qorumağa davam edəcəyik. Bununla belə, konkret plan və ya öhdəliklərin rəsmi şəkildə tətbiq edilməsi barədə hər hansı qərar qəbul edilməyib. Hazırda məsələ yalnız müzakirə və təklif mərhələsindədir. TƏBİB rəhbərliyinin iştirakı ilə bu gün bir qrup həkim-stomatoloqla müzakirələr aparılıb".

Afaq MİRAYİQ,
“Yeni Müsavat”

ABŞ administrasiyası “Qızıl Qübbə” raketdən müdafiə sistemi üçün ümumilikdə təxminən 175 milyard dollar ayırmaq niyyətindədir.

Musavat.com xəbər verir ki, bu məlumatı ABŞ prezidenti Donald Tramp Ağ Evdə Pentaqonun rəbəri Pit Heqsetlə birgə çıxışı zamanı yeni raketdən müdafiə sisteminin yaradılması üçün vəsaitin ayrıldığını elan edərkən açıqlayıb: "Bu Qızıl Qübbə layihəsi bizim mövcud hərbi imkanlarımızla birləşdiriləcək və mənim prezidentlik müddətimin sonuna kimi tam fəaliyyətə başlamalıdır”.

Dövlət başçısı qeyd edib ki, Kanada öz ərazisinin yeni sistemə daxil edilməsi üçün ABŞ-la əməkdaşlıqda maraqlıdır.

Tramp bildirib ki, artıq “quruda, dənizdə və kosmosda yeni nəsil texnologiyalardan, o cümlədən kosmosa əsaslanan sensorlar və tutucu qurğulardan istifadə edəcək bu qabaqcıl sistemin” arxitekturası rəsmən təsdiqlənib.

O deyib ki, Birləşmiş Ştatlar İsrailin “Dəmir Qübbə” raketdən müdafiə sistemində istifadə ediləndən “daha qabaqcıl texnologiyaya” malikdir: “Biz prezident Ronald Reyqanın 40 il əvvəl başladığı işi həqiqətən başa vuracağıq və Amerikaya raket təhlükəsini əbədi olaraq dayandıracağıq”.

Pentaqonun rəhbəri Pit Heqset isə bildirib ki, yeni sistem hətta nüvə raketlərini də tutmaq qabiliyyətinə malik olacaq: “Biz vətənimizi qanadlı, ballistik, hipersəs raketlərindən, adi və ya nüvə silahına malik pilotsuz təyyarələrdən qoruyacağıq”. O, yeni raketdən müdafiə sisteminin yaradılmasını “Amerikanın təhlükəsizliyinə mühüm investisiya” adlandırıb.

Qeyd edək ki, ABŞ-ın yeni müdafiə sistemi planı Rusiya və Çini ciddi şəkildə narahat edir. Mayın 8-də Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Çin rəhbəri Si Cinpin arasında danışıqların yekunu üzrə qəbul edilmiş birgə bəyanatda iddia edilib ki, Amerikanın “Qızıl Qübbə” proqramı “sabitliyi dərindən pozur”. Sənədə görə, ABŞ-ın bu layihəsi istənilən raket təhdidlərindən, o cümlədən “bərabər və müqayisə olunan gücə malik olan” bütün növ raketlərdən qorunmaq məqsədi ilə qeyri-məhdud, qlobal, dərin qatlı və çoxsahəli raketdən müdafiə sisteminin yaradılmasını nəzərdə tutur. İki lider hesab edir ki, bu, qlobal strateji sabitliyin qorunmasının mərkəzi və əsas prinsiplərindən biri olan strateji hücum və strateji müdafiə silahları arasında qırılmaz əlaqənin tanınmasından tam və qəti imtina deməkdir. Bundan əlavə, tərəflər bildirirlər ki, sözügedən layihə raket silahlarının buraxılışdan əvvəl məhv edilməsinin kinetik və qeyri-kinetik vasitələrinin və onların istifadəsini təmin edən infrastrukturun gələcək inkişafına əlavə təkan verir.

Musavat.com

Azərbaycanda heç bir çimərlik “Mavi bayraq” deyilən beynəlxalq sertifikatı almayıb

“Bakıda şəhərin səs-küyündən, izdihamından, beton sədlərdən xilas ola biləcəyimiz daha bir yer yox olmaq üzrədir. Söhbət bir vaxtlar dəniz kənarında təmiz, geniş və həqiqətən məşhur yer olan Bilgəhdəki çimərlikdən gedir”. Bu barədə rusdilli Minval.az saytı yazıb. Bildirilir ki, çimərliyin ya bağlanmaq, ya da pullu xidmətə çevrilmək riski var. 

Bilgəh sakinlərinin dənizə hasarsız, ödənişli maneələr və tətbiq olunan xidmətlər olmadan çıxış əldə edə biləcəyi azsaylı kəndlərdən biridir. İnsanlar bura dəsmal və termosda çayla gəlirdilər. İndi çimərlik ərazisində bütöv bir boz infrastruktur fəaliyyət göstərir.

İnstagramda onlarla səhifədə 15 manata kirayə çadırlar təklif olunur - əksər hallarda masa, manqal, dəniz mənzərəsi vəd edilir. Bütün bunlar “təbiətdə mükəmməl həftə sonu” kimi reklam olunur.

Çimərlikdəki vəziyyət qonşu ölkələrlə müqayisədə xüsusilə ağrılıdır. Məsələn, Türkiyədə sahilyanı ərazilər ciddi şəkildə qorunur, yanğınlar qadağandır və bir kağız parçası atmaq külli miqdarda cərimə ilə nəticələnə bilər. Hətta Gürcüstanda  çimərliklərə  nəzarət edilir və tənzimlənir. Azərbaycanda isə hər şey əksinədir. Sakinlər deyirlər ki, indiyədək nə meriya, nə ekoloqlar vəziyyətlə maraqlanıb.

Yerli sakinlərdən biri Minvala.az-a deyib: “İnsanlar təmiz hava almağa gəlirlər. Ürək-damar və ağciyər sisteminin xroniki xəstəliklərindən əziyyət çəkən böyüklər də var. Qəlyan tüstüsü, bütün sahil boyu yerləşdirilmiş manqallar, yüksək səsli musiqi - bütün bunlar təkcə istirahətə mane olmur, həm də sağlamlığa zərərlidir. Belə  "istirahətdən" sonra antisanitar şərait qalır: çimərlik zibilliyə çevrilir. Ziyarətə gələnlər gətirdiklərini yığışdırmadan gedirlər, zibil qalır. Şüşə butulkalar, siqaret kötükləri və enerji içkisi qutuları xüsusilə təhlükəlidir - onlar uşaqları asanlıqla zədələyə bilər. Biz bütün il boyu burada yaşayırıq və bu yerin tamamilə məhv olmasını istəmirik".

Sakinlər istisna etmirlər ki, bir gün çimərliyə giriş bağlanacaq və ya yerində “Ödənişli çimərlik” yazısı olan hasar ucalacaq. 

Telman Zeynalov 

Ekoloq alim Telman Zeynalov “Yeni Müsavat”a açıqlamasında bildirib ki, bu kimi hallara Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yanında monitorinq bölməsi nəzarət etməlidir: “Onlar yoxlamalar aparıb, bu barədə nazirliyə məlumat verməlidirlər. Nazirliklər də yoxlama əsasında qərar verməlidir. Ya o obyektlər bağlanmalı, ya da  yeni qurum yaradıb mütəmadi olaraq oraları təmizləməlidirlər. Orada obyekt işlədənlərin özlərini məcbur etməlidirlər ki, ərazini təmizləsinlər. Mənim fikrim odur ki, dəniz kənarındakı kafelər, restoranlar bağlansın. Azərbaycanı restorana, kafelərə, çayxanalara döndəriblər. Kafenin çirkab suyu dənizə axıdılır. Kim deyirsə ki, bunu etmir, yalan danışır, heç kim nəzarət etmir. Mən 2015-ci ildə ABŞ-a getmişdim. Okeanın qıraqlarında 30-40 mərtəbəli binalar və meşəliklər var idi, ətrafında bir kafe yox idi. Sahil boş idi, insanlar rahat uzanıb istirahət edirdilər. Bizdə isə hasara alıb hər yeri zəbt ediblər. Əvvəllər dənizə gedirdin nəfəs alırdın, indi isə natəmizlikdən, kafe əlindən nəfəs tutulur. Əgər biz sahildə təmiz təbiət görmək istəyiriksə, bütün kafelər, restoranlar çimərliklərdən aralıda yerləşdirilməlidir”.

Üzeyir Şəfiyev

Sosioloq Üzeyir Şəfiyev deyir ki, Azərbaycanda heç bir çimərlik “Mavi bayraq” deyilən beynəlxalq sertifikatı almayıb: “Bu sertifikat  Avropa və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən keyfiyyət və təhlükəsizlik məsələlərinə görə qiymətləndirilib. Burada su, ekoloji təhlükəsizlik, çimərlikdə insanların  təhlükəsizliyi və bütövlükdə çimərliyin əlçatan olması əsas götürülür. MDB ölkələri arasında ancaq Rusiyada 2 çimərlik  həmin sertifikatı alıb. Azərbaycanda isə çimərliklərdən heç biri bunu ala bilməyib. Çünki həmin meyarlara cavab vermir, çimərliklərdə təhlükəsizlik məsələləri tam həllini tapmayıb. Bir sıra çimərliklərə kanalizasiyalar axıdılır. Baxmayaraq ki, restoranlar ən azı 30 metr uzaqlıqda tikilməlidir, bir çox restoranlar lap yaxındadır və tullantılar birbaşa dənizə axıdılır”.

Ənvər Əliyev

Ekoloq Ənvər Əliyev isə bildirib ki, qaydaya görə, kafelər, restoranlar dəniz sahilindən 130 metr kənarda tikilməlidir. Onun sözlərinə görə, çimərliklər ictimai istifadə üçün nəzərdə tutulan sahələr hesab edilir: “Bizdə qanun o qədər yumşaqdır ki, çimərlikdə kafe, restoran işlədənlər, ümumiyyətlə, ona baxmırlar. Çimərliklərdə fəaliyyət göstərən restoranların məişət tullantılarının hamısı dənizə axıdılır. Xəzər dənizinin Abşeron akvatoriyasını təmizləmək mümkün deyil.  Xəzər dənizinin suyunun duzluluğu, çimərliklərimizdə torpağın keyfiyyəti - hamısı sanitar-gigeynik normaya təbii şəkildə uyğundur. Bunları itirmək ölkə iqtisadiyyatına qəsd deməkdir. Çimərliklərdə yiyəsizlik, özbaşınalıq hökm sürür. İllərdir ki, deyirik, heç kim eşitmir. Xarici ölkələrdə olmuşam, su hövzəsini o qədər təmiz saxlayırlar ki, hətta çimdikləri gölün suyundan içirlər. Bizdə isə dənizi biznes obyektinə çeviriblər. Dərdimizi kimə deyək? Gedib Cibuti Respublikasından adam gətirək ki, qayda-qanun yaratsın?!”

Qeyd edək ki,  xarici ölkələrdə çimərliklərin qorunması ciddi qanunvericilik, nəzarət və ictimai məsuliyyətlə həyata keçirilir. Türkiyədə qanunvericilik "Sahil əraziləri xalqındır" prinsipi ilə qorunur. Çimərliklərin özəlləşdirilməsi qadağandır, yalnız xidmət obyektləri üçün icarə verilir. Manqal, tonqal yandırmaq, tullantı atmaq cərimə ilə nəticələnir (2024-cü ildə bu cərimə 3.000 TL-dən başlayır). Gürcüstanda bütün çimərliklər dövlətə məxsusdur, pulsuz və açıq qalmalıdır. Yerli icra hakimiyyətləri çimərliklərin təmizliyi və təhlükəsizliyinə cavabdehdir. Tullantıların idarəolunması və monitorinq sistemləri mövcuddur. Dövlət qanunvericiliyinə əsasən, dəniz sahilinə çıxış hüququ hamıya açıqdır. Ödənişli çimərlik sahələri olsa da, onların arasında ictimai keçid məcburidir. Qaydalara əməl olunmaması (zibil atmaq, səs-küy, alkoqollu içki istifadəsi) yüksək cərimələrlə nəticələnir (100-500 avro).

ABŞ-da çimərliklər dövlət və yerli bələdiyyələr tərəfindən idarə olunur. Qanunsuz çitləmə və kommersiya fəaliyyətinə qarşı sərt sanksiyalar mövcuddur. Xüsusilə Kaliforniya və Florida ştatlarında sahilyanı təmizliyə nəzarət edən polis və könüllülər fəaliyyət göstərir. Təhlükəsizlik, zibil təmizliyi və qaydalara əməl üçün gündəlik patrullar aparılır.

Şahanə RƏHİMLİ,
“Yeni Müsavat”